وزیر‌خارجه عمان با ظریف و شمخانی دیدار کرد
آقای میانجی دوباره در تهران
روح‌اله نخعی: یوسف بن‌علوی، وزیر امور خارجه عمان، دیروز با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، دیدار و رایزنی کرد. این دیدار در ساختمان وزارت خارجه ایران برگزار شد. به گزارش ایسنا، این سفر در چارچوب روابط دوجانبه و مشورت‌های مستمر دو کشور و با هدف گفت‌وگو و تبادل نظر درباره تحولات اخیر منطقه، روابط دوجانبه و مسائل بین‌المللی صورت گرفته است. وزارت خارجه عمان هفته پیش اهداف سفر را چنین اعلام کرده بود.
ظریف در حساب توییتر خود با انتشار عکسی از جلسه بین هیئت‌های ایرانی و عمانی در وزارت خارجه نوشت: «از اینکه امروز در تهران میزبان دوست برجسته‌ام یوسف بن علوی بن عبدالله وزیر امور خارجه عمان هستم، بسیار خرسندم». حرف‌های ظریف در این توییت، فعلا فقط روایت رسمی از محتوای جلسه بین دو وزیر خارجه است: «درباره تأثیرات تروریسم اقتصادی ایالات متحده علیه ایران، روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌ای و امنیت در خلیج فارس، تنگه هرمز و خلیج عمان گفت‌وگو کردیم».
همه کشورها باید مقررات تنگه هرمز را رعایت کنند
وزیر خارجه عمان همچنین دیداری با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، داشت. در این دیدار شمخانی به بن‌علوی گفت: «برخلاف راهزنی دریایی انگلیس که در جبل‌الطارق یک محموله نفتی ایران را به صورت غیرقانونی توقیف کرد، اقدام ایران کاملا حقوقی و در راستای اعمال مقررات دریایی و حفظ امنیت دریانوردی صورت گرفته است». به گزارش دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، امیر دریابان «علی شمخانی» در دیدار با یوسف بن‌علوی با تأكيد بر مشی پایدار جمهوری اسلامی ایران در پیگیری مناسبات مبتنی بر خویشتن‌داری و تفاهم با همسایگان، گفت: «برخی کشورهای منطقه با اقدامات و رفتارهای شتاب‌زده و متکبرانه ضمن ازمیان‌بردن زمینه تفاهم و گفت‌وگو، امکان مدیریت بحران‌های منطقه‌ای را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده‌اند». وی ادامه داد: «ترتیبات امنیتی منطقه باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و همکاری میان کشورهای منطقه تأمین شود و دخالت بیگانگان هیچ تأثیری به جز افزایش مشکلات نخواهد داشت».
دبیر شورای عالی امنیت ملی با اظهار تأسف و نگرانی نسبت به تداوم تجاوز به یمن و کشتار مردم بی‌گناه این کشور، اظهار كرد: «بحران یمن راه‌حل نظامی نداشته و باید جامعه جهانی با بهره‌گیری از راهکارهای سیاسی مبتنی بر خواست مردم یمن، مانع ادامه حملات نظامی غیرمشروع عربستان و امارات و تعمیق فاجعه انسانی در این کشور شود». شمخانی با اشاره به توقیف یک کشتی نفت‌کش در تنگه هرمز و هیاهوی ایجادشده از سوی برخی کشورهای غربی و منطقه‌ای خاطرنشان کرد: «معتقدیم همه کشورها باید قوانین بین‌المللی دریانوردی را برای حفظ امنیت رعایت کنند و در این زمینه میان هیچ کشوری تمایز قائل نیستیم». وی افزود: «برخلاف راهزنی دریایی انگلیس که در جبل‌الطارق یک محموله نفتی ایران را به صورت غیرقانونی توقیف کرد، اقدام ایران کاملا حقوقی و در راستای اعمال مقررات دریایی و حفظ امنیت دریانوردی صورت گرفته است». وزیر امور خارجه عمان نیز ضمن تأكيد بر لزوم بهره‌گیری از تجربیات گذشته برای جلوگیری از افزایش تنش در منطقه و پرهیز از اقداماتی که به توسعه بی‌ثباتی و ناامنی دامن می‌زند، بر خاتمه استفاده از ابزارهای نظامی برای رفع اختلافات سیاسی تأكيد کرد. وی اضافه
کرد: «همه کشورها باید مقررات ایمنی را به‌ویژه در منطقه تنگه هرمز رعایت کنند و از اقداماتی که موجب ایجاد و تسری بحران یا تحمیل هزینه‌های غیرضرور به تجارت خود و دیگران می‌شود، اجتناب کنند».
عمان، میانجی همیشگی
روابط حسنه عمان با ایران، کشورهای منطقه و قدرت‌های غربی در کنار موقعیت مهمش باعث شده است این کشور مکررا در بازه‌های زمانی پرتنش به عنوان میانجی وارد مسیر گفت‌وگوها شود. حالا در دور تازه تنش‌ها بعد از مسائلی که برای نفت‌کش‌ها و پهپادها در خلیج فارس و دیگر نقاط جهان رخ داده، بار دیگر پای عمان به صحنه باز شده است. این اولین دیدار بن‌علوی در سال جاری هم نیست. وزیر خارجه عمان، بهار امسال در اواسط ماه رمضان نیز سفر کوتاهی به تهران داشت و در فرودگاه مهرآباد با محمدجواد ظریف رایزنی و گفت‌وگو کرد. در جریان سفر اردیبهشت وزیر خارجه عمان به تهران، روزنامه فرامنطقه‌ای «العرب» گزارش داد که بن‌علوی حامل پیامی از سوی آمریکا درباره آمادگی برای «مذاکره» بوده اما هم‌زمان آمریکا تهدید کرده است اگر ایران اقدامی «خصمانه» علیه آمریکا یا متحدان منطقه‌ای آن انجام دهد، «آمریکا آماده است که در تشدید تنش با ایران به سطوح بالایی برود»؛ اما رئیس دفتر روحانی، این مطلب را رد کرده بود: «سفر بن‌علوی وزیر خارجه عمان به تهران ارتباطی به موضوع میانجیگری این کشور در روابط تهران و واشنگتن ندارد». واعظی گفته بود: «وزیر خارجه عمان در سفر چند روز
پیش به تهران با ظریف دیدار و مذاکره کرد و ظریف نیز گزارش این دیدار را در دولت ارائه کرد. بن‌علوی در تهران درباره مسائل دوجانبه و تحولات منطقه‌ای صحبت کرد و اصلا در صحبت آنها بحث میانجیگری نبود».
ورود جدی عمان به دور جدید تنش‌ها با انتشار بیانیه‌ای کلید خورد که بعد از توقیف نفت‌کش بریتانیایی «استنا ایمپرو» در خلیج فارس صادر شد. پادشاهی عمان با صدور بیانیه‌ای درباره اتفاقات تنگه هرمز و توقیف نفت‌کش‌ها، «همه طرف‌ها را به حل اختلافات از طریق دیپلماسی» فراخواند و اعلام کرد: «ما روند کشتی‌رانی و مسائل مربوط به آن را در تنگه هرمز پیگیری می‌کنیم و از همه طرف‌ها می‌خواهیم خویشتن‌دار باشند». در این بیانیه همچنین آمده بود: «می‌خواهیم تنگه هرمز در معرض خطراتی قرار نگیرد که آزادی کشتی‌رانی در آن به خطر بیفتد».
همان زمان، عمان واسطه حل مسئله‌ای دیگر بین ایران و عربستان نیز شد. کشتی ایرانی ساویز، یک سال قبل در دریای سرخ و نزدیک سواحل شمال غربی یمن دچار نقص فنی شده بود و یکی از خدمه این کشتی وضعیت جسمانی وخیمی پیدا کرده بود. ایران از عربستان خواسته بود بعد از طی مراحل پزشکی این خدمه به عمان منتقل شود و وزارت خارجه عربستان نیز با پذیرش درخواست ایران، او را تحویل عمان داد. گزارش‌ها حاکی است این خدمه اکنون در ایران است.
از سوی دیگر، بی‌بی‌سی گزارش می‌دهد مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هفته گذشته با سلطان قابوس، پادشاه عمان تماسی تلفنی داشته است. وزارت خارجه آمریکا پس از این تماس، موضوع گفت‌وگوی آقای پمپئو را «تهدیدهای ایران در منطقه» اعلام کرد.
پیام‌های بریتانیا و آمریکا؟
برخی رسانه‌ها اما مدعی شده‌اند بن‌علوی در این سفر، پیام‌هایی نیز همراه داشته است. طبق این گزارش‌ها، انگلیس در پیامی که به‌واسطه عمان برای ایران ارسال شده، پیشنهاد داده است که چندساعت پس از آزادسازی نفت‌کش انگلیسی، نفت‌کش ایران آزاد شود. بریتانیا که نفت‌کش «گریس۱» را در آب‌های جبل‌الطارق توقیف کرده بود، این اقدام را در راستای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه اعلام کرده بود؛ در‌حالی‌که مقامات ایران می‌گویند تحریم‌های اتحادیه اروپا هیچ الزامی برای کشورهای غیرعضو ایجاد نمی‌کند و مقصد بار کشتی گریس۱ نیز سوریه نبوده است. بریتانیا بعدتر به ایران گفته بود به شرطی که ایران اعلام کند این کشتی به سوریه نخواهد رفت، آن را آزاد می‌کند. ایران به این پیشنهاد واکنشی نشان نداده بود. برخی ناظران گفتند پذیرش این درخواست بریتانیا از سوی ایران عملا به معنای پذیرش تبعیت از تحریم‌ها علیه سوریه خواهد بود.
همچنین گفته می‌شود به پیشنهاد جرد کوشنر، در قبال عقب‌نشینی ایران از معامله قرن، بخش‌هایی از دارایی ایران به‌واسطه عمان آزاد می‌شود. طرح «معامله قرن» که با مدیریت جرد کوشنر به‌عنوان راه‌حل مسئله اسرائیل و فلسطین دنبال می‌شود، استقبال چندانی از سوی مقامات فلسطینی نداشته است. برخی رسانه‌ها می‌گویند رهبران منطقه‌ای نیز حمایت جدی‌ای از این طرح نمی‌کنند. در محتوای طرح بناست فلسطین در ازای دریافت کمک‌ها و امتیازات اقتصادی از خواسته‌هایش صرف‌نظر کند.
روح‌اله نخعی: یوسف بن‌علوی، وزیر امور خارجه عمان، دیروز با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، دیدار و رایزنی کرد. این دیدار در ساختمان وزارت خارجه ایران برگزار شد. به گزارش ایسنا، این سفر در چارچوب روابط دوجانبه و مشورت‌های مستمر دو کشور و با هدف گفت‌وگو و تبادل نظر درباره تحولات اخیر منطقه، روابط دوجانبه و مسائل بین‌المللی صورت گرفته است. وزارت خارجه عمان هفته پیش اهداف سفر را چنین اعلام کرده بود.
ظریف در حساب توییتر خود با انتشار عکسی از جلسه بین هیئت‌های ایرانی و عمانی در وزارت خارجه نوشت: «از اینکه امروز در تهران میزبان دوست برجسته‌ام یوسف بن علوی بن عبدالله وزیر امور خارجه عمان هستم، بسیار خرسندم». حرف‌های ظریف در این توییت، فعلا فقط روایت رسمی از محتوای جلسه بین دو وزیر خارجه است: «درباره تأثیرات تروریسم اقتصادی ایالات متحده علیه ایران، روابط دوجانبه، تحولات منطقه‌ای و امنیت در خلیج فارس، تنگه هرمز و خلیج عمان گفت‌وگو کردیم».
همه کشورها باید مقررات تنگه هرمز را رعایت کنند
وزیر خارجه عمان همچنین دیداری با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، داشت. در این دیدار شمخانی به بن‌علوی گفت: «برخلاف راهزنی دریایی انگلیس که در جبل‌الطارق یک محموله نفتی ایران را به صورت غیرقانونی توقیف کرد، اقدام ایران کاملا حقوقی و در راستای اعمال مقررات دریایی و حفظ امنیت دریانوردی صورت گرفته است». به گزارش دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، امیر دریابان «علی شمخانی» در دیدار با یوسف بن‌علوی با تأكيد بر مشی پایدار جمهوری اسلامی ایران در پیگیری مناسبات مبتنی بر خویشتن‌داری و تفاهم با همسایگان، گفت: «برخی کشورهای منطقه با اقدامات و رفتارهای شتاب‌زده و متکبرانه ضمن ازمیان‌بردن زمینه تفاهم و گفت‌وگو، امکان مدیریت بحران‌های منطقه‌ای را با چالش‌های جدی روبه‌رو کرده‌اند». وی ادامه داد: «ترتیبات امنیتی منطقه باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی و همکاری میان کشورهای منطقه تأمین شود و دخالت بیگانگان هیچ تأثیری به جز افزایش مشکلات نخواهد داشت».
دبیر شورای عالی امنیت ملی با اظهار تأسف و نگرانی نسبت به تداوم تجاوز به یمن و کشتار مردم بی‌گناه این کشور، اظهار كرد: «بحران یمن راه‌حل نظامی نداشته و باید جامعه جهانی با بهره‌گیری از راهکارهای سیاسی مبتنی بر خواست مردم یمن، مانع ادامه حملات نظامی غیرمشروع عربستان و امارات و تعمیق فاجعه انسانی در این کشور شود». شمخانی با اشاره به توقیف یک کشتی نفت‌کش در تنگه هرمز و هیاهوی ایجادشده از سوی برخی کشورهای غربی و منطقه‌ای خاطرنشان کرد: «معتقدیم همه کشورها باید قوانین بین‌المللی دریانوردی را برای حفظ امنیت رعایت کنند و در این زمینه میان هیچ کشوری تمایز قائل نیستیم». وی افزود: «برخلاف راهزنی دریایی انگلیس که در جبل‌الطارق یک محموله نفتی ایران را به صورت غیرقانونی توقیف کرد، اقدام ایران کاملا حقوقی و در راستای اعمال مقررات دریایی و حفظ امنیت دریانوردی صورت گرفته است». وزیر امور خارجه عمان نیز ضمن تأكيد بر لزوم بهره‌گیری از تجربیات گذشته برای جلوگیری از افزایش تنش در منطقه و پرهیز از اقداماتی که به توسعه بی‌ثباتی و ناامنی دامن می‌زند، بر خاتمه استفاده از ابزارهای نظامی برای رفع اختلافات سیاسی تأكيد کرد. وی اضافه
کرد: «همه کشورها باید مقررات ایمنی را به‌ویژه در منطقه تنگه هرمز رعایت کنند و از اقداماتی که موجب ایجاد و تسری بحران یا تحمیل هزینه‌های غیرضرور به تجارت خود و دیگران می‌شود، اجتناب کنند».
عمان، میانجی همیشگی
روابط حسنه عمان با ایران، کشورهای منطقه و قدرت‌های غربی در کنار موقعیت مهمش باعث شده است این کشور مکررا در بازه‌های زمانی پرتنش به عنوان میانجی وارد مسیر گفت‌وگوها شود. حالا در دور تازه تنش‌ها بعد از مسائلی که برای نفت‌کش‌ها و پهپادها در خلیج فارس و دیگر نقاط جهان رخ داده، بار دیگر پای عمان به صحنه باز شده است. این اولین دیدار بن‌علوی در سال جاری هم نیست. وزیر خارجه عمان، بهار امسال در اواسط ماه رمضان نیز سفر کوتاهی به تهران داشت و در فرودگاه مهرآباد با محمدجواد ظریف رایزنی و گفت‌وگو کرد. در جریان سفر اردیبهشت وزیر خارجه عمان به تهران، روزنامه فرامنطقه‌ای «العرب» گزارش داد که بن‌علوی حامل پیامی از سوی آمریکا درباره آمادگی برای «مذاکره» بوده اما هم‌زمان آمریکا تهدید کرده است اگر ایران اقدامی «خصمانه» علیه آمریکا یا متحدان منطقه‌ای آن انجام دهد، «آمریکا آماده است که در تشدید تنش با ایران به سطوح بالایی برود»؛ اما رئیس دفتر روحانی، این مطلب را رد کرده بود: «سفر بن‌علوی وزیر خارجه عمان به تهران ارتباطی به موضوع میانجیگری این کشور در روابط تهران و واشنگتن ندارد». واعظی گفته بود: «وزیر خارجه عمان در سفر چند روز
پیش به تهران با ظریف دیدار و مذاکره کرد و ظریف نیز گزارش این دیدار را در دولت ارائه کرد. بن‌علوی در تهران درباره مسائل دوجانبه و تحولات منطقه‌ای صحبت کرد و اصلا در صحبت آنها بحث میانجیگری نبود».
ورود جدی عمان به دور جدید تنش‌ها با انتشار بیانیه‌ای کلید خورد که بعد از توقیف نفت‌کش بریتانیایی «استنا ایمپرو» در خلیج فارس صادر شد. پادشاهی عمان با صدور بیانیه‌ای درباره اتفاقات تنگه هرمز و توقیف نفت‌کش‌ها، «همه طرف‌ها را به حل اختلافات از طریق دیپلماسی» فراخواند و اعلام کرد: «ما روند کشتی‌رانی و مسائل مربوط به آن را در تنگه هرمز پیگیری می‌کنیم و از همه طرف‌ها می‌خواهیم خویشتن‌دار باشند». در این بیانیه همچنین آمده بود: «می‌خواهیم تنگه هرمز در معرض خطراتی قرار نگیرد که آزادی کشتی‌رانی در آن به خطر بیفتد».
همان زمان، عمان واسطه حل مسئله‌ای دیگر بین ایران و عربستان نیز شد. کشتی ایرانی ساویز، یک سال قبل در دریای سرخ و نزدیک سواحل شمال غربی یمن دچار نقص فنی شده بود و یکی از خدمه این کشتی وضعیت جسمانی وخیمی پیدا کرده بود. ایران از عربستان خواسته بود بعد از طی مراحل پزشکی این خدمه به عمان منتقل شود و وزارت خارجه عربستان نیز با پذیرش درخواست ایران، او را تحویل عمان داد. گزارش‌ها حاکی است این خدمه اکنون در ایران است.
از سوی دیگر، بی‌بی‌سی گزارش می‌دهد مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا هفته گذشته با سلطان قابوس، پادشاه عمان تماسی تلفنی داشته است. وزارت خارجه آمریکا پس از این تماس، موضوع گفت‌وگوی آقای پمپئو را «تهدیدهای ایران در منطقه» اعلام کرد.
پیام‌های بریتانیا و آمریکا؟
برخی رسانه‌ها اما مدعی شده‌اند بن‌علوی در این سفر، پیام‌هایی نیز همراه داشته است. طبق این گزارش‌ها، انگلیس در پیامی که به‌واسطه عمان برای ایران ارسال شده، پیشنهاد داده است که چندساعت پس از آزادسازی نفت‌کش انگلیسی، نفت‌کش ایران آزاد شود. بریتانیا که نفت‌کش «گریس۱» را در آب‌های جبل‌الطارق توقیف کرده بود، این اقدام را در راستای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه سوریه اعلام کرده بود؛ در‌حالی‌که مقامات ایران می‌گویند تحریم‌های اتحادیه اروپا هیچ الزامی برای کشورهای غیرعضو ایجاد نمی‌کند و مقصد بار کشتی گریس۱ نیز سوریه نبوده است. بریتانیا بعدتر به ایران گفته بود به شرطی که ایران اعلام کند این کشتی به سوریه نخواهد رفت، آن را آزاد می‌کند. ایران به این پیشنهاد واکنشی نشان نداده بود. برخی ناظران گفتند پذیرش این درخواست بریتانیا از سوی ایران عملا به معنای پذیرش تبعیت از تحریم‌ها علیه سوریه خواهد بود.
همچنین گفته می‌شود به پیشنهاد جرد کوشنر، در قبال عقب‌نشینی ایران از معامله قرن، بخش‌هایی از دارایی ایران به‌واسطه عمان آزاد می‌شود. طرح «معامله قرن» که با مدیریت جرد کوشنر به‌عنوان راه‌حل مسئله اسرائیل و فلسطین دنبال می‌شود، استقبال چندانی از سوی مقامات فلسطینی نداشته است. برخی رسانه‌ها می‌گویند رهبران منطقه‌ای نیز حمایت جدی‌ای از این طرح نمی‌کنند. در محتوای طرح بناست فلسطین در ازای دریافت کمک‌ها و امتیازات اقتصادی از خواسته‌هایش صرف‌نظر کند.