ایران: تحولات اخیر ارتباطی به وظایف شورای حکام ندارد
شرق: در آستانه اعلام گام دوم ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست آمریکا یک نشست ویژه درباره ایران برگزار می‌کند؛ اگرچه تشکیل جلسه به خواست هر‌یک از اعضا موضوع خاصی نیست. مطابق با بند «ب» از قاعده شماره 11 قواعد کاری شورای حکام، شورا بنا به درخواست رئیس شورا، یا هر یک از اعضای شورا یا مدیرکل باید تشکیل جلسه بدهد. در این مورد، آمریکا درخواست تشکیل جلسه کرده است، اما اهمیت موضوع در آنجاست که هفته گذشته اعلام شد که ایران از سقف تعهدات برجامی‌اش در زمینه میزان ذخیره اورانیوم غنی‌سازی‌شده فراتر رفته است. این در‌حالی است که رئیس‌جمهوری نیز اعلام کرده که به‌زودی میزان غنای اورانیوم را از 3.67 بالاتر خواهد برد.
طنز تلخ آمریکایی
جلسه شورای حکام در حالی برگزار می‌شد که آمریکا به عنوان عضو خارج‌شده از برجام چنین تقاضایی کرده است. نمایندگی ایران در آژانس در بیانیه‌ای با اشاره به یادداشت مطبوعاتی نمایندگی دائم ایالات متحده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین درخصوص درخواست برگزاری نشست ویژه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بحث درباره آخرین گزارش مدیرکل آژانس در مورد اجرای برجام این درخواست را «طنزی تلخ» خواند. به گزارش ایسنا، در این بیانیه آمده است: در واقع این برگزاري طنز تلخ است که همان رژیمی که در عمل، برجام را به‌واسطه خروج غیرقانونی و یک‌جانبه از این توافق نقض و به دیگران فشار وارد کرده است تا همین کار را انجام دهند و در نتیجه، اجرای آن توسط جامعه بین‌المللی را از طریق اعمال همان ابزار قهرآمیز با مانع مواجه کرده است، حال نگرانی خود را در مورد اجرای همان توافق بیان می‌کند.
این حقیقت که آمریکا به عنوان نقض‌کننده نخستین و اصلی برجام، چنین درخواستی را مطرح کرده، حاکی از انزوای آن به علت مخالفت با چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون در امور بین‌المللی است.
نشست بعد از کاهش سطح تعهدات ایران
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که شورای حکام آژانس روز دهم جولای (۱۹ تیر) در وین یک نشست ویژه برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران برگزار می‌کند. این نشست که به درخواست آمریکا برگزار خواهد شد در حالی است که ایران به‌تازگی اعلام کرد از حد تعیین‌شده در توافق هسته‌ای برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود، یعنی ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است. ایران و قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ به توافقی جامع درباره فعالیت‌های هسته‌ای تهران دست یافتند که موجب محدودیت برنامه هسته‌ای این کشور در ازای رفع تحریم‌های ایران شد اما دولت آمریکا در می ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از آن خارج شد و تحریم‌ها را نیز علیه جمهوری اسلامی بازگرداند.
این اقدامات، ایران را بر آن داشت تا اعلام کند که قصد دارد سطح اجرای تعهدات خود در توافق هسته‌ای را کاهش دهد که افزایش ذخیره اورانیوم با غنای پایین نخستین گام آن به شمار می‌آید. تهران همچنین تأکید کرده است که اگر اروپایی‌ها تا هفتم جولای (۱۶ تیر) برای حفظ توافق اقدامی مؤثر و عملی انجام ندهند سطح غنی‌سازی خود را نیز افزایش خواهد داد که در این صورت، احتمالا از سطح غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد عبور خواهد کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته تأیید کرد که ایران از محدوده ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ذیل توافق هسته‌ای فراتر رفته است.
این جلسه در حالی برگزار می‌شود که به نظر می‌رسد آمریکا به دنبال متهم‌کردن ایران به نقض برجام است. در‌حالی‌که ایران در راستای بندهای موجود در برجام دست به کاهش تعهدات هسته‌ای خود زده و اعلام کرده است که این کاهش تعهدات در مقابل کاهش تعهدات طرف مقابل و عمل‌نکردن به وعده‌های آمریکا و اروپا است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، دراینباره گفت که نشست شورای حکام جای مناسبی برای رسیدگی به این موضوع، یعنی عبور ایران از حد تعیین‌شده در برجام نیست. او تصریح کرد: «با توجه به وظایف تعریف‌شده برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بررسی موارد نقض برجام شامل آن نمی‌شود».
در بیانیه نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تأکید شده است که «تصمیم اخیر ایران که در پاسخ به وضعیتی است که آمریکا مسبب آن بوده، به دنبال آن است تا توازن از‌بین‌رفته در این توافق را بازگرداند و کاملا در انطباق با مقررات این توافق، به‌ویژه بندهای ۲۶ و ۳۶ آن است.
به علاوه، تحولات اخیر هیچ ارتباطی با مباحث مرتبط با پادمان‌های آژانس و همچنین وظایف شورای حکام آژانس ندارد. موضوعات مرتبط با برجام، در مکانیسم‌های تعیین‌شده مورد بحث و مشورت قرار خواهند گرفت».
یک کارشناس دراینباره توضیح می‌دهد که «مبنای ورود آژانس به مباحث برجامی و نظارت و راستی‌آزمایی تعهدات مربوطه، قطع‌نامه شورای حکام مصوب 15 دسامبر 2015 است که بر‌‌مبنای قطع‌نامه 2231 شورای امنیت یعنی به دنبال رسمیت‌یافتن توافق هسته‌ای ایران و 5+1 به دست آمده است. شورای حکام در این قطع‌نامه ایفای نقش‌هایی را برای آژانس پذیرفته که طبق برجام برایش در نظر گرفته شده است؛ نقش ارزیابی و گزارشگری عینی از وضعیت برنامه هسته‌ای. اما آژانس (چه دبیرخانه، چه شورای حکام) هیچ‌گونه ورود محتوایی و ماهوی به تعهدات برجامی ایران ندارد. آژانس و شورای حکام زمانی می‌توانند در موضوعات به صورت ماهوی ورود پیدا کنند که مسئله‌ای در ارتباط با ان‌پی‌تی، موافقت‌نامه پادمان، پروتکل و امثالهم بروز کند. سقف‌های تعیین‌شده در برجام یک توافق موضوعی بین ایران و سایر طرف‌های برجام است و نقش آژانس صرفا اندازه‌گیری و مشاهده و راستی‌آزمایی است؛ از‌همین‌رو، آژانس و شورای حکام در این مورد نمی‌توانند نقش خاصی ايفا کنند».
شرق: در آستانه اعلام گام دوم ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به درخواست آمریکا یک نشست ویژه درباره ایران برگزار می‌کند؛ اگرچه تشکیل جلسه به خواست هر‌یک از اعضا موضوع خاصی نیست. مطابق با بند «ب» از قاعده شماره 11 قواعد کاری شورای حکام، شورا بنا به درخواست رئیس شورا، یا هر یک از اعضای شورا یا مدیرکل باید تشکیل جلسه بدهد. در این مورد، آمریکا درخواست تشکیل جلسه کرده است، اما اهمیت موضوع در آنجاست که هفته گذشته اعلام شد که ایران از سقف تعهدات برجامی‌اش در زمینه میزان ذخیره اورانیوم غنی‌سازی‌شده فراتر رفته است. این در‌حالی است که رئیس‌جمهوری نیز اعلام کرده که به‌زودی میزان غنای اورانیوم را از 3.67 بالاتر خواهد برد.
طنز تلخ آمریکایی
جلسه شورای حکام در حالی برگزار می‌شد که آمریکا به عنوان عضو خارج‌شده از برجام چنین تقاضایی کرده است. نمایندگی ایران در آژانس در بیانیه‌ای با اشاره به یادداشت مطبوعاتی نمایندگی دائم ایالات متحده آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین درخصوص درخواست برگزاری نشست ویژه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای بحث درباره آخرین گزارش مدیرکل آژانس در مورد اجرای برجام این درخواست را «طنزی تلخ» خواند. به گزارش ایسنا، در این بیانیه آمده است: در واقع این برگزاري طنز تلخ است که همان رژیمی که در عمل، برجام را به‌واسطه خروج غیرقانونی و یک‌جانبه از این توافق نقض و به دیگران فشار وارد کرده است تا همین کار را انجام دهند و در نتیجه، اجرای آن توسط جامعه بین‌المللی را از طریق اعمال همان ابزار قهرآمیز با مانع مواجه کرده است، حال نگرانی خود را در مورد اجرای همان توافق بیان می‌کند.
این حقیقت که آمریکا به عنوان نقض‌کننده نخستین و اصلی برجام، چنین درخواستی را مطرح کرده، حاکی از انزوای آن به علت مخالفت با چندجانبه‌گرایی و حاکمیت قانون در امور بین‌المللی است.
نشست بعد از کاهش سطح تعهدات ایران
به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری فرانسه، سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که شورای حکام آژانس روز دهم جولای (۱۹ تیر) در وین یک نشست ویژه برای بررسی برنامه هسته‌ای ایران برگزار می‌کند. این نشست که به درخواست آمریکا برگزار خواهد شد در حالی است که ایران به‌تازگی اعلام کرد از حد تعیین‌شده در توافق هسته‌ای برای ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود، یعنی ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است. ایران و قدرت‌های جهانی در سال ۲۰۱۵ به توافقی جامع درباره فعالیت‌های هسته‌ای تهران دست یافتند که موجب محدودیت برنامه هسته‌ای این کشور در ازای رفع تحریم‌های ایران شد اما دولت آمریکا در می ۲۰۱۸ به‌طور یک‌جانبه از آن خارج شد و تحریم‌ها را نیز علیه جمهوری اسلامی بازگرداند.
این اقدامات، ایران را بر آن داشت تا اعلام کند که قصد دارد سطح اجرای تعهدات خود در توافق هسته‌ای را کاهش دهد که افزایش ذخیره اورانیوم با غنای پایین نخستین گام آن به شمار می‌آید. تهران همچنین تأکید کرده است که اگر اروپایی‌ها تا هفتم جولای (۱۶ تیر) برای حفظ توافق اقدامی مؤثر و عملی انجام ندهند سطح غنی‌سازی خود را نیز افزایش خواهد داد که در این صورت، احتمالا از سطح غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد عبور خواهد کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته تأیید کرد که ایران از محدوده ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ذیل توافق هسته‌ای فراتر رفته است.
این جلسه در حالی برگزار می‌شود که به نظر می‌رسد آمریکا به دنبال متهم‌کردن ایران به نقض برجام است. در‌حالی‌که ایران در راستای بندهای موجود در برجام دست به کاهش تعهدات هسته‌ای خود زده و اعلام کرده است که این کاهش تعهدات در مقابل کاهش تعهدات طرف مقابل و عمل‌نکردن به وعده‌های آمریکا و اروپا است. میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین، دراینباره گفت که نشست شورای حکام جای مناسبی برای رسیدگی به این موضوع، یعنی عبور ایران از حد تعیین‌شده در برجام نیست. او تصریح کرد: «با توجه به وظایف تعریف‌شده برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بررسی موارد نقض برجام شامل آن نمی‌شود».
در بیانیه نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تأکید شده است که «تصمیم اخیر ایران که در پاسخ به وضعیتی است که آمریکا مسبب آن بوده، به دنبال آن است تا توازن از‌بین‌رفته در این توافق را بازگرداند و کاملا در انطباق با مقررات این توافق، به‌ویژه بندهای ۲۶ و ۳۶ آن است.
به علاوه، تحولات اخیر هیچ ارتباطی با مباحث مرتبط با پادمان‌های آژانس و همچنین وظایف شورای حکام آژانس ندارد. موضوعات مرتبط با برجام، در مکانیسم‌های تعیین‌شده مورد بحث و مشورت قرار خواهند گرفت».
یک کارشناس دراینباره توضیح می‌دهد که «مبنای ورود آژانس به مباحث برجامی و نظارت و راستی‌آزمایی تعهدات مربوطه، قطع‌نامه شورای حکام مصوب 15 دسامبر 2015 است که بر‌‌مبنای قطع‌نامه 2231 شورای امنیت یعنی به دنبال رسمیت‌یافتن توافق هسته‌ای ایران و 5+1 به دست آمده است. شورای حکام در این قطع‌نامه ایفای نقش‌هایی را برای آژانس پذیرفته که طبق برجام برایش در نظر گرفته شده است؛ نقش ارزیابی و گزارشگری عینی از وضعیت برنامه هسته‌ای. اما آژانس (چه دبیرخانه، چه شورای حکام) هیچ‌گونه ورود محتوایی و ماهوی به تعهدات برجامی ایران ندارد. آژانس و شورای حکام زمانی می‌توانند در موضوعات به صورت ماهوی ورود پیدا کنند که مسئله‌ای در ارتباط با ان‌پی‌تی، موافقت‌نامه پادمان، پروتکل و امثالهم بروز کند. سقف‌های تعیین‌شده در برجام یک توافق موضوعی بین ایران و سایر طرف‌های برجام است و نقش آژانس صرفا اندازه‌گیری و مشاهده و راستی‌آزمایی است؛ از‌همین‌رو، آژانس و شورای حکام در این مورد نمی‌توانند نقش خاصی ايفا کنند».