|

کرونا هسته‌ اصلي خاندان سعودی را هدف گرفته است

تقلاي رياض براي خروج از بحران

بیش از شش هفته از شناسایی نخستين نفر مبتلا به ویروس کرونا در عربستان سعودی می‌گذرد و این ویروس با سرعت در حال شیوع میان خاندان سلطنتی این کشور است. فرماندار ریاض به عنوان یکی از شاهزادگان عالی‌رتبه سعودی، در مراقبت ویژه به سر می‌برد؛ ده‌ها نفر دیگر از خاندان سعودي هم به این ویروس مبتلا شده‌اند و پزشکان بیمارستان ویژه خاندان سلطنتی با دریافت هشدار از سوی مقامات بیمارستان در حال آماده‌سازی 500 تخت برای نگهداری از مبتلایان عالی‌رتبه دیگر هستند. در بخش‌نامه‌ای که به دست نیویورک‌تایمز رسیده است، آمده: «بخش‌ها آماده پذیرش اعضای ویژه از سراسر جهان باشند. ما نمی‌دانیم که چه تعدادی به این بیمارستان مراجعه خواهند کرد اما به هر ترتیب وضعیت هشدار اعلام و درخواست می‌کنیم سایر بیماران مزمن در اسرع وقت ترخیص شوند و بیمارستان تنها موارد بسیار اورژانسی را پذیرش کند». در بخش دیگری از این بخش‌نامه آمده است، هر یک از کارکنان بیمارستان اگر دچار بیماری هستند یا شدند، برای درمان به بیمارستان دیگری انتقال یابند تا فضای کافی برای مقامات و اعضای خاندان سعودی باشد.
شش هفته از شناسایی اولین مبتلا به ویروس کرونا در عربستان می‌گذرد و تاکنون ابتلای حدود 150 نفر از خاندان سلطنتی هم به این ویروس تأیید شده است. ملک سلمان با 84 سال سن برای حفظ سلامتش در جزیره‌ای در دریای سرخ نگهداری می‌شود و پسرش محمد بن‌سلمان، ولیعهد 34ساله هم به همراه وزرایش به محل دورافتاده‌ای در سواحل دریای سرخ رفته است؛ منطقه‌ای که او وعده ساخت شهری با معیارهای توسعه در آن را داده است. همان‌طور که بوریس جانسون، نخست‌وزیر بريتانيا و تعدادی از مقامات دولتی ساير كشورها به این ویروس مبتلا شده‌اند، کرونا نشان داده در عربستان هم به همه به یک چشم نگاه می‌کند. این ویروس با ثروتمند‌ترین شاهزاده‌ها و فقیرترین کارگران مهاجر دست‌کم فعلا و تا زمان کشف واکسن و درمانش یکسان برخورد کرده است.
شیوع این بیماری میان اعضای خاندان سلطنتی با این حال ممکن است سرعت‌ عمل واکنش پادشاهی عربستان به این همه‌گیری را بهتر توجیه کند. واکنش عربستان به کرونا با دستور مقامات آن برای محدودکردن سفر به این کشور و سپس بستن تمام راه‌های ورود و خروج زمینی و هوایی به این کشور و میان استان‌های آن آغاز شد. در شهرهای بزرگ این کشور تعطیلی 24ساعته اعلام شده است و مردم تنها اجازه دارند برای خرید نیازهای روزانه و دارو از خانه خارج شوند. عربستان علاوه بر این برنامه حج واجب امسال را که باید در تابستان برگزار شود، لغو کرده است. این در حالی است که حج واجب که به صورت میانگین سالانه بیش از دو میلیون مسلمان را در مکه گرد هم می‌آورد، اولین بار است که از سال 1798 با وقفه مواجه می‌شود. اما کریستین کوتز اوریچسن، استاد دانشگاه رایس که درباره عربستان مطالعه می‌کند، مي‌گويد: «اگر مسئله‌ای آسیب‌زا به خاندان سعودی برسد، آن زمان آن یک موضوع اورژانسی است».
عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، تاکنون بيش از سه هزار مبتلا به ویروس کرونا و بيش از 50 کشته ناشی از آن داشته است اما در حالی که حکومت آن از مردم خواسته در خانه‌های خود بمانند، مقامات وزارت بهداشت آن هشدار داده‌اند همه‌گیری کرونا تازه در این کشور آغاز شده است. وزیر بهداشت عربستان اعلام کرده است در هفته‌های پیش‌رو تعداد مبتلایان به کرونا حداقل به 10 هزار و حداکثر به 200 هزار نفر خواهد رسید. با این حال رقم دقیق مبتلایان به این ویروس در این کشور مشخص نیست. همانند سایر کشورها، عربستان هم تنها توانسته تعداد محدودی را مورد آزمایش کرونا قرار دهد؛ با وجود اینکه کادر درمانی آن 24ساعته در حال پاسخ‌گویی به تعداد بسیار بالای درخواست‌ها هستند. جونا گینز، یکی از اپیدمیولوژیست‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا در این باره توضیح می‌دهد: «این برای همه به یک چالش تبدیل شده است و عربستان در این مورد استثنا نیست».
ابتلای شاهزاده فیصل بن‌بندر بن‌عبدالعزیز السعود، فرماندار ریاض به کرونا و درمان او توسط پزشکان نزدیک به بیمارستان سلطنتی تأیید شده است. در این میان باید در نظر گرفت که خاندان سعودی پر از شاهزاده‌هایی است که به صورت مرتب به اروپا سفر دارند؛ شاهزاده‌هایی که گفته می‌شود تعدادی از آنها این ویروس را وارد عربستان کرده‌اند. با این حال گفته می‌شود اولین مورد شناسایی‌شده فردی بوده که از سفر خود به ایران بازمی‌گشته است. پس از اعلام این موضوع بود که مقامات سعودی دستور بستن استان‌های شرقی این کشور را که محل زندگی اقلیت شیعه در آن هستند، دادند. با این وجود سه نفر از پزشکان که روابطی در بیمارستان‌های عربستان دارند به نیویورک‌تایمز گفته‌اند بزرگ‌ترین شیوع کرونا در میان غیرسعودی‌ها رخ داده است؛ غیرسعودی‌هایی که جمعیت بیشترشان کارگران مهاجر از کشورهای جنوب‌ شرق آسیا یا دیگر کشورهای فقیر عربی هستند و با 33 میلیون نفر، یک‌سوم جمعیت عربستان را تشکیل می‌دهند. این گروه‌ها بیشتر در مناطق پرجمعیتی خارج از شهرهای مهم عربستان و در جمعیت‌های بالا به صورت مشترک با یکدیگر زندگی می‌کنند و کاملا شرایط آماده‌ای برای ابتلا به ویروس کرونا دارند. این کارگران علاوه بر این با وجود بسته‌شدن مرزها، توانایی بازگشت به کشورهای خود را ندارند و هم‌زمان دسترسی آنها به خدمات درمانی و بهداشتی بسیار محدود است. استفن هرتوگ، استاد مدرسه اقتصاد لندن در این باره توضیح می‌دهد که قوانین درباره آنها به شدت اجرا می‌شود اما اگر رسیدگی بهداشتی و درمانی هم برای آنها وجود داشته باشد «بسیار اندک و محدود است».
زاغه‌نشین‌ها، معضل اصلي
برخی از پزشکان عربستانی معتقدند در حال حاضر بزرگ‌ترین منطقه‌ای که می‌تواند به شیوع کرونا در عربستان دامن بزند، زاغه‌نشین‌های اطراف شهر مکه هستند که صدها هزار نفر از کشورهای مختلفی در آنها زندگی می‌کنند؛ گروه‌هایی از کشورهای آفریقا و جنوب ‌شرق آسیا که ده‌ها سال پیش با ویزای حج به مکه آمده‌ و در آنجا مانده‌اند. بیشتر فرزندان این مهاجران که در عربستان متولد شده‌اند، اکنون طبقه‌ای را تشکیل داده‌اند که هیچ وضعیت قانونی‌ای برای آنها تعریف نشده است و همگی دسترسی بسیار کمی به خدمات درمانی و سایر خدمات دولتی دارند. بر اساس آمارهایی که نمی‌توان چندان به آنها اتکا کرد، بیشتر این افراد پناه‌جویانی از میانمار هستند که 70 سال پیش پایشان را به عربستان گذاشته‌اند. علاوه بر این در حال حاضر کسانی که تازگی به شهروندی عربستان درآمده‌اند یا کارگران مهاجر با وضعیتی مواجه‌اند که هر آن ممکن است از این کشور اخراج شوند؛ همین مسئله به احتمال زیاد باعث می‌شود این گروه‌ها در صورت بیماری از مراجعه به مراکز درمانی خودداری کنند. ملک سلمان هفته گذشته در اظهاراتی که مستقیما به این مسئله برمی‌گشت، دستور داد تا مراکز درمانی به تمامی گروه‌های خارجی که در این کشور به سر می‌برند در مسئله کرونا، خدمات ارائه دهند بدون آنکه به وضعیت اقامت یا ویزای آنها توجه کنند. به این ترتیب ممکن است بخشی از برآوردهایی که وزارت بهداشت عربستان اعلام کرده به این گروه‌ها برگردد؛ گروه‌هایی که اگر به وضعیت آنها رسیدگی نشود، قطعا کرونا به دامان مقامات عالی‌رتبه سعودی هم خواهد رسید.
تقلا برای نجات اقتصاد
در همين حال روزنامه وال‌استریت ژورنال مي‌نويسد محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در روزهاي گذشته با معاونانش برای نجات اقتصاد کشورش از بحران كرونا نشست‌هايی داشته و از جمله پیشنهاداتی که در این نشست‌ها مطرح شده، کاهش ۳۰ درصد بودجه وزارتخانه‌هاست. بحران قیمت‌ها كه پس از تشديد اختلاف‌ها بين رياض و مسكو به وجود آمده و همچنين كاهش تقاضاي خريد نفت در هفته‌هاي گذشته، در زمان بسیار دشواری برای محمد بن‌سلمان اتفاق افتاد چراکه او برای تقویت نفوذ و حمایت مالی از طرح‌هایش به پول نیاز دارد. اما گسترش بحران كرونا از سوي ديگر مي‌تواند به كمك وليعهد سعودي بيايد چراكه این بحران عدم شفافیت نظام سعودي را تشدید کرده و در حالی که توجه رسانه‌ها کمتر روی شخص بن‌سلمان متمرکز است، او مي‌تواند اقدامات مختلفی را انجام دهد که برخی از آنها بحث‌برانگیز و جنجالی هستند. محمد بن‌سلمان كه اهداف بلندپروازانه‌ای براي خود و آينده رياض در سر دارد، دیر یا زود روی تخت پادشاهی خواهد نشست، اما ركود اقتصادي و به دنبال آن بحران‌هاي‌ داخلي راه رسيدن به اين اهداف را براي او دشوارتر از گذشته كرده است.

بیش از شش هفته از شناسایی نخستين نفر مبتلا به ویروس کرونا در عربستان سعودی می‌گذرد و این ویروس با سرعت در حال شیوع میان خاندان سلطنتی این کشور است. فرماندار ریاض به عنوان یکی از شاهزادگان عالی‌رتبه سعودی، در مراقبت ویژه به سر می‌برد؛ ده‌ها نفر دیگر از خاندان سعودي هم به این ویروس مبتلا شده‌اند و پزشکان بیمارستان ویژه خاندان سلطنتی با دریافت هشدار از سوی مقامات بیمارستان در حال آماده‌سازی 500 تخت برای نگهداری از مبتلایان عالی‌رتبه دیگر هستند. در بخش‌نامه‌ای که به دست نیویورک‌تایمز رسیده است، آمده: «بخش‌ها آماده پذیرش اعضای ویژه از سراسر جهان باشند. ما نمی‌دانیم که چه تعدادی به این بیمارستان مراجعه خواهند کرد اما به هر ترتیب وضعیت هشدار اعلام و درخواست می‌کنیم سایر بیماران مزمن در اسرع وقت ترخیص شوند و بیمارستان تنها موارد بسیار اورژانسی را پذیرش کند». در بخش دیگری از این بخش‌نامه آمده است، هر یک از کارکنان بیمارستان اگر دچار بیماری هستند یا شدند، برای درمان به بیمارستان دیگری انتقال یابند تا فضای کافی برای مقامات و اعضای خاندان سعودی باشد.
شش هفته از شناسایی اولین مبتلا به ویروس کرونا در عربستان می‌گذرد و تاکنون ابتلای حدود 150 نفر از خاندان سلطنتی هم به این ویروس تأیید شده است. ملک سلمان با 84 سال سن برای حفظ سلامتش در جزیره‌ای در دریای سرخ نگهداری می‌شود و پسرش محمد بن‌سلمان، ولیعهد 34ساله هم به همراه وزرایش به محل دورافتاده‌ای در سواحل دریای سرخ رفته است؛ منطقه‌ای که او وعده ساخت شهری با معیارهای توسعه در آن را داده است. همان‌طور که بوریس جانسون، نخست‌وزیر بريتانيا و تعدادی از مقامات دولتی ساير كشورها به این ویروس مبتلا شده‌اند، کرونا نشان داده در عربستان هم به همه به یک چشم نگاه می‌کند. این ویروس با ثروتمند‌ترین شاهزاده‌ها و فقیرترین کارگران مهاجر دست‌کم فعلا و تا زمان کشف واکسن و درمانش یکسان برخورد کرده است.
شیوع این بیماری میان اعضای خاندان سلطنتی با این حال ممکن است سرعت‌ عمل واکنش پادشاهی عربستان به این همه‌گیری را بهتر توجیه کند. واکنش عربستان به کرونا با دستور مقامات آن برای محدودکردن سفر به این کشور و سپس بستن تمام راه‌های ورود و خروج زمینی و هوایی به این کشور و میان استان‌های آن آغاز شد. در شهرهای بزرگ این کشور تعطیلی 24ساعته اعلام شده است و مردم تنها اجازه دارند برای خرید نیازهای روزانه و دارو از خانه خارج شوند. عربستان علاوه بر این برنامه حج واجب امسال را که باید در تابستان برگزار شود، لغو کرده است. این در حالی است که حج واجب که به صورت میانگین سالانه بیش از دو میلیون مسلمان را در مکه گرد هم می‌آورد، اولین بار است که از سال 1798 با وقفه مواجه می‌شود. اما کریستین کوتز اوریچسن، استاد دانشگاه رایس که درباره عربستان مطالعه می‌کند، مي‌گويد: «اگر مسئله‌ای آسیب‌زا به خاندان سعودی برسد، آن زمان آن یک موضوع اورژانسی است».
عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، تاکنون بيش از سه هزار مبتلا به ویروس کرونا و بيش از 50 کشته ناشی از آن داشته است اما در حالی که حکومت آن از مردم خواسته در خانه‌های خود بمانند، مقامات وزارت بهداشت آن هشدار داده‌اند همه‌گیری کرونا تازه در این کشور آغاز شده است. وزیر بهداشت عربستان اعلام کرده است در هفته‌های پیش‌رو تعداد مبتلایان به کرونا حداقل به 10 هزار و حداکثر به 200 هزار نفر خواهد رسید. با این حال رقم دقیق مبتلایان به این ویروس در این کشور مشخص نیست. همانند سایر کشورها، عربستان هم تنها توانسته تعداد محدودی را مورد آزمایش کرونا قرار دهد؛ با وجود اینکه کادر درمانی آن 24ساعته در حال پاسخ‌گویی به تعداد بسیار بالای درخواست‌ها هستند. جونا گینز، یکی از اپیدمیولوژیست‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا در این باره توضیح می‌دهد: «این برای همه به یک چالش تبدیل شده است و عربستان در این مورد استثنا نیست».
ابتلای شاهزاده فیصل بن‌بندر بن‌عبدالعزیز السعود، فرماندار ریاض به کرونا و درمان او توسط پزشکان نزدیک به بیمارستان سلطنتی تأیید شده است. در این میان باید در نظر گرفت که خاندان سعودی پر از شاهزاده‌هایی است که به صورت مرتب به اروپا سفر دارند؛ شاهزاده‌هایی که گفته می‌شود تعدادی از آنها این ویروس را وارد عربستان کرده‌اند. با این حال گفته می‌شود اولین مورد شناسایی‌شده فردی بوده که از سفر خود به ایران بازمی‌گشته است. پس از اعلام این موضوع بود که مقامات سعودی دستور بستن استان‌های شرقی این کشور را که محل زندگی اقلیت شیعه در آن هستند، دادند. با این وجود سه نفر از پزشکان که روابطی در بیمارستان‌های عربستان دارند به نیویورک‌تایمز گفته‌اند بزرگ‌ترین شیوع کرونا در میان غیرسعودی‌ها رخ داده است؛ غیرسعودی‌هایی که جمعیت بیشترشان کارگران مهاجر از کشورهای جنوب‌ شرق آسیا یا دیگر کشورهای فقیر عربی هستند و با 33 میلیون نفر، یک‌سوم جمعیت عربستان را تشکیل می‌دهند. این گروه‌ها بیشتر در مناطق پرجمعیتی خارج از شهرهای مهم عربستان و در جمعیت‌های بالا به صورت مشترک با یکدیگر زندگی می‌کنند و کاملا شرایط آماده‌ای برای ابتلا به ویروس کرونا دارند. این کارگران علاوه بر این با وجود بسته‌شدن مرزها، توانایی بازگشت به کشورهای خود را ندارند و هم‌زمان دسترسی آنها به خدمات درمانی و بهداشتی بسیار محدود است. استفن هرتوگ، استاد مدرسه اقتصاد لندن در این باره توضیح می‌دهد که قوانین درباره آنها به شدت اجرا می‌شود اما اگر رسیدگی بهداشتی و درمانی هم برای آنها وجود داشته باشد «بسیار اندک و محدود است».
زاغه‌نشین‌ها، معضل اصلي
برخی از پزشکان عربستانی معتقدند در حال حاضر بزرگ‌ترین منطقه‌ای که می‌تواند به شیوع کرونا در عربستان دامن بزند، زاغه‌نشین‌های اطراف شهر مکه هستند که صدها هزار نفر از کشورهای مختلفی در آنها زندگی می‌کنند؛ گروه‌هایی از کشورهای آفریقا و جنوب ‌شرق آسیا که ده‌ها سال پیش با ویزای حج به مکه آمده‌ و در آنجا مانده‌اند. بیشتر فرزندان این مهاجران که در عربستان متولد شده‌اند، اکنون طبقه‌ای را تشکیل داده‌اند که هیچ وضعیت قانونی‌ای برای آنها تعریف نشده است و همگی دسترسی بسیار کمی به خدمات درمانی و سایر خدمات دولتی دارند. بر اساس آمارهایی که نمی‌توان چندان به آنها اتکا کرد، بیشتر این افراد پناه‌جویانی از میانمار هستند که 70 سال پیش پایشان را به عربستان گذاشته‌اند. علاوه بر این در حال حاضر کسانی که تازگی به شهروندی عربستان درآمده‌اند یا کارگران مهاجر با وضعیتی مواجه‌اند که هر آن ممکن است از این کشور اخراج شوند؛ همین مسئله به احتمال زیاد باعث می‌شود این گروه‌ها در صورت بیماری از مراجعه به مراکز درمانی خودداری کنند. ملک سلمان هفته گذشته در اظهاراتی که مستقیما به این مسئله برمی‌گشت، دستور داد تا مراکز درمانی به تمامی گروه‌های خارجی که در این کشور به سر می‌برند در مسئله کرونا، خدمات ارائه دهند بدون آنکه به وضعیت اقامت یا ویزای آنها توجه کنند. به این ترتیب ممکن است بخشی از برآوردهایی که وزارت بهداشت عربستان اعلام کرده به این گروه‌ها برگردد؛ گروه‌هایی که اگر به وضعیت آنها رسیدگی نشود، قطعا کرونا به دامان مقامات عالی‌رتبه سعودی هم خواهد رسید.
تقلا برای نجات اقتصاد
در همين حال روزنامه وال‌استریت ژورنال مي‌نويسد محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در روزهاي گذشته با معاونانش برای نجات اقتصاد کشورش از بحران كرونا نشست‌هايی داشته و از جمله پیشنهاداتی که در این نشست‌ها مطرح شده، کاهش ۳۰ درصد بودجه وزارتخانه‌هاست. بحران قیمت‌ها كه پس از تشديد اختلاف‌ها بين رياض و مسكو به وجود آمده و همچنين كاهش تقاضاي خريد نفت در هفته‌هاي گذشته، در زمان بسیار دشواری برای محمد بن‌سلمان اتفاق افتاد چراکه او برای تقویت نفوذ و حمایت مالی از طرح‌هایش به پول نیاز دارد. اما گسترش بحران كرونا از سوي ديگر مي‌تواند به كمك وليعهد سعودي بيايد چراكه این بحران عدم شفافیت نظام سعودي را تشدید کرده و در حالی که توجه رسانه‌ها کمتر روی شخص بن‌سلمان متمرکز است، او مي‌تواند اقدامات مختلفی را انجام دهد که برخی از آنها بحث‌برانگیز و جنجالی هستند. محمد بن‌سلمان كه اهداف بلندپروازانه‌ای براي خود و آينده رياض در سر دارد، دیر یا زود روی تخت پادشاهی خواهد نشست، اما ركود اقتصادي و به دنبال آن بحران‌هاي‌ داخلي راه رسيدن به اين اهداف را براي او دشوارتر از گذشته كرده است.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها