سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره توقف همکاری روسها در فردو گفت
به افکار عمومی توضیح خواهیم داد
شرق: «در آینده نزدیک درباره همکاری با روسها درباره ادامه تولید ایزوتوپهای پایدار یا انجام این پروژه بدون حضور روسها به افکار عمومی توضیح خواهیم داد»؛ این تنها جمله صریح سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره خبر توقف همکاری روسیه در طرح تغییر کاربری سایت هستهای فردو است. حدود یک هفته پیش و قبل از نامه اروپاییها به دبیرکل سازمان ملل درباره بررسی برجام در جلسه شورای امنیت، روسها در بیانیهای اعلام کردند که «اجرای طرح تغییر کاربری سایت هستهای فردو را متوقف کردهاند». این اعلام از طرف شرکت «تول» وابسته به شرکت دولتی روس اتم روسیه انجام شد. اگرچه مقامهای مسئول ایرانی در این هفته درباره این موضوع سخنی نگفته بودند؛ اما روز گذشته سخنگوی سازمان انرژی اتمی دراینباره گفت که «بدون روسها هم قادر به ادامه تولید ایزوتوپهای پایدار هستیم. به لحاظ دانش فنی وضعیت ما به گونهای است که اگر خودمان بخواهیم ادامه دهیم، میتوانیم. الان کارِ نشد برای صنعت هستهای ما وجود ندارد»؛ اما او اضافه کرده که «تلقی ما این است که روسها به خاطر تمدیدنشدن معافیتهای آمریکا کنار نمیکشند؛ زیرا نیروگاه ۲ و ۳ بوشهر را در دست اقدام دارند». به گزارش خبرگزاری صداوسیما «بهروز کمالوندی»، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در جمع خبرنگاران در بخشی از توضیحش گفت که «باید بگویم که ما میتوانیم حتی بدون روسها به لحاظ فنی درباره تولید ایزوتوپهای پایدار کار را ادامه دهیم؛ البته به لحاظ سیاسی اگر روسها کنار ما باشند، حتما بهتر است».او درباره توقف همکاری روسیه در پروژه تولید رادیوایزوتوپ پایدار در سایت فردو نیز خاطرنشان کرد: «حدود هفت، هشت روز پیش درباره این موضوع با روسها مذاکراتی داشتیم. به لحاظ فنی در جایی که ایزوتوپ پایدار تولید میکنیم، نمیشود غنیسازی کنیم. ازاینرو وقتی تصمیم گرفته میشود غنیسازی کنیم، به طور طبیعی نمیتوان همزمان تولید ایزوتوپ پایدار را داشته باشیم. در مذاکرات ما چند روش جایگزین پیشنهاد و بحث شد تا این همکاری در سطوح فنی ادامه یابد».کمالوندی با اشاره به آنچه در برجام در زمینه تولید ایزوتوپهای پایدار در فردو آمده است، ابراز کرد: «در برجام آمده است که باید این کار در محل پیشبینیشده انجام شود؛ البته گفته نشده کدام دو زنجیره. میتواند هرکدام از دو زنجیره از هشت زنجیره باشد؛ اما وقتی بررسی کردیم، دیدیم ایزولهکردن هرکدام از دو زنجیره مشکلاتی ایجاد میکند؛ درعینحال گفتوگو دراینباره بین ما و روسیه ادامه دارد».او همچنین درباره توانایی صنعت هستهای گفت «قرار است در پروژهای که چند سال دیگر تمام میشود، ۱۱ نوع ایزوتوپ تولید کنیم؛ ولی فراموش نکنید که دو، سه کشور در دنیا بیشتر نیست که این توانایی را دارد... . ما در روشهای غیرسانتریفیوژی، در حال ایجاد مرکزی در سایت فردو هستیم که تا چند ماه دیگر کار ساختمانی آن تمام میشود تا بدون استفاده از سانتریفیوژ، ایزوتوپ پایدار تولید کنیم».مقام مسئول روس درباره توقف همکاری با فردو گفته بود که علت آن فنی است. پنجشنبهشب خبرگزاری تاس از وین، به نقل از سرگئی ریابکوف، مذاکرهکننده ارشد هستهای روسیه، گزارش داد که «ما از اجرای طرح تغییر کاربری سایت فردو چشمپوشی نمیکنیم؛ اما تأثیرات تحریمهای آمریکا بر این طرح را تجزیه و تحلیل میکنیم». بااینحال تأکید کرد که «کار تغییر کاربری سایت فردو به تعلیق درآمده؛ اما متوقف نشده است».شرکت تول، تولیدکننده سوخت هستهای، نیز روز پنجشنبه در بیانیه خود با اشاره به توقف اجرای طرح تغییر کاربری سایت فردو خاطرنشان کرد: غنیسازی اورانیوم و تولید ایزوتوپهای پایدار در یک مکان نمیتواند انجام گیرد؛ زیرا در هوا و روی تجهیزات، آثاری از اورانیوم پدید خواهد آمد که با ایزوتوپهای مربوط به مصارف پزشکی مطابقت ندارد. کارشناسان شرکت تول از سال 2017 مطابق با برجام برای اجرای طرح تغییر کاربری دو مجموعه دستگاههای سانتریفیوژ گازی در سایت فردو برای تولید ایزوتوپهای پایدار برای مصارف پزشکی فعالیت میکردند. در بیانیه شرکت روسی تول آمده است: روز ششم نوامبر سال 2019 {همزمان با گام چهارم} در چارچوب کاهش تعهدات داوطلبانه ایران در چارچوب برجام، در دو مجموعه دستگاههای سانتریفیوژ گازی در سایت فردو که در همان سالنی که دو مجموعه سانتریفیوژ مشمول تغییر کاربری قرار داشت، گاز تزریق شد. این اقدام از نظر فنی ادامه اجرای طرح تغییر کاربری دستگاههای سانتریفیوژ در سایت فردو از طرف تول را برای تولید ایزوتوپهای پایدار ناممکن میکند.شرکت زیرمجموعه روس اتم میگوید: برای ازسرگیری این کارها باید فعالیت دو مجموعه دستگاههای سانتریفیوژ را که در آن اورانیوم غنیسازی میشود، متوقف کرد و آن سالن و تجهیزات واقع در آن را پاکسازی کرد. «تا زمان تأمین شرایط کار در این طرح اقدامات از طرف روسی متوقف شده و طرف ایرانی در جریان آن قرار گرفته است».روز 15 آذر سفیر ایران در روسیه با معاون شرکت «روس اتم» دراینباره ملاقات کرد. معاون روس اتم در این ملاقات ضمن تأکید بر حمایت همهجانبه روسیه از ادامه همکاریها با ایران در زمینه انرژی صلحآمیز هستهای، تصریح کرد که توقف همکاری در فردو بنا به دلایل فنی و موقتی بوده و بعد از رفع مشکلات دوباره تداوم خواهد یافت.
شرق: «در آینده نزدیک درباره همکاری با روسها درباره ادامه تولید ایزوتوپهای پایدار یا انجام این پروژه بدون حضور روسها به افکار عمومی توضیح خواهیم داد»؛ این تنها جمله صریح سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره خبر توقف همکاری روسیه در طرح تغییر کاربری سایت هستهای فردو است. حدود یک هفته پیش و قبل از نامه اروپاییها به دبیرکل سازمان ملل درباره بررسی برجام در جلسه شورای امنیت، روسها در بیانیهای اعلام کردند که «اجرای طرح تغییر کاربری سایت هستهای فردو را متوقف کردهاند». این اعلام از طرف شرکت «تول» وابسته به شرکت دولتی روس اتم روسیه انجام شد. اگرچه مقامهای مسئول ایرانی در این هفته درباره این موضوع سخنی نگفته بودند؛ اما روز گذشته سخنگوی سازمان انرژی اتمی دراینباره گفت که «بدون روسها هم قادر به ادامه تولید ایزوتوپهای پایدار هستیم. به لحاظ دانش فنی وضعیت ما به گونهای است که اگر خودمان بخواهیم ادامه دهیم، میتوانیم. الان کارِ نشد برای صنعت هستهای ما وجود ندارد»؛ اما او اضافه کرده که «تلقی ما این است که روسها به خاطر تمدیدنشدن معافیتهای آمریکا کنار نمیکشند؛ زیرا نیروگاه ۲ و ۳ بوشهر را در دست اقدام دارند». به گزارش خبرگزاری صداوسیما «بهروز کمالوندی»، معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی، در جمع خبرنگاران در بخشی از توضیحش گفت که «باید بگویم که ما میتوانیم حتی بدون روسها به لحاظ فنی درباره تولید ایزوتوپهای پایدار کار را ادامه دهیم؛ البته به لحاظ سیاسی اگر روسها کنار ما باشند، حتما بهتر است».او درباره توقف همکاری روسیه در پروژه تولید رادیوایزوتوپ پایدار در سایت فردو نیز خاطرنشان کرد: «حدود هفت، هشت روز پیش درباره این موضوع با روسها مذاکراتی داشتیم. به لحاظ فنی در جایی که ایزوتوپ پایدار تولید میکنیم، نمیشود غنیسازی کنیم. ازاینرو وقتی تصمیم گرفته میشود غنیسازی کنیم، به طور طبیعی نمیتوان همزمان تولید ایزوتوپ پایدار را داشته باشیم. در مذاکرات ما چند روش جایگزین پیشنهاد و بحث شد تا این همکاری در سطوح فنی ادامه یابد».کمالوندی با اشاره به آنچه در برجام در زمینه تولید ایزوتوپهای پایدار در فردو آمده است، ابراز کرد: «در برجام آمده است که باید این کار در محل پیشبینیشده انجام شود؛ البته گفته نشده کدام دو زنجیره. میتواند هرکدام از دو زنجیره از هشت زنجیره باشد؛ اما وقتی بررسی کردیم، دیدیم ایزولهکردن هرکدام از دو زنجیره مشکلاتی ایجاد میکند؛ درعینحال گفتوگو دراینباره بین ما و روسیه ادامه دارد».او همچنین درباره توانایی صنعت هستهای گفت «قرار است در پروژهای که چند سال دیگر تمام میشود، ۱۱ نوع ایزوتوپ تولید کنیم؛ ولی فراموش نکنید که دو، سه کشور در دنیا بیشتر نیست که این توانایی را دارد... . ما در روشهای غیرسانتریفیوژی، در حال ایجاد مرکزی در سایت فردو هستیم که تا چند ماه دیگر کار ساختمانی آن تمام میشود تا بدون استفاده از سانتریفیوژ، ایزوتوپ پایدار تولید کنیم».مقام مسئول روس درباره توقف همکاری با فردو گفته بود که علت آن فنی است. پنجشنبهشب خبرگزاری تاس از وین، به نقل از سرگئی ریابکوف، مذاکرهکننده ارشد هستهای روسیه، گزارش داد که «ما از اجرای طرح تغییر کاربری سایت فردو چشمپوشی نمیکنیم؛ اما تأثیرات تحریمهای آمریکا بر این طرح را تجزیه و تحلیل میکنیم». بااینحال تأکید کرد که «کار تغییر کاربری سایت فردو به تعلیق درآمده؛ اما متوقف نشده است».شرکت تول، تولیدکننده سوخت هستهای، نیز روز پنجشنبه در بیانیه خود با اشاره به توقف اجرای طرح تغییر کاربری سایت فردو خاطرنشان کرد: غنیسازی اورانیوم و تولید ایزوتوپهای پایدار در یک مکان نمیتواند انجام گیرد؛ زیرا در هوا و روی تجهیزات، آثاری از اورانیوم پدید خواهد آمد که با ایزوتوپهای مربوط به مصارف پزشکی مطابقت ندارد. کارشناسان شرکت تول از سال 2017 مطابق با برجام برای اجرای طرح تغییر کاربری دو مجموعه دستگاههای سانتریفیوژ گازی در سایت فردو برای تولید ایزوتوپهای پایدار برای مصارف پزشکی فعالیت میکردند. در بیانیه شرکت روسی تول آمده است: روز ششم نوامبر سال 2019 {همزمان با گام چهارم} در چارچوب کاهش تعهدات داوطلبانه ایران در چارچوب برجام، در دو مجموعه دستگاههای سانتریفیوژ گازی در سایت فردو که در همان سالنی که دو مجموعه سانتریفیوژ مشمول تغییر کاربری قرار داشت، گاز تزریق شد. این اقدام از نظر فنی ادامه اجرای طرح تغییر کاربری دستگاههای سانتریفیوژ در سایت فردو از طرف تول را برای تولید ایزوتوپهای پایدار ناممکن میکند.شرکت زیرمجموعه روس اتم میگوید: برای ازسرگیری این کارها باید فعالیت دو مجموعه دستگاههای سانتریفیوژ را که در آن اورانیوم غنیسازی میشود، متوقف کرد و آن سالن و تجهیزات واقع در آن را پاکسازی کرد. «تا زمان تأمین شرایط کار در این طرح اقدامات از طرف روسی متوقف شده و طرف ایرانی در جریان آن قرار گرفته است».روز 15 آذر سفیر ایران در روسیه با معاون شرکت «روس اتم» دراینباره ملاقات کرد. معاون روس اتم در این ملاقات ضمن تأکید بر حمایت همهجانبه روسیه از ادامه همکاریها با ایران در زمینه انرژی صلحآمیز هستهای، تصریح کرد که توقف همکاری در فردو بنا به دلایل فنی و موقتی بوده و بعد از رفع مشکلات دوباره تداوم خواهد یافت.