شوراي امنيت و آزمايش موشکي ايران

در روزهاي گذشته، موضوع فعاليت‌هاي موشكي ايران بار ديگر در صدر اخبار قرار گرفت. جلسه شوراي امنيت نيز از اينجا کليد خورد که آمريکا بي‌سروصدا اعلام كرد ايران آزمايش‌های موشکي انجام داده و ايران هم هيچ واکنشي در رد و قبول آن نشان نداد. اين امر باعث شد در تماس‌هاي ديپلماتيک آمريکا با اروپا، دو کشور فرانسه و بريتانيا آستين بالا زده و باني جلسه شوراي امنيت سازمان ملل متحد به منظور رسيدگي به اين آزمايش و چگونگي آن در سطح بين‌المللي و امکان وجود تهديدي براي صلح و امنيت بين‌الملل شوند. زماني که ايالات متحده از برجام خارج شد، به علت غيرقانوني و غيرمشروع‌بودن اين خروج، مورد مخالفت جامعه بين‌المللي قرار گرفت؛ در حدي که ساير اعضاي گروه 1+5 وفاداري خود را به برجام اعلام کردند و متحدان اروپايي آمريکا تصميم به حمايت از ايران در مقابل تحريم‌هاي آمريکا گرفتند. آمريکا نه‌تنها در جامعه بين‌المللي بلکه در ميان هم‌پيمانان خود نيز در انزوا قرار گرفت؛ اما مترصد بود اولين فرصت را براي جذب اروپا و خروج از انزوا شكار كند. همه نگاه‌هاي بين‌المللي به سوي ايران جهت‌گيري شده بود تا ببينند هنرمندي ايران چگونه اين بازي را بين اروپا و آمريکا به پايان مي‌برد؟ با اينکه تصويب CFT با موانع متعددي در ايران روبه‌رو است و اين آهنگ نااميدکننده براي اروپا محسوب مي‌شود ولي تبلور حمايت اروپايي‌ها نهايتا در ايجاد سازوکار مالي ويژه براي ادامه تجارت و همکاري‌هاي مالي با ايران شکل گرفت که با وجود فشارهاي سياسي آمريکا، متحدان اروپايي براي آزمايش استقلال مالي خود تصميم گرفتند اين طرح را به اجرا درآورند تا مقدمه‌اي براي آينده باشد. طبق اطلاع طرف‌هاي اروپايي، طرح به انتها رسيده و قرار است فرانسه و آلمان يکي دفتر آن را ميزباني و ديگري جلسات آن را برگزار كند. با توجه به مسئله موشكي، آيا ساز‌و‌کار مالي اروپا به سلامت راه خود را طي خواهد کرد؟ اروپا هم درباره آزمايش‌های موشکي ايران حساس است و البته مي‌توان در اين زمينه از تجربيات جهاني و نوعي تعامل ميان كشورها قبل از اين آزمايش‌ها بهره گرفت. آمريکا در تلاش براي جذب اروپايي‌ها به سمت اهداف غيرقانوني خود است و مسئولان جمهوري اسلامي مي‌توانند هنرمندي بيشتري به خرج داده و اروپا را در کنار خود نگه دارند. تشکيل جلسه شوراي امنيت مستقل از نتيجه آن، از نارضايتي اروپا حكايت دارد و اين يک موفقيت براي آمريکا محسوب مي‌شود. مايک پمپئو در سخنراني خود گفت آمريکا ديگر دنبال سازوکار جديد براي افزايش تحريم‌ها عليه ايران نيست؛ بلکه شرايط جديد به آمريکا کمک كرده متحدان اروپايي را جذب كند. تأمل بر اين قبيل سخنان، پاسخ بسياري از سؤالات را مي‌دهد. ديپلمات‌هاي كشورمان و نگارنده مي‌دانيم رويه شوراي امنيت سازمان ملل متحد عموما اين است که بار اول جلسه تشکيل داده، به جوسنجي بين اعضا مي‌پردازد و اين هشداري است به کشور مربوطه. بار دوم جلسه تشکيل مي‌دهد و اعضا بر يک بيانيه رئيس شوراي امنيت توافق مي‌كنند. بار سوم در هم‌داستاني همه اعضا دائم، پاي صدور احتمالي قطع‌نامه به ميان مي‌آيد؛ بنابراين صرف تشکيل جلسه شوراي امنيت براي برنامه موشکي ايران عامل هشداردهنده محسوب مي‌شود که تاكتيك مناسبي از سوي ايران براي مقابله با تحريم‌هاي ظالمانه تلقي نمي‌شود. اروپا با اين جلسه، چند قدم ديگر به سوي نزديکي با آمريکا برداشته که این در مقطع اوج‌گيري تحريم‌هاي آمريكا به ضرر ايران محسوب مي‌شود.

گفته شده ايران قطع‌نامه 2231 شوراي امنيت را درباره موضوع آزمايش‌های موشکي نقض نكرده؛ بنابراین ايران در‌اين‌باره به کسي پاسخ‌گو نيست. درحالي‌که طبق منشور ملل متحد، حق تفسير از هر قطع‌نامه شوراي امنيت با خود شورا و عمدتا با اعضاي دائم شوراي امنيت است. اگر شرايط عادي بود، يقينا مي‌توانستيم به قطع‌نامه 2231 به طريقي استناد کنيم که از ايران قانونا و رسما نخواسته آزمايش‌های موشکي را متوقف كند؛ اما فراموش نكنيم در يك فضاي به‌شدت سياسي قرار داريم و در شرايط تحريم‌ها و فشارهاي سياسي، چنين امري شدني نيست. همين که علاوه بر ادعاي آمريکا، دو عضو ديگر اعضاي دائم شوراي امنيت از اين آزمايش‌ها ابراز نگراني کرده و آن را تهديد تلقي مي‌كنند، نشان از نوع تفسير شوراي امنيت از قطع‌نامه 2231 است. درست است كه چون آمريکا از برجام خارج شده، حق استناد به قطع‌نامه 2231 ندارد؛ زيرا قبلا آن را قطع‌نامه‌اي ناکافي، ضعيف و مردود دانسته؛ ولي از سوي ديگر اين فرانسه و بريتانيا هستند که درخواست تفسير قطع‌نامه 2231 را از شوراي امنيت كرده‌اند. به عبارت ديگر آمريکا خود را پشت سر دو کشور اروپايي پنهان كرده تا هم به‌عنوان يک عضو دائم شوراي امنيت از حق تفسير بهره‌مند شود و هم از برجام خارج شده و قطع‌نامه 2231 را به‌نوعي به رسميت نشناخته است. به هر‌ جهت اروپا نبايد از ايران دور شود و نگراني اروپا شايد از زماني شروع شد که چند سال پيش اظهار شد اکنون برد موشک‌هاي ايران به اروپا مي‌رسد و اين مبناي حساسيت اروپا درباره حفظ امنيت خود شد. در‌حالي‌که هيچ‌کس در ايران قصد و نظر منفي در برابر اروپا ندارد. پيشنهاد مي‌شود ايران درباره نيات خود در اين قبيل امور بيشتر با اروپا، روسيه و چين به تبادل نظر بپردازد که اين كشورها ناگهان غافلگير نشوند.
*نماينده پيشين ايران
در مقر اروپايي سازمان ملل

در روزهاي گذشته، موضوع فعاليت‌هاي موشكي ايران بار ديگر در صدر اخبار قرار گرفت. جلسه شوراي امنيت نيز از اينجا کليد خورد که آمريکا بي‌سروصدا اعلام كرد ايران آزمايش‌های موشکي انجام داده و ايران هم هيچ واکنشي در رد و قبول آن نشان نداد. اين امر باعث شد در تماس‌هاي ديپلماتيک آمريکا با اروپا، دو کشور فرانسه و بريتانيا آستين بالا زده و باني جلسه شوراي امنيت سازمان ملل متحد به منظور رسيدگي به اين آزمايش و چگونگي آن در سطح بين‌المللي و امکان وجود تهديدي براي صلح و امنيت بين‌الملل شوند. زماني که ايالات متحده از برجام خارج شد، به علت غيرقانوني و غيرمشروع‌بودن اين خروج، مورد مخالفت جامعه بين‌المللي قرار گرفت؛ در حدي که ساير اعضاي گروه 1+5 وفاداري خود را به برجام اعلام کردند و متحدان اروپايي آمريکا تصميم به حمايت از ايران در مقابل تحريم‌هاي آمريکا گرفتند. آمريکا نه‌تنها در جامعه بين‌المللي بلکه در ميان هم‌پيمانان خود نيز در انزوا قرار گرفت؛ اما مترصد بود اولين فرصت را براي جذب اروپا و خروج از انزوا شكار كند. همه نگاه‌هاي بين‌المللي به سوي ايران جهت‌گيري شده بود تا ببينند هنرمندي ايران چگونه اين بازي را بين اروپا و آمريکا به پايان مي‌برد؟ با اينکه تصويب CFT با موانع متعددي در ايران روبه‌رو است و اين آهنگ نااميدکننده براي اروپا محسوب مي‌شود ولي تبلور حمايت اروپايي‌ها نهايتا در ايجاد سازوکار مالي ويژه براي ادامه تجارت و همکاري‌هاي مالي با ايران شکل گرفت که با وجود فشارهاي سياسي آمريکا، متحدان اروپايي براي آزمايش استقلال مالي خود تصميم گرفتند اين طرح را به اجرا درآورند تا مقدمه‌اي براي آينده باشد. طبق اطلاع طرف‌هاي اروپايي، طرح به انتها رسيده و قرار است فرانسه و آلمان يکي دفتر آن را ميزباني و ديگري جلسات آن را برگزار كند. با توجه به مسئله موشكي، آيا ساز‌و‌کار مالي اروپا به سلامت راه خود را طي خواهد کرد؟ اروپا هم درباره آزمايش‌های موشکي ايران حساس است و البته مي‌توان در اين زمينه از تجربيات جهاني و نوعي تعامل ميان كشورها قبل از اين آزمايش‌ها بهره گرفت. آمريکا در تلاش براي جذب اروپايي‌ها به سمت اهداف غيرقانوني خود است و مسئولان جمهوري اسلامي مي‌توانند هنرمندي بيشتري به خرج داده و اروپا را در کنار خود نگه دارند. تشکيل جلسه شوراي امنيت مستقل از نتيجه آن، از نارضايتي اروپا حكايت دارد و اين يک موفقيت براي آمريکا محسوب مي‌شود. مايک پمپئو در سخنراني خود گفت آمريکا ديگر دنبال سازوکار جديد براي افزايش تحريم‌ها عليه ايران نيست؛ بلکه شرايط جديد به آمريکا کمک كرده متحدان اروپايي را جذب كند. تأمل بر اين قبيل سخنان، پاسخ بسياري از سؤالات را مي‌دهد. ديپلمات‌هاي كشورمان و نگارنده مي‌دانيم رويه شوراي امنيت سازمان ملل متحد عموما اين است که بار اول جلسه تشکيل داده، به جوسنجي بين اعضا مي‌پردازد و اين هشداري است به کشور مربوطه. بار دوم جلسه تشکيل مي‌دهد و اعضا بر يک بيانيه رئيس شوراي امنيت توافق مي‌كنند. بار سوم در هم‌داستاني همه اعضا دائم، پاي صدور احتمالي قطع‌نامه به ميان مي‌آيد؛ بنابراين صرف تشکيل جلسه شوراي امنيت براي برنامه موشکي ايران عامل هشداردهنده محسوب مي‌شود که تاكتيك مناسبي از سوي ايران براي مقابله با تحريم‌هاي ظالمانه تلقي نمي‌شود. اروپا با اين جلسه، چند قدم ديگر به سوي نزديکي با آمريکا برداشته که این در مقطع اوج‌گيري تحريم‌هاي آمريكا به ضرر ايران محسوب مي‌شود.

گفته شده ايران قطع‌نامه 2231 شوراي امنيت را درباره موضوع آزمايش‌های موشکي نقض نكرده؛ بنابراین ايران در‌اين‌باره به کسي پاسخ‌گو نيست. درحالي‌که طبق منشور ملل متحد، حق تفسير از هر قطع‌نامه شوراي امنيت با خود شورا و عمدتا با اعضاي دائم شوراي امنيت است. اگر شرايط عادي بود، يقينا مي‌توانستيم به قطع‌نامه 2231 به طريقي استناد کنيم که از ايران قانونا و رسما نخواسته آزمايش‌های موشکي را متوقف كند؛ اما فراموش نكنيم در يك فضاي به‌شدت سياسي قرار داريم و در شرايط تحريم‌ها و فشارهاي سياسي، چنين امري شدني نيست. همين که علاوه بر ادعاي آمريکا، دو عضو ديگر اعضاي دائم شوراي امنيت از اين آزمايش‌ها ابراز نگراني کرده و آن را تهديد تلقي مي‌كنند، نشان از نوع تفسير شوراي امنيت از قطع‌نامه 2231 است. درست است كه چون آمريکا از برجام خارج شده، حق استناد به قطع‌نامه 2231 ندارد؛ زيرا قبلا آن را قطع‌نامه‌اي ناکافي، ضعيف و مردود دانسته؛ ولي از سوي ديگر اين فرانسه و بريتانيا هستند که درخواست تفسير قطع‌نامه 2231 را از شوراي امنيت كرده‌اند. به عبارت ديگر آمريکا خود را پشت سر دو کشور اروپايي پنهان كرده تا هم به‌عنوان يک عضو دائم شوراي امنيت از حق تفسير بهره‌مند شود و هم از برجام خارج شده و قطع‌نامه 2231 را به‌نوعي به رسميت نشناخته است. به هر‌ جهت اروپا نبايد از ايران دور شود و نگراني اروپا شايد از زماني شروع شد که چند سال پيش اظهار شد اکنون برد موشک‌هاي ايران به اروپا مي‌رسد و اين مبناي حساسيت اروپا درباره حفظ امنيت خود شد. در‌حالي‌که هيچ‌کس در ايران قصد و نظر منفي در برابر اروپا ندارد. پيشنهاد مي‌شود ايران درباره نيات خود در اين قبيل امور بيشتر با اروپا، روسيه و چين به تبادل نظر بپردازد که اين كشورها ناگهان غافلگير نشوند.
*نماينده پيشين ايران
در مقر اروپايي سازمان ملل