بازار ثانویه با اعتماد به دولت راهگشاست

ایده بازار ثانویه می‌تواند به‌خوبی بازار ارز را کنترل کند؛ اگر نظارت دولت به‌صورت کامل بر آن وجود داشته باشد. در این بازار صادرکنندگان می‌توانند هزینه قیمت در مورد کالای ردوبدل‌شده را تعیین کنند و از سویی دیگر برای واردکنندگان فضایی ایجاد شود که به قیمت مناسب‌تری برای خریدوفروش دسترسی داشته باشند. زمانی بازار ثانویه ارز موفق عمل می‌کند که نظارت مربوط به فروش ارز حاصل از صادرات در این مجموعه از طریق نظارت بر اسناد قابل‌ارائه و دفاع بخش واردات در سامانه مربوط به خریدوفروش ارز با عرضه و تقاضای بازار رقم بخورد. ولی اگر قرار باشد در این بازار هم نرخی را تعیین کنند و فقط صادرکنندگان و واردکنندگان ملزم شوند که در یک چارچوب خاص خریدوفروش خودشان را انجام دهند، موفقیتی در پی نخواهد داشت.
وقتی بانک مرکزی نتوانست ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز را رقم بزند و اطمینان لازم را از این حیث ایجاد کند، مشکلات بروز کرد. مطمئنا راهکارهای بخش خصوصی در این‌گونه موارد می‌تواند کمک‌کننده و گره‌گشا باشد. پیش‌ازاین نباید تعیین نرخ ارز دستوری تعیین می‌شد، بهتر بود بازار شناوری بین عرضه و تقاضا ایجاد و نرخ از این طریق تعیین می‌شد چراکه با عرضه و تقاضای واقعی در بازار، نرخ واقعی حاصل می‌شود. ناامنی‌های اقتصادی اخیر شرایطی ایجاد کرد که افراد سرمایه‌های اندک خود را نیز به دلار تبدیل کردند البته دولت در حال حاضر با آسیب‌شناسی سیاست‌هایی که اعمال‌ شده، می‌تواند مانع از تصمیم‌گیری‌های اشتباه بعدی شود.
در بازار ثانویه نرخ ارز متناسب با عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. واردکننده و صادرکننده طبق توافق خود مبادله ارز انجام می‌دهد همچنین صرافی‌ها می‌توانند بین وارده‌کننده و صادرکننده ایفای نقش کنند؛ ممکن است یک صادرکننده کل ظرفیتی که برای عرضه به بازار دارد را از طریق صرافی‌ها انجام دهد. سیف، رئیس بانک مرکزی، از اتاق بازرگانی به‌عنوان نقش واسطه نام‌ برده‌ که در شرایط فعلی اتاق بازرگانی نمی‌تواند نقش این واسطه‌گری را به عهده بگیرد. درنهایت امر اتاق بازرگانی می‌تواند نظارت بر صادرات و واردات را داشته باشد که مدارک و اسناد آن مورد تأیید باشد و همین نقش به علت اینکه بانک‌ها آن را به‌درستی ایفا می‌کنند و کنترل از سوی آنها صورت می‌گیرد، اتفاق نخواهد افتاد. در شرایط فعلی فعالان اقتصادی به جایگاه دولت و بانک‌ها اطمینان بیشتری دارند و بازار ثانویه نیز باید از سوی آنها اجرائی شود.
امضای تفاهم‌نامه برجام، بازتاب خوب و مثبتی را ایجاد کرد. در معاملات تجاری وقتی نگاه دنیا به‌طرف ایرانی خوب می‌شود، آثار آن، کل جامعه را دربر می‌گیرد. ماهیت کار ما که به‌ویژه در ارتباط با جامعه بین‌المللی معنا پیدا می‌کند، تأثیرپذیر از شرایطی است که پیش‌ گرفته می‌شود. بعد از برجام دروازه‌های کاری بیشتری باز شد. اتفاقات مطلوب بیشتری را دیدیم و خطوط کاری ما هم باز متغیر شد. معامله ما با اروپا مقداری بهتر شد. در تحریم‌ها، ما بازار اروپایی خود را از دست دادیم. به همین دلیل مجبور شدیم به سمت بازارهای چین، مالزی، هند، پاکستان و آسیای شرقی تمرکز فعالیت داشته باشیم. اکنون در شرایط تحریمی جدید نیز می‌توانیم مسیرهای خود را پیدا کنیم.
بانک مرکزی در سامانه نیما نیز عملکرد موفقی نداشته، ولی اکنون این روند روبه بهبود است و در چند وقت اخیر از شروع به کار سامانه نیما شاهد بودیم که تلاطم بازار ارز کاهش پیدا کرده است. اگر دولت پای خود را در تعیین نرخ کنار می‌کشید و به بازاری که غیرمتعارف آغاز کرده دامن نمی‌زد، نوسانات اخیر شکل نمی‌گرفت. ایجاد زیرساخت مناسب بانکی برای تحقق بازار ثانویه بسیار ضروری است. در شرایط فعلی دیگر نمی‌توان عرضه و تقاضا را مبنای تعیین نرخ قرار داد و امیدواریم ایجاد بازار ثانویه با زیرساختی مناسب عامل مؤثری در کنترل بازار باشد.

ایده بازار ثانویه می‌تواند به‌خوبی بازار ارز را کنترل کند؛ اگر نظارت دولت به‌صورت کامل بر آن وجود داشته باشد. در این بازار صادرکنندگان می‌توانند هزینه قیمت در مورد کالای ردوبدل‌شده را تعیین کنند و از سویی دیگر برای واردکنندگان فضایی ایجاد شود که به قیمت مناسب‌تری برای خریدوفروش دسترسی داشته باشند. زمانی بازار ثانویه ارز موفق عمل می‌کند که نظارت مربوط به فروش ارز حاصل از صادرات در این مجموعه از طریق نظارت بر اسناد قابل‌ارائه و دفاع بخش واردات در سامانه مربوط به خریدوفروش ارز با عرضه و تقاضای بازار رقم بخورد. ولی اگر قرار باشد در این بازار هم نرخی را تعیین کنند و فقط صادرکنندگان و واردکنندگان ملزم شوند که در یک چارچوب خاص خریدوفروش خودشان را انجام دهند، موفقیتی در پی نخواهد داشت.
وقتی بانک مرکزی نتوانست ثابت نگه‌داشتن نرخ ارز را رقم بزند و اطمینان لازم را از این حیث ایجاد کند، مشکلات بروز کرد. مطمئنا راهکارهای بخش خصوصی در این‌گونه موارد می‌تواند کمک‌کننده و گره‌گشا باشد. پیش‌ازاین نباید تعیین نرخ ارز دستوری تعیین می‌شد، بهتر بود بازار شناوری بین عرضه و تقاضا ایجاد و نرخ از این طریق تعیین می‌شد چراکه با عرضه و تقاضای واقعی در بازار، نرخ واقعی حاصل می‌شود. ناامنی‌های اقتصادی اخیر شرایطی ایجاد کرد که افراد سرمایه‌های اندک خود را نیز به دلار تبدیل کردند البته دولت در حال حاضر با آسیب‌شناسی سیاست‌هایی که اعمال‌ شده، می‌تواند مانع از تصمیم‌گیری‌های اشتباه بعدی شود.
در بازار ثانویه نرخ ارز متناسب با عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. واردکننده و صادرکننده طبق توافق خود مبادله ارز انجام می‌دهد همچنین صرافی‌ها می‌توانند بین وارده‌کننده و صادرکننده ایفای نقش کنند؛ ممکن است یک صادرکننده کل ظرفیتی که برای عرضه به بازار دارد را از طریق صرافی‌ها انجام دهد. سیف، رئیس بانک مرکزی، از اتاق بازرگانی به‌عنوان نقش واسطه نام‌ برده‌ که در شرایط فعلی اتاق بازرگانی نمی‌تواند نقش این واسطه‌گری را به عهده بگیرد. درنهایت امر اتاق بازرگانی می‌تواند نظارت بر صادرات و واردات را داشته باشد که مدارک و اسناد آن مورد تأیید باشد و همین نقش به علت اینکه بانک‌ها آن را به‌درستی ایفا می‌کنند و کنترل از سوی آنها صورت می‌گیرد، اتفاق نخواهد افتاد. در شرایط فعلی فعالان اقتصادی به جایگاه دولت و بانک‌ها اطمینان بیشتری دارند و بازار ثانویه نیز باید از سوی آنها اجرائی شود.
امضای تفاهم‌نامه برجام، بازتاب خوب و مثبتی را ایجاد کرد. در معاملات تجاری وقتی نگاه دنیا به‌طرف ایرانی خوب می‌شود، آثار آن، کل جامعه را دربر می‌گیرد. ماهیت کار ما که به‌ویژه در ارتباط با جامعه بین‌المللی معنا پیدا می‌کند، تأثیرپذیر از شرایطی است که پیش‌ گرفته می‌شود. بعد از برجام دروازه‌های کاری بیشتری باز شد. اتفاقات مطلوب بیشتری را دیدیم و خطوط کاری ما هم باز متغیر شد. معامله ما با اروپا مقداری بهتر شد. در تحریم‌ها، ما بازار اروپایی خود را از دست دادیم. به همین دلیل مجبور شدیم به سمت بازارهای چین، مالزی، هند، پاکستان و آسیای شرقی تمرکز فعالیت داشته باشیم. اکنون در شرایط تحریمی جدید نیز می‌توانیم مسیرهای خود را پیدا کنیم.
بانک مرکزی در سامانه نیما نیز عملکرد موفقی نداشته، ولی اکنون این روند روبه بهبود است و در چند وقت اخیر از شروع به کار سامانه نیما شاهد بودیم که تلاطم بازار ارز کاهش پیدا کرده است. اگر دولت پای خود را در تعیین نرخ کنار می‌کشید و به بازاری که غیرمتعارف آغاز کرده دامن نمی‌زد، نوسانات اخیر شکل نمی‌گرفت. ایجاد زیرساخت مناسب بانکی برای تحقق بازار ثانویه بسیار ضروری است. در شرایط فعلی دیگر نمی‌توان عرضه و تقاضا را مبنای تعیین نرخ قرار داد و امیدواریم ایجاد بازار ثانویه با زیرساختی مناسب عامل مؤثری در کنترل بازار باشد.