هووی سد گتوند
ابوالفضل طبرزدی*
در سالهای اخیر موضوع آبوفاضلاب خوزستان کم سوژه خبری نشده است. استانی که ششماه اول سال بحران آب دارد و ششماه دوم سال بحران فاضلاب. قاعدتا ترتیب اولویتبندی پروژههای آبوفاضلاب در خوزستان باید اینگونه باشد: یک- نوسازی و توسعه تصفیهخانههای آب اهواز، دو- نوسازی شبکه آب شهری اهواز، سه- نوسازی شبکه فاضلاب شهری، چهار- احداث تصفیهخانه فاضلاب. در دهههای اخیر اعتراضهای زیستمحیطی بابت دفع فاضلاب شهری به کارون بالا گرفت. عطش پزهای محیطزیستی بین مسئولان بالا رفت، برای همین اولویت چهارم به اولویت اول تبدیل شد تا مثلا فاضلاب بخش مسکونی اهواز تصفیه شود و سپس به کارون بریزد. اما امان از کارهای ضعیف مهندسی که کم در خوزستان رخ نداده است. اهواز توسط رودخانه کارون به دو نیم تقسیم شده است. بنابراین یک تصفیهخانه فاضلاب برای شرق و یک تصفیهخانه فاضلاب برای غرب اهواز طراحی و ساخته شد. تصفیهخانه فاضلاب شرق در شرقیترین نقطه اهواز در جوار خط راهآهن اهواز_ماهشهر قرار گرفت که برای افتتاح آن معاوناول رئیسجمهور، وزیر نیرو و معاون وزیر کشور هم آمدند. مشکل این است جهت خطوط فاضلاب اهواز از شرق به غرب (رودخانه کارون) است. در نتیجه فاضلاب شرق به این تصفیهخانه نمیریزد و آبفای اهواز راهکاری برایش در نظر گرفته است. برای حل این موضوع قرار شده کلکتوری در بلوار ساحلی اهواز نصب شود که فاضلابهایی که به کارون میریزد در این کلکتور ریخته شود و این کلکتور اهواز را دور بزند و به تصفیهخانه فاضلاب شرق برسد. قطعا با توجه به پیچهای بلوار ساحلی اهواز، وضعیت ژئوتکنیکی محل و قرارگرفتن پلهای اهواز در مسیر این کلکتور اگر این طرح نشدنی نباشد، حداقل بسیار هزینهبر در مقابل سایر گزینهها خواهد بود. شاید برای بحث نیمهشرقی اهواز گزینه احداث کلکتور در بلوار آیتالله بهبهانی اهواز بهتر باشد. در آن طرف اهواز اما تصفیهخانه فاضلاب غرب در جوار منطقه مسکونی قرار گرفته است. درحالحاضر هم لوله کلکتور چند محله در حال احداث به سمت همین تصفیهخانه است. مستدلات فنی حاکی از این است بدون سیستم بوزدایی، بو تا فاصله سهکیلومتری و با سیستم بوزدایی، بو تا فاصله ۸۰۰متری خواهد رفت. این یعنی تصفیهخانه فاضلاب غرب بویش تا مناطق مسکونی اطراف خواهد رفت. تنها راهحل این است که فوری پروژه کلکتورها منتهی به این تصفیهخانه ۴۸ شوند. مطالعات جهت فاصله حداکثری مناطق مسکونی با تصفیهخانه فاضلاب غرب هم انجام شود و این تصفیهخانه را به بیرون اهواز منتقل کنند.
بماند که همان تصفیهخانه فاضلاب شرق هم با اینکه بیرون شهر است اما بویش ولو با سیستم بوزدایی تا قطارهای عبوری (گاها مسافری) اهواز_ماهشهر خواهد رسید. با این اوصاف عجیب نیست اگر بگوییم سد گتوند پوست موز دولت احمدینژاد در حوزه فنی_مهندسی بود و حالا هووی آن تصفیهخانه فاضلاب شرق و غرب اهواز، پوست موز دولت روحانی خواهد شد.
* عضو سازمان نظام مهندسی استان خوزستان
در سالهای اخیر موضوع آبوفاضلاب خوزستان کم سوژه خبری نشده است. استانی که ششماه اول سال بحران آب دارد و ششماه دوم سال بحران فاضلاب. قاعدتا ترتیب اولویتبندی پروژههای آبوفاضلاب در خوزستان باید اینگونه باشد: یک- نوسازی و توسعه تصفیهخانههای آب اهواز، دو- نوسازی شبکه آب شهری اهواز، سه- نوسازی شبکه فاضلاب شهری، چهار- احداث تصفیهخانه فاضلاب. در دهههای اخیر اعتراضهای زیستمحیطی بابت دفع فاضلاب شهری به کارون بالا گرفت. عطش پزهای محیطزیستی بین مسئولان بالا رفت، برای همین اولویت چهارم به اولویت اول تبدیل شد تا مثلا فاضلاب بخش مسکونی اهواز تصفیه شود و سپس به کارون بریزد. اما امان از کارهای ضعیف مهندسی که کم در خوزستان رخ نداده است. اهواز توسط رودخانه کارون به دو نیم تقسیم شده است. بنابراین یک تصفیهخانه فاضلاب برای شرق و یک تصفیهخانه فاضلاب برای غرب اهواز طراحی و ساخته شد. تصفیهخانه فاضلاب شرق در شرقیترین نقطه اهواز در جوار خط راهآهن اهواز_ماهشهر قرار گرفت که برای افتتاح آن معاوناول رئیسجمهور، وزیر نیرو و معاون وزیر کشور هم آمدند. مشکل این است جهت خطوط فاضلاب اهواز از شرق به غرب (رودخانه کارون) است. در نتیجه فاضلاب شرق به این تصفیهخانه نمیریزد و آبفای اهواز راهکاری برایش در نظر گرفته است. برای حل این موضوع قرار شده کلکتوری در بلوار ساحلی اهواز نصب شود که فاضلابهایی که به کارون میریزد در این کلکتور ریخته شود و این کلکتور اهواز را دور بزند و به تصفیهخانه فاضلاب شرق برسد. قطعا با توجه به پیچهای بلوار ساحلی اهواز، وضعیت ژئوتکنیکی محل و قرارگرفتن پلهای اهواز در مسیر این کلکتور اگر این طرح نشدنی نباشد، حداقل بسیار هزینهبر در مقابل سایر گزینهها خواهد بود. شاید برای بحث نیمهشرقی اهواز گزینه احداث کلکتور در بلوار آیتالله بهبهانی اهواز بهتر باشد. در آن طرف اهواز اما تصفیهخانه فاضلاب غرب در جوار منطقه مسکونی قرار گرفته است. درحالحاضر هم لوله کلکتور چند محله در حال احداث به سمت همین تصفیهخانه است. مستدلات فنی حاکی از این است بدون سیستم بوزدایی، بو تا فاصله سهکیلومتری و با سیستم بوزدایی، بو تا فاصله ۸۰۰متری خواهد رفت. این یعنی تصفیهخانه فاضلاب غرب بویش تا مناطق مسکونی اطراف خواهد رفت. تنها راهحل این است که فوری پروژه کلکتورها منتهی به این تصفیهخانه ۴۸ شوند. مطالعات جهت فاصله حداکثری مناطق مسکونی با تصفیهخانه فاضلاب غرب هم انجام شود و این تصفیهخانه را به بیرون اهواز منتقل کنند.
بماند که همان تصفیهخانه فاضلاب شرق هم با اینکه بیرون شهر است اما بویش ولو با سیستم بوزدایی تا قطارهای عبوری (گاها مسافری) اهواز_ماهشهر خواهد رسید. با این اوصاف عجیب نیست اگر بگوییم سد گتوند پوست موز دولت احمدینژاد در حوزه فنی_مهندسی بود و حالا هووی آن تصفیهخانه فاضلاب شرق و غرب اهواز، پوست موز دولت روحانی خواهد شد.
* عضو سازمان نظام مهندسی استان خوزستان