گردهمایی سرد در ورشو

حضور رهبران جهان در مراسم هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم که روز گذشته برگزار شد، یک غایب سرشناس داشت. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده که کشورش در جریان جنگ جهانی دوم یکی از قدرت‌های تأثیرگذار بود، در آخرین روزها، برنامه سفر به لهستان، میزبان این مراسم را لغو کرد. ترامپ دلیل لغو این سفر را «توفان قریب‌الوقوع دوریان در ایالت فلوریدا و لزوم حضور در آمریکا برای هماهنگی اقدامات» عنوان کرده بود. بااین‌حال، رسانه‌های آمریکایی خبر می‌دهند که ترامپ تمام ساعات روز شنبه را در باشگاه گلف خود در ویرجینیا سپری کرد.
جنگ جهانی دوم در اولین ساعات روز اول سپتامبر 2019 و با حمله آلمان نازی به پادگان سربازان لهستانی در «وسترپلیت» آغاز شد. دولت لهستان مراسم هشتادمین سالگرد آغاز این جنگ را از وسترپلیت در نزدیکی بندر گدانسک در ساحل دریای بالتیک به ورشو، پایتخت این کشور، منتقل کرد تا رئیس‌جمهور ایالات متحده بدون نیاز به جابه‌جایی در لهستان، دیدار رسمی خود از این کشور را با سخنرانی در ورشو به انجام برساند. با لغو سفر ترامپ به لهستان، مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا روانه ورشو شد.
نکته جالب در این میان واکنش آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به لغو سفر ترامپ بود. رابطه سرد رئیس‌جمهور آمریکا و صدراعظم آلمان همواره مورد توجه رسانه‌ها قرار داشته است. تنش‌های تجاری میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا و اختلاف‌های واشنگتن و برلین بر سر تعهدات اعضای ناتو از جمله مهم‌ترین موارد تنش میان ترامپ و مرکل به شمار می‌آید. صدراعظم آلمان روز گذشته بلافاصله پس از آنکه رئیس‌جمهور ایالات متحده سفر خود به لهستان را لغو کرد، اعلام کرد که در مراسم هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم حضور خواهد یافت.
روز گذشته رسانه‌ها در حالی خبر از سفر ترامپ به باشگاه گلف خود در ویرجینیا دادند که بر اساس برنامه اعلام‌شده، رئیس‌جمهور ایالات متحده قرار بود تمام روز در کمپ دیوید حاضر باشد و روند تحولات و اقدامات برای مقابله با توفان دوریان را زیر نظر داشته باشد. انتظار می‌رود صبح امروز ترامپ به واشنگتن بازگردد.
رئیس‌جمهوری آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگاران گفته بود که خبر لغو سفرش را مستقیما با آندژی دودا، رئیس‌جمهوری لهستان، در میان گذاشته است و قرار شد تا این سفر به وقت دیگری موکول شود. انتظار می‌رفت در سفر ترامپ، دو طرف در مورد توسعه همکاری‌های امنیتی و همچنین فناوری اینترنت نسل پنجم، تفاهم‌نامه‌هایی را با هم به امضا برسانند. بااین‌حال این احتمال وجود دارد که با سفر مایک پنس، این تفاهم‌نامه‌ها به امضا برسد.
حاشیه‌های ایجادشده در مورد «وسترپلیت» تنها به امسال محدود نمی‌شود. 10 سال قبل هم سخنان ولادیمیر پوتین در این شهر خبرساز شده بود. پوتین که آن زمان نخست‌وزیر روسیه بود، توافق هیتلر و استالین، رهبران آلمان نازی و اتحاد شوروی در سال 1939 برای تقسیم اروپا را «اشتباهی بزرگ» دانسته بود و این اظهارات با واکنش منفی احزاب کمونیست در روسیه مواجه شد. پوتین با اینکه در سال 2009 این پیمان را اشتباه خوانده بود، اما در سال‌های اخیر سیاست‌های خود را بر مبنای تفکرات رهبران شوروی در سال 1939 اجرا می‌کند. پوتین در سال‌های اخیر دولت‌های کشورهایی را که در دوران جنگ سرد در بلوک شرق قرار داشتند و از مسکو تبعیت می‌کردند تهدید کرده میزبان ناتو یا تجهیزات و سیستم‌های موشکی آمریکا نشوند. این رویکرد روسیه در قبال کشورهای شرق اروپا باعث بروز تنش میان حامیان و مخالفان روسیه در این منطقه شده است. دولت فعلی لهستان هم رابطه گرمی با مسکو ندارد و به همین دلیل رئیس‌جمهور روسیه به مراسم هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم دعوت نشد.
مهم‌ترین درس جنگ‌های جهانی اول و دوم، لزوم اتحاد در غرب دموکراتیک برای جلوگیری از تکرار چنین خشونت‌هایی بود. در این میان، لهستان که پس از پایان جنگ سرد تصمیم گرفت با غرب متحد شود، هنوز دوستان قابل اعتمادی پیدا نکرده و دچار انزوا شده است. آلمان به‌عنوان قدرت اول اروپا و رهبر اتحادیه اروپا بعد از نزدیک به هشت دهه پس از پایان جنگ جهانی دوم هنوز نتوانسته زخم‌های لهستان از تهاجم هیتلر به این کشور را التیام بخشد.
دولت فعلی لهستان که در دست حزب ملی‌گرای «قانون و عدالت» قرار دارد، دیدگاه منفی خود نسبت به کشورهای متخاصم در جریان جنگ جهانی دوم، از جمله آلمان را بارها ابراز کرده است. ورشو می‌گوید قدرت‌های جهانی، از جمله آلمان هیچ توجهی به آسیب‌هایی که لهستان در جریان جنگ جهانی دوم متحمل شد نشان نمی‌دهند. دولت لهستان در سال‌های اخیر بارها تأکید کرده که آلمان باید برای جبران خسارت‌های این جنگ که آغازگر آن بوده، به لهستان غرامت پرداخت کند. درمقابل دولت آلمان هم حاضر به مذاکره در این مورد نیست. باوجوداین کمیته‌ای در پارلمان لهستان موظف شده تا غرامتی را که آلمان باید به لهستان پرداخت کند تخمین بزند.
ورشو در مورد سیاست‌های اتحادیه اروپا هم با رهبران این اتحادیه، از جمله آلمان اختلاف‌نظرهای زیادی دارد. سیاست‌های ضدمهاجرپذیری دولت راست‌گرای لهستان، بارها مورد حمایت ترامپ قرار گرفته و رهبران لهستان امیدوار بودند تا سفر ترامپ به این کشور در آستانه انتخابات ماه آینده بتواند به تحکیم موقعیت حزب «قانون و عدالت» و پیروزی حزب حاکم در این انتخابات بینجامد.

حضور رهبران جهان در مراسم هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم که روز گذشته برگزار شد، یک غایب سرشناس داشت. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده که کشورش در جریان جنگ جهانی دوم یکی از قدرت‌های تأثیرگذار بود، در آخرین روزها، برنامه سفر به لهستان، میزبان این مراسم را لغو کرد. ترامپ دلیل لغو این سفر را «توفان قریب‌الوقوع دوریان در ایالت فلوریدا و لزوم حضور در آمریکا برای هماهنگی اقدامات» عنوان کرده بود. بااین‌حال، رسانه‌های آمریکایی خبر می‌دهند که ترامپ تمام ساعات روز شنبه را در باشگاه گلف خود در ویرجینیا سپری کرد.
جنگ جهانی دوم در اولین ساعات روز اول سپتامبر 2019 و با حمله آلمان نازی به پادگان سربازان لهستانی در «وسترپلیت» آغاز شد. دولت لهستان مراسم هشتادمین سالگرد آغاز این جنگ را از وسترپلیت در نزدیکی بندر گدانسک در ساحل دریای بالتیک به ورشو، پایتخت این کشور، منتقل کرد تا رئیس‌جمهور ایالات متحده بدون نیاز به جابه‌جایی در لهستان، دیدار رسمی خود از این کشور را با سخنرانی در ورشو به انجام برساند. با لغو سفر ترامپ به لهستان، مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا روانه ورشو شد.
نکته جالب در این میان واکنش آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به لغو سفر ترامپ بود. رابطه سرد رئیس‌جمهور آمریکا و صدراعظم آلمان همواره مورد توجه رسانه‌ها قرار داشته است. تنش‌های تجاری میان ایالات متحده و اتحادیه اروپا و اختلاف‌های واشنگتن و برلین بر سر تعهدات اعضای ناتو از جمله مهم‌ترین موارد تنش میان ترامپ و مرکل به شمار می‌آید. صدراعظم آلمان روز گذشته بلافاصله پس از آنکه رئیس‌جمهور ایالات متحده سفر خود به لهستان را لغو کرد، اعلام کرد که در مراسم هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم حضور خواهد یافت.
روز گذشته رسانه‌ها در حالی خبر از سفر ترامپ به باشگاه گلف خود در ویرجینیا دادند که بر اساس برنامه اعلام‌شده، رئیس‌جمهور ایالات متحده قرار بود تمام روز در کمپ دیوید حاضر باشد و روند تحولات و اقدامات برای مقابله با توفان دوریان را زیر نظر داشته باشد. انتظار می‌رود صبح امروز ترامپ به واشنگتن بازگردد.
رئیس‌جمهوری آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگاران گفته بود که خبر لغو سفرش را مستقیما با آندژی دودا، رئیس‌جمهوری لهستان، در میان گذاشته است و قرار شد تا این سفر به وقت دیگری موکول شود. انتظار می‌رفت در سفر ترامپ، دو طرف در مورد توسعه همکاری‌های امنیتی و همچنین فناوری اینترنت نسل پنجم، تفاهم‌نامه‌هایی را با هم به امضا برسانند. بااین‌حال این احتمال وجود دارد که با سفر مایک پنس، این تفاهم‌نامه‌ها به امضا برسد.
حاشیه‌های ایجادشده در مورد «وسترپلیت» تنها به امسال محدود نمی‌شود. 10 سال قبل هم سخنان ولادیمیر پوتین در این شهر خبرساز شده بود. پوتین که آن زمان نخست‌وزیر روسیه بود، توافق هیتلر و استالین، رهبران آلمان نازی و اتحاد شوروی در سال 1939 برای تقسیم اروپا را «اشتباهی بزرگ» دانسته بود و این اظهارات با واکنش منفی احزاب کمونیست در روسیه مواجه شد. پوتین با اینکه در سال 2009 این پیمان را اشتباه خوانده بود، اما در سال‌های اخیر سیاست‌های خود را بر مبنای تفکرات رهبران شوروی در سال 1939 اجرا می‌کند. پوتین در سال‌های اخیر دولت‌های کشورهایی را که در دوران جنگ سرد در بلوک شرق قرار داشتند و از مسکو تبعیت می‌کردند تهدید کرده میزبان ناتو یا تجهیزات و سیستم‌های موشکی آمریکا نشوند. این رویکرد روسیه در قبال کشورهای شرق اروپا باعث بروز تنش میان حامیان و مخالفان روسیه در این منطقه شده است. دولت فعلی لهستان هم رابطه گرمی با مسکو ندارد و به همین دلیل رئیس‌جمهور روسیه به مراسم هشتادمین سالگرد آغاز جنگ جهانی دوم دعوت نشد.
مهم‌ترین درس جنگ‌های جهانی اول و دوم، لزوم اتحاد در غرب دموکراتیک برای جلوگیری از تکرار چنین خشونت‌هایی بود. در این میان، لهستان که پس از پایان جنگ سرد تصمیم گرفت با غرب متحد شود، هنوز دوستان قابل اعتمادی پیدا نکرده و دچار انزوا شده است. آلمان به‌عنوان قدرت اول اروپا و رهبر اتحادیه اروپا بعد از نزدیک به هشت دهه پس از پایان جنگ جهانی دوم هنوز نتوانسته زخم‌های لهستان از تهاجم هیتلر به این کشور را التیام بخشد.
دولت فعلی لهستان که در دست حزب ملی‌گرای «قانون و عدالت» قرار دارد، دیدگاه منفی خود نسبت به کشورهای متخاصم در جریان جنگ جهانی دوم، از جمله آلمان را بارها ابراز کرده است. ورشو می‌گوید قدرت‌های جهانی، از جمله آلمان هیچ توجهی به آسیب‌هایی که لهستان در جریان جنگ جهانی دوم متحمل شد نشان نمی‌دهند. دولت لهستان در سال‌های اخیر بارها تأکید کرده که آلمان باید برای جبران خسارت‌های این جنگ که آغازگر آن بوده، به لهستان غرامت پرداخت کند. درمقابل دولت آلمان هم حاضر به مذاکره در این مورد نیست. باوجوداین کمیته‌ای در پارلمان لهستان موظف شده تا غرامتی را که آلمان باید به لهستان پرداخت کند تخمین بزند.
ورشو در مورد سیاست‌های اتحادیه اروپا هم با رهبران این اتحادیه، از جمله آلمان اختلاف‌نظرهای زیادی دارد. سیاست‌های ضدمهاجرپذیری دولت راست‌گرای لهستان، بارها مورد حمایت ترامپ قرار گرفته و رهبران لهستان امیدوار بودند تا سفر ترامپ به این کشور در آستانه انتخابات ماه آینده بتواند به تحکیم موقعیت حزب «قانون و عدالت» و پیروزی حزب حاکم در این انتخابات بینجامد.