آيا خريداران نفت ايران به لغو معافيتهاي نفتي بياعتنايي خواهند كرد؟
شكوفه حبيبزاده: پنج روز از اظهارنظر جنجالي مايك پمپئو، وزير امور خارجه آمريكا ميگذرد. او گفته بود آمريكا ديگر قصد ندارد معافيتهاي نفتي براي خريداران نفت ايران را تمديد كند و دو كشور عربستان و امارات وعده دادهاند سهم ايران در بازار نفت را براي خريداران جبران خواهند كرد؛ اظهارنظري كه بهسرعت از سوي كشورهاي خريدار نفت ايران با واكنش روبهرو شد.
بسياري كشورها ازجمله چين، هند، ژاپن، عراق و كرهشمالي در مقابل اين اظهارنظر ابراز تأسف و نگراني كردند. تركيه در اين ميان با جديت بيشتري سخن گفت و از مذاكره با آمريكا براي استمرار معافيت نفتي اين كشور خبر داد. در اين ميان، اظهارات كارشناسان و فعالان بازار نشان ميدهد احتمال استمرار خريد نفت ايران از سوي كشورهايي كه از معافيتهاي نفتي بهره ميبردند، وجود داشته و مذاكرات براي دريافت اين معافيتها با وجود اظهارنظر كاخ سفيد دراينباره، كماكان ادامه دارد و محتمل است در آستانه سالگرد اعلام معافيتهاي نفتي، بازهم شاهد چرخشي از سوي آمريكا براي اعلام معافيتهاي نفتي باشيم. درهرحال از ترامپ پيشبينيناپذیر هيچ چيز بعيد نيست؛ بااينحال، آنچه از بازار پيداست، این است که تب بازار نفتي در قبال ادعاي همطيفان ترامپ، فروكش كرده و خبرها حاكي از كاهش حدود سهدرصدي قيمتها پس از اظهارنظر پمپئو و بازگشت به كانال قبلي است؛ رقمي حدود 72 دلار براي نفت برنت.
واكنش منفي بازار نفت به اظهارنظر ترامپ درباره اوپك
به گفته تاجران اظهارات ترامپ با وجود اینکه خاص نبود، سرمایهگذاران را به اندازه کافی بر آن داشت تا از افزایش طولانیمدت قیمت نفت که به بالاترین رقم شش ماه گذشته رسیده بود، سود برداشت کنند. به گزارش رويترز، هر بشکه نفت برنت با 2.20 دلار کاهش، 72.15 دلار فروخته شد. نفت خام آمریکا نیز با 1.91 دلار كاهش 63.30 دلار در هر بشکه معامله شد. نفت برنت پس از چهار هفته افزایش قیمت متوالی، هفته گذشته افزایش و کاهشی نداشت. نفت خام آمریکا نیز پس از شش هفته افزایشی، هفته گذشته کاهش 1.2درصدی را ثبت کرد.
ترامپ به خبرنگاران گفت از اوپک خواسته قیمت نفت را پایین بیاورند، اما او مشخص نکرد با چه کسی صحبت کرده یا اینکه منظورش از این صحبتکردن، مذاکرات قبلی او با مقامات اوپک است. جاش گراوس، استراتژیست ارشد بازار در شیکاگو گفت: «بهمحض اینکه ترامپ این اظهارات را بیان کرد، انگیزه کافی برای خروج سرمایهگذاران از بازار نفت فراهم شد».
حالا اما به نظر ميرسد اظهارات ترامپ و پمپئو چندان بازار را تكان نداده و احتمال مذاكره كشورها براي استمرار خريد نفت ايران كماكان بالاست. چهارشنبه، 11 ارديبهشت، يك روز قبل از موعد تمديد معافيتهاي نفتي ايران، تهران ميزبان نمايشگاه بينالمللي نفت، گاز و پتروشيمي خواهد بود و به نظر ميرسد امسال اين نمايشگاه با هيجان بيشتري از مذاكرات همراه باشد. حضور باركيندو، دبيركل اوپك، در روز دوم اين نمايشگاه حكايت از آن دارد كه احتمالا فضا براي مذاكرات بسيار فراهم است.
پوتين: سقف توليد نفت را افزايش نميدهيم
ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه، روز گذشته در واكنش به تمدیدنشدن معافیت برای خریداران نفت ایران از سوی آمریکا، آن را عاملي براي پيشبينيپذیرنبودن بازار معرفي كرد. به گزارش شانا، پوتین در حاشیه برگزاری دومین نشست بینالمللی «کمربند - راه» در پکن در جمع خبرنگاران گفت: در حالی که قرار است معافیتهای آمریکا برای خریداران نفت ایران از ۱۲ اردیبهشت حذف شود، توافق ما با اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای حفظ سطح تولید نفت همچنان ادامه دارد و ما سقف تولید خود را افزایش نمیدهیم.
تركيه دنبال دريافت معافيت از تحريمهاي ضدايراني
وزارت امور خارجه ترکیه اعلام کرد این کشور تلاش میکند آمریکا را قانع کند که ترکیه از تحریمهای آمریکا ضد صادرات نفت ایران معاف شود. به گزارش شانا، به نقل از رويترز، حامی آکسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه، جمعه، ششم اردیبهشت اعلام کرد این کشور تلاش میکند آمریکا را قانع کند اجازه دهد شرکت توپراش، بزرگترین واردکننده نفت در ترکیه، به خرید نفت از ایران بدون تحریم ادامه دهد. او اعلام کرد تصمیم آمریکا برای پایاندادن به معافیت مشتریان نفت ایران از تحریم، به همکاری منطقهای و روابط بازرگانی ترکیه آسیب میزند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه گفت: توپراش این موضوع را از نزدیک دنبال میکند. ویژگیهای پالایشگاههای آنها برای نفت ایران مناسب است و ما تلاش میکنیم آمریکا را قانع کنیم. از سوی دیگر، آکسوی اعلام کرد وزارت بازرگانی ترکیه و همتای آن در ایران، برای یافتن راههای ادامه بازرگانی میان دو کشور تلاش میکنند.
آمريكا نميتواند نفت ايران را به صفر برساند
جواد يارجاني، مديركل پيشين اوپك، در گفتوگو با «شرق» در اين رابطه كه آيا كشورها كماكان مايل به استمرار خريد از ايران هستند، ميگويد: اينكه كشورها در مقابل آمريكا چه رويكردي را در پيش گيرند، بستگي به اين دارد كه نيازهاي نفتي اين كشورها به ايران تا چه اندازه باشد. اغلب اين كشورها علاوه بر آنكه به نوع نفت خام حساساند، به حجم آن نيز حساس هستند. آنها در نظر خواهند گرفت كه چقدر ذخاير نفتي براي جبران خريد نفت از ايران وجود دارد. كشورها در كنار اين مسائل به روابط بلندمدت خود نيز مينگرند.
يارجاني در رابطه با واكنش تركيه به لغو معافيتهاي نفتي ميگويد: عكسالعمل سريعي كه از سوي تركيه شاهد هستيم بهعلت حجم بالا و اهميت روابط رخ ميدهد و نشان ميدهد كه اين كشور تا چه اندازه به همكاري با ايران حساس است. ديگران هم اگر در سطوح كمتري عكسالعمل نشان دادند به اين معنا نيست كه آنها به نفت ايران اهميت نميدهند يا نميخواهند استمرار خريد نفت از ايران را داشته باشند. حتي وزير انرژي و صنعت ژاپن پيش از اينكه لغو تمديد معافيتهاي نفتي اعلام شود، گفته بود كه نفت ايران براي ژاپن بسيار با اهميت است و چون واردكننده هستيم ترجيح ميدهيم كه همه امكانات واردات براي كشورمان فراهم باشد. در نتيجه كمي كه زمان بگذرد، اين مسائل براي كشورها روشنتر ميشود. با توجه به سوابق و آينده روابط و اهميتي كه روابط بين كشورها دارد، واكنشها و چگونگي عكسالعملها ميتواند متفاوت باشد.
به گفته او، طبيعي است كه كار براي بازاريابي و فروش براي ايران سختتر خواهد شد، اما به اين معنا نيست كه آمريكا در رساندن صادرات نفت ايران به صفر موفق خواهد بود.
او با اشاره به دوره قبلي تحريمهاي نفتي ايران ميافزايد: ما دورههاي سختي داشتيم، اروپا صادرات نفت ايران را در سال 2012ميلادي، صفر اعلام كرد. اين دوره، گرچه سخت بود، اما گذشت. دورهاي بود كه براي اولينبار بانك مركزي ايران در فهرست تحريمها قرار گرفت. در آن زمان، دليل تحريمها آن بود كه ارزيابي درستي از جايگاه نفت ايران در بازار جهاني نداشتيم. آن زمان متأسفانه در سطوح بالا، اظهارنظر ميشد كه اگر نفت ايران تحريم شود، قيمت نفت تا 200دلار هم افزايش مييابد. اين اظهارات نشان ميداد كه گزارشهاي كارشناسي درستي به مقامات نميرسيد. چنين ديدي در آن زمان سياستهايي را سبب شد كه ايران با شديدترين تحريمها روبهرو شد و همه كشورها با آمريكا همراهي كردند اما اكنون حداقل در اعلام سياست، آمريكا تنهاست. به گفته او، كشورهايي هستند كه اعلام آمادگي كردهاند كه نفت ايران را جايگزين كنند (عربستان و امارات)، اما بايد در عمل ديد كه چنين خواهد شد يا خير، اما بعيد است با آن شيوه برنامهريزي كه شده، اتفاق بيفتد.
تركيه، چين و هند، خريداران احتمالي نفت ايران
نرسي قربان، كارشناس ارشد نفتي، در گفتوگو با «شرق» نيز با بيان اينكه برخي از خريداران نفت ايران كه از معافيتهاي نفتي بهره ميبردند، احتمالا به خريد نفت از ايران ادامه خواهند داد، ميگويد: كشورهايي مانند تركيه، چين و تا حدودي هند به احتمال زياد به خريد نفت از ايران ادامه خواهند داد، اما با درجه كمتر.
قربان ادامه ميدهد: برخي از خريداران مانند ژاپن و كره جنوبي كه همپيمانان آمريكا محسوب ميشوند، احتمالا به دنبال جايگزين براي نفت ايران خواهند بود.
او با بيان اينكه داستان تحريم كنوني، داستان تحريم يك كشور است و نه تحريم بينالمللي، تصريح ميكند: در واقع آمريكا از كشورها ميخواهد برخلاف تصميم سازمان ملل، با ايران همكاري اقتصادي نداشته باشند كه اقدامي معقول از بعد روابط بينالمللي نيست، اما اين كشور، سياست زور را دنبال ميكند. با اين حال، اينكه كشورها چگونه خواهند توانست نفت را از ايران خريداري كنند، به دليل رصد اخبار از سوي آمريكا، قابل بيان نيست.
شكوفه حبيبزاده: پنج روز از اظهارنظر جنجالي مايك پمپئو، وزير امور خارجه آمريكا ميگذرد. او گفته بود آمريكا ديگر قصد ندارد معافيتهاي نفتي براي خريداران نفت ايران را تمديد كند و دو كشور عربستان و امارات وعده دادهاند سهم ايران در بازار نفت را براي خريداران جبران خواهند كرد؛ اظهارنظري كه بهسرعت از سوي كشورهاي خريدار نفت ايران با واكنش روبهرو شد.
بسياري كشورها ازجمله چين، هند، ژاپن، عراق و كرهشمالي در مقابل اين اظهارنظر ابراز تأسف و نگراني كردند. تركيه در اين ميان با جديت بيشتري سخن گفت و از مذاكره با آمريكا براي استمرار معافيت نفتي اين كشور خبر داد. در اين ميان، اظهارات كارشناسان و فعالان بازار نشان ميدهد احتمال استمرار خريد نفت ايران از سوي كشورهايي كه از معافيتهاي نفتي بهره ميبردند، وجود داشته و مذاكرات براي دريافت اين معافيتها با وجود اظهارنظر كاخ سفيد دراينباره، كماكان ادامه دارد و محتمل است در آستانه سالگرد اعلام معافيتهاي نفتي، بازهم شاهد چرخشي از سوي آمريكا براي اعلام معافيتهاي نفتي باشيم. درهرحال از ترامپ پيشبينيناپذیر هيچ چيز بعيد نيست؛ بااينحال، آنچه از بازار پيداست، این است که تب بازار نفتي در قبال ادعاي همطيفان ترامپ، فروكش كرده و خبرها حاكي از كاهش حدود سهدرصدي قيمتها پس از اظهارنظر پمپئو و بازگشت به كانال قبلي است؛ رقمي حدود 72 دلار براي نفت برنت.
واكنش منفي بازار نفت به اظهارنظر ترامپ درباره اوپك
به گفته تاجران اظهارات ترامپ با وجود اینکه خاص نبود، سرمایهگذاران را به اندازه کافی بر آن داشت تا از افزایش طولانیمدت قیمت نفت که به بالاترین رقم شش ماه گذشته رسیده بود، سود برداشت کنند. به گزارش رويترز، هر بشکه نفت برنت با 2.20 دلار کاهش، 72.15 دلار فروخته شد. نفت خام آمریکا نیز با 1.91 دلار كاهش 63.30 دلار در هر بشکه معامله شد. نفت برنت پس از چهار هفته افزایش قیمت متوالی، هفته گذشته افزایش و کاهشی نداشت. نفت خام آمریکا نیز پس از شش هفته افزایشی، هفته گذشته کاهش 1.2درصدی را ثبت کرد.
ترامپ به خبرنگاران گفت از اوپک خواسته قیمت نفت را پایین بیاورند، اما او مشخص نکرد با چه کسی صحبت کرده یا اینکه منظورش از این صحبتکردن، مذاکرات قبلی او با مقامات اوپک است. جاش گراوس، استراتژیست ارشد بازار در شیکاگو گفت: «بهمحض اینکه ترامپ این اظهارات را بیان کرد، انگیزه کافی برای خروج سرمایهگذاران از بازار نفت فراهم شد».
حالا اما به نظر ميرسد اظهارات ترامپ و پمپئو چندان بازار را تكان نداده و احتمال مذاكره كشورها براي استمرار خريد نفت ايران كماكان بالاست. چهارشنبه، 11 ارديبهشت، يك روز قبل از موعد تمديد معافيتهاي نفتي ايران، تهران ميزبان نمايشگاه بينالمللي نفت، گاز و پتروشيمي خواهد بود و به نظر ميرسد امسال اين نمايشگاه با هيجان بيشتري از مذاكرات همراه باشد. حضور باركيندو، دبيركل اوپك، در روز دوم اين نمايشگاه حكايت از آن دارد كه احتمالا فضا براي مذاكرات بسيار فراهم است.
پوتين: سقف توليد نفت را افزايش نميدهيم
ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه، روز گذشته در واكنش به تمدیدنشدن معافیت برای خریداران نفت ایران از سوی آمریکا، آن را عاملي براي پيشبينيپذیرنبودن بازار معرفي كرد. به گزارش شانا، پوتین در حاشیه برگزاری دومین نشست بینالمللی «کمربند - راه» در پکن در جمع خبرنگاران گفت: در حالی که قرار است معافیتهای آمریکا برای خریداران نفت ایران از ۱۲ اردیبهشت حذف شود، توافق ما با اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) برای حفظ سطح تولید نفت همچنان ادامه دارد و ما سقف تولید خود را افزایش نمیدهیم.
تركيه دنبال دريافت معافيت از تحريمهاي ضدايراني
وزارت امور خارجه ترکیه اعلام کرد این کشور تلاش میکند آمریکا را قانع کند که ترکیه از تحریمهای آمریکا ضد صادرات نفت ایران معاف شود. به گزارش شانا، به نقل از رويترز، حامی آکسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه، جمعه، ششم اردیبهشت اعلام کرد این کشور تلاش میکند آمریکا را قانع کند اجازه دهد شرکت توپراش، بزرگترین واردکننده نفت در ترکیه، به خرید نفت از ایران بدون تحریم ادامه دهد. او اعلام کرد تصمیم آمریکا برای پایاندادن به معافیت مشتریان نفت ایران از تحریم، به همکاری منطقهای و روابط بازرگانی ترکیه آسیب میزند.
سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه گفت: توپراش این موضوع را از نزدیک دنبال میکند. ویژگیهای پالایشگاههای آنها برای نفت ایران مناسب است و ما تلاش میکنیم آمریکا را قانع کنیم. از سوی دیگر، آکسوی اعلام کرد وزارت بازرگانی ترکیه و همتای آن در ایران، برای یافتن راههای ادامه بازرگانی میان دو کشور تلاش میکنند.
آمريكا نميتواند نفت ايران را به صفر برساند
جواد يارجاني، مديركل پيشين اوپك، در گفتوگو با «شرق» در اين رابطه كه آيا كشورها كماكان مايل به استمرار خريد از ايران هستند، ميگويد: اينكه كشورها در مقابل آمريكا چه رويكردي را در پيش گيرند، بستگي به اين دارد كه نيازهاي نفتي اين كشورها به ايران تا چه اندازه باشد. اغلب اين كشورها علاوه بر آنكه به نوع نفت خام حساساند، به حجم آن نيز حساس هستند. آنها در نظر خواهند گرفت كه چقدر ذخاير نفتي براي جبران خريد نفت از ايران وجود دارد. كشورها در كنار اين مسائل به روابط بلندمدت خود نيز مينگرند.
يارجاني در رابطه با واكنش تركيه به لغو معافيتهاي نفتي ميگويد: عكسالعمل سريعي كه از سوي تركيه شاهد هستيم بهعلت حجم بالا و اهميت روابط رخ ميدهد و نشان ميدهد كه اين كشور تا چه اندازه به همكاري با ايران حساس است. ديگران هم اگر در سطوح كمتري عكسالعمل نشان دادند به اين معنا نيست كه آنها به نفت ايران اهميت نميدهند يا نميخواهند استمرار خريد نفت از ايران را داشته باشند. حتي وزير انرژي و صنعت ژاپن پيش از اينكه لغو تمديد معافيتهاي نفتي اعلام شود، گفته بود كه نفت ايران براي ژاپن بسيار با اهميت است و چون واردكننده هستيم ترجيح ميدهيم كه همه امكانات واردات براي كشورمان فراهم باشد. در نتيجه كمي كه زمان بگذرد، اين مسائل براي كشورها روشنتر ميشود. با توجه به سوابق و آينده روابط و اهميتي كه روابط بين كشورها دارد، واكنشها و چگونگي عكسالعملها ميتواند متفاوت باشد.
به گفته او، طبيعي است كه كار براي بازاريابي و فروش براي ايران سختتر خواهد شد، اما به اين معنا نيست كه آمريكا در رساندن صادرات نفت ايران به صفر موفق خواهد بود.
او با اشاره به دوره قبلي تحريمهاي نفتي ايران ميافزايد: ما دورههاي سختي داشتيم، اروپا صادرات نفت ايران را در سال 2012ميلادي، صفر اعلام كرد. اين دوره، گرچه سخت بود، اما گذشت. دورهاي بود كه براي اولينبار بانك مركزي ايران در فهرست تحريمها قرار گرفت. در آن زمان، دليل تحريمها آن بود كه ارزيابي درستي از جايگاه نفت ايران در بازار جهاني نداشتيم. آن زمان متأسفانه در سطوح بالا، اظهارنظر ميشد كه اگر نفت ايران تحريم شود، قيمت نفت تا 200دلار هم افزايش مييابد. اين اظهارات نشان ميداد كه گزارشهاي كارشناسي درستي به مقامات نميرسيد. چنين ديدي در آن زمان سياستهايي را سبب شد كه ايران با شديدترين تحريمها روبهرو شد و همه كشورها با آمريكا همراهي كردند اما اكنون حداقل در اعلام سياست، آمريكا تنهاست. به گفته او، كشورهايي هستند كه اعلام آمادگي كردهاند كه نفت ايران را جايگزين كنند (عربستان و امارات)، اما بايد در عمل ديد كه چنين خواهد شد يا خير، اما بعيد است با آن شيوه برنامهريزي كه شده، اتفاق بيفتد.
تركيه، چين و هند، خريداران احتمالي نفت ايران
نرسي قربان، كارشناس ارشد نفتي، در گفتوگو با «شرق» نيز با بيان اينكه برخي از خريداران نفت ايران كه از معافيتهاي نفتي بهره ميبردند، احتمالا به خريد نفت از ايران ادامه خواهند داد، ميگويد: كشورهايي مانند تركيه، چين و تا حدودي هند به احتمال زياد به خريد نفت از ايران ادامه خواهند داد، اما با درجه كمتر.
قربان ادامه ميدهد: برخي از خريداران مانند ژاپن و كره جنوبي كه همپيمانان آمريكا محسوب ميشوند، احتمالا به دنبال جايگزين براي نفت ايران خواهند بود.
او با بيان اينكه داستان تحريم كنوني، داستان تحريم يك كشور است و نه تحريم بينالمللي، تصريح ميكند: در واقع آمريكا از كشورها ميخواهد برخلاف تصميم سازمان ملل، با ايران همكاري اقتصادي نداشته باشند كه اقدامي معقول از بعد روابط بينالمللي نيست، اما اين كشور، سياست زور را دنبال ميكند. با اين حال، اينكه كشورها چگونه خواهند توانست نفت را از ايران خريداري كنند، به دليل رصد اخبار از سوي آمريكا، قابل بيان نيست.