یارانه 200 هزار خانوار قطع شد
شرق: دیروز دولت در مرحله اول، يارانه 200هزار خانوار را قطع كرد. در متنی که شورای اطلاعرسانی دولت در اختیار رسانهها قرار داده، آمده است: «همانطور که اطلاع دارید بر اساس مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی در بودجه سال 1398، دولت موظف به حذف یارانه سه دهک درآمدی شده است. بهمنظور تحقق و اجرای این قانون در شهریور امسال، کمتر از 200 هزار خانواده، جزء خانوارهای پردرآمد شناسایی شده و یارانه نقدی به حسابشان واریز نخواهد شد». در بیان چگونگی شناسایی این افراد گفته شده است: «بر اساس مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی و آییننامههای مربوطه خانوارهای ایرانی بر اساس تمامی اطلاعات ثبتی مانند مسافرتهای خارجی، خودروهایی که فرد دارد، نوع شغل، کارفرمابودن و تعداد پرسنل، معاملات انجامشده، داراییهای مختلف و کلیه اطلاعاتی که روی کد ملی فرد ثبت شده دهکبندی شدهاند. یعنی از گروههای کمدرآمد تا پردرآمد دستهبندی میشوند. بر اساس مجموعه شاخصهای مختلف، گروههای پردرآمد شناسایی شدهاند و از بین این گروهها در شهریورماه تنها به میزان همان عدد اعلامشده، یارانه این افراد حذف شده است. اطلاعرسانی به سرپرستان خانوارهایی که یارانهشان
حذف شده است به شرح ذیل انجام شده و میتوانند درخواست رسیدگی مجدد بهمنظور برقراری یارانهشان را انجام دهند. ابتدا به این افراد پیامک زده میشود. هموطنان عزیز در دریافت پیامک به این نکته توجه داشته باشند. پیامک حتما با سربرگ یارانه ارسال خواهد شد (اطلاعرسانی از طریق شماره نادرست است) و بالای صفحه باید به انگلیسی کلمه یارانه (Yarane) نوشته شده باشد. افراد بعد از دریافت پیامک میتوانند به پیشخوان خدمات الکترونیک دولت مراجعه کنند».
این اطلاعیه هشدار داده است افراد به این نکات توجه کنند: «در هنگام مراجعه نیز باید به این نکات توجه شود. اول: با همان شماره همراهی که به افراد پیامک زده شده باید مراجعه کنند و همان موبایل و پیامک را باید به پیشخوان دولت ارائه دهند. ثانیا در هنگام مراجعه، کارت ملی معتبر، شناسنامه، گذرنامه و گواهینامه که جزء کارتهای شناسایی معتبر است باید همراه باشد ثالثا در پیشخوان دولت یک فرم رضایتنامه به افراد داده میشود مبنی بر اینکه دولت اجازه دارد به کلیه اطلاعات مالی و بانکی آنها دسترسی پیدا کند. این رضایتنامه را به دقت مطالعه و به پیشخوان تحویل دهند. از طرف پیشخوان یک کد رهگیری به موبایلی که به نام سرپرست خانوار است، ارسال میشود. افراد باید کاملا دقت کنند که تنها سرپرست خانوار یارانهبگیر باید به پیشخوان مراجعه کند».
سخنگوی دولت چه گفت؟
سخنگوی دولت با بیان اینکه قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست، گفت: زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. علی ربیعی سخنگوی دولت در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در پاسخ به سؤالی درخصوص آخرین تصمیمات برای قطع یارانه دهکهای بالای جامعه اظهار کرد: یارانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر که درآمد بالای میلیاردی در سال دارند قطع میشود. او گفت: برای شناسایی این افراد کار دقیقی انجام شده است و مجموعه هزینههایی که دارند و شاخصهایی همچون خودرو، مسکن و هزینههای خانوار مدنظر قرار گرفته است. ربیعی ادامه داد: من آمار دقیق افرادی را که یارانه آنها قطع خواهد شد در اختیار رسانهها قرار میدهم اما قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست. اجرای تصمیم مجلس به زمینههای اجتماعی نیاز دارد و الان زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. او با اشاره به اینکه حذف یارانه ثروتمندان از اول مهر اجرائی میشود، گفت: تأکید میکنم طبقات متوسط مطمئن باشند ما تصمیم غلطی نمیگیریم که تأثیر منفی بر درآمد آنها داشته باشد. پایگاه اطلاعاتی ایرانیان بسیار دقیق بوده و اطلاعات دقیقی در آن ثبت شده است. ما به آرامی در این زمینه حرکت کردیم.
برای حذف یارانه افراد پردرآمد، اکنون هم دیر است
بهروز هادیزنوز، اقتصاددان، در گفتوگو با «شرق» دراینباره میگوید: دولت در وزارت رفاه، معیارهای مختلفی را در کنار هم قرار داده و با قید احتیاط برای جلوگیری از خطا و بروز کمترین اشتباه، دهکهای پردرآمد را به طور غیرمستقیم شناسایی کردهاند که با توجه به آنکه در کشور گزارشهای مشخصی در زمینه مالیات نداریم، میتواند عاری از خطا نباشد؛ اما به روشهای دیگری مانند سفرهای خارجی و خودروهای گرانقیمت، سکونت در مناطق 1، 2 و 3 یا افراد دارای کارت بازرگانی هیئتمدیره شرکتها، مدیران دولتی، سهامداران شرکتها و... میتوان به شناسایی افراد متمکن اقدام کرد. هادیزنوز میافزاید: یکسری از دادهها همپوشانی دارد؛ بنابراین میتوان با کنار یکدیگر قراردادن دادهها، اطلاعات دقیقتری را به دست آورد. دراینبین ممکن است خطایی رخ دهد و افراد اعتراض کنند که درآنصورت میتوان درباره اصلاح آنها اقدام کرد. این اقتصاددان ادامه میدهد: سه دهک بالا، بیشترین مصرف سوخت را دارند؛ بنابراین منصفانه نیست که آنها مشمول یارانه نقدی هم بشوند و درعینحال به طور غیرمستقیم از یارانه دولتی بهرهمند میشوند. به گفته او درآمد نمیتواند ملاک خوبی برای شناسایی افراد در دهکهای مختلف باشد؛ چون داده قابل اتکا و ثبتشدهای نیست. آنچه از سوی مرکز آمار یا بانک مرکزی منتشر میشود، براساس نمونهگیری است و نمیتواند ملاکی برای دهکگیری دقیق باشد. او با اشاره به اینکه مقاومت اصلی از سوی دولت انجام میگیرد، تأکید میکند که همین اکنون نیز برای اجرای حذف یارانه افراد پردرآمد دیر است.
عقبنشینی دولت از حذف یارانه افراد بیشتری از پردرآمدها
مجید شاکری، کارشناس اقتصادی، نیز در گفتوگو با «شرق» میگوید: حذف سه دهک یارانهای بر مبنای مصوبه سال 1394 مجلس شورای اسلامی است. همان موقع نیز دولت درباره اعلام 24 میلیوننفری که مشمول سه دهک پردرآمد هستند، واکنش نشان داده و اعلام کرده بود اشتباه است. مجلس در این زمینه شش ملاک برای انتخاب عنوان کرده بود که وقتی آنها را جمع کنیم، رقم آن بسیار کمتر و در حدود هفت تا هشت میلیون نفر خواهد شد. در همان زمان نیز کمیسیون تلفیق مجلس اعتراض کرده بود که آنچه در قالب شش گروه اعلام شده، فارغ از سه دهک پردرآمدی است که دولت باید برای حذف آنها اقدام کند... او در پاسخ به این پرسش که ملاک شناسایی افراد مشمول این دهکها چیست، میگوید: دو نکته در خصوص شناسایی وجود دارد. نخست آنکه در شرایطی مانند شرایط امروز که فشار اقتصادی وجود دارد و طبقه متوسط را لاغر کرده، با مقدار اندکی کاهش درآمد، فرد بهراحتی به طبقه پایین منتقل میشود. شاکری با نقد تقسیمبندی دهک براساس آمار میافزاید: دوم، ما جز تقسیمبندی براساس آمار و دادههای موجود، ملاک دیگری برای دهکگیری نداریم؛ بنابراین هیچ تشخیصی درباره واقعیت زندگی وجود ندارد. این کارشناس اقتصادی تصریح میکند: برخی کارشناسان معتقدند که اساسا امکان شناسایی را نخواهیم داشت؛ بنابراین باید پرداخت پایه برای یارانه را در نظر داشته باشیم. موضوع یارانه نقدی در ایران بهتنهایی یک پرونده قابل تحلیل در جهان است که اکنون در حال بررسی قرار گرفته است.
این اطلاعیه هشدار داده است افراد به این نکات توجه کنند: «در هنگام مراجعه نیز باید به این نکات توجه شود. اول: با همان شماره همراهی که به افراد پیامک زده شده باید مراجعه کنند و همان موبایل و پیامک را باید به پیشخوان دولت ارائه دهند. ثانیا در هنگام مراجعه، کارت ملی معتبر، شناسنامه، گذرنامه و گواهینامه که جزء کارتهای شناسایی معتبر است باید همراه باشد ثالثا در پیشخوان دولت یک فرم رضایتنامه به افراد داده میشود مبنی بر اینکه دولت اجازه دارد به کلیه اطلاعات مالی و بانکی آنها دسترسی پیدا کند. این رضایتنامه را به دقت مطالعه و به پیشخوان تحویل دهند. از طرف پیشخوان یک کد رهگیری به موبایلی که به نام سرپرست خانوار است، ارسال میشود. افراد باید کاملا دقت کنند که تنها سرپرست خانوار یارانهبگیر باید به پیشخوان مراجعه کند».
سخنگوی دولت چه گفت؟
سخنگوی دولت با بیان اینکه قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست، گفت: زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. علی ربیعی سخنگوی دولت در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در پاسخ به سؤالی درخصوص آخرین تصمیمات برای قطع یارانه دهکهای بالای جامعه اظهار کرد: یارانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر که درآمد بالای میلیاردی در سال دارند قطع میشود. او گفت: برای شناسایی این افراد کار دقیقی انجام شده است و مجموعه هزینههایی که دارند و شاخصهایی همچون خودرو، مسکن و هزینههای خانوار مدنظر قرار گرفته است. ربیعی ادامه داد: من آمار دقیق افرادی را که یارانه آنها قطع خواهد شد در اختیار رسانهها قرار میدهم اما قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست. اجرای تصمیم مجلس به زمینههای اجتماعی نیاز دارد و الان زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. او با اشاره به اینکه حذف یارانه ثروتمندان از اول مهر اجرائی میشود، گفت: تأکید میکنم طبقات متوسط مطمئن باشند ما تصمیم غلطی نمیگیریم که تأثیر منفی بر درآمد آنها داشته باشد. پایگاه اطلاعاتی ایرانیان بسیار دقیق بوده و اطلاعات دقیقی در آن ثبت شده است. ما به آرامی در این زمینه حرکت کردیم.
برای حذف یارانه افراد پردرآمد، اکنون هم دیر است
بهروز هادیزنوز، اقتصاددان، در گفتوگو با «شرق» دراینباره میگوید: دولت در وزارت رفاه، معیارهای مختلفی را در کنار هم قرار داده و با قید احتیاط برای جلوگیری از خطا و بروز کمترین اشتباه، دهکهای پردرآمد را به طور غیرمستقیم شناسایی کردهاند که با توجه به آنکه در کشور گزارشهای مشخصی در زمینه مالیات نداریم، میتواند عاری از خطا نباشد؛ اما به روشهای دیگری مانند سفرهای خارجی و خودروهای گرانقیمت، سکونت در مناطق 1، 2 و 3 یا افراد دارای کارت بازرگانی هیئتمدیره شرکتها، مدیران دولتی، سهامداران شرکتها و... میتوان به شناسایی افراد متمکن اقدام کرد. هادیزنوز میافزاید: یکسری از دادهها همپوشانی دارد؛ بنابراین میتوان با کنار یکدیگر قراردادن دادهها، اطلاعات دقیقتری را به دست آورد. دراینبین ممکن است خطایی رخ دهد و افراد اعتراض کنند که درآنصورت میتوان درباره اصلاح آنها اقدام کرد. این اقتصاددان ادامه میدهد: سه دهک بالا، بیشترین مصرف سوخت را دارند؛ بنابراین منصفانه نیست که آنها مشمول یارانه نقدی هم بشوند و درعینحال به طور غیرمستقیم از یارانه دولتی بهرهمند میشوند. به گفته او درآمد نمیتواند ملاک خوبی برای شناسایی افراد در دهکهای مختلف باشد؛ چون داده قابل اتکا و ثبتشدهای نیست. آنچه از سوی مرکز آمار یا بانک مرکزی منتشر میشود، براساس نمونهگیری است و نمیتواند ملاکی برای دهکگیری دقیق باشد. او با اشاره به اینکه مقاومت اصلی از سوی دولت انجام میگیرد، تأکید میکند که همین اکنون نیز برای اجرای حذف یارانه افراد پردرآمد دیر است.
عقبنشینی دولت از حذف یارانه افراد بیشتری از پردرآمدها
مجید شاکری، کارشناس اقتصادی، نیز در گفتوگو با «شرق» میگوید: حذف سه دهک یارانهای بر مبنای مصوبه سال 1394 مجلس شورای اسلامی است. همان موقع نیز دولت درباره اعلام 24 میلیوننفری که مشمول سه دهک پردرآمد هستند، واکنش نشان داده و اعلام کرده بود اشتباه است. مجلس در این زمینه شش ملاک برای انتخاب عنوان کرده بود که وقتی آنها را جمع کنیم، رقم آن بسیار کمتر و در حدود هفت تا هشت میلیون نفر خواهد شد. در همان زمان نیز کمیسیون تلفیق مجلس اعتراض کرده بود که آنچه در قالب شش گروه اعلام شده، فارغ از سه دهک پردرآمدی است که دولت باید برای حذف آنها اقدام کند... او در پاسخ به این پرسش که ملاک شناسایی افراد مشمول این دهکها چیست، میگوید: دو نکته در خصوص شناسایی وجود دارد. نخست آنکه در شرایطی مانند شرایط امروز که فشار اقتصادی وجود دارد و طبقه متوسط را لاغر کرده، با مقدار اندکی کاهش درآمد، فرد بهراحتی به طبقه پایین منتقل میشود. شاکری با نقد تقسیمبندی دهک براساس آمار میافزاید: دوم، ما جز تقسیمبندی براساس آمار و دادههای موجود، ملاک دیگری برای دهکگیری نداریم؛ بنابراین هیچ تشخیصی درباره واقعیت زندگی وجود ندارد. این کارشناس اقتصادی تصریح میکند: برخی کارشناسان معتقدند که اساسا امکان شناسایی را نخواهیم داشت؛ بنابراین باید پرداخت پایه برای یارانه را در نظر داشته باشیم. موضوع یارانه نقدی در ایران بهتنهایی یک پرونده قابل تحلیل در جهان است که اکنون در حال بررسی قرار گرفته است.
دولت تجربه قبلی در حذف یارانه را تکرار کند
شاکری با اشاره به تجربه موفق دولت در حذف یارانه نقدی افراد پردرآمد در دوره قبلی، میگوید: دولت دو سال قبل تجربه نسبتا موفقتری را درباره حذف دهکهای درآمدی داشته است و بیش از این تعداد را حذف کرده است. روشی که در وزارت رفاه انجام شد و نتیجه نیز داد، مبنی بر آن بود که اطلاعات سامانههای مختلف را با یکدیگر تطبیق دادند. اطلاعات سامانه تأمین اجتماعی، کمیته امداد، سامانه مالیاتی، سامانههای بانکی و... که بررسی آنها نشان داد تعداد درخورتوجهی از یارانهبگیران استحقاق دریافت یارانهها را ندارند و برای حذف یارانههای آنها اقدام شده است. اکنون نیز میتوانیم با درنظرگرفتن این تقاطع اطلاعات، افرادی را که مستحق دریافت یارانه نقدی نیستند، شناسایی کنیم. حتی با درنظرداشتن آنکه افراد درآمدهای خود را با قطعیت ثبت نمیکنند تا مشمول پرداخت مالیات نشوند، اگر در سامانه بیمهای، آنها را رصد کنید، خواهید دید که آن افراد درآمد خود را بالاتر اعلام میکنند تا مستمری بالاتری در زمان بازنشستگی دریافت کنند؛ بنابراین با تطبیق آنها میتوان به دادههای دقیقتری دست یافت. بالاتر از آنها، تقاطع در مسئله حسابهای بانکی است؛ زیرا
اشکال تقویتشده ثروت خانوار در سالهای اخیر (بهویژه قبل از شوک ارزی) محسوب میشود؛ بنابراین بررسی سپردههای بانکی نیز موضوع مهم دیگری است که در این زمینه به نتیجهگیری درست کمک میکند. این روشها بسیار کارآمدتر از ردههای حقوقی و شناسایی شغلهای مختلف خواهد بود. پیشتر تیم فنی بسیار قوی در وزارت رفاه با این تقاطعگیری درباره حذف تعداد بسیار بیش از 200 هزار خانوار اقدام کردند؛ بدون آنکه اتفاقی در این زمینه رخ دهد. البته همان طور که گفته شد این 200 هزار خانوار در مرحله اول حذف دهکهای پردرآمد حذف شدهاند و تا پایان سال این تعداد افزایش خواهد یافت. به گفته او، در پیشنهادهای اولیه مجلس در حذف یارانههای نقدی به موضوع درآمد خانوار اشاره شده بود؛ اما اشکال اول آن بود که فقط درباره حقوقهایی که به صورت رسمی پرداخت میشود، میتوانید اقدام به شناسایی کنید و در زمینه درآمدهای متغیر نمیتوانید کاری انجام دهید. بررسی بیمه و مالیات که هر دو بر پایه درآمد افراد هستند، شناسایی را دقیقتر میکند. این کارشناس اقتصادی با رد نقطهزنی در حذف یارانههای نقدی و شناسایی دهکها، ادامه داد: باید بهاندازه یا بیش از یارانههای
نقدی به پرداختهای انتقالی غیرنقدی توجه کنیم. بخش درخورتوجهی از بودجه جاری متعلق به پرداختهای انتقالی حمایتی است که به هدف نمیخورد؛ بنابراین پیشنهاد میشود دولت نگران حذف یارانههای نقدی با شیوه تقاطعگیری نباشد؛ زیرا اگر چنین عمل کند، هیچ اشتباهی را مرتکب نمیشود که حتی نگرانیهای انتخاباتی را برای دولت به همراه داشته باشد؛ چراکه دادههای بیمه، مالیات، بانکی و... دادههای یکتا محسوب میشوند که با تقاطعگیری آنها خطایی رخ نخواهد داد. به گفته او، دولت در تعریف قبلی خود از حذف دهکهای درآمدی، عقبنشینی درخورتوجهی کرده است، که این نگرانکننده است و نشان میدهد که دولت چندان هم نمیخواهد درگیر این موضوع شود و رغبت سیاستی در این زمینه وجود ندارد.
شرق: دیروز دولت در مرحله اول، يارانه 200هزار خانوار را قطع كرد. در متنی که شورای اطلاعرسانی دولت در اختیار رسانهها قرار داده، آمده است: «همانطور که اطلاع دارید بر اساس مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی در بودجه سال 1398، دولت موظف به حذف یارانه سه دهک درآمدی شده است. بهمنظور تحقق و اجرای این قانون در شهریور امسال، کمتر از 200 هزار خانواده، جزء خانوارهای پردرآمد شناسایی شده و یارانه نقدی به حسابشان واریز نخواهد شد». در بیان چگونگی شناسایی این افراد گفته شده است: «بر اساس مصوبه مجلس محترم شورای اسلامی و آییننامههای مربوطه خانوارهای ایرانی بر اساس تمامی اطلاعات ثبتی مانند مسافرتهای خارجی، خودروهایی که فرد دارد، نوع شغل، کارفرمابودن و تعداد پرسنل، معاملات انجامشده، داراییهای مختلف و کلیه اطلاعاتی که روی کد ملی فرد ثبت شده دهکبندی شدهاند. یعنی از گروههای کمدرآمد تا پردرآمد دستهبندی میشوند. بر اساس مجموعه شاخصهای مختلف، گروههای پردرآمد شناسایی شدهاند و از بین این گروهها در شهریورماه تنها به میزان همان عدد اعلامشده، یارانه این افراد حذف شده است. اطلاعرسانی به سرپرستان خانوارهایی که یارانهشان
حذف شده است به شرح ذیل انجام شده و میتوانند درخواست رسیدگی مجدد بهمنظور برقراری یارانهشان را انجام دهند. ابتدا به این افراد پیامک زده میشود. هموطنان عزیز در دریافت پیامک به این نکته توجه داشته باشند. پیامک حتما با سربرگ یارانه ارسال خواهد شد (اطلاعرسانی از طریق شماره نادرست است) و بالای صفحه باید به انگلیسی کلمه یارانه (Yarane) نوشته شده باشد. افراد بعد از دریافت پیامک میتوانند به پیشخوان خدمات الکترونیک دولت مراجعه کنند».
این اطلاعیه هشدار داده است افراد به این نکات توجه کنند: «در هنگام مراجعه نیز باید به این نکات توجه شود. اول: با همان شماره همراهی که به افراد پیامک زده شده باید مراجعه کنند و همان موبایل و پیامک را باید به پیشخوان دولت ارائه دهند. ثانیا در هنگام مراجعه، کارت ملی معتبر، شناسنامه، گذرنامه و گواهینامه که جزء کارتهای شناسایی معتبر است باید همراه باشد ثالثا در پیشخوان دولت یک فرم رضایتنامه به افراد داده میشود مبنی بر اینکه دولت اجازه دارد به کلیه اطلاعات مالی و بانکی آنها دسترسی پیدا کند. این رضایتنامه را به دقت مطالعه و به پیشخوان تحویل دهند. از طرف پیشخوان یک کد رهگیری به موبایلی که به نام سرپرست خانوار است، ارسال میشود. افراد باید کاملا دقت کنند که تنها سرپرست خانوار یارانهبگیر باید به پیشخوان مراجعه کند».
سخنگوی دولت چه گفت؟
سخنگوی دولت با بیان اینکه قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست، گفت: زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. علی ربیعی سخنگوی دولت در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در پاسخ به سؤالی درخصوص آخرین تصمیمات برای قطع یارانه دهکهای بالای جامعه اظهار کرد: یارانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر که درآمد بالای میلیاردی در سال دارند قطع میشود. او گفت: برای شناسایی این افراد کار دقیقی انجام شده است و مجموعه هزینههایی که دارند و شاخصهایی همچون خودرو، مسکن و هزینههای خانوار مدنظر قرار گرفته است. ربیعی ادامه داد: من آمار دقیق افرادی را که یارانه آنها قطع خواهد شد در اختیار رسانهها قرار میدهم اما قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست. اجرای تصمیم مجلس به زمینههای اجتماعی نیاز دارد و الان زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. او با اشاره به اینکه حذف یارانه ثروتمندان از اول مهر اجرائی میشود، گفت: تأکید میکنم طبقات متوسط مطمئن باشند ما تصمیم غلطی نمیگیریم که تأثیر منفی بر درآمد آنها داشته باشد. پایگاه اطلاعاتی ایرانیان بسیار دقیق بوده و اطلاعات دقیقی در آن ثبت شده است. ما به آرامی در این زمینه حرکت کردیم.
برای حذف یارانه افراد پردرآمد، اکنون هم دیر است
بهروز هادیزنوز، اقتصاددان، در گفتوگو با «شرق» دراینباره میگوید: دولت در وزارت رفاه، معیارهای مختلفی را در کنار هم قرار داده و با قید احتیاط برای جلوگیری از خطا و بروز کمترین اشتباه، دهکهای پردرآمد را به طور غیرمستقیم شناسایی کردهاند که با توجه به آنکه در کشور گزارشهای مشخصی در زمینه مالیات نداریم، میتواند عاری از خطا نباشد؛ اما به روشهای دیگری مانند سفرهای خارجی و خودروهای گرانقیمت، سکونت در مناطق 1، 2 و 3 یا افراد دارای کارت بازرگانی هیئتمدیره شرکتها، مدیران دولتی، سهامداران شرکتها و... میتوان به شناسایی افراد متمکن اقدام کرد. هادیزنوز میافزاید: یکسری از دادهها همپوشانی دارد؛ بنابراین میتوان با کنار یکدیگر قراردادن دادهها، اطلاعات دقیقتری را به دست آورد. دراینبین ممکن است خطایی رخ دهد و افراد اعتراض کنند که درآنصورت میتوان درباره اصلاح آنها اقدام کرد. این اقتصاددان ادامه میدهد: سه دهک بالا، بیشترین مصرف سوخت را دارند؛ بنابراین منصفانه نیست که آنها مشمول یارانه نقدی هم بشوند و درعینحال به طور غیرمستقیم از یارانه دولتی بهرهمند میشوند. به گفته او درآمد نمیتواند ملاک خوبی برای شناسایی افراد در دهکهای مختلف باشد؛ چون داده قابل اتکا و ثبتشدهای نیست. آنچه از سوی مرکز آمار یا بانک مرکزی منتشر میشود، براساس نمونهگیری است و نمیتواند ملاکی برای دهکگیری دقیق باشد. او با اشاره به اینکه مقاومت اصلی از سوی دولت انجام میگیرد، تأکید میکند که همین اکنون نیز برای اجرای حذف یارانه افراد پردرآمد دیر است.
عقبنشینی دولت از حذف یارانه افراد بیشتری از پردرآمدها
مجید شاکری، کارشناس اقتصادی، نیز در گفتوگو با «شرق» میگوید: حذف سه دهک یارانهای بر مبنای مصوبه سال 1394 مجلس شورای اسلامی است. همان موقع نیز دولت درباره اعلام 24 میلیوننفری که مشمول سه دهک پردرآمد هستند، واکنش نشان داده و اعلام کرده بود اشتباه است. مجلس در این زمینه شش ملاک برای انتخاب عنوان کرده بود که وقتی آنها را جمع کنیم، رقم آن بسیار کمتر و در حدود هفت تا هشت میلیون نفر خواهد شد. در همان زمان نیز کمیسیون تلفیق مجلس اعتراض کرده بود که آنچه در قالب شش گروه اعلام شده، فارغ از سه دهک پردرآمدی است که دولت باید برای حذف آنها اقدام کند... او در پاسخ به این پرسش که ملاک شناسایی افراد مشمول این دهکها چیست، میگوید: دو نکته در خصوص شناسایی وجود دارد. نخست آنکه در شرایطی مانند شرایط امروز که فشار اقتصادی وجود دارد و طبقه متوسط را لاغر کرده، با مقدار اندکی کاهش درآمد، فرد بهراحتی به طبقه پایین منتقل میشود. شاکری با نقد تقسیمبندی دهک براساس آمار میافزاید: دوم، ما جز تقسیمبندی براساس آمار و دادههای موجود، ملاک دیگری برای دهکگیری نداریم؛ بنابراین هیچ تشخیصی درباره واقعیت زندگی وجود ندارد. این کارشناس اقتصادی تصریح میکند: برخی کارشناسان معتقدند که اساسا امکان شناسایی را نخواهیم داشت؛ بنابراین باید پرداخت پایه برای یارانه را در نظر داشته باشیم. موضوع یارانه نقدی در ایران بهتنهایی یک پرونده قابل تحلیل در جهان است که اکنون در حال بررسی قرار گرفته است.
این اطلاعیه هشدار داده است افراد به این نکات توجه کنند: «در هنگام مراجعه نیز باید به این نکات توجه شود. اول: با همان شماره همراهی که به افراد پیامک زده شده باید مراجعه کنند و همان موبایل و پیامک را باید به پیشخوان دولت ارائه دهند. ثانیا در هنگام مراجعه، کارت ملی معتبر، شناسنامه، گذرنامه و گواهینامه که جزء کارتهای شناسایی معتبر است باید همراه باشد ثالثا در پیشخوان دولت یک فرم رضایتنامه به افراد داده میشود مبنی بر اینکه دولت اجازه دارد به کلیه اطلاعات مالی و بانکی آنها دسترسی پیدا کند. این رضایتنامه را به دقت مطالعه و به پیشخوان تحویل دهند. از طرف پیشخوان یک کد رهگیری به موبایلی که به نام سرپرست خانوار است، ارسال میشود. افراد باید کاملا دقت کنند که تنها سرپرست خانوار یارانهبگیر باید به پیشخوان مراجعه کند».
سخنگوی دولت چه گفت؟
سخنگوی دولت با بیان اینکه قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست، گفت: زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. علی ربیعی سخنگوی دولت در حاشیه جلسه دیروز هیئت دولت در پاسخ به سؤالی درخصوص آخرین تصمیمات برای قطع یارانه دهکهای بالای جامعه اظهار کرد: یارانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار نفر که درآمد بالای میلیاردی در سال دارند قطع میشود. او گفت: برای شناسایی این افراد کار دقیقی انجام شده است و مجموعه هزینههایی که دارند و شاخصهایی همچون خودرو، مسکن و هزینههای خانوار مدنظر قرار گرفته است. ربیعی ادامه داد: من آمار دقیق افرادی را که یارانه آنها قطع خواهد شد در اختیار رسانهها قرار میدهم اما قطع یارانهها قطعا شامل طبقات متوسط و پایین نمیشود و عدد ۳۰ میلیون نفر مدنظر ما نیست. اجرای تصمیم مجلس به زمینههای اجتماعی نیاز دارد و الان زمینه برای قطع یارانه سه دهک فراهم نیست. او با اشاره به اینکه حذف یارانه ثروتمندان از اول مهر اجرائی میشود، گفت: تأکید میکنم طبقات متوسط مطمئن باشند ما تصمیم غلطی نمیگیریم که تأثیر منفی بر درآمد آنها داشته باشد. پایگاه اطلاعاتی ایرانیان بسیار دقیق بوده و اطلاعات دقیقی در آن ثبت شده است. ما به آرامی در این زمینه حرکت کردیم.
برای حذف یارانه افراد پردرآمد، اکنون هم دیر است
بهروز هادیزنوز، اقتصاددان، در گفتوگو با «شرق» دراینباره میگوید: دولت در وزارت رفاه، معیارهای مختلفی را در کنار هم قرار داده و با قید احتیاط برای جلوگیری از خطا و بروز کمترین اشتباه، دهکهای پردرآمد را به طور غیرمستقیم شناسایی کردهاند که با توجه به آنکه در کشور گزارشهای مشخصی در زمینه مالیات نداریم، میتواند عاری از خطا نباشد؛ اما به روشهای دیگری مانند سفرهای خارجی و خودروهای گرانقیمت، سکونت در مناطق 1، 2 و 3 یا افراد دارای کارت بازرگانی هیئتمدیره شرکتها، مدیران دولتی، سهامداران شرکتها و... میتوان به شناسایی افراد متمکن اقدام کرد. هادیزنوز میافزاید: یکسری از دادهها همپوشانی دارد؛ بنابراین میتوان با کنار یکدیگر قراردادن دادهها، اطلاعات دقیقتری را به دست آورد. دراینبین ممکن است خطایی رخ دهد و افراد اعتراض کنند که درآنصورت میتوان درباره اصلاح آنها اقدام کرد. این اقتصاددان ادامه میدهد: سه دهک بالا، بیشترین مصرف سوخت را دارند؛ بنابراین منصفانه نیست که آنها مشمول یارانه نقدی هم بشوند و درعینحال به طور غیرمستقیم از یارانه دولتی بهرهمند میشوند. به گفته او درآمد نمیتواند ملاک خوبی برای شناسایی افراد در دهکهای مختلف باشد؛ چون داده قابل اتکا و ثبتشدهای نیست. آنچه از سوی مرکز آمار یا بانک مرکزی منتشر میشود، براساس نمونهگیری است و نمیتواند ملاکی برای دهکگیری دقیق باشد. او با اشاره به اینکه مقاومت اصلی از سوی دولت انجام میگیرد، تأکید میکند که همین اکنون نیز برای اجرای حذف یارانه افراد پردرآمد دیر است.
عقبنشینی دولت از حذف یارانه افراد بیشتری از پردرآمدها
مجید شاکری، کارشناس اقتصادی، نیز در گفتوگو با «شرق» میگوید: حذف سه دهک یارانهای بر مبنای مصوبه سال 1394 مجلس شورای اسلامی است. همان موقع نیز دولت درباره اعلام 24 میلیوننفری که مشمول سه دهک پردرآمد هستند، واکنش نشان داده و اعلام کرده بود اشتباه است. مجلس در این زمینه شش ملاک برای انتخاب عنوان کرده بود که وقتی آنها را جمع کنیم، رقم آن بسیار کمتر و در حدود هفت تا هشت میلیون نفر خواهد شد. در همان زمان نیز کمیسیون تلفیق مجلس اعتراض کرده بود که آنچه در قالب شش گروه اعلام شده، فارغ از سه دهک پردرآمدی است که دولت باید برای حذف آنها اقدام کند... او در پاسخ به این پرسش که ملاک شناسایی افراد مشمول این دهکها چیست، میگوید: دو نکته در خصوص شناسایی وجود دارد. نخست آنکه در شرایطی مانند شرایط امروز که فشار اقتصادی وجود دارد و طبقه متوسط را لاغر کرده، با مقدار اندکی کاهش درآمد، فرد بهراحتی به طبقه پایین منتقل میشود. شاکری با نقد تقسیمبندی دهک براساس آمار میافزاید: دوم، ما جز تقسیمبندی براساس آمار و دادههای موجود، ملاک دیگری برای دهکگیری نداریم؛ بنابراین هیچ تشخیصی درباره واقعیت زندگی وجود ندارد. این کارشناس اقتصادی تصریح میکند: برخی کارشناسان معتقدند که اساسا امکان شناسایی را نخواهیم داشت؛ بنابراین باید پرداخت پایه برای یارانه را در نظر داشته باشیم. موضوع یارانه نقدی در ایران بهتنهایی یک پرونده قابل تحلیل در جهان است که اکنون در حال بررسی قرار گرفته است.
دولت تجربه قبلی در حذف یارانه را تکرار کند
شاکری با اشاره به تجربه موفق دولت در حذف یارانه نقدی افراد پردرآمد در دوره قبلی، میگوید: دولت دو سال قبل تجربه نسبتا موفقتری را درباره حذف دهکهای درآمدی داشته است و بیش از این تعداد را حذف کرده است. روشی که در وزارت رفاه انجام شد و نتیجه نیز داد، مبنی بر آن بود که اطلاعات سامانههای مختلف را با یکدیگر تطبیق دادند. اطلاعات سامانه تأمین اجتماعی، کمیته امداد، سامانه مالیاتی، سامانههای بانکی و... که بررسی آنها نشان داد تعداد درخورتوجهی از یارانهبگیران استحقاق دریافت یارانهها را ندارند و برای حذف یارانههای آنها اقدام شده است. اکنون نیز میتوانیم با درنظرگرفتن این تقاطع اطلاعات، افرادی را که مستحق دریافت یارانه نقدی نیستند، شناسایی کنیم. حتی با درنظرداشتن آنکه افراد درآمدهای خود را با قطعیت ثبت نمیکنند تا مشمول پرداخت مالیات نشوند، اگر در سامانه بیمهای، آنها را رصد کنید، خواهید دید که آن افراد درآمد خود را بالاتر اعلام میکنند تا مستمری بالاتری در زمان بازنشستگی دریافت کنند؛ بنابراین با تطبیق آنها میتوان به دادههای دقیقتری دست یافت. بالاتر از آنها، تقاطع در مسئله حسابهای بانکی است؛ زیرا
اشکال تقویتشده ثروت خانوار در سالهای اخیر (بهویژه قبل از شوک ارزی) محسوب میشود؛ بنابراین بررسی سپردههای بانکی نیز موضوع مهم دیگری است که در این زمینه به نتیجهگیری درست کمک میکند. این روشها بسیار کارآمدتر از ردههای حقوقی و شناسایی شغلهای مختلف خواهد بود. پیشتر تیم فنی بسیار قوی در وزارت رفاه با این تقاطعگیری درباره حذف تعداد بسیار بیش از 200 هزار خانوار اقدام کردند؛ بدون آنکه اتفاقی در این زمینه رخ دهد. البته همان طور که گفته شد این 200 هزار خانوار در مرحله اول حذف دهکهای پردرآمد حذف شدهاند و تا پایان سال این تعداد افزایش خواهد یافت. به گفته او، در پیشنهادهای اولیه مجلس در حذف یارانههای نقدی به موضوع درآمد خانوار اشاره شده بود؛ اما اشکال اول آن بود که فقط درباره حقوقهایی که به صورت رسمی پرداخت میشود، میتوانید اقدام به شناسایی کنید و در زمینه درآمدهای متغیر نمیتوانید کاری انجام دهید. بررسی بیمه و مالیات که هر دو بر پایه درآمد افراد هستند، شناسایی را دقیقتر میکند. این کارشناس اقتصادی با رد نقطهزنی در حذف یارانههای نقدی و شناسایی دهکها، ادامه داد: باید بهاندازه یا بیش از یارانههای
نقدی به پرداختهای انتقالی غیرنقدی توجه کنیم. بخش درخورتوجهی از بودجه جاری متعلق به پرداختهای انتقالی حمایتی است که به هدف نمیخورد؛ بنابراین پیشنهاد میشود دولت نگران حذف یارانههای نقدی با شیوه تقاطعگیری نباشد؛ زیرا اگر چنین عمل کند، هیچ اشتباهی را مرتکب نمیشود که حتی نگرانیهای انتخاباتی را برای دولت به همراه داشته باشد؛ چراکه دادههای بیمه، مالیات، بانکی و... دادههای یکتا محسوب میشوند که با تقاطعگیری آنها خطایی رخ نخواهد داد. به گفته او، دولت در تعریف قبلی خود از حذف دهکهای درآمدی، عقبنشینی درخورتوجهی کرده است، که این نگرانکننده است و نشان میدهد که دولت چندان هم نمیخواهد درگیر این موضوع شود و رغبت سیاستی در این زمینه وجود ندارد.