تأکید تهران و مسکو بر امنیت خلیج‌فارس
شرق: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز گذشته در مسکو با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، دیدار و گفت‌وگو کرد. دو وزیر خارجه همچنین نشست خبری مشترکی بعد از این دیدار داشتند. ظریف در دیدار با لاوروف تأکید کرد روسیه و چین، شرکای کلیدی تهران برای حفظ اعتبار برجام هستند: «روابط با مسکو و پکن با روابط ما با سایر طرف‌های توافق هسته‌ای متفاوت است و به همین دلیل ما بر این باوریم که ایران، روسیه و چین هیچ‌گاه دست از همکاری با یکدیگر پیش از برجام و پس از آن برنداشته‌اند. بنابراین، ما روسیه و چین را شرکایی می‌دانیم که به ما برای حفظ این توافق کمک کرده‌اند». اشاره ظریف به تفاوت بین روسیه و چین با دیگر امضاکنندگان برجام، پیش‌تر نیز در صحبت‌های او، به‌ویژه از زمان آغاز کاهش گام‌به‌گام تعهدات به برجام از سوی ایران، مطرح شده بود. ظریف بلافاصله بعد از اعلام این رویکرد جدید از سوی ایران نیز سفری به مسکو داشت تا این پیام را بار دیگر مخابره کند.
روابط دوجانبه در بهترین وضعیت
در نشست خبری بعد از این دیدار، ظریف تأکید کرد: «روابط ما و روسیه در سطح قابل قبولی است. هرچند آمریکایی‌ها برای آنان، چینی‌ها و دیگر کشورها موانعی ایجاد کرده‌اند؛ همکاران من به فرانسه رفته‌اند تا تعهدات سه کشور اروپایی در برجام را بررسی کنند». وزیر خارجه ایران افزود: «اقدامات مرحله سوم، اگر اروپایی‌ها نتوانند در تاریخ معین به تعهدات خود عمل کنند، قطعا اجرا خواهد شد؛ اما بارها گفته‌ایم هر زمان اروپایی‌ها برجام را کامل اجرا کنند، ما هم آمادگی داریم آن را کامل انجام دهیم». وزیر امور خارجه ایران همچنین گفت: «در‌حال‌حاضر روابط ایران و روسیه در بهترین وضعیت در دهه‌های گذشته است و دو کشور تلاش دارند تعاملات خود در حوزه‌های مختلف را گسترش دهند». وی تصریح کرد: «تا پایان سال حداقل دو بار رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس‌های چندجانبه با یکدیگر دیدار می‌کنند و این علاوه بر دیدارهای دوجانبه بین رؤسای جمهور و وزیران امور خارجه دو کشور است».
استقبال ایران از ابتکار روسیه برای امنیت خلیج‌فارس
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان همچنین با بیان اینکه بحث امنیت در خلیج‌فارس برای دو کشور ایران و روسیه مهم است و دو کشور در این زمینه دیدگاه‌های بسیار نزدیکی به هم دارند، خاطرنشان کرد: «ما معتقدیم امنیت در این منطقه از طریق همکاری و هم‌افزایی بین کشورهای ساحلی ایجاد می‌شود، نه از طریق رقابت و تقابل. متأسفانه آمریکایی‌ها با مطرح‌کردن موضوع اعزام نیرو به منطقه، دنبال افزایش تنش در این منطقه هستند». وی همچنین با تأکید بر اینکه آزادی کشتی‌رانی باید برای همه و در همه‌جا اعمال شود و این شامل امنیت انرژی نیز هست، تأکید کرد: «ایران از ابتکار روسیه برای گفت‌وگو در راستای تأمین امنیت در خلیج‌فارس استقبال می‌کند و آمادگی داریم که از طرح این کشور در کنار پیشنهادهای خود ازجمله تشکیل مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای و امضای قرارداد عدم تعارض بین کشورهای خلیج‌فارس حمایت کنیم».
وزیر خارجه روسیه نیز در همین رابطه گفت: «ما برای تضمین ایمنی و امنیت منطقه خلیج‌فارس که اکنون با مسائلی پیچیده روبه‌روست، توافق کردیم. ایران و روسیه بر این باورند که به نفع تمام کشورهای ذی‌نفع در منطقه است که امنیت این نقطه از جهان تأمین شود. ابتکار عمل‌هایی از سوی ایران و روسیه در این مسئله وجود دارد؛ آنها شفاف و مشخص هستند و ما منافع تمام طرف‌هایی را که دخیل هستند، در نظر می‌گیریم».
تأکید روسیه بر تعهد به برجام
در نشست خبری مشترک دو وزیر خارجه، لاوروف گفت: «هر دو طرف همچنین بر لزوم تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، مبارزه با تروریسم و تجارت تأکید داریم. تجارت میان ایران و روسیه رشد ۱۷درصدی داشته است». وی تصریح کرد: «ما باید توجه جدی و عمیق‌تری به روابط تجاری میان دو کشور داشته باشیم تا ببینیم چگونه می‌توان دستورالعمل‌های تعیین‌شده در حوزه انرژی هسته‌ای، حمل‌ونقل، بانکداری و همکاری‌های اقتصادی را اجرائی کرد». وزیر امور خارجه روسیه افزود: «ما توافق کردیم به تلاش‌های خود برای توسعه و تسهیل راه‌های تجارت با تهران ادامه دهیم. ما درباره موضوعات بین‌المللی و منطقه‌ای و به‌ویژه برجام رایزنی کردیم. ما بر تعهد خود به این توافق که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده است، تأکید کردیم». لاوروف بار دیگر وضعیت فعلی برجام را حاصل اقدام «غیرسازنده» آمریکا در خروج از توافق خواند و اقدامات «همکاران ایرانی» را نیز در نتیجه رفتار آمریکا دانست.
ایران و روسیه؛ از مذاکرات سیاسی تا معاملات هسته‌ای
ایران و روسیه در سال‌های گذشته در حوزه‌های مختلف همکاری‌های مختلف و البته پرفرازونشیبی داشته‌اند. در حوزه نظامی، ماجرای خرید اس۳۰۰ از روسیه که مدت‌ها محل مناقشه بود و سرانجام نیز بدون تحویل این سامانه دفاع موشکی به ایران خاتمه یافت، در این پرونده قرار می‌گیرد و از سوی دیگر، حضور نظامی مشترک در سوریه نیز بخشی از تاریخ روابط دو کشور است. آخرین تعامل نظامی این دو کشور، مانوری است که بناست در خلیج‌فارس برگزار شود.
همکاری‌های هسته‌ای برگ دیگری از این روابط هستند که سال‌هاست ادامه داشته‌اند و همچنان نیز در جریان هستند. هم‌زمان با دیدارهای وزیر خارجه ایران، گفت‌وگوی رضا اردکانیان، وزیر نیرو و رئیس ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، در ساختمان وزارت انرژی روسیه با الکساندر نوواک، وزیر انرژی و رئیس روسی کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و تیگران سارکسیان، دبیر‌‌کل اتحادیه اقتصادی اوراسیا، درباره راه‌های توسعه و گسترش بیش‌ازپیش مناسبات اقتصادی و اجرائی‌شدن توافق‌نامه‌های فی‌مابین، بخشی از برنامه‌های هیئت ایرانی بوده است.
بااین‌حال، شاید نقش‌آفرینی سیاسی روسیه در ماجراهای مربوط به برجام، برجسته‌ترین بخش از این روابط باشد. آخرین نمونه‌های نقش‌آفرینی این کشور در این زمینه، به سفر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به پاریس برای دیدار با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برمی‌گردد. بعد از همین جلسه بود که بنا شد ظریف یک روز پیش از اجلاس جی۷، به پاریس برود. همچنین پس از نشست جی۷ که با سفر ناگهانی ظریف به محل اجلاس همراه بود، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در تماسی با پوتین، درباره گفت‌وگوهای انجام‌شده، شامل بحث‌های مربوط به ایران گزارش داد.
شرق: محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، روز گذشته در مسکو با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، دیدار و گفت‌وگو کرد. دو وزیر خارجه همچنین نشست خبری مشترکی بعد از این دیدار داشتند. ظریف در دیدار با لاوروف تأکید کرد روسیه و چین، شرکای کلیدی تهران برای حفظ اعتبار برجام هستند: «روابط با مسکو و پکن با روابط ما با سایر طرف‌های توافق هسته‌ای متفاوت است و به همین دلیل ما بر این باوریم که ایران، روسیه و چین هیچ‌گاه دست از همکاری با یکدیگر پیش از برجام و پس از آن برنداشته‌اند. بنابراین، ما روسیه و چین را شرکایی می‌دانیم که به ما برای حفظ این توافق کمک کرده‌اند». اشاره ظریف به تفاوت بین روسیه و چین با دیگر امضاکنندگان برجام، پیش‌تر نیز در صحبت‌های او، به‌ویژه از زمان آغاز کاهش گام‌به‌گام تعهدات به برجام از سوی ایران، مطرح شده بود. ظریف بلافاصله بعد از اعلام این رویکرد جدید از سوی ایران نیز سفری به مسکو داشت تا این پیام را بار دیگر مخابره کند.
روابط دوجانبه در بهترین وضعیت
در نشست خبری بعد از این دیدار، ظریف تأکید کرد: «روابط ما و روسیه در سطح قابل قبولی است. هرچند آمریکایی‌ها برای آنان، چینی‌ها و دیگر کشورها موانعی ایجاد کرده‌اند؛ همکاران من به فرانسه رفته‌اند تا تعهدات سه کشور اروپایی در برجام را بررسی کنند». وزیر خارجه ایران افزود: «اقدامات مرحله سوم، اگر اروپایی‌ها نتوانند در تاریخ معین به تعهدات خود عمل کنند، قطعا اجرا خواهد شد؛ اما بارها گفته‌ایم هر زمان اروپایی‌ها برجام را کامل اجرا کنند، ما هم آمادگی داریم آن را کامل انجام دهیم». وزیر امور خارجه ایران همچنین گفت: «در‌حال‌حاضر روابط ایران و روسیه در بهترین وضعیت در دهه‌های گذشته است و دو کشور تلاش دارند تعاملات خود در حوزه‌های مختلف را گسترش دهند». وی تصریح کرد: «تا پایان سال حداقل دو بار رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه اجلاس‌های چندجانبه با یکدیگر دیدار می‌کنند و این علاوه بر دیدارهای دوجانبه بین رؤسای جمهور و وزیران امور خارجه دو کشور است».
استقبال ایران از ابتکار روسیه برای امنیت خلیج‌فارس
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان همچنین با بیان اینکه بحث امنیت در خلیج‌فارس برای دو کشور ایران و روسیه مهم است و دو کشور در این زمینه دیدگاه‌های بسیار نزدیکی به هم دارند، خاطرنشان کرد: «ما معتقدیم امنیت در این منطقه از طریق همکاری و هم‌افزایی بین کشورهای ساحلی ایجاد می‌شود، نه از طریق رقابت و تقابل. متأسفانه آمریکایی‌ها با مطرح‌کردن موضوع اعزام نیرو به منطقه، دنبال افزایش تنش در این منطقه هستند». وی همچنین با تأکید بر اینکه آزادی کشتی‌رانی باید برای همه و در همه‌جا اعمال شود و این شامل امنیت انرژی نیز هست، تأکید کرد: «ایران از ابتکار روسیه برای گفت‌وگو در راستای تأمین امنیت در خلیج‌فارس استقبال می‌کند و آمادگی داریم که از طرح این کشور در کنار پیشنهادهای خود ازجمله تشکیل مجمع گفت‌وگوهای منطقه‌ای و امضای قرارداد عدم تعارض بین کشورهای خلیج‌فارس حمایت کنیم».
وزیر خارجه روسیه نیز در همین رابطه گفت: «ما برای تضمین ایمنی و امنیت منطقه خلیج‌فارس که اکنون با مسائلی پیچیده روبه‌روست، توافق کردیم. ایران و روسیه بر این باورند که به نفع تمام کشورهای ذی‌نفع در منطقه است که امنیت این نقطه از جهان تأمین شود. ابتکار عمل‌هایی از سوی ایران و روسیه در این مسئله وجود دارد؛ آنها شفاف و مشخص هستند و ما منافع تمام طرف‌هایی را که دخیل هستند، در نظر می‌گیریم».
تأکید روسیه بر تعهد به برجام
در نشست خبری مشترک دو وزیر خارجه، لاوروف گفت: «هر دو طرف همچنین بر لزوم تقویت همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، مبارزه با تروریسم و تجارت تأکید داریم. تجارت میان ایران و روسیه رشد ۱۷درصدی داشته است». وی تصریح کرد: «ما باید توجه جدی و عمیق‌تری به روابط تجاری میان دو کشور داشته باشیم تا ببینیم چگونه می‌توان دستورالعمل‌های تعیین‌شده در حوزه انرژی هسته‌ای، حمل‌ونقل، بانکداری و همکاری‌های اقتصادی را اجرائی کرد». وزیر امور خارجه روسیه افزود: «ما توافق کردیم به تلاش‌های خود برای توسعه و تسهیل راه‌های تجارت با تهران ادامه دهیم. ما درباره موضوعات بین‌المللی و منطقه‌ای و به‌ویژه برجام رایزنی کردیم. ما بر تعهد خود به این توافق که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده است، تأکید کردیم». لاوروف بار دیگر وضعیت فعلی برجام را حاصل اقدام «غیرسازنده» آمریکا در خروج از توافق خواند و اقدامات «همکاران ایرانی» را نیز در نتیجه رفتار آمریکا دانست.
ایران و روسیه؛ از مذاکرات سیاسی تا معاملات هسته‌ای
ایران و روسیه در سال‌های گذشته در حوزه‌های مختلف همکاری‌های مختلف و البته پرفرازونشیبی داشته‌اند. در حوزه نظامی، ماجرای خرید اس۳۰۰ از روسیه که مدت‌ها محل مناقشه بود و سرانجام نیز بدون تحویل این سامانه دفاع موشکی به ایران خاتمه یافت، در این پرونده قرار می‌گیرد و از سوی دیگر، حضور نظامی مشترک در سوریه نیز بخشی از تاریخ روابط دو کشور است. آخرین تعامل نظامی این دو کشور، مانوری است که بناست در خلیج‌فارس برگزار شود.
همکاری‌های هسته‌ای برگ دیگری از این روابط هستند که سال‌هاست ادامه داشته‌اند و همچنان نیز در جریان هستند. هم‌زمان با دیدارهای وزیر خارجه ایران، گفت‌وگوی رضا اردکانیان، وزیر نیرو و رئیس ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، در ساختمان وزارت انرژی روسیه با الکساندر نوواک، وزیر انرژی و رئیس روسی کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور و تیگران سارکسیان، دبیر‌‌کل اتحادیه اقتصادی اوراسیا، درباره راه‌های توسعه و گسترش بیش‌ازپیش مناسبات اقتصادی و اجرائی‌شدن توافق‌نامه‌های فی‌مابین، بخشی از برنامه‌های هیئت ایرانی بوده است.
بااین‌حال، شاید نقش‌آفرینی سیاسی روسیه در ماجراهای مربوط به برجام، برجسته‌ترین بخش از این روابط باشد. آخرین نمونه‌های نقش‌آفرینی این کشور در این زمینه، به سفر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به پاریس برای دیدار با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه برمی‌گردد. بعد از همین جلسه بود که بنا شد ظریف یک روز پیش از اجلاس جی۷، به پاریس برود. همچنین پس از نشست جی۷ که با سفر ناگهانی ظریف به محل اجلاس همراه بود، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، در تماسی با پوتین، درباره گفت‌وگوهای انجام‌شده، شامل بحث‌های مربوط به ایران گزارش داد.