|

انفجار در فجیره

کوروش احمدی- کارشناس روابط بین‌الملل

اتفاقی که صبح یکشنبه در بندر فجیره یا آب‌های ساحلی آن افتاد، از اهمیتی بیش از اهمیت این قبیل وقایع در شرایط عادی برخوردار است. روشن است که شرایط این روزها در منطقه را به دلیل تحریکات غیرمسئولانه آمریکا، از جمله ارسال ادوات جنگی به منطقه و سخنان تحریک‌آمیز مقامات آن کشور، نمی‌توان چندان عادی شمرد. در چنین شرایطی هر اتفاقی به‌سرعت رنگی خاص به خود می‌گیرد و طرف‌های ذی‌ربط می‌کوشند تا از آن برای پیشبرد اهداف خود بهره‌برداری یا سوءاستفاده کنند. نحوه خبررسانی اولیه درباره این اتفاق، اطلاع‌رسانی پرضدونقیض امارات و عدم اعلام جزئیات واقعه موجب شده تا انفجارهایی که در چهار کشتی ظاهرا نفت‌کش در بندر یا در فاصله‌ای از آن صورت گرفت، همچنان در پرده‌ای از ابهام باقی بماند.

ظاهرا ابتدا امارات که مایل به اجتناب از ارائه تصویری ناامن از قلمرو خود است، خبر را تکذیب کرد، اما اطلاع‌رسانی شبکه المیادین که حزب‌الله لبنان نزدیک است از یک‌سو و انعکاس گسترده خبر این شبکه در رسانه‌های ایران از سوی دیگر مخفی‌کردن این خبر را غیرممکن کرد. در نتیجه، تکذیب اولیه خبر توسط مقامات امارات جای خود را به تأیید «خرابکاری» در چهار کشتی داد با این توضیح که واقعه نه در بندر فجیره، بلکه در آب‌های منتهی به این بندر روی داده است. اندکی بعد وزیر نفت عربستان در بیانیه‌ای تأیید کرد که دو نفت‌کش از چهار کشتی به عربستان تعلق داشته و در حال حرکت در دریای عمان هدف حمله قرار گرفته و به‌شدت آسیب دیده‌اند. وزارت خارجه عربستان نیز این حادثه را «اقدامی جنایتکارانه» توصیف کرد که «امنیت ترافیک دریایی را تهدید می‌کند». بنابراین، تاکنون انگ اقدامی تروریستی به این حادثه نخورده است.
تلاش امارات و عربستان برای دادن ابعادی بین‌المللی به این حادثه قابل‌توجه است. وزیر نفت عربستان از «مسئولیت مشترک جامعه بین‌الملل برای تأمین عبورومرور دریایی و امنیت نفت‌کش‌ها» گفت و وزارت خارجه امارات نیز ضمن تأکید بر همین «مسئولیت مشترک بین‌المللی» از «همکاری با سازمان‌های محلی و بین‌المللی» برای تحقیق در مورد این حادثه سخن گفته و اظهارنظر در این مورد را به بعد از تکمیل تحقیقات موکول کرده است. شکی نیست که تلاش این دو کشور برای بین‌المللی‌کردن این حادثه ادامه خواهد یافت. در این رابطه مواضعی که چین و روسیه خواهند گرفت، حائز اهمیت خواهد بود. بندر فجیره هم از نظر انتقال بخش فزاینده‌ای از نفت امارات به بازارهای آسیایی و آفریقایی از طریقی به غیر از تنگه هرمز حائز اهمیت است و هم از نظر خدمات‌رسانی به خطوط کشتی‌رانی بین این مناطق. روس‌ها همیشه خواستار آن بوده‌اند که ایران از نفوذ خود برای جلوگیری از پرتاب موشک‌های حوثی‌ها به عربستان و امارات استفاده کند و چین نیز بخش مهمی از نفت خود را از منطقه تأمین می‌کند. مواضع این دو کشور از این نظر مهم است که بعید نیست آمریکا با توجه به نتیجه تحقیقات برای بردن موضوع به شورای امنیت تلاش کند. از طرفی، این حادثه در شرایطی رخ داده که وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه به همراه موگرینی دیروز در بروکسل راجع به مواضع جدید ایران در مورد برجام با هم مشورت کردند. وزیر خارجه آمریکا نیز با تعویق سفرش به مسکو برای مشورت با همتایان اروپایی به آنها ملحق شد.
این حادثه همچنین در پی ادعای آمریکا در پنجشنبه در مورد احتمال حمله ایران یا متحدانش به خطوط کشتی‌رانی در منطقه و نیز در شرایط اوج‌گیری تنش بین ایران و آمریکا و متحدان‌ منطقه‌ای آن رخ داده است. بنابراین، بسیار محتمل است که برخی از عناصر تندرو در این کشورها بکوشند تا به نوعی این حادثه را با ایران مرتبط کنند. ازاین‌رو، نحوه برخورد جهات دولتی، حکومتی، رسانه‌ای و خصوصی در ایران با این قضیه حائز کمال اهمیت است. سخنگوی وزارت خارجه ایران موضعی منطقی و اصولی در این مورد اتخاذ کرده و این حادثه را موجب «نگرانی و تأسف‌بار» خوانده و خواستار «روشن‌شدن ابعاد دقیق این حادثه» شده و از «تأثیر منفی این حوادث بر سلامت کشتی‌رانی و امنیت عبورومرور دریایی» گفته است. بی‌شک، نیاز ما به راه دریایی خلیج‌فارس بیشتر از نیاز دشمنان ماست. بخش عمده صادرات و واردات ما، از جمله تأمین حوائج اولیه ما، از این طریق تأمین می‌شود. کشورهایی که روابط بهتری با ما دارند مانند عراق و کویت و قطر و نیز بسیاری از کشورهای آسیایی وابستگی بیشتری به این آبراه دارند. بنابراین طبیعی است که ما بیش از دیگران نگران امنیت خطوط دریایی در منطقه باشیم. در چنین شرایطی نحوه برخورد برخی از رسانه‌های داخلی و «شیشه‌ای»‌ شمردن امنیت جنوب خلیج‌فارس و مانند آن ممکن است به حساب نوعی استقبال ضمنی یا صریح از حادثه فجیره گذاشته شده و دست تندروها در آمریکا و منطقه را برای دشمنی بیشتر باز کند.

اتفاقی که صبح یکشنبه در بندر فجیره یا آب‌های ساحلی آن افتاد، از اهمیتی بیش از اهمیت این قبیل وقایع در شرایط عادی برخوردار است. روشن است که شرایط این روزها در منطقه را به دلیل تحریکات غیرمسئولانه آمریکا، از جمله ارسال ادوات جنگی به منطقه و سخنان تحریک‌آمیز مقامات آن کشور، نمی‌توان چندان عادی شمرد. در چنین شرایطی هر اتفاقی به‌سرعت رنگی خاص به خود می‌گیرد و طرف‌های ذی‌ربط می‌کوشند تا از آن برای پیشبرد اهداف خود بهره‌برداری یا سوءاستفاده کنند. نحوه خبررسانی اولیه درباره این اتفاق، اطلاع‌رسانی پرضدونقیض امارات و عدم اعلام جزئیات واقعه موجب شده تا انفجارهایی که در چهار کشتی ظاهرا نفت‌کش در بندر یا در فاصله‌ای از آن صورت گرفت، همچنان در پرده‌ای از ابهام باقی بماند.

ظاهرا ابتدا امارات که مایل به اجتناب از ارائه تصویری ناامن از قلمرو خود است، خبر را تکذیب کرد، اما اطلاع‌رسانی شبکه المیادین که حزب‌الله لبنان نزدیک است از یک‌سو و انعکاس گسترده خبر این شبکه در رسانه‌های ایران از سوی دیگر مخفی‌کردن این خبر را غیرممکن کرد. در نتیجه، تکذیب اولیه خبر توسط مقامات امارات جای خود را به تأیید «خرابکاری» در چهار کشتی داد با این توضیح که واقعه نه در بندر فجیره، بلکه در آب‌های منتهی به این بندر روی داده است. اندکی بعد وزیر نفت عربستان در بیانیه‌ای تأیید کرد که دو نفت‌کش از چهار کشتی به عربستان تعلق داشته و در حال حرکت در دریای عمان هدف حمله قرار گرفته و به‌شدت آسیب دیده‌اند. وزارت خارجه عربستان نیز این حادثه را «اقدامی جنایتکارانه» توصیف کرد که «امنیت ترافیک دریایی را تهدید می‌کند». بنابراین، تاکنون انگ اقدامی تروریستی به این حادثه نخورده است.
تلاش امارات و عربستان برای دادن ابعادی بین‌المللی به این حادثه قابل‌توجه است. وزیر نفت عربستان از «مسئولیت مشترک جامعه بین‌الملل برای تأمین عبورومرور دریایی و امنیت نفت‌کش‌ها» گفت و وزارت خارجه امارات نیز ضمن تأکید بر همین «مسئولیت مشترک بین‌المللی» از «همکاری با سازمان‌های محلی و بین‌المللی» برای تحقیق در مورد این حادثه سخن گفته و اظهارنظر در این مورد را به بعد از تکمیل تحقیقات موکول کرده است. شکی نیست که تلاش این دو کشور برای بین‌المللی‌کردن این حادثه ادامه خواهد یافت. در این رابطه مواضعی که چین و روسیه خواهند گرفت، حائز اهمیت خواهد بود. بندر فجیره هم از نظر انتقال بخش فزاینده‌ای از نفت امارات به بازارهای آسیایی و آفریقایی از طریقی به غیر از تنگه هرمز حائز اهمیت است و هم از نظر خدمات‌رسانی به خطوط کشتی‌رانی بین این مناطق. روس‌ها همیشه خواستار آن بوده‌اند که ایران از نفوذ خود برای جلوگیری از پرتاب موشک‌های حوثی‌ها به عربستان و امارات استفاده کند و چین نیز بخش مهمی از نفت خود را از منطقه تأمین می‌کند. مواضع این دو کشور از این نظر مهم است که بعید نیست آمریکا با توجه به نتیجه تحقیقات برای بردن موضوع به شورای امنیت تلاش کند. از طرفی، این حادثه در شرایطی رخ داده که وزرای خارجه انگلیس، آلمان و فرانسه به همراه موگرینی دیروز در بروکسل راجع به مواضع جدید ایران در مورد برجام با هم مشورت کردند. وزیر خارجه آمریکا نیز با تعویق سفرش به مسکو برای مشورت با همتایان اروپایی به آنها ملحق شد.
این حادثه همچنین در پی ادعای آمریکا در پنجشنبه در مورد احتمال حمله ایران یا متحدانش به خطوط کشتی‌رانی در منطقه و نیز در شرایط اوج‌گیری تنش بین ایران و آمریکا و متحدان‌ منطقه‌ای آن رخ داده است. بنابراین، بسیار محتمل است که برخی از عناصر تندرو در این کشورها بکوشند تا به نوعی این حادثه را با ایران مرتبط کنند. ازاین‌رو، نحوه برخورد جهات دولتی، حکومتی، رسانه‌ای و خصوصی در ایران با این قضیه حائز کمال اهمیت است. سخنگوی وزارت خارجه ایران موضعی منطقی و اصولی در این مورد اتخاذ کرده و این حادثه را موجب «نگرانی و تأسف‌بار» خوانده و خواستار «روشن‌شدن ابعاد دقیق این حادثه» شده و از «تأثیر منفی این حوادث بر سلامت کشتی‌رانی و امنیت عبورومرور دریایی» گفته است. بی‌شک، نیاز ما به راه دریایی خلیج‌فارس بیشتر از نیاز دشمنان ماست. بخش عمده صادرات و واردات ما، از جمله تأمین حوائج اولیه ما، از این طریق تأمین می‌شود. کشورهایی که روابط بهتری با ما دارند مانند عراق و کویت و قطر و نیز بسیاری از کشورهای آسیایی وابستگی بیشتری به این آبراه دارند. بنابراین طبیعی است که ما بیش از دیگران نگران امنیت خطوط دریایی در منطقه باشیم. در چنین شرایطی نحوه برخورد برخی از رسانه‌های داخلی و «شیشه‌ای»‌ شمردن امنیت جنوب خلیج‌فارس و مانند آن ممکن است به حساب نوعی استقبال ضمنی یا صریح از حادثه فجیره گذاشته شده و دست تندروها در آمریکا و منطقه را برای دشمنی بیشتر باز کند.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها