امروز وزیر خارجه آمریکا با رهبران روسیه در سوچي ديدار ميكند
مايك پمپئو سفیر حسننیت ترامپ
ونزوئلا، ایران و پیمان کنترل تسلیحات، مهمترین موضوعاتی هستند که امروز و فردا روی میز مذاکره رئیسجمهوري و وزیر خارجه روسیه با وزیر خارجه آمریکا قرار دارند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، پیش از آنکه امروز در بندر سوچی با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور مذاکره کند، در سفری ناگهانی به بروکسل رفت تا درباره ایران با وزرای خارجه اتحادیه اروپا مذاکره کند. بااینحال مهمترین بخش این سفر، قسمت پایانی آن و مذاکره دوروزه با رهبران روسیه است.اولین سفر پمپئو، در مقام وزیر خارجه آمریکا به روسیه در شرایطی انجام میشود که نقاط مختلف جهان شاهد بحرانهای پیچیدهای است. دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، بهتازگی در تماس تلفنی یکساعته خود توافق کردند تا با وجود اختلافنظرهای اساسی، برای حل چالشهای موجود همکاری نزدیکتری داشته باشند. اولین نشانههای تغییر رویکرد آمریکا پس از این مکالمه را بهوضوح درباره ونزوئلا شاهد بودیم، بهطوریکه از میزان فشارهای واشنگتن برای برکناری نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا که کاملا مورد حمایت مسکو قرار دارد، کاسته شد.
دیپلماتهای وزارت خارجه آمریکا میگویند پمپئو قصد دارد بهطور مفصل درباره مداخله روسیه در انتخابات 2016 آمریکا با پوتین مذاکره کند. این در حالی است که ترامپ در مکالمه تلفنی اخیر خود با پوتین کوچکترین اشارهای به این موضوع و گزارش منتشرشده بازرس مولر دراینباره نکرد.
یکی دیگر از اهداف سفر مایک پمپئو به روسیه، فراهمکردن مقدمات دیدار ترامپ و پوتین در حاشیه نشست گروه 20 در ژاپن است که ماه ژوئن برگزار میشود. آخرین دیدار این دو رهبر هم به نشست سال گذشته گروه 20 در آرژانتین باز میگردد که جنجال فراوانی در آمریکا به پا کرد. ترامپ که در جولای سال گذشته در دیدار با پوتین در هلسینکی حاضر به تأیید مداخله روسیه در انتخابات آمریکا نشده بود، در آرژانتین هم با وجود نتیجهگیری آژانسهای امنیتی و اطلاعاتی مبنی بر مداخله روسیه به سود ترامپ در انتخابات سال 2016 که درباره این مداخله منتشر شد، حاضر به موضعگیری در این زمینه نشد و به ستایش از رهبر روسیه پرداخت.
اندرو ویز، مدیر سابق تحولات روسیه، اوکراین و اوراسیا در شورای امنیت ملی آمریکا، میگوید: «روشن است که دونالد ترامپ پس از انتشار گزارش رابرت مولر با فراغ بال و بدون مانع میخواهد رابطه با روسیه را بهبود ببخشد. از نگاه ترامپ، تمام چالشهای موجود میان واشنگتن و مسکو، در گرو حل موضوع مداخله روسیه در انتخابات آمریکا بود و حال که از دیدگاه ترامپ این اتهام برطرف شده، دو رهبر میتوانند دیگر چالشها را بهسادگی برطرف کنند؛ اما در واقعیت و برخلاف دیدگاه ترامپ، موضوعات مورد مناقشه میان مسکو و واشنگتن بهسادگی حلشدنی نیست، چراکه تقریبا درباره تمام این چالشها، تضاد منافع میان دو کشور وجود دارد».
آندری کورتونوف، مدیر اندیشکده شورای روابط خارجی روسیه، برخلاف موضعگیریهای رسمی مقامهای روسیه پس از انتشار گزارش رابرت مولر میگوید: «در گزارش مولر کاملا به این نکته اشاره شده که روسیه در انتخابات آمریکا مداخله کرده است. شاید در بخشهایی از این گزارش، از ترامپ اعاده حیثیت شده باشد؛ اما درباره روسیه اینگونه نیست و تقریبا میتوان نتیجهگیری کرد که هیچچیز در این مورد تغییر نکرده است».
یکی از مهمترین موضوعاتی که در ماههای اخیر باعث بروز تنش میان مسکو و واشنگتن شده، خروج یکطرفه آمریکا از «پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد» است که دو کشور در سال 1987 و قبل از پایان جنگ سرد امضا کردند. براساس این پیمان، این دو قدرت هستهای به شکل داوطلبانه پذیرفتند که از تولید موشکهای هستهای با برد ۵۰۰ تا پنجهزارو ۵۰۰ کیلومتر خودداری کنند. ترامپ به این دلیل که «روسیه این پیمان را با آزمایش نسل جدید موشکهای خود نقض کرده است»، در ماه فوریه از این پیمان خارج شد؛ اما روسیه میگوید برد این موشک که 9M729 نامیده میشود، ۴۸۰ کیلومتر است و بههمیندلیل، پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد نقض نشده است.
بااینحال رسانههای آمریکایی انگیزه ترامپ برای خروج از این پیمان را صرفا هشدار به روسیه نمیدانند و اقدامات چین را هم در نظر میگیرند. نیویورکتایمز بهتازگی گزارش داده بود که خروج واشنگتن از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد، این امکان را به آمریکا میدهد تا با دست بازتر با ماجراجوییهای چین در دریای چین جنوبی و شرق آسیا مقابله کند.
چین برخلاف روسیه به پیمانی مشابه آنچه رونالد ریگان و میخاییل گورباچف در سال ۱۹۸۷ امضا کردند، متعهد نیست و میتواند بدون هیچ محدودیتی به تولید و گسترش موشکهای میانبرد بپردازد و همین نکته باعث نگرانی دونالد ترامپ و تعدادی از مقامهای نظامی آمریکا شده است.
با وجود این «اولین فارکاس»، یکی از مقامهای ارشد پنتاگون که در دولت باراک اوباما در حوزه تحولات روسیه فعالیت میکرد، نسبت به مذاکرات موشکی مسکو و واشنگتن بسیار امیدوار است و میگوید: «چالشهای مختلفی میان آمریکا و روسیه وجود دارد. از بحران ونزوئلا تا ایران، اوکراین، سوریه و کره شمالی؛ اما به نظر میرسد یکی از چالشهایی که میتوان امیدوار به توافق اولیه بر سر آن در سوچی بود، موضوع معاهده موشکی دو کشور است».
ولادیمیر فرولوف، دیپلمات سابق روسی و تحلیلگر تحولات بینالملل، میگوید: «پوتین بهخوبی از میزان علاقه و شیفتگی ترامپ به خود آگاه است، بااینحال میداند که این علاقه در میان اغلب دولتمردان ترامپ وجود ندارد. شاید بتوان شعار معروف روی اسکناسهای دلار را درباره رابطه ترامپ و پوتین مثال زد: پوتین، ترامپ را باور دارد».
ونزوئلا، ایران و پیمان کنترل تسلیحات، مهمترین موضوعاتی هستند که امروز و فردا روی میز مذاکره رئیسجمهوري و وزیر خارجه روسیه با وزیر خارجه آمریکا قرار دارند. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، پیش از آنکه امروز در بندر سوچی با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور مذاکره کند، در سفری ناگهانی به بروکسل رفت تا درباره ایران با وزرای خارجه اتحادیه اروپا مذاکره کند. بااینحال مهمترین بخش این سفر، قسمت پایانی آن و مذاکره دوروزه با رهبران روسیه است.اولین سفر پمپئو، در مقام وزیر خارجه آمریکا به روسیه در شرایطی انجام میشود که نقاط مختلف جهان شاهد بحرانهای پیچیدهای است. دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، بهتازگی در تماس تلفنی یکساعته خود توافق کردند تا با وجود اختلافنظرهای اساسی، برای حل چالشهای موجود همکاری نزدیکتری داشته باشند. اولین نشانههای تغییر رویکرد آمریکا پس از این مکالمه را بهوضوح درباره ونزوئلا شاهد بودیم، بهطوریکه از میزان فشارهای واشنگتن برای برکناری نیکلاس مادورو، رئیسجمهور ونزوئلا که کاملا مورد حمایت مسکو قرار دارد، کاسته شد.
دیپلماتهای وزارت خارجه آمریکا میگویند پمپئو قصد دارد بهطور مفصل درباره مداخله روسیه در انتخابات 2016 آمریکا با پوتین مذاکره کند. این در حالی است که ترامپ در مکالمه تلفنی اخیر خود با پوتین کوچکترین اشارهای به این موضوع و گزارش منتشرشده بازرس مولر دراینباره نکرد.
یکی دیگر از اهداف سفر مایک پمپئو به روسیه، فراهمکردن مقدمات دیدار ترامپ و پوتین در حاشیه نشست گروه 20 در ژاپن است که ماه ژوئن برگزار میشود. آخرین دیدار این دو رهبر هم به نشست سال گذشته گروه 20 در آرژانتین باز میگردد که جنجال فراوانی در آمریکا به پا کرد. ترامپ که در جولای سال گذشته در دیدار با پوتین در هلسینکی حاضر به تأیید مداخله روسیه در انتخابات آمریکا نشده بود، در آرژانتین هم با وجود نتیجهگیری آژانسهای امنیتی و اطلاعاتی مبنی بر مداخله روسیه به سود ترامپ در انتخابات سال 2016 که درباره این مداخله منتشر شد، حاضر به موضعگیری در این زمینه نشد و به ستایش از رهبر روسیه پرداخت.
اندرو ویز، مدیر سابق تحولات روسیه، اوکراین و اوراسیا در شورای امنیت ملی آمریکا، میگوید: «روشن است که دونالد ترامپ پس از انتشار گزارش رابرت مولر با فراغ بال و بدون مانع میخواهد رابطه با روسیه را بهبود ببخشد. از نگاه ترامپ، تمام چالشهای موجود میان واشنگتن و مسکو، در گرو حل موضوع مداخله روسیه در انتخابات آمریکا بود و حال که از دیدگاه ترامپ این اتهام برطرف شده، دو رهبر میتوانند دیگر چالشها را بهسادگی برطرف کنند؛ اما در واقعیت و برخلاف دیدگاه ترامپ، موضوعات مورد مناقشه میان مسکو و واشنگتن بهسادگی حلشدنی نیست، چراکه تقریبا درباره تمام این چالشها، تضاد منافع میان دو کشور وجود دارد».
آندری کورتونوف، مدیر اندیشکده شورای روابط خارجی روسیه، برخلاف موضعگیریهای رسمی مقامهای روسیه پس از انتشار گزارش رابرت مولر میگوید: «در گزارش مولر کاملا به این نکته اشاره شده که روسیه در انتخابات آمریکا مداخله کرده است. شاید در بخشهایی از این گزارش، از ترامپ اعاده حیثیت شده باشد؛ اما درباره روسیه اینگونه نیست و تقریبا میتوان نتیجهگیری کرد که هیچچیز در این مورد تغییر نکرده است».
یکی از مهمترین موضوعاتی که در ماههای اخیر باعث بروز تنش میان مسکو و واشنگتن شده، خروج یکطرفه آمریکا از «پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد» است که دو کشور در سال 1987 و قبل از پایان جنگ سرد امضا کردند. براساس این پیمان، این دو قدرت هستهای به شکل داوطلبانه پذیرفتند که از تولید موشکهای هستهای با برد ۵۰۰ تا پنجهزارو ۵۰۰ کیلومتر خودداری کنند. ترامپ به این دلیل که «روسیه این پیمان را با آزمایش نسل جدید موشکهای خود نقض کرده است»، در ماه فوریه از این پیمان خارج شد؛ اما روسیه میگوید برد این موشک که 9M729 نامیده میشود، ۴۸۰ کیلومتر است و بههمیندلیل، پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد نقض نشده است.
بااینحال رسانههای آمریکایی انگیزه ترامپ برای خروج از این پیمان را صرفا هشدار به روسیه نمیدانند و اقدامات چین را هم در نظر میگیرند. نیویورکتایمز بهتازگی گزارش داده بود که خروج واشنگتن از پیمان منع موشکهای هستهای میانبرد، این امکان را به آمریکا میدهد تا با دست بازتر با ماجراجوییهای چین در دریای چین جنوبی و شرق آسیا مقابله کند.
چین برخلاف روسیه به پیمانی مشابه آنچه رونالد ریگان و میخاییل گورباچف در سال ۱۹۸۷ امضا کردند، متعهد نیست و میتواند بدون هیچ محدودیتی به تولید و گسترش موشکهای میانبرد بپردازد و همین نکته باعث نگرانی دونالد ترامپ و تعدادی از مقامهای نظامی آمریکا شده است.
با وجود این «اولین فارکاس»، یکی از مقامهای ارشد پنتاگون که در دولت باراک اوباما در حوزه تحولات روسیه فعالیت میکرد، نسبت به مذاکرات موشکی مسکو و واشنگتن بسیار امیدوار است و میگوید: «چالشهای مختلفی میان آمریکا و روسیه وجود دارد. از بحران ونزوئلا تا ایران، اوکراین، سوریه و کره شمالی؛ اما به نظر میرسد یکی از چالشهایی که میتوان امیدوار به توافق اولیه بر سر آن در سوچی بود، موضوع معاهده موشکی دو کشور است».
ولادیمیر فرولوف، دیپلمات سابق روسی و تحلیلگر تحولات بینالملل، میگوید: «پوتین بهخوبی از میزان علاقه و شیفتگی ترامپ به خود آگاه است، بااینحال میداند که این علاقه در میان اغلب دولتمردان ترامپ وجود ندارد. شاید بتوان شعار معروف روی اسکناسهای دلار را درباره رابطه ترامپ و پوتین مثال زد: پوتین، ترامپ را باور دارد».