|

شفافیت حق مردم است

بهمن کشاورز . حقوق‌دان


1- موضوع شفافیت دیگربار به صورت پررنگ‌تر مطرح شده است. نوع کمرنگ آن همواره مطرح بوده اما از سطح طرح و گفت‌وگو چندان فراتر نرفته است. این در حالی است که گفته شده «دانستن حق مردم است» و این معنا در قانون دسترسی آزاد به اطلاعات جنبه الزامی و جدی پیدا کرده است.
2- مواردی که مطالبی عجیب‌وغریب مطرح می‌شود و عقل در آن حیران می‌ماند، بسیار است. پس از عنوان‌شدن و علنی‌شدن این مسائل، توقع جامعه این است که بلافاصله ابعاد قضیه روشن و اجتماع قانع شود. لیکن در عمل این‌گونه نیست. گفته می‌شود چندهزار اتومبیل لوکس ثبت سفارش و به کشور وارد و فروخته شده است. آیا اتومبیل قلم خودنویس یا ماتیک است که در کیف‌دستی حمل کرده باشند و آیا این اتومبیل‌ها جایی ثبت و ضبط نشده و سابقه و رد آنها و هویت خریدار نامعلوم است؟ پیش از این هم مطالبی درخصوص «مافیا»های چیزهای مختلف - اعم از خوراکی و صنعتی و پوشاکی و دارویی و غیره- گفته و نوشته بودند و حتی این اقدامات مافیایی به افرادی نسبت داده می‌شود. ما مردم عادی کوچه و بازار این مطالب را می‌شنویم و می‌خوانیم و انتظار داریم یا گوینده و نویسنده اعلام جرم کند یا دستگاه‌های نظارتی به جنب‌وجوش بیفتد یا مقامات مسئول قضائی دست‌به‌کار شوند و یا دستگاه، شخص یا فردی که این مافیابازی‌ها به او نسبت داده شده، به‌عنوان افترا و اشاعه اکاذیب اعلام شکایت کند. هیچ‌یک از این موارد رخ نمی‌دهد و قضیه پس از مدتی فراموش می‌شود.
3- در وقایع اخیر مطالبی درخصوص کسانی که دلارهای دولتی را برای واردات مصرف کرده و اقلام وارداتی را با قیمت‌های عجیب مبتنی‌بر ارز آزاد فروخته‌اند، مطرح شده است. ممکن است در وجود وصف کیفری برای این اعمال احیانا تردیدی باشد اما اینکه مقامات مسئول نام اینها را اعلام کنند، هیچ اشکالی ندارد. حتی ممکن است صرفا فهرست گیرندگان ارز دولتی اعلام و افشای باقی قضایا به مردم در فضای مجازی واگذار شود. البته به‌نظر می‌رسد افشای کل قضیه نیز بلامانع است و مصداق جرم نخواهد بود.
4- یا در مورد مؤسسات مالی و اعتباری گفته شده اینها بدون مجوز شروع به کار کرده‌اند و تحمل شده‌اند تا کار به اینجا رسیده است. آیا نمی‌توان تاریخچه هر یک از اینها یا حداقل دانه‌درشت‌هایشان را افشا و روشن کرد که مجوز اینها را چه کس یا کسانی داده‌اند و چرا وجودشان تحمل شده و چرا باید مردم از طریق خزانه و بیت‌المال پاسخ‌گوی این ماجرای عجیب باشند.
5- درعین‌حال بعضا گفته می‌شود گویا هیچ خبری نیست و مشکلی وجود ندارد. به یاد حکایتی افتادم: مجلس درس در حیاط مدرسه چهارباغ تشکیل شده بود و چون تابستان و هوا گرم بود، طلاب در کنار حوض گرد آمده بودند. استاد از راه مغالطه و سفسطه اثبات کرد که حوض وسط حیاط خالی و خشک است. یکی از طلاب گفت: «جناب استاد، فرمایش شما متین است و بنده مناقشه‌ای ندارم اما وقتی دستم را در این حوض فرو می‌کنم سرد و خنک می‌شود. این را چکار کنم؟» والله اعلم.


1- موضوع شفافیت دیگربار به صورت پررنگ‌تر مطرح شده است. نوع کمرنگ آن همواره مطرح بوده اما از سطح طرح و گفت‌وگو چندان فراتر نرفته است. این در حالی است که گفته شده «دانستن حق مردم است» و این معنا در قانون دسترسی آزاد به اطلاعات جنبه الزامی و جدی پیدا کرده است.
2- مواردی که مطالبی عجیب‌وغریب مطرح می‌شود و عقل در آن حیران می‌ماند، بسیار است. پس از عنوان‌شدن و علنی‌شدن این مسائل، توقع جامعه این است که بلافاصله ابعاد قضیه روشن و اجتماع قانع شود. لیکن در عمل این‌گونه نیست. گفته می‌شود چندهزار اتومبیل لوکس ثبت سفارش و به کشور وارد و فروخته شده است. آیا اتومبیل قلم خودنویس یا ماتیک است که در کیف‌دستی حمل کرده باشند و آیا این اتومبیل‌ها جایی ثبت و ضبط نشده و سابقه و رد آنها و هویت خریدار نامعلوم است؟ پیش از این هم مطالبی درخصوص «مافیا»های چیزهای مختلف - اعم از خوراکی و صنعتی و پوشاکی و دارویی و غیره- گفته و نوشته بودند و حتی این اقدامات مافیایی به افرادی نسبت داده می‌شود. ما مردم عادی کوچه و بازار این مطالب را می‌شنویم و می‌خوانیم و انتظار داریم یا گوینده و نویسنده اعلام جرم کند یا دستگاه‌های نظارتی به جنب‌وجوش بیفتد یا مقامات مسئول قضائی دست‌به‌کار شوند و یا دستگاه، شخص یا فردی که این مافیابازی‌ها به او نسبت داده شده، به‌عنوان افترا و اشاعه اکاذیب اعلام شکایت کند. هیچ‌یک از این موارد رخ نمی‌دهد و قضیه پس از مدتی فراموش می‌شود.
3- در وقایع اخیر مطالبی درخصوص کسانی که دلارهای دولتی را برای واردات مصرف کرده و اقلام وارداتی را با قیمت‌های عجیب مبتنی‌بر ارز آزاد فروخته‌اند، مطرح شده است. ممکن است در وجود وصف کیفری برای این اعمال احیانا تردیدی باشد اما اینکه مقامات مسئول نام اینها را اعلام کنند، هیچ اشکالی ندارد. حتی ممکن است صرفا فهرست گیرندگان ارز دولتی اعلام و افشای باقی قضایا به مردم در فضای مجازی واگذار شود. البته به‌نظر می‌رسد افشای کل قضیه نیز بلامانع است و مصداق جرم نخواهد بود.
4- یا در مورد مؤسسات مالی و اعتباری گفته شده اینها بدون مجوز شروع به کار کرده‌اند و تحمل شده‌اند تا کار به اینجا رسیده است. آیا نمی‌توان تاریخچه هر یک از اینها یا حداقل دانه‌درشت‌هایشان را افشا و روشن کرد که مجوز اینها را چه کس یا کسانی داده‌اند و چرا وجودشان تحمل شده و چرا باید مردم از طریق خزانه و بیت‌المال پاسخ‌گوی این ماجرای عجیب باشند.
5- درعین‌حال بعضا گفته می‌شود گویا هیچ خبری نیست و مشکلی وجود ندارد. به یاد حکایتی افتادم: مجلس درس در حیاط مدرسه چهارباغ تشکیل شده بود و چون تابستان و هوا گرم بود، طلاب در کنار حوض گرد آمده بودند. استاد از راه مغالطه و سفسطه اثبات کرد که حوض وسط حیاط خالی و خشک است. یکی از طلاب گفت: «جناب استاد، فرمایش شما متین است و بنده مناقشه‌ای ندارم اما وقتی دستم را در این حوض فرو می‌کنم سرد و خنک می‌شود. این را چکار کنم؟» والله اعلم.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها