ترامپ و سه‌گانه تحریم، تهدید و رویارویی
سه استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی، با تحلیل رفتارهای دولتمردان ایران و آمریکا در یک سال اخیر، درباره این پرسش کنکاش کردند که آیا آمریکا و به‌ویژه رئیس‌جمهوری این کشور دنبال جنگ با ایران است و این جنگ احتمالی چه عواقبی خواهد داشت؟ به گزارش «ایرنا»، ابراهیم متقی در نشست تخصصی ترامپ و سه‌گانه تحریم، تهدید و رویارویی که در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، وضعیت کنونی کشور را در بُعد امنیت ملی بااهمیت دانست. او گفت: «وضعیت کنونی نشان‌دهنده نوعی اطمینان‌نداشتن به آینده است؛ زیرا هیچ‌کدام نمی‌دانیم معنای انتقال هواپیماهای آمریکایی، رزم‌ناوها و پیشرانه‌های موشکی و ضدموشکی آمریکا به خلیج‌فارس چیست». او ادامه داد: «هرگاه کشوری می‌خواهد به تهدیدی جدی تبدیل شود، اقدام به این رفتارهای تحریک‌آمیز می‌کند؛ اما به نظرم آمریکا قصد تهدید به جنگ محدود داشته و به همین دلیل چنین وضعیت و آرایش دفاعی‌ای به خود گرفته است». این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: « می‌توانیم بخشی از پشتوانه‌های سیاست آمریکا را در تحریم جست‌و‌جو کنیم؛ زیرا تحریم‌های کنونی دقیقا مانند دوره تحریم‌های سال ۱۳۹۱ است و امروز این بحث وجود
دارد که افزایش ذخایر هسته‌ای ایران به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم، باعث می‌شود کشورهای اروپایی از روش انگشت بر ماشه استفاده کنند یا خیر؟».
وضعيت كنوني براي آمريكا توجيه امنيتي ندارد
او ادامه داد: «واقعیت نشان می‌دهد وضعیت محدود کنونی هیچ‌گونه توجیه امنیتی برای آمریکا ندارد و حتی افزایش آن برای ما هم توجیه اقتصادی نداشته؛ یعنی با این افزایش، به هیچ دستاورد امنیتی نائل نمی‌شویم». او با بیان اینکه آمریکا چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ دنبال سیاست تحریم ایران بوده است، خاطرنشان کرد: در دوره اوباما، از طریق نوعی تعامل ارتباطی در‌برگیری استفاده می‌شد؛ یعنی در درون آن فشار و قدرت موج می‌زد، درحالی‌که جلوه‌هایی بر تعامل نیز وجود داشت». به گفته او، اما امروز فضای تعامل و متقاعدسازی وجود ندارد و در حال عبور از گفت‌وگو هستیم؛ چون آنها می‌گویند ایران تمایلی به پذیرش سازو‌کارهای بین‌المللی ندارد. متقی گفت: «ادبیات ما، ادبیات عدالت‌محور است که در بحث‌های سیاسی ما موج می‌زند؛ اما آمریکایی‌ها می‌گویند ما قدرت برتریم و هر کار فراقانونی که بخواهیم انجام می‌دهیم و شما باید الگوهای رفتاری ما را بپذیرید؛ پس اگر ایران این الگوها را قبول نکند، برتری آمریکا از بین رفته و هژمونی و موازنه جهانی به‌هم خواهد خورد».
او با بیان اینکه رفتار آمریکا در قالب سیاست تحقیر ایران است، گفت: «آمریکا از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، سیاست موازنه‌گرایانه در جهان را در پیش گرفته بود و در ایران نیز خواهان دولتی قوی برای افزایش قدرت ملی داخلی بود». این تحلیلگر بیان کرد: «در 40 سال اخیر و بعد از انقلاب، مسئله قدرت و نقش منطقه‌ای ایران کاملا دگرگون شده و به همین دلیل رئیس‌جمهوری‌های مختلف آمریکا از اوباما تا ترامپ، برای تأمین اهدافشان عملکردی متفاوت ندارند و هر دو بر این اعتقادند که ایران مهم‌ترین تهدید امنیتی آمریکا، شرکا، منافع و امنیت ملی این کشور است». او تصریح کرد: واقعیت تفکر آمریکا درباره ایران تغییر رژیم است؛ اما این موضوع تاکنون در دستور کار دولتمردان آن قرار نگرفته؛ زیرا اگر بخواهند حکومت ایران را تغییر دهند، نیازمند هزینه مالی بسیار و ۴۰۰ هزار نیرو هستند که برای آمریکا این کار امکان‌پذیر نیست و به همین دلیل به سمت تحریم‌ها می‌رود و در این راستا واقعیت این است که نه در برجام و نه پس از برجام، تحریم‌ها برداشته نشده است.
اقدامات نظامی اخیر ایران، امنیت ملی ما را افزایش داده است
این کارشناس علوم سیاسی، وضعیت کنونی ایران را امنیتی توصیف کرد و گفت: «نگاه آمریکا این است که ایران برای ایفای نقش در ساختار بین‌المللی، بسیار بزرگ است و به همین دلیل باید قدرت آن کاهش یابد. آمریکا می‌گوید نمی‌خواهم تو هسته‌ای شوی؛ چون نباید قدرت بزرگی باشی و در وضعیت و جایگاه کشورهای تأییدشده از سوی کشورهای بزرگ قرار بگیری».به گفته متقی، ایران نیز امروز این اراده را دارد که در برابر اقدامات آمریکا، رفتارهای متقابل انجام دهد؛ اما آمریکا نیز نشان داده در افغانستان و عراق آسیب‌پذیر است و نمی‌تواند به پیروزی لازم برسد، بنابراین مسئله جنگ را عقب انداخته و نمی‌خواهد هزینه‌های انسانی و اقتصادی بیشتری را پرداخت کند. او افزود: «قدرت ایران امروز در حوزه مرزهای داخلی نیست؛ اما اگر آمریکا می‌خواهد با ایران بجنگند، باید گزینه ضربه را داشته باشد. این ضربه به حوزه‌های سرزمینی ایران است که برای آمریکا حمله به حوزه‌های نظامی داخل سرزمین ما، هزینه‌ای جدی دارد و فقط از سوی ایران با اقدام متقابل روبه‌رو نخواهد شد». وی افزود: «ایران می‌تواند در قبال آن بازدارندگی محدودی داشته باشد و فراتر از حوزه‌های مرزی، اقدامات نظامی انجام
دهد؛ البته اقدامات نظامی اخیر ایران ضریب امنیت ملی ما را افزایش داده است و ترامپ جز مسئله مربوط به اقدام متقابل راه دیگری ندارد». او با ابراز مخالفت با سیاست مماشات با آمریکا تصریح کرد: «همین موضوع، ضریب ضربه‌پذیری ما را افزایش می‌دهد و آمریکا که خواهان کاهش قدرت منطقه‌ای ایران است، بحران را ادامه خواهد داد؛ اما این بحران به جنگ منجر نخواهد شد و با ضرباتی محکم از سوی دو طرف همراه خواهد بود».
بین ایران و آمریکا جنگ نمی‌شود
صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این نشست با بیان اینکه حتی در داخل ایران و آمریکا نمی‌دانند که جنگ می‌شود یا نه گفت: «جنگ بستگی به یک‌سری پارامترها دارد و این‌گونه به نظر می‌رسد که ترامپ نیازی به جنگ با ایران ندارد، چون می‌خواهد ما را از پا درآورد که امروز با تحریم‌ها به دنبال انجام چنین کاری است». وی با فرض اینکه اگر جنگ شود، چه اتفاقاتی خواهد افتاد، به تحلیل اقدام ایران در گام اول پرداخت و گفت: «معتقدم یک سرباز آمریکایی وارد ایران نخواهد شد و آمریکا نیز به‌دنبال تغییر رژیم در ایران نیست، چون ایران و آمریکا در عراق و افغانستان تضاد منافع بنیادین ندارند». این استاد دانشگاه سپس به تحلیل اقدام آمریکایی‌ها و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن پرداخت و گفت: «به نظرم در آینده جنگی رخ نخواهد داد، چون تجربه افغانستان تکرار نمی‌شود و دموکرات‌ها هم با ترامپ همراهی نخواهند کرد، اما تمامی عوامل موجود در آمریکا به نفع پیروزی مجدد ترامپ در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری این کشور است، زیرا کمترین آمار بی‌کاری و بیشترین رشد اقتصادی و صادرات در تاریخ آمریکا در حال تجربه‌شدن است و به‌همین‌خاطر ترامپ با جنگ خود را از
ریاست‌جمهوری محروم نخواهد کرد. من معتقدم ترامپ دندان روی جگر می‌گذارد و به ایران حمله نمی‌کند، چون در حال این کار است که ایران را بد جلوه دهد و به دنیا بگوید من خواهان مذاکره‌ام اما ایرانی‌ها دست من را پس می‌زنند».
ترامپ فردی کاسب است و فرهنگ خیابانی را خوب می‌داند
در ادامه این نشست حسین دهشیار، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، به تحلیل ساختار قدرت در آمریکا پرداخت و گفت: «ترامپ در ساختار قدرت آمریکا بی‌نظیر است؛ یعنی در تاریخ آمریکا با دیگر رؤسای جمهوری این کشور تفاوت فاحشی دارد و مشابه آنها نیست، چون وی فردی کاسب و اقتصادی است، اما پول و ثروت خود را از کف خیابان به دست آورده و همیشه در حال داد و ستد بوده، به‌همین‌دلیل فرهنگ خیابانی را خوب بلد است». او گفت: «مدل تحلیلی ما در زمانی ترسیم شد که نظام بین‌الملل یک نظام ایدئولوژیک بود؛ سرمایه‌داری در جهان رخنه نکرده و شوروی با نظریات مارکسیستی وجود داشت؛ اما امروز جهان تغییر کرده و ما نیز باید مدل قبلی خود را تغییر دهیم».او انگیزه‌های ترامپ را صرفا اقتصادی دانست و ادامه داد: «به‌همین‌دلیل است که ترامپ می‌گوید جنگ نمی‌کنیم؛ نه اینکه توان جنگ نداریم، بلکه جنگ نخواهد شد، زیرا به‌دنبال منافع اقتصادی است و فکر می‌کند پول آمریکا نباید از کشور خارج شده و خون سربازان آمریکایی ریخته شود». دهشیار ادامه داد: «ترامپ کارش کلامی است؛ صحبت می‌کند، حرف می‌زند و تعلقات روشنفکری ندارد؛ هرچه به ذهنش می‌رسد می‌گوید و
به‌همین‌دلیل قابل پیش‌بینی نیست و برای اینکه او را بشناسی باید زبان خیابانی بلد باشی».این استاد دانشگاه افزود: «او به ایران به این شکل نگاه می‌کند که یکپارچگی ملی نداشته و در منطقه نیز کمتر دولتی با ایران روابط خوبی دارد و به‌همین‌دلیل دولت ایران ناسازگاری هنجاری با جهان داشته و در موقعیت ضعیفی قرار دارد؛ بنابراین تاجایی‌که می‌تواند از اهرم اقتصادی استفاده می‌کند و جمهوری اسلامی باید در برخورد با ترامپ مدل تحلیلی خود را تغییر دهد».
سه استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی، با تحلیل رفتارهای دولتمردان ایران و آمریکا در یک سال اخیر، درباره این پرسش کنکاش کردند که آیا آمریکا و به‌ویژه رئیس‌جمهوری این کشور دنبال جنگ با ایران است و این جنگ احتمالی چه عواقبی خواهد داشت؟ به گزارش «ایرنا»، ابراهیم متقی در نشست تخصصی ترامپ و سه‌گانه تحریم، تهدید و رویارویی که در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، وضعیت کنونی کشور را در بُعد امنیت ملی بااهمیت دانست. او گفت: «وضعیت کنونی نشان‌دهنده نوعی اطمینان‌نداشتن به آینده است؛ زیرا هیچ‌کدام نمی‌دانیم معنای انتقال هواپیماهای آمریکایی، رزم‌ناوها و پیشرانه‌های موشکی و ضدموشکی آمریکا به خلیج‌فارس چیست». او ادامه داد: «هرگاه کشوری می‌خواهد به تهدیدی جدی تبدیل شود، اقدام به این رفتارهای تحریک‌آمیز می‌کند؛ اما به نظرم آمریکا قصد تهدید به جنگ محدود داشته و به همین دلیل چنین وضعیت و آرایش دفاعی‌ای به خود گرفته است». این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ادامه داد: « می‌توانیم بخشی از پشتوانه‌های سیاست آمریکا را در تحریم جست‌و‌جو کنیم؛ زیرا تحریم‌های کنونی دقیقا مانند دوره تحریم‌های سال ۱۳۹۱ است و امروز این بحث وجود
دارد که افزایش ذخایر هسته‌ای ایران به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم، باعث می‌شود کشورهای اروپایی از روش انگشت بر ماشه استفاده کنند یا خیر؟».
وضعيت كنوني براي آمريكا توجيه امنيتي ندارد
او ادامه داد: «واقعیت نشان می‌دهد وضعیت محدود کنونی هیچ‌گونه توجیه امنیتی برای آمریکا ندارد و حتی افزایش آن برای ما هم توجیه اقتصادی نداشته؛ یعنی با این افزایش، به هیچ دستاورد امنیتی نائل نمی‌شویم». او با بیان اینکه آمریکا چه در دوره اوباما و چه در دوره ترامپ دنبال سیاست تحریم ایران بوده است، خاطرنشان کرد: در دوره اوباما، از طریق نوعی تعامل ارتباطی در‌برگیری استفاده می‌شد؛ یعنی در درون آن فشار و قدرت موج می‌زد، درحالی‌که جلوه‌هایی بر تعامل نیز وجود داشت». به گفته او، اما امروز فضای تعامل و متقاعدسازی وجود ندارد و در حال عبور از گفت‌وگو هستیم؛ چون آنها می‌گویند ایران تمایلی به پذیرش سازو‌کارهای بین‌المللی ندارد. متقی گفت: «ادبیات ما، ادبیات عدالت‌محور است که در بحث‌های سیاسی ما موج می‌زند؛ اما آمریکایی‌ها می‌گویند ما قدرت برتریم و هر کار فراقانونی که بخواهیم انجام می‌دهیم و شما باید الگوهای رفتاری ما را بپذیرید؛ پس اگر ایران این الگوها را قبول نکند، برتری آمریکا از بین رفته و هژمونی و موازنه جهانی به‌هم خواهد خورد».
او با بیان اینکه رفتار آمریکا در قالب سیاست تحقیر ایران است، گفت: «آمریکا از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم، سیاست موازنه‌گرایانه در جهان را در پیش گرفته بود و در ایران نیز خواهان دولتی قوی برای افزایش قدرت ملی داخلی بود». این تحلیلگر بیان کرد: «در 40 سال اخیر و بعد از انقلاب، مسئله قدرت و نقش منطقه‌ای ایران کاملا دگرگون شده و به همین دلیل رئیس‌جمهوری‌های مختلف آمریکا از اوباما تا ترامپ، برای تأمین اهدافشان عملکردی متفاوت ندارند و هر دو بر این اعتقادند که ایران مهم‌ترین تهدید امنیتی آمریکا، شرکا، منافع و امنیت ملی این کشور است». او تصریح کرد: واقعیت تفکر آمریکا درباره ایران تغییر رژیم است؛ اما این موضوع تاکنون در دستور کار دولتمردان آن قرار نگرفته؛ زیرا اگر بخواهند حکومت ایران را تغییر دهند، نیازمند هزینه مالی بسیار و ۴۰۰ هزار نیرو هستند که برای آمریکا این کار امکان‌پذیر نیست و به همین دلیل به سمت تحریم‌ها می‌رود و در این راستا واقعیت این است که نه در برجام و نه پس از برجام، تحریم‌ها برداشته نشده است.
اقدامات نظامی اخیر ایران، امنیت ملی ما را افزایش داده است
این کارشناس علوم سیاسی، وضعیت کنونی ایران را امنیتی توصیف کرد و گفت: «نگاه آمریکا این است که ایران برای ایفای نقش در ساختار بین‌المللی، بسیار بزرگ است و به همین دلیل باید قدرت آن کاهش یابد. آمریکا می‌گوید نمی‌خواهم تو هسته‌ای شوی؛ چون نباید قدرت بزرگی باشی و در وضعیت و جایگاه کشورهای تأییدشده از سوی کشورهای بزرگ قرار بگیری».به گفته متقی، ایران نیز امروز این اراده را دارد که در برابر اقدامات آمریکا، رفتارهای متقابل انجام دهد؛ اما آمریکا نیز نشان داده در افغانستان و عراق آسیب‌پذیر است و نمی‌تواند به پیروزی لازم برسد، بنابراین مسئله جنگ را عقب انداخته و نمی‌خواهد هزینه‌های انسانی و اقتصادی بیشتری را پرداخت کند. او افزود: «قدرت ایران امروز در حوزه مرزهای داخلی نیست؛ اما اگر آمریکا می‌خواهد با ایران بجنگند، باید گزینه ضربه را داشته باشد. این ضربه به حوزه‌های سرزمینی ایران است که برای آمریکا حمله به حوزه‌های نظامی داخل سرزمین ما، هزینه‌ای جدی دارد و فقط از سوی ایران با اقدام متقابل روبه‌رو نخواهد شد». وی افزود: «ایران می‌تواند در قبال آن بازدارندگی محدودی داشته باشد و فراتر از حوزه‌های مرزی، اقدامات نظامی انجام
دهد؛ البته اقدامات نظامی اخیر ایران ضریب امنیت ملی ما را افزایش داده است و ترامپ جز مسئله مربوط به اقدام متقابل راه دیگری ندارد». او با ابراز مخالفت با سیاست مماشات با آمریکا تصریح کرد: «همین موضوع، ضریب ضربه‌پذیری ما را افزایش می‌دهد و آمریکا که خواهان کاهش قدرت منطقه‌ای ایران است، بحران را ادامه خواهد داد؛ اما این بحران به جنگ منجر نخواهد شد و با ضرباتی محکم از سوی دو طرف همراه خواهد بود».
بین ایران و آمریکا جنگ نمی‌شود
صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران نیز در این نشست با بیان اینکه حتی در داخل ایران و آمریکا نمی‌دانند که جنگ می‌شود یا نه گفت: «جنگ بستگی به یک‌سری پارامترها دارد و این‌گونه به نظر می‌رسد که ترامپ نیازی به جنگ با ایران ندارد، چون می‌خواهد ما را از پا درآورد که امروز با تحریم‌ها به دنبال انجام چنین کاری است». وی با فرض اینکه اگر جنگ شود، چه اتفاقاتی خواهد افتاد، به تحلیل اقدام ایران در گام اول پرداخت و گفت: «معتقدم یک سرباز آمریکایی وارد ایران نخواهد شد و آمریکا نیز به‌دنبال تغییر رژیم در ایران نیست، چون ایران و آمریکا در عراق و افغانستان تضاد منافع بنیادین ندارند». این استاد دانشگاه سپس به تحلیل اقدام آمریکایی‌ها و هم‌پیمانان منطقه‌ای آن پرداخت و گفت: «به نظرم در آینده جنگی رخ نخواهد داد، چون تجربه افغانستان تکرار نمی‌شود و دموکرات‌ها هم با ترامپ همراهی نخواهند کرد، اما تمامی عوامل موجود در آمریکا به نفع پیروزی مجدد ترامپ در انتخابات آتی ریاست‌جمهوری این کشور است، زیرا کمترین آمار بی‌کاری و بیشترین رشد اقتصادی و صادرات در تاریخ آمریکا در حال تجربه‌شدن است و به‌همین‌خاطر ترامپ با جنگ خود را از
ریاست‌جمهوری محروم نخواهد کرد. من معتقدم ترامپ دندان روی جگر می‌گذارد و به ایران حمله نمی‌کند، چون در حال این کار است که ایران را بد جلوه دهد و به دنیا بگوید من خواهان مذاکره‌ام اما ایرانی‌ها دست من را پس می‌زنند».
ترامپ فردی کاسب است و فرهنگ خیابانی را خوب می‌داند
در ادامه این نشست حسین دهشیار، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی، به تحلیل ساختار قدرت در آمریکا پرداخت و گفت: «ترامپ در ساختار قدرت آمریکا بی‌نظیر است؛ یعنی در تاریخ آمریکا با دیگر رؤسای جمهوری این کشور تفاوت فاحشی دارد و مشابه آنها نیست، چون وی فردی کاسب و اقتصادی است، اما پول و ثروت خود را از کف خیابان به دست آورده و همیشه در حال داد و ستد بوده، به‌همین‌دلیل فرهنگ خیابانی را خوب بلد است». او گفت: «مدل تحلیلی ما در زمانی ترسیم شد که نظام بین‌الملل یک نظام ایدئولوژیک بود؛ سرمایه‌داری در جهان رخنه نکرده و شوروی با نظریات مارکسیستی وجود داشت؛ اما امروز جهان تغییر کرده و ما نیز باید مدل قبلی خود را تغییر دهیم».او انگیزه‌های ترامپ را صرفا اقتصادی دانست و ادامه داد: «به‌همین‌دلیل است که ترامپ می‌گوید جنگ نمی‌کنیم؛ نه اینکه توان جنگ نداریم، بلکه جنگ نخواهد شد، زیرا به‌دنبال منافع اقتصادی است و فکر می‌کند پول آمریکا نباید از کشور خارج شده و خون سربازان آمریکایی ریخته شود». دهشیار ادامه داد: «ترامپ کارش کلامی است؛ صحبت می‌کند، حرف می‌زند و تعلقات روشنفکری ندارد؛ هرچه به ذهنش می‌رسد می‌گوید و
به‌همین‌دلیل قابل پیش‌بینی نیست و برای اینکه او را بشناسی باید زبان خیابانی بلد باشی».این استاد دانشگاه افزود: «او به ایران به این شکل نگاه می‌کند که یکپارچگی ملی نداشته و در منطقه نیز کمتر دولتی با ایران روابط خوبی دارد و به‌همین‌دلیل دولت ایران ناسازگاری هنجاری با جهان داشته و در موقعیت ضعیفی قرار دارد؛ بنابراین تاجایی‌که می‌تواند از اهرم اقتصادی استفاده می‌کند و جمهوری اسلامی باید در برخورد با ترامپ مدل تحلیلی خود را تغییر دهد».