پیشنهاد 10بندی آمریکایی‌ها براي حضور در مرزهاي سوريه و عراق
نفوذ به قلمرو روس‌ها
رئیس‌جمهور عراق قرار بود از اجلاس اقتصادی داووس دست پر برگردد؛ قرار بود وقتی به بغداد رسید، نام نخست‌وزیر جدید را اعلام و کشور را برای خروج از بحرانی که بیش از سه ماه در کف خیابان‌ها در جریان است، متحد کند. او به این وعده عمل کرد؛ اما به‌جای نام نخست‌وزیر جدید، پیشنهاد آمریکایی‌ها برای ادامه حضور نظامی در عراق، به‌ویژه در مرز با سوریه، در دستانش بود.
22 ژانویه برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق، با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود، در حاشیه اجلاس اقتصادی داووس در سوئیس دیدار کرد. صالح چهار روز
پیش به سوئیس آمده بود؛ درحالیکه خیابان‌های شهرهای مختلف کشورش همچنان جای گلوله و شعار معترضانی بود که خواهان اصلاحات سیاسی و اقتصادی بودند. تقریبا همه، چه در عراق و چه در داووس، مطمئن بودند صالح با ترامپ دیدار و درباره تازه‌ترین طرح مجلس عراق گفت‌وگو می‌کند. البته کمتر کسی از صالح به‌عنوان یکی از حامیان تداوم حضور نظامیان آمریکایی در عراق انتظار داشت که او در دیدارش با ترامپ از طرح مجلس دفاع کند؛ اما تقریبا هیچ‌کس گمان نمی‌کرد او با چنین پیشنهادی برای توافق بازگردد.
بر اساس قانون طایفه‌ای عراق، قانونی که مردم این کشور در سه ماه گذشته به آن اعتراض داشته‌اند، سه جایگاه برتر سیاسی یعنی نخست‌وزیری، ریاست مجلس و رئیس‌جمهوری بین سه گروه جمعیتی شیعه، سنی و کُرد تقسیم میشود. صالح از کردهای عراقی است که اکنون ریاست‌جمهوری عراق را بر عهده دارد. کردها در مجلس عراق هم مخالفتشان را با طرح خروج نیروهای آمریکایی ابراز کردند؛ وقتی اصلا در این جلسه حضور نیافتند. مجلس عراق پنجم ژانويه، دو روز پس از آنکه فرماندهان ایرانی و عراقی در اطراف فرودگاه بغداد هدف پهپادهای آمریکایی قرار گرفتند، با تشکیل جلسه‌ای فوق‌العاده، خروج نیروهای آمریکایی از این کشور و نقض تمامیت ارضی آن از سوی آمریکا را بررسی کرد. طرح خروج نیروهای آمریکایی مدت‌ها بود که در دستور کار مجلس عراق قرار داشت؛ اما در اولین یکشنبه پس از حمله پهپادی آمریکا، این فشار ائتلاف سائرون و فتح بود که موجب شد جلسه‌ای فوق‌العاده فقط برای رسیدگی به این موضوع برگزار شود. این جلسه با حضور 180 نماینده از مجموع 328 نماینده پارلمان عراق و در غیاب نمایندگان کُرد تشکیل و طرح خروج نیروهای آمریکایی تصویب شد؛ اما نتیجه دیدار صالح و ترامپ در داووس،
مطرح‌شدن طرحی بود که در صورت اجرا، طرح مجلس عراق را خنثی می‌کند.
روزنامه الشرق‌الاوسط یک روز پس از راهپیمایی چندصدهزار‌نفری عراقی‌ها در حمایت از خروج آمریکایی‌ها از عراق، جزئیات این طرح را به نقل از منابع آمریکایی منتشر کرده است. ترامپ در دیدارهای جداگانه خود با صالح و نیچروان بارزانی، رئیس دولت خودمختار کردستان عراق، به‌طور ویژه درباره حضور نیروهای آمریکایی در این کشور گفت‌وگو کرده است. واکنش مقامات دو طرف به این دیدار اما عجیب بوده است؛ درحالیکه از یک طرف کاخ سفید اعلام کرده در این دیدارها درباره همکاری‌های امنیتی و اقتصادی گفت‌وگو شده، صالح می‌گوید «تمامیت ارضی عراق» محور این دیدارها بوده است.
آن‌چنان که الشرق‌الاوسط نوشته است، طرح پیشنهادی آمریکا به سیاست‌مداران عراقی درباره حضور نیروهای این کشور شامل 10 بند میشود؛ بندهایی که بیشتر شبیه هشدارهایی نسبت به پیامدهای خروج آمریکا از عراق و درخواست همکاری بغداد با واشنگتن برای مقابله با ایران هستند. در بند اول آمده: مقامات عراقی اگر به فکر قطع همکاری‌های نظامی با آمریکا هستند، باید قطع همکاری در سایر حوزه‌های از‌جمله روابط اقتصادی را نیز در نظر بگیرند.
در بند دوم تأکید شده است که در صورت بروز دوباره تهدیدهای داعش یا افزایش فشارها و تهدیدهای ایران علیه نیروهای آمریکایی، ایالات متحده این امکان را داشته باشد تا با هماهنگی بغداد، فعالیت خود را در این کشور افزایش دهد. به گفته مقامات آمریکایی، این بند قرار است در جلسه روز چهارشنبه سران ناتو مطرح شود. بند سوم به گفت‌وگوهای بارزانی و ترامپ و پیشنهاد آمریکا برای افزایش پایگاه و نیروهای نظامی خود در این منطقه برمی‌گردد. به گفته منابع آمریکایی، ترامپ در این دیدار پیشنهاد داده تعداد پایگاه‌های آمریکا در سلیمانیه، اربیل و حلبچه و همچنین تعداد نیروهای آمریکایی در این پایگاه‌ها افزایش پیدا کند.
در بند چهارم پیشنهاد داده شده است که نیروهای نظامی آمریکایی در غرب عراق، با نیروهای مستقر در شرق سوریه ادغام شوند؛ چرا‌که بیشتر نیروهای آمریکایی در غرب عراق، نیروهایی هستند که عمدتا از کردستان عراق اعزام می‌شوند و حضور دائم در این منطقه ندارند و با تعداد پایین نیروها، در عمل کنترل شرق فرات برای آمریکا بسیار دشوار خواهد بود. بند چهارم به تقویت پایگاه نظامی التنف در مرز بین سوریه، اردن و عراق با هدف قطع ارتباط زمینی تهران، بغداد، دمشق و بیروت مطرح شده است. آمریکا در بندهای بعدی به صورت مستقیم نقش ایران و روسیه در منطقه را نشانه رفته و از مقامات عراقی خواسته با حمایت از عملیات نیروهای ناتو و نیروهای کُرد در سوریه، مانع تقویت حضور تهران و مسکو در منطقه شوند. صالح با این پیشنهادها که به گمان آمریکایی‌ها پاسخی به درخواست سیاست‌مداران عراقی برای خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است، به عراق بازگشته؛ تصمیم‌گیری درباره این پیشنهادها بر عهده مجلس عراق خواهد بود؛ البته مجلسی که تقریبا 20 روز پیش به خروج نیروهای آمریکایی از کشور رأی داد.
سرزنش معترضان توسط مقتدي صدر
همچنين یک روز پس از آنکه مردم عراق در شهرهای مختلف این کشور به فراخوان مقتدی صدر، سیاست‌مدار عراقي، پاسخ مثبت دادند و علیه حضور نیروهای آمریکایی در کشورشان به خیابان‌ها آمدند، این روحانی شیعه اعلام کرد دیگر از اعتراض‌های خیابانی حمایت نمی‌کند. صدر از اولین سیاست‌مدارانی بود که با آغاز اعتراض‌ها در ماه اکتبر از آن حمایت و برای انجام اصلاحات، درخواست انتخابات زودهنگام کرد. چند ساعت پس از انتشار این اعلامیه صدر، نیروهای امنیتی به چادرهای معترضان هم در بغداد و هم در شهرهای جنوبی حمله و آنها را از خیابان‌ها پاک‌سازی کردند. نیروهای امنیتی این چادرها را به آتش کشیدند و معترضان را با استفاده از گاز اشک‌آور متفرق کردند. روز شنبه، این صحنه، صحنه‌ای مشترک در خیابان‌های حله، دیوانیه، بصره، کوت، العماره و بغداد بود. نیروهای امنیتی در این شهرها برای متفرق‌کردن معترضان جدای از گاز اشک‌آور، مستقیم به معترضان شلیک کرده‌اند. آمارها تا بعدازظهر شنبه از كشته‌شدن چهار معترض و زخمی‌شدن دست‌کم 20 نفر خبر می‌دهند؛ با‌این‌حال معترضان عراقی همچنان به حضورشان در خیابان‌ها ادامه داده‌اند.
این اتفاقات در حالی در عراق رخ می‌دهد که روز جمعه آیت‌الله سیستانی، مرجع شیعه عراق، بار دیگر از معترضان حمایت کرده و از مجلس درخواست کرده بود هر‌چه سریع‌تر به تقاضای معترضان برای تشکیل دولت پاسخ دهد. اکنون صالح با پیشنهاد آمریکایی‌ها برای تداوم حضور در عراق در یک طرف، مقتدی صدر به پشتوانه حضور هزار‌نفری مردم علیه آمریکا در طرف دیگر و مردم بدون هیچ چشم‌اندازی از آرامش در این میان ایستاده‌اند.
رئیس‌جمهور عراق قرار بود از اجلاس اقتصادی داووس دست پر برگردد؛ قرار بود وقتی به بغداد رسید، نام نخست‌وزیر جدید را اعلام و کشور را برای خروج از بحرانی که بیش از سه ماه در کف خیابان‌ها در جریان است، متحد کند. او به این وعده عمل کرد؛ اما به‌جای نام نخست‌وزیر جدید، پیشنهاد آمریکایی‌ها برای ادامه حضور نظامی در عراق، به‌ویژه در مرز با سوریه، در دستانش بود.
22 ژانویه برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق، با دونالد ترامپ، همتای آمریکایی خود، در حاشیه اجلاس اقتصادی داووس در سوئیس دیدار کرد. صالح چهار روز
پیش به سوئیس آمده بود؛ درحالیکه خیابان‌های شهرهای مختلف کشورش همچنان جای گلوله و شعار معترضانی بود که خواهان اصلاحات سیاسی و اقتصادی بودند. تقریبا همه، چه در عراق و چه در داووس، مطمئن بودند صالح با ترامپ دیدار و درباره تازه‌ترین طرح مجلس عراق گفت‌وگو می‌کند. البته کمتر کسی از صالح به‌عنوان یکی از حامیان تداوم حضور نظامیان آمریکایی در عراق انتظار داشت که او در دیدارش با ترامپ از طرح مجلس دفاع کند؛ اما تقریبا هیچ‌کس گمان نمی‌کرد او با چنین پیشنهادی برای توافق بازگردد.
بر اساس قانون طایفه‌ای عراق، قانونی که مردم این کشور در سه ماه گذشته به آن اعتراض داشته‌اند، سه جایگاه برتر سیاسی یعنی نخست‌وزیری، ریاست مجلس و رئیس‌جمهوری بین سه گروه جمعیتی شیعه، سنی و کُرد تقسیم میشود. صالح از کردهای عراقی است که اکنون ریاست‌جمهوری عراق را بر عهده دارد. کردها در مجلس عراق هم مخالفتشان را با طرح خروج نیروهای آمریکایی ابراز کردند؛ وقتی اصلا در این جلسه حضور نیافتند. مجلس عراق پنجم ژانويه، دو روز پس از آنکه فرماندهان ایرانی و عراقی در اطراف فرودگاه بغداد هدف پهپادهای آمریکایی قرار گرفتند، با تشکیل جلسه‌ای فوق‌العاده، خروج نیروهای آمریکایی از این کشور و نقض تمامیت ارضی آن از سوی آمریکا را بررسی کرد. طرح خروج نیروهای آمریکایی مدت‌ها بود که در دستور کار مجلس عراق قرار داشت؛ اما در اولین یکشنبه پس از حمله پهپادی آمریکا، این فشار ائتلاف سائرون و فتح بود که موجب شد جلسه‌ای فوق‌العاده فقط برای رسیدگی به این موضوع برگزار شود. این جلسه با حضور 180 نماینده از مجموع 328 نماینده پارلمان عراق و در غیاب نمایندگان کُرد تشکیل و طرح خروج نیروهای آمریکایی تصویب شد؛ اما نتیجه دیدار صالح و ترامپ در داووس،
مطرح‌شدن طرحی بود که در صورت اجرا، طرح مجلس عراق را خنثی می‌کند.
روزنامه الشرق‌الاوسط یک روز پس از راهپیمایی چندصدهزار‌نفری عراقی‌ها در حمایت از خروج آمریکایی‌ها از عراق، جزئیات این طرح را به نقل از منابع آمریکایی منتشر کرده است. ترامپ در دیدارهای جداگانه خود با صالح و نیچروان بارزانی، رئیس دولت خودمختار کردستان عراق، به‌طور ویژه درباره حضور نیروهای آمریکایی در این کشور گفت‌وگو کرده است. واکنش مقامات دو طرف به این دیدار اما عجیب بوده است؛ درحالیکه از یک طرف کاخ سفید اعلام کرده در این دیدارها درباره همکاری‌های امنیتی و اقتصادی گفت‌وگو شده، صالح می‌گوید «تمامیت ارضی عراق» محور این دیدارها بوده است.
آن‌چنان که الشرق‌الاوسط نوشته است، طرح پیشنهادی آمریکا به سیاست‌مداران عراقی درباره حضور نیروهای این کشور شامل 10 بند میشود؛ بندهایی که بیشتر شبیه هشدارهایی نسبت به پیامدهای خروج آمریکا از عراق و درخواست همکاری بغداد با واشنگتن برای مقابله با ایران هستند. در بند اول آمده: مقامات عراقی اگر به فکر قطع همکاری‌های نظامی با آمریکا هستند، باید قطع همکاری در سایر حوزه‌های از‌جمله روابط اقتصادی را نیز در نظر بگیرند.
در بند دوم تأکید شده است که در صورت بروز دوباره تهدیدهای داعش یا افزایش فشارها و تهدیدهای ایران علیه نیروهای آمریکایی، ایالات متحده این امکان را داشته باشد تا با هماهنگی بغداد، فعالیت خود را در این کشور افزایش دهد. به گفته مقامات آمریکایی، این بند قرار است در جلسه روز چهارشنبه سران ناتو مطرح شود. بند سوم به گفت‌وگوهای بارزانی و ترامپ و پیشنهاد آمریکا برای افزایش پایگاه و نیروهای نظامی خود در این منطقه برمی‌گردد. به گفته منابع آمریکایی، ترامپ در این دیدار پیشنهاد داده تعداد پایگاه‌های آمریکا در سلیمانیه، اربیل و حلبچه و همچنین تعداد نیروهای آمریکایی در این پایگاه‌ها افزایش پیدا کند.
در بند چهارم پیشنهاد داده شده است که نیروهای نظامی آمریکایی در غرب عراق، با نیروهای مستقر در شرق سوریه ادغام شوند؛ چرا‌که بیشتر نیروهای آمریکایی در غرب عراق، نیروهایی هستند که عمدتا از کردستان عراق اعزام می‌شوند و حضور دائم در این منطقه ندارند و با تعداد پایین نیروها، در عمل کنترل شرق فرات برای آمریکا بسیار دشوار خواهد بود. بند چهارم به تقویت پایگاه نظامی التنف در مرز بین سوریه، اردن و عراق با هدف قطع ارتباط زمینی تهران، بغداد، دمشق و بیروت مطرح شده است. آمریکا در بندهای بعدی به صورت مستقیم نقش ایران و روسیه در منطقه را نشانه رفته و از مقامات عراقی خواسته با حمایت از عملیات نیروهای ناتو و نیروهای کُرد در سوریه، مانع تقویت حضور تهران و مسکو در منطقه شوند. صالح با این پیشنهادها که به گمان آمریکایی‌ها پاسخی به درخواست سیاست‌مداران عراقی برای خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است، به عراق بازگشته؛ تصمیم‌گیری درباره این پیشنهادها بر عهده مجلس عراق خواهد بود؛ البته مجلسی که تقریبا 20 روز پیش به خروج نیروهای آمریکایی از کشور رأی داد.
سرزنش معترضان توسط مقتدي صدر
همچنين یک روز پس از آنکه مردم عراق در شهرهای مختلف این کشور به فراخوان مقتدی صدر، سیاست‌مدار عراقي، پاسخ مثبت دادند و علیه حضور نیروهای آمریکایی در کشورشان به خیابان‌ها آمدند، این روحانی شیعه اعلام کرد دیگر از اعتراض‌های خیابانی حمایت نمی‌کند. صدر از اولین سیاست‌مدارانی بود که با آغاز اعتراض‌ها در ماه اکتبر از آن حمایت و برای انجام اصلاحات، درخواست انتخابات زودهنگام کرد. چند ساعت پس از انتشار این اعلامیه صدر، نیروهای امنیتی به چادرهای معترضان هم در بغداد و هم در شهرهای جنوبی حمله و آنها را از خیابان‌ها پاک‌سازی کردند. نیروهای امنیتی این چادرها را به آتش کشیدند و معترضان را با استفاده از گاز اشک‌آور متفرق کردند. روز شنبه، این صحنه، صحنه‌ای مشترک در خیابان‌های حله، دیوانیه، بصره، کوت، العماره و بغداد بود. نیروهای امنیتی در این شهرها برای متفرق‌کردن معترضان جدای از گاز اشک‌آور، مستقیم به معترضان شلیک کرده‌اند. آمارها تا بعدازظهر شنبه از كشته‌شدن چهار معترض و زخمی‌شدن دست‌کم 20 نفر خبر می‌دهند؛ با‌این‌حال معترضان عراقی همچنان به حضورشان در خیابان‌ها ادامه داده‌اند.
این اتفاقات در حالی در عراق رخ می‌دهد که روز جمعه آیت‌الله سیستانی، مرجع شیعه عراق، بار دیگر از معترضان حمایت کرده و از مجلس درخواست کرده بود هر‌چه سریع‌تر به تقاضای معترضان برای تشکیل دولت پاسخ دهد. اکنون صالح با پیشنهاد آمریکایی‌ها برای تداوم حضور در عراق در یک طرف، مقتدی صدر به پشتوانه حضور هزار‌نفری مردم علیه آمریکا در طرف دیگر و مردم بدون هیچ چشم‌اندازی از آرامش در این میان ایستاده‌اند.