نامه‌اي براي نجات برجام
محمدعلي حسيني*
نامه رئيس‌جمهور به سفراي کشورهاي 4+1 چند محور اساسي داشت که عبارت‌اند از:
الف؛ تصريح بر مسئوليت‌پذيري جمهوري اسلامي در قبال برجام و رفتاري مبتني بر پايبندي بر تمامی تعهدات از ابتدا تاکنون.
ب؛ صبر و خویشتن‌داری راهبردي با هدف روشنگري افکار عمومي جهان و جامعه بين‌المللي و نيز اعطاي فرصت کافي به ساير طرف‌هاي برجام براي نمايش عملي حسن‌نيت خود.
ج؛ تصريح به عدم چشم‌پوشي از حقوق مصرح و بديهي ملت ايران در ازای عمل به تعهدات و تکاليف برجامي.
د؛ تأكيد بر اينکه نه آغازگر نقض برجام بوده‌ايم و نه آغازگر تقابل و درگيري خواهيم بود اما عزم ما در مقابله با نقض و زورگويي، راسخ و خلل‌ناپذير است.
هـ؛ تأكيد بر اينکه در يک توافق چندجانبه بين‌المللي بايد تمامي طرف‌ها مسئوليت بپذيرند و هزينه کنند و طبعا از منافع آن بهره ببرند و جمهوري اسلامي هرگز نمي‌پذيرد که ديگران
هزينه‌هاي خود را از جيب ملت ايران بپردازند.
و؛ تأكيد و تصريح بر نقش سازنده، مؤثر و مستمر ايران در مبارزه با تروريسم، جرائم سازمان‌يافته، قاچاق مواد مخدر و پديده مهاجرت و پرداخت هزينه‌هاي گران‌سنگ جاني و مالي در اين زمینه. اروپاييان از اين اقدامات ايران بهره‌هاي فراوان برده‌اند؛ بدون آنکه هزينه‌اي بپردازند يا قدر آن را بشناسند. تأكيد بر اين محور که برجام نياز به جراحي دارد، علاقه ايران به جلوگيري از ازهم‌پاشيدگي نظام برجام را نشان مي‌دهد، با اين ابزار که ضمن مقابله با زورگويي رژيم آمريکا و یک‌جانبه‌گرایی آنها، دقيقا در راستاي تقويت ديپلماسي چندجانبه و پيشگيري از تضعيف يا فروپاشي قواعد متعارف حقوقي و بين‌المللي عمل مي‌کند. اين تلاش ايران گام مهمي در جهت نجات و احيای برجام است. يک توافق چندجانبه نمي‌تواند بدون مسئوليت‌پذیری همه طرف‌ها و با بي‌علاقگي برخي اعضاي برجام براي پرداخت هزينه‌هاي لازم و بهره‌برداري يک‌سويه از آن، دوام و استمرار داشته باشد. اين اقدام جمهوري اسلامي در حقيقت تلنگري البته کوچک، به ساير طرف‌هاست تا مسئولیت خود را بشناسند و تعهدات خود را اجرا کنند. ايران نهايت صبر و خویشتن‌داری را از خود نشان داده و اکنون به اين اجماع و اتفاق‌نظر
رسيده است که ادامه مسير به اين سبک و رويه چيزي جز ضرر‌و‌زيان در ابعاد مختلف براي منافع ملي ايران ندارد. از طرفي ديگر فرصت دوماهه علاوه بر فرصت يک‌ساله‌اي که طرف اروپايي داشته، فرصت مغتنمي است تا بتوانند مواضع اعلامي مثبت خود را به اقدامات اجرائي ملموس ترجمه و تبديل کنند. طبيعي است اگر طرف مقابل بر رويه غلط گذشته خود اصرار بورزد که اميدواريم چنين نباشد، ايران نيز بر رويه صحيح کنوني خويش باقي خواهد ماند. اروپا و ساير طرف‌هاي برجام بايد متوجه اين نکته مهم و اساسي باشند که براي نظام جمهوري اسلامي، دولت و ملت ايران، پذيرفتني نيست که در يک توافق بين‌المللي، از يک سو تنها طرف
صد‌در‌صد متعهد و پايبند به تکاليف خود باشند و از سوي ديگر از حقوق و منافع طبيعي آن توافق محروم شوند و هم‌زمان، شاهد افزايش و تنوع فشارها بر مردم کشورمان باشند. اروپا اگر واقع‌گرا و هوشيار باشد، بايد اين اقدام ايران را در جهت احيا و نجات برجام تلقي کند و برخلاف گذشته، حداکثر استفاده را از اين فرصت ۶۰روزه به عمل آورد. حفظ اين توافق بين‌المللي که پشتوانه قطع‌نامه شوراي امنيت را دارد، زمينه اعتمادافزايي و رونق همکاري‌هاي مشترک را فراهم مي‌کند؛ امري که براي اروپا دور از دسترس نيست.
*سخنگوي پيشين وزارت خارجه
نامه رئيس‌جمهور به سفراي کشورهاي 4+1 چند محور اساسي داشت که عبارت‌اند از:
الف؛ تصريح بر مسئوليت‌پذيري جمهوري اسلامي در قبال برجام و رفتاري مبتني بر پايبندي بر تمامی تعهدات از ابتدا تاکنون.
ب؛ صبر و خویشتن‌داری راهبردي با هدف روشنگري افکار عمومي جهان و جامعه بين‌المللي و نيز اعطاي فرصت کافي به ساير طرف‌هاي برجام براي نمايش عملي حسن‌نيت خود.
ج؛ تصريح به عدم چشم‌پوشي از حقوق مصرح و بديهي ملت ايران در ازای عمل به تعهدات و تکاليف برجامي.
د؛ تأكيد بر اينکه نه آغازگر نقض برجام بوده‌ايم و نه آغازگر تقابل و درگيري خواهيم بود اما عزم ما در مقابله با نقض و زورگويي، راسخ و خلل‌ناپذير است.
هـ؛ تأكيد بر اينکه در يک توافق چندجانبه بين‌المللي بايد تمامي طرف‌ها مسئوليت بپذيرند و هزينه کنند و طبعا از منافع آن بهره ببرند و جمهوري اسلامي هرگز نمي‌پذيرد که ديگران
هزينه‌هاي خود را از جيب ملت ايران بپردازند.
و؛ تأكيد و تصريح بر نقش سازنده، مؤثر و مستمر ايران در مبارزه با تروريسم، جرائم سازمان‌يافته، قاچاق مواد مخدر و پديده مهاجرت و پرداخت هزينه‌هاي گران‌سنگ جاني و مالي در اين زمینه. اروپاييان از اين اقدامات ايران بهره‌هاي فراوان برده‌اند؛ بدون آنکه هزينه‌اي بپردازند يا قدر آن را بشناسند. تأكيد بر اين محور که برجام نياز به جراحي دارد، علاقه ايران به جلوگيري از ازهم‌پاشيدگي نظام برجام را نشان مي‌دهد، با اين ابزار که ضمن مقابله با زورگويي رژيم آمريکا و یک‌جانبه‌گرایی آنها، دقيقا در راستاي تقويت ديپلماسي چندجانبه و پيشگيري از تضعيف يا فروپاشي قواعد متعارف حقوقي و بين‌المللي عمل مي‌کند. اين تلاش ايران گام مهمي در جهت نجات و احيای برجام است. يک توافق چندجانبه نمي‌تواند بدون مسئوليت‌پذیری همه طرف‌ها و با بي‌علاقگي برخي اعضاي برجام براي پرداخت هزينه‌هاي لازم و بهره‌برداري يک‌سويه از آن، دوام و استمرار داشته باشد. اين اقدام جمهوري اسلامي در حقيقت تلنگري البته کوچک، به ساير طرف‌هاست تا مسئولیت خود را بشناسند و تعهدات خود را اجرا کنند. ايران نهايت صبر و خویشتن‌داری را از خود نشان داده و اکنون به اين اجماع و اتفاق‌نظر
رسيده است که ادامه مسير به اين سبک و رويه چيزي جز ضرر‌و‌زيان در ابعاد مختلف براي منافع ملي ايران ندارد. از طرفي ديگر فرصت دوماهه علاوه بر فرصت يک‌ساله‌اي که طرف اروپايي داشته، فرصت مغتنمي است تا بتوانند مواضع اعلامي مثبت خود را به اقدامات اجرائي ملموس ترجمه و تبديل کنند. طبيعي است اگر طرف مقابل بر رويه غلط گذشته خود اصرار بورزد که اميدواريم چنين نباشد، ايران نيز بر رويه صحيح کنوني خويش باقي خواهد ماند. اروپا و ساير طرف‌هاي برجام بايد متوجه اين نکته مهم و اساسي باشند که براي نظام جمهوري اسلامي، دولت و ملت ايران، پذيرفتني نيست که در يک توافق بين‌المللي، از يک سو تنها طرف
صد‌در‌صد متعهد و پايبند به تکاليف خود باشند و از سوي ديگر از حقوق و منافع طبيعي آن توافق محروم شوند و هم‌زمان، شاهد افزايش و تنوع فشارها بر مردم کشورمان باشند. اروپا اگر واقع‌گرا و هوشيار باشد، بايد اين اقدام ايران را در جهت احيا و نجات برجام تلقي کند و برخلاف گذشته، حداکثر استفاده را از اين فرصت ۶۰روزه به عمل آورد. حفظ اين توافق بين‌المللي که پشتوانه قطع‌نامه شوراي امنيت را دارد، زمينه اعتمادافزايي و رونق همکاري‌هاي مشترک را فراهم مي‌کند؛ امري که براي اروپا دور از دسترس نيست.
*سخنگوي پيشين وزارت خارجه