تغییر مهرههای شطرنج
روحاله نخعی: زمانی که آمریکا محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران را تحریم کرد، برخی کارشناسان نوشتند هدف آمریکا از این اقدام، عوضکردن ترکیب زمین بازی است. حالا به نظر میرسد ایالات متحده بهکلی از نقشآفرینی در بازی ایران حذف شده است. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، هفته آینده به پاریس میرود تا با امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه دیدار کند. فرانس۲۴ گزارش میدهد، یکی از مقامات کاخ ریاستجمهوری فرانسه گفته است که مسائل اوکراین و ایران در صدر موضوعات گفتوگوی دو رئیسجمهور قرار دارند و مسئله سوریه نیز به بحث گذاشته خواهد شد. این رسانه فرانسوی میگوید فرانسه قصد دارد از رابطه روسیه با ایران برای پیشبرد اهدافش در کاهش و کنترل تنشها استفاده کند. به گزارش فرانس۲۴، احتمالا فرانسه از روسیه این درخواست را نیز خواهد کرد که ایران را از ادامه روند کاهش تعهدات منصرف کند.
این گفتوگوها در حالی بین مکرون و پوتین انجام خواهد شد که پاریس اخیرا درباره سیاستش در قبال ایران، یک جدال لفظی علنی با واشنگتن داشته است. رئیسجمهور آمریکا اخیرا در توییتی درباره ایران، رئیسجمهور فرانسه را متهم کرده بود در گفتوگو با ایران به غلط مدعی میانجیگری از سوی آمریکا و نماینده مواضع آن شده است و اعلام کرد هیچکس حق این کار را ندارد. موضعگیری تند دونالد ترامپ، با واکنش تند وزیر خارجه فرانسه لودریان مواجه شد که گفت فرانسه به دنبال کاهش تنشها و پیگیر سیاستهای خودش است و برای گفتوگو «نیازی به اجازه کسی ندارد». دیدار مکرون با پوتین بعد از این خط و نشان علنی میتواند نشانهای دیگر از فاصله بین پاریس و واشنگتن باشد.این گفتوگو به نوعی ورود رسمی پوتین به بازی مکرون و اروپا در مقابل ایران نیز هست. به همین دلیل احتمال میرود که صحنه پرجنبوجوش اما کمتغییر اختلافات ایران و آمریکا و بازی اروپا در این میان، با ورود روسیه شکل دیگری به خود بگیرد. این در حالی است که با خروج آمریکا از برجام، ایران تصمیم گرفت تا این توافق را با کشورهای باقیمانده یعنی 1+4 ادامه دهد. در این بین، روسیه و فرانسه تاکنون نقش
بیشتری نسبت به دیگر بازیگران برعهده گرفتهاند.
مکرون راه خود را میرود
مسائلی مثل ایران، اوکراین و سوریه در حالی بین این دو رهبر به بحث گذاشته میشوند که ایالات متحده عملا غایب است، نهفقط به این معنا که در این دیدار حضور ندارد، بلکه به این معنا که یکی از متحدان سنتی آمریکا در حالی با رقیب سنتی ایالات متحده به گفتوگو نشسته که لااقل در برخوردهای اخیر از آمریکا فاصله گرفته و راه خود را میرود.علاوهبراین، به نظر میرسد تحولات اخیر فرصتی بوده تا مکرون یک پروژه کنارمانده را دوباره پی بگیرد. مکرون از زمانی که به ریاستجمهوری رسید به دنبال احیای جایگاه فرانسه بهعنوان یک قدرت منطقهای و جهانی و نیز ارتقای جایگاه اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار بود و در این میان جاهطلبیهایی برای رهبری اروپا نیز داشت. تنشهای مختلف داخلی و خارجی، از اعتراضات مختلف صنفی در فرانسه که جایگاه داخلی او را دچار تنش جدی کرد تا برگزیت که بخش اعظم انرژی اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داد، این پروژه را عملا دچار تعلیق کرده بود، اما در نتیجه تحولات اخیر، مکرون حالا در تلاش است به عنوان یک رهبر، بدون همراهی جدی از سوی کشورهایی مثل آلمان و بریتانیا و بدون آمریکا، در چند چالش جدی در صحنه سیاست جهان
برای خود به تعریف نقش بپردازد و یکی از جایگاههای اصلی دور میز را به خود اختصاص دهد.
تلاشهای فرانسه درباره برجام
گفتوگو با روسیه درباره ایران، آخرین گام از فرایندی طولانی است که مکرون در پروژه «نجات برجام» پی گرفته است. تماسهای تلفنی متعدد با حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، با بررسی گزینههای مختلفی که در رسانهها تأیید و تکذیب میشد و فرستادن امانوئل بون، مشاور ارشد سیاست خارجیاش به تهران برای گفتوگوی مستقیم با مقامات ایران، از جمله این تلاشها بوده است. شنیدهها حاکی از آن است که مقامات ایران تا اینجای کار به نتیجهبخشبودن تلاشهای مکرون امیدی ندارند، اما همچنان در گفتوگوها با او همراهاند و فرستاده او را نیز بیجواب نمیگذارند. بعد از سفر بون به ایران، سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی ظریف، با پیام مکتوب روحانی راهی پاریس شد تا پاسخی به پیامهای مکرون داده باشد.
تعامل با روسیه، تنها اقدام فرانسه از این نوع هم نیست. چندی پیش، بون با وانگ یی، وزیر خارجه چین، تماسی تلفنی داشت. یی در این تماس صراحتا حمایت چین را از تلاشهای مکرون درباره ایران اعلام کرد. حمایت چین از مکرون، در میانه اختلاف او با ترامپ در حالی ابراز میشود که چین خود نیز همچنان به تعامل اقتصادی با ایران و واردات نفت از این کشور ادامه میدهد. چین همزمان با تحولات مربوط به برجام و ایران، تقابل گسترده خود را بر سر مسئله جنگ تجاری با آمریکا دارد و به عقیده برخی کارشناسان، این خود به انگیزه پکن در حمایت از برجام و عدم همراهی با کارزار تحریمی ایالات متحده میافزاید.
در آستانه گام سوم
در عین حال، در میان تمامی این جنبوجوشها، ایران همچنان خود را از عملکرد طرفهای اروپایی امضاکننده برجام ناراضی اعلام میکند. آخرینبار شخص رئیسجمهور تأکید کرد که برداشتن گام سوم کاهش تعهدات ایران به برجام، به عنوان واکنش ایران به خروج آمریکا و کمکاری طرف اروپای در عمل به تعهدات، همچنان در برنامه قرار دارد. باید دید گفتوگوی رؤسای جمهور دو امضاکننده شرقی و غربی برجام، نتیجهای برای اقناع ایران خواهد داشت یا تکاپوی مکرون بیحاصل میماند.
روحاله نخعی: زمانی که آمریکا محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران را تحریم کرد، برخی کارشناسان نوشتند هدف آمریکا از این اقدام، عوضکردن ترکیب زمین بازی است. حالا به نظر میرسد ایالات متحده بهکلی از نقشآفرینی در بازی ایران حذف شده است. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، هفته آینده به پاریس میرود تا با امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه دیدار کند. فرانس۲۴ گزارش میدهد، یکی از مقامات کاخ ریاستجمهوری فرانسه گفته است که مسائل اوکراین و ایران در صدر موضوعات گفتوگوی دو رئیسجمهور قرار دارند و مسئله سوریه نیز به بحث گذاشته خواهد شد. این رسانه فرانسوی میگوید فرانسه قصد دارد از رابطه روسیه با ایران برای پیشبرد اهدافش در کاهش و کنترل تنشها استفاده کند. به گزارش فرانس۲۴، احتمالا فرانسه از روسیه این درخواست را نیز خواهد کرد که ایران را از ادامه روند کاهش تعهدات منصرف کند.
این گفتوگوها در حالی بین مکرون و پوتین انجام خواهد شد که پاریس اخیرا درباره سیاستش در قبال ایران، یک جدال لفظی علنی با واشنگتن داشته است. رئیسجمهور آمریکا اخیرا در توییتی درباره ایران، رئیسجمهور فرانسه را متهم کرده بود در گفتوگو با ایران به غلط مدعی میانجیگری از سوی آمریکا و نماینده مواضع آن شده است و اعلام کرد هیچکس حق این کار را ندارد. موضعگیری تند دونالد ترامپ، با واکنش تند وزیر خارجه فرانسه لودریان مواجه شد که گفت فرانسه به دنبال کاهش تنشها و پیگیر سیاستهای خودش است و برای گفتوگو «نیازی به اجازه کسی ندارد». دیدار مکرون با پوتین بعد از این خط و نشان علنی میتواند نشانهای دیگر از فاصله بین پاریس و واشنگتن باشد.این گفتوگو به نوعی ورود رسمی پوتین به بازی مکرون و اروپا در مقابل ایران نیز هست. به همین دلیل احتمال میرود که صحنه پرجنبوجوش اما کمتغییر اختلافات ایران و آمریکا و بازی اروپا در این میان، با ورود روسیه شکل دیگری به خود بگیرد. این در حالی است که با خروج آمریکا از برجام، ایران تصمیم گرفت تا این توافق را با کشورهای باقیمانده یعنی 1+4 ادامه دهد. در این بین، روسیه و فرانسه تاکنون نقش
بیشتری نسبت به دیگر بازیگران برعهده گرفتهاند.
مکرون راه خود را میرود
مسائلی مثل ایران، اوکراین و سوریه در حالی بین این دو رهبر به بحث گذاشته میشوند که ایالات متحده عملا غایب است، نهفقط به این معنا که در این دیدار حضور ندارد، بلکه به این معنا که یکی از متحدان سنتی آمریکا در حالی با رقیب سنتی ایالات متحده به گفتوگو نشسته که لااقل در برخوردهای اخیر از آمریکا فاصله گرفته و راه خود را میرود.علاوهبراین، به نظر میرسد تحولات اخیر فرصتی بوده تا مکرون یک پروژه کنارمانده را دوباره پی بگیرد. مکرون از زمانی که به ریاستجمهوری رسید به دنبال احیای جایگاه فرانسه بهعنوان یک قدرت منطقهای و جهانی و نیز ارتقای جایگاه اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار بود و در این میان جاهطلبیهایی برای رهبری اروپا نیز داشت. تنشهای مختلف داخلی و خارجی، از اعتراضات مختلف صنفی در فرانسه که جایگاه داخلی او را دچار تنش جدی کرد تا برگزیت که بخش اعظم انرژی اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داد، این پروژه را عملا دچار تعلیق کرده بود، اما در نتیجه تحولات اخیر، مکرون حالا در تلاش است به عنوان یک رهبر، بدون همراهی جدی از سوی کشورهایی مثل آلمان و بریتانیا و بدون آمریکا، در چند چالش جدی در صحنه سیاست جهان
برای خود به تعریف نقش بپردازد و یکی از جایگاههای اصلی دور میز را به خود اختصاص دهد.
تلاشهای فرانسه درباره برجام
گفتوگو با روسیه درباره ایران، آخرین گام از فرایندی طولانی است که مکرون در پروژه «نجات برجام» پی گرفته است. تماسهای تلفنی متعدد با حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، با بررسی گزینههای مختلفی که در رسانهها تأیید و تکذیب میشد و فرستادن امانوئل بون، مشاور ارشد سیاست خارجیاش به تهران برای گفتوگوی مستقیم با مقامات ایران، از جمله این تلاشها بوده است. شنیدهها حاکی از آن است که مقامات ایران تا اینجای کار به نتیجهبخشبودن تلاشهای مکرون امیدی ندارند، اما همچنان در گفتوگوها با او همراهاند و فرستاده او را نیز بیجواب نمیگذارند. بعد از سفر بون به ایران، سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی ظریف، با پیام مکتوب روحانی راهی پاریس شد تا پاسخی به پیامهای مکرون داده باشد.
تعامل با روسیه، تنها اقدام فرانسه از این نوع هم نیست. چندی پیش، بون با وانگ یی، وزیر خارجه چین، تماسی تلفنی داشت. یی در این تماس صراحتا حمایت چین را از تلاشهای مکرون درباره ایران اعلام کرد. حمایت چین از مکرون، در میانه اختلاف او با ترامپ در حالی ابراز میشود که چین خود نیز همچنان به تعامل اقتصادی با ایران و واردات نفت از این کشور ادامه میدهد. چین همزمان با تحولات مربوط به برجام و ایران، تقابل گسترده خود را بر سر مسئله جنگ تجاری با آمریکا دارد و به عقیده برخی کارشناسان، این خود به انگیزه پکن در حمایت از برجام و عدم همراهی با کارزار تحریمی ایالات متحده میافزاید.
در آستانه گام سوم
در عین حال، در میان تمامی این جنبوجوشها، ایران همچنان خود را از عملکرد طرفهای اروپایی امضاکننده برجام ناراضی اعلام میکند. آخرینبار شخص رئیسجمهور تأکید کرد که برداشتن گام سوم کاهش تعهدات ایران به برجام، به عنوان واکنش ایران به خروج آمریکا و کمکاری طرف اروپای در عمل به تعهدات، همچنان در برنامه قرار دارد. باید دید گفتوگوی رؤسای جمهور دو امضاکننده شرقی و غربی برجام، نتیجهای برای اقناع ایران خواهد داشت یا تکاپوی مکرون بیحاصل میماند.