وزیر خارجه ایران از پایان محدودیت‌های تسلیحاتی ایران در پایان اکتبر طبق برنامه خبر داد
تلاش یک‌جانبه آمریکا، یک‌جانبه ماند
شرق: خبری که نرسید تا در همچنان بر همان پاشنه قبل بچرخد. یک ماهی که بنا بود مهلت بررسی درخواست آمریکا در راستای مکانیسم ماشه باشد، سر آمد و شورای امنیت سازمان ملل نیز در تمام این مدت اقدامی روی درخواست آمریکا نکرد تا مشخص شود طبق آنچه قریب‌به‌اتفاق اعضای شورای امنیت و امضاکنندگان برجام تأکید کرده بودند، هیچ‌کدام آمریکا را محق و مجاز به استفاده از امکانات توافق هسته‌ای و قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نمی‌دانند و اقدام او در این زمینه را فاقد بنیان حقوقی می‌دانند. آمریکا البته یک‌جانبه و یک‌طرفه مدعی اجرائی‌شدن اعمال تحریم ایران شد، اما این ادعا نیز همراهی کشورهای دیگر را به همراه ندارد و در عمل همان وضعیت تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران در جریان است که پیش از این هم بود. دیروز و پس از اعلام دوباره ادعای آمریکا، مقامات ایران، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و چین، البته با لحن‌های مختلف، بار دیگر موضع خود را علیه این ادعا تبیین کردند.
ایران: ادعای آمریکا بی‌ربط و بی‌اعتبار است
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، پس از اعلام موضع آمریکا، در نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کرد ادعای آمریکا برای بازگردانده‌شدن تحریم‌های لغوشده قطع‌نامه ۲۲۳۱، فاقد اثر حقوقی، باطل و بی‌اثر است. مجید تخت‌روانچی تأکید کرد: «اعضای شورای امنیت با استناد به قطع‌نامه ۲۲۳۱ که طبق آن فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هرگونه اثر حقوقی در حال یا آینده است». او در توییتر نیز تأکید کرد ادعای آمریکا «بی‌ربط و بی‌اعتبار» است. وزارت خارجه ایران نیز در بیانیه‌ای با تأکید بر این مواضع، رویکرد فعلی آمریکا را «خطری بزرگ برای صلح و امنیت بین‌المللی و تهدیدی بی‌سابقه برای سازمان ملل متحد و شورای امنیت» خواند و تأکید کرد: «چنانچه آمریکا رأسا -یا با همکاری معدود دست‌نشانده‌های خود- اقدامی در راستای این تهدیدات انجام دهد، با واکنش جدی مواجه خواهد شد و مسئول تمامی عواقب خطرناک آن خواهد بود». در این بیانیه، اقدام آمریکا به «تهدید و ارعاب
کشورها به وضع تحریم‌های ملی فرامرزی» به‌عنوان «بهترین گواه اعتراف آمریکا به شکست در حرکتش در شورای امنیت» توصیف شده است. وزیر خارجه ایران نیز شنبه‌شب در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد تا سرنوشت تحریم تسلیحاتی ایران را تبیین کند.
ظریف: خودشان هم می‌دانند ادعایشان باطل است
محمدجواد ظریف در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری درباره ادعاهای آمریکا در زمینه استفاده از سازوکارهای حل اختلاف برجام موسوم به مکانیسم ماشه علیه ایران گفت: «آمریکایی‌ها خودشان هم می‌دانند که ادعای آنها در زمینه برگرداندن قطع‌نامه‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران باطل است». وزیر خارجه ایران تشریح کرد: «آنچه واضح است، کلیه اعضای شورای امنیت به استثنای آمریکا و یک کشور دیگر، رسما اعلام کرده‌اند اقدام آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند. ما دو حالت داریم؛ یک زمان کشورها با موضوعی مخالف هستند و یک موقع می‌گویند آمریکا جایگاه ندارد؛ اکنون در وضعیت دوم هستیم». او البته اساسا استفاده از عبارت تحریم تسلیحاتی را نادرست دانست و توضیح داد: «در ایران به اشتباه می‌گویند تمدید تحریم‌های تسلیحاتی، در‌حالی‌که ایران تحریم نیست، بلکه برای خرید تسلیحاتی محدودیت داشت و برای خرید باید از شورای امنیت مجوز می‌گرفت. در آن موضوع، کشورها با آمریکا مخالف بودند ولی اکنون آنها می‌گویند آمریکا جایگاه ورود به این موضوع را ندارد». وزیر امور خارجه اظهار کرد: «۱۳ کشور با رویکرد و اقدام آمریکا مخالفت کردند. یک کشور هم که به محدودیت تحریم‌ها رأی داد،
در‌این‌باره سکوت کرده و حتی او هم با آمریکا موافقت نکرده است. سازوکار اسنپ‌بک این‌گونه نیست که تحریم‌ها به خاطر یک کشور برگردد. همه کشورهای عضو شورای امنیت به استثنای آمریکا یا سکوت کرده یا گفته‌اند آمریکا در این اتاق جا ندارد که بخواهد سکوت کرده یا اظهارنظر کند». ظریف افزود: «آمریکایی‌ها از روش قلدری استفاده کرده و می‌گویند هر‌کس به ایران سلاح بفروشد، تحریم می‌کنیم. همین اعلام و تهدید به تحریم نشان می‌دهد آنها هم به بازگرداندن تحریم‌ها اعتقادی ندارند؛ چون وقتی قطع‌نامه ۱۹۲۹ تصویب شد، آمریکا این حرف را نزد، ولی الان مجبور به توسل به قلدری هستند». ظریف در پاسخ به سؤالی درباره فروش سلاح از سوی اروپا به ایران هم اظهار کرد: «اروپایی‌ها از ابتدای انقلاب به ما سلاح نفروخته‌اند؛ یعنی قبل از قطع‌نامه ۱۹۲۹ که مربوط به سال ۸۹ است، به ما سلاح نفروختند. آنها در جنگ تحمیلی هم پویشی درست کردند که به ما سلاح نرسد. به لطف خدا و تلاش بزرگان نیروهای مسلح، در بسیاری از موارد خودکفا شده‌ایم، ولی در موارد مورد نیاز محدودیت‌های ملل متحد برداشته شده و کشورها حق معامله با ما را دارند».
موضع‌گیری مقامات سازمان ملل، اتحادیه اروپا، تروئیکای اروپایی، روسیه و چین
دبیرکل سازمان ملل متحد، مسئول سیاست خارجی اروپا، وزارت خارجه روسیه، هیئت نمایندگی چین و سفارت بریتانیا در تهران، از‌جمله مقاماتی بودند که در قبال ادعای آمریکا موضع گرفتند. آنتونیو گوترش روز شنبه به شورای امنیت سازمان ملل گفت که نمی‌تواند اقدامی در زمینه اظهارات آمریکا مبنی بر اینکه تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده‌اند، انجام دهد؛ چرا‌که «موجب ایجاد ابهام پیرامون این مسئله خواهد شد». گوترش در‌این‌باره در نامه‌ای به شورای امنیت بیان کرد: «این امر موجب ایجاد ابهام خواهد شد که آیا روند (اعمال تحریم‌ها) آغاز شده است و آیا انقضای تحریم‌ها هنوز به قوت خود باقی است یا نه». او افزود: «دبیرکل نباید طوری پیش برود که انگار چنین ابهامی وجود ندارد». مقامات سازمان ملل به شورای امنیت در زمینه اجرای مقررات تحریم‌ها، پشتیبانی فنی و اجرایی ارائه می‌کنند. دبیرکل سازمان ملل در‌این‌باره اظهار کرد که با توجه به اینکه درباره وضعیت حال حاضر تحریم‌های ایران هنوز شفاف‌سازی نشده است، هیچ اقدامی در حمایت از روند اعمال تحریم‌ها نمی‌کند. از طرف دیگر، جوسب بوررل، نماینده ارشد اتحادیه اروپا در روابط خارجی و سیاست‌های
امنیتی نیز در بیانیه‌ای گفت: «آمریکا به‌طور یک‌جانبه با اعلام رئیس‌جمهور این کشور در ۸ می ۲۰۱۸ از برجام خارج شد؛ بنابراین نمی‌تواند کشور عضو برجام در نظر گرفته شود و همچنین نمی‌تواند احیای تحریم‌های سازمان ملل تحت قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را آغاز کند». مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت: «تحریم‌های برداشته‌شده تحت برجام به همین صورت باقی خواهد ماند. من هر کاری ممکن باشد به‌منظور اطمینان از حفظ و اجرای برجام از سوی همه طرف‌ها انجام می‌دهم». سه عضو اروپایی برجام نیز در بیانیه‌ای روی همان موضع پیشین خود در تقابل با موضع ایالات متحده تأکید کردند. وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در بیانیه‌ای اعلام کردند: «فرانسه، آلمان و بریتانیا به خاطر دارند که آمریکا در هشتم ماه می سال ۲۰۱۸ با خروج از این توافق، به مشارکت در آن پایان داد؛ بنابراین اظهاریه دریافت‌شده از سوی آمریکا که به اعضای شورای امنیت داده شده و گفته شده بر اساس پاراگراف ۱۱ قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است، از تأثیر قانونی برخوردار نیست. از‌این‌رو، هر تصمیم یا اقدامی که بر اساس این روند یا نتیجه آن در پیش گرفته شود نیز وجاهت
قانونی نخواهد داشت». وزارت امور خارجه روسیه نیز در واکنش به تلاش آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تلاش برای حفظ برجام ادامه خواهد یافت. قطع‌نامه ۲۲۳۱ همچنان وجود دارد و واشنگتن نمی‌تواند از طرف شورای امنیت سازمان ملل متحد اظهارنظری کند». هیئت نمایندگی چین در سازمان‌های بین‌المللی در وین اما شاید تندترین لحن را در میان این موضع‌گیری‌ها داشت، وقتی در توییتر نوشت: «زمان آن رسیده است این نمایش خنده‌آور پایان یابد. تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران هنوز لغو هستند». هیئت چین در ادامه نوشت: «موضع تمام اعضای باقی‌مانده در برجام (توافق هسته‌ای) واضح است: «آمریکا دیگر عضوی از برجام نیست؛ ادعای آن مبنی بر فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی سریع تحریم‌ها باطل و پوچ است. ما نسبت به حفظ توافق هسته‌ای متعهد هستیم».
شرق: خبری که نرسید تا در همچنان بر همان پاشنه قبل بچرخد. یک ماهی که بنا بود مهلت بررسی درخواست آمریکا در راستای مکانیسم ماشه باشد، سر آمد و شورای امنیت سازمان ملل نیز در تمام این مدت اقدامی روی درخواست آمریکا نکرد تا مشخص شود طبق آنچه قریب‌به‌اتفاق اعضای شورای امنیت و امضاکنندگان برجام تأکید کرده بودند، هیچ‌کدام آمریکا را محق و مجاز به استفاده از امکانات توافق هسته‌ای و قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت نمی‌دانند و اقدام او در این زمینه را فاقد بنیان حقوقی می‌دانند. آمریکا البته یک‌جانبه و یک‌طرفه مدعی اجرائی‌شدن اعمال تحریم ایران شد، اما این ادعا نیز همراهی کشورهای دیگر را به همراه ندارد و در عمل همان وضعیت تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران در جریان است که پیش از این هم بود. دیروز و پس از اعلام دوباره ادعای آمریکا، مقامات ایران، سازمان ملل، اتحادیه اروپا و چین، البته با لحن‌های مختلف، بار دیگر موضع خود را علیه این ادعا تبیین کردند.
ایران: ادعای آمریکا بی‌ربط و بی‌اعتبار است
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، پس از اعلام موضع آمریکا، در نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کرد ادعای آمریکا برای بازگردانده‌شدن تحریم‌های لغوشده قطع‌نامه ۲۲۳۱، فاقد اثر حقوقی، باطل و بی‌اثر است. مجید تخت‌روانچی تأکید کرد: «اعضای شورای امنیت با استناد به قطع‌نامه ۲۲۳۱ که طبق آن فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هرگونه اثر حقوقی در حال یا آینده است». او در توییتر نیز تأکید کرد ادعای آمریکا «بی‌ربط و بی‌اعتبار» است. وزارت خارجه ایران نیز در بیانیه‌ای با تأکید بر این مواضع، رویکرد فعلی آمریکا را «خطری بزرگ برای صلح و امنیت بین‌المللی و تهدیدی بی‌سابقه برای سازمان ملل متحد و شورای امنیت» خواند و تأکید کرد: «چنانچه آمریکا رأسا -یا با همکاری معدود دست‌نشانده‌های خود- اقدامی در راستای این تهدیدات انجام دهد، با واکنش جدی مواجه خواهد شد و مسئول تمامی عواقب خطرناک آن خواهد بود». در این بیانیه، اقدام آمریکا به «تهدید و ارعاب
کشورها به وضع تحریم‌های ملی فرامرزی» به‌عنوان «بهترین گواه اعتراف آمریکا به شکست در حرکتش در شورای امنیت» توصیف شده است. وزیر خارجه ایران نیز شنبه‌شب در یک برنامه تلویزیونی حاضر شد تا سرنوشت تحریم تسلیحاتی ایران را تبیین کند.
ظریف: خودشان هم می‌دانند ادعایشان باطل است
محمدجواد ظریف در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری درباره ادعاهای آمریکا در زمینه استفاده از سازوکارهای حل اختلاف برجام موسوم به مکانیسم ماشه علیه ایران گفت: «آمریکایی‌ها خودشان هم می‌دانند که ادعای آنها در زمینه برگرداندن قطع‌نامه‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران باطل است». وزیر خارجه ایران تشریح کرد: «آنچه واضح است، کلیه اعضای شورای امنیت به استثنای آمریکا و یک کشور دیگر، رسما اعلام کرده‌اند اقدام آمریکا را به رسمیت نمی‌شناسند. ما دو حالت داریم؛ یک زمان کشورها با موضوعی مخالف هستند و یک موقع می‌گویند آمریکا جایگاه ندارد؛ اکنون در وضعیت دوم هستیم». او البته اساسا استفاده از عبارت تحریم تسلیحاتی را نادرست دانست و توضیح داد: «در ایران به اشتباه می‌گویند تمدید تحریم‌های تسلیحاتی، در‌حالی‌که ایران تحریم نیست، بلکه برای خرید تسلیحاتی محدودیت داشت و برای خرید باید از شورای امنیت مجوز می‌گرفت. در آن موضوع، کشورها با آمریکا مخالف بودند ولی اکنون آنها می‌گویند آمریکا جایگاه ورود به این موضوع را ندارد». وزیر امور خارجه اظهار کرد: «۱۳ کشور با رویکرد و اقدام آمریکا مخالفت کردند. یک کشور هم که به محدودیت تحریم‌ها رأی داد،
در‌این‌باره سکوت کرده و حتی او هم با آمریکا موافقت نکرده است. سازوکار اسنپ‌بک این‌گونه نیست که تحریم‌ها به خاطر یک کشور برگردد. همه کشورهای عضو شورای امنیت به استثنای آمریکا یا سکوت کرده یا گفته‌اند آمریکا در این اتاق جا ندارد که بخواهد سکوت کرده یا اظهارنظر کند». ظریف افزود: «آمریکایی‌ها از روش قلدری استفاده کرده و می‌گویند هر‌کس به ایران سلاح بفروشد، تحریم می‌کنیم. همین اعلام و تهدید به تحریم نشان می‌دهد آنها هم به بازگرداندن تحریم‌ها اعتقادی ندارند؛ چون وقتی قطع‌نامه ۱۹۲۹ تصویب شد، آمریکا این حرف را نزد، ولی الان مجبور به توسل به قلدری هستند». ظریف در پاسخ به سؤالی درباره فروش سلاح از سوی اروپا به ایران هم اظهار کرد: «اروپایی‌ها از ابتدای انقلاب به ما سلاح نفروخته‌اند؛ یعنی قبل از قطع‌نامه ۱۹۲۹ که مربوط به سال ۸۹ است، به ما سلاح نفروختند. آنها در جنگ تحمیلی هم پویشی درست کردند که به ما سلاح نرسد. به لطف خدا و تلاش بزرگان نیروهای مسلح، در بسیاری از موارد خودکفا شده‌ایم، ولی در موارد مورد نیاز محدودیت‌های ملل متحد برداشته شده و کشورها حق معامله با ما را دارند».
موضع‌گیری مقامات سازمان ملل، اتحادیه اروپا، تروئیکای اروپایی، روسیه و چین
دبیرکل سازمان ملل متحد، مسئول سیاست خارجی اروپا، وزارت خارجه روسیه، هیئت نمایندگی چین و سفارت بریتانیا در تهران، از‌جمله مقاماتی بودند که در قبال ادعای آمریکا موضع گرفتند. آنتونیو گوترش روز شنبه به شورای امنیت سازمان ملل گفت که نمی‌تواند اقدامی در زمینه اظهارات آمریکا مبنی بر اینکه تمام تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازگردانده شده‌اند، انجام دهد؛ چرا‌که «موجب ایجاد ابهام پیرامون این مسئله خواهد شد». گوترش در‌این‌باره در نامه‌ای به شورای امنیت بیان کرد: «این امر موجب ایجاد ابهام خواهد شد که آیا روند (اعمال تحریم‌ها) آغاز شده است و آیا انقضای تحریم‌ها هنوز به قوت خود باقی است یا نه». او افزود: «دبیرکل نباید طوری پیش برود که انگار چنین ابهامی وجود ندارد». مقامات سازمان ملل به شورای امنیت در زمینه اجرای مقررات تحریم‌ها، پشتیبانی فنی و اجرایی ارائه می‌کنند. دبیرکل سازمان ملل در‌این‌باره اظهار کرد که با توجه به اینکه درباره وضعیت حال حاضر تحریم‌های ایران هنوز شفاف‌سازی نشده است، هیچ اقدامی در حمایت از روند اعمال تحریم‌ها نمی‌کند. از طرف دیگر، جوسب بوررل، نماینده ارشد اتحادیه اروپا در روابط خارجی و سیاست‌های
امنیتی نیز در بیانیه‌ای گفت: «آمریکا به‌طور یک‌جانبه با اعلام رئیس‌جمهور این کشور در ۸ می ۲۰۱۸ از برجام خارج شد؛ بنابراین نمی‌تواند کشور عضو برجام در نظر گرفته شود و همچنین نمی‌تواند احیای تحریم‌های سازمان ملل تحت قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت را آغاز کند». مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت: «تحریم‌های برداشته‌شده تحت برجام به همین صورت باقی خواهد ماند. من هر کاری ممکن باشد به‌منظور اطمینان از حفظ و اجرای برجام از سوی همه طرف‌ها انجام می‌دهم». سه عضو اروپایی برجام نیز در بیانیه‌ای روی همان موضع پیشین خود در تقابل با موضع ایالات متحده تأکید کردند. وزرای امور خارجه سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا در بیانیه‌ای اعلام کردند: «فرانسه، آلمان و بریتانیا به خاطر دارند که آمریکا در هشتم ماه می سال ۲۰۱۸ با خروج از این توافق، به مشارکت در آن پایان داد؛ بنابراین اظهاریه دریافت‌شده از سوی آمریکا که به اعضای شورای امنیت داده شده و گفته شده بر اساس پاراگراف ۱۱ قطع‌نامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است، از تأثیر قانونی برخوردار نیست. از‌این‌رو، هر تصمیم یا اقدامی که بر اساس این روند یا نتیجه آن در پیش گرفته شود نیز وجاهت
قانونی نخواهد داشت». وزارت امور خارجه روسیه نیز در واکنش به تلاش آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «تلاش برای حفظ برجام ادامه خواهد یافت. قطع‌نامه ۲۲۳۱ همچنان وجود دارد و واشنگتن نمی‌تواند از طرف شورای امنیت سازمان ملل متحد اظهارنظری کند». هیئت نمایندگی چین در سازمان‌های بین‌المللی در وین اما شاید تندترین لحن را در میان این موضع‌گیری‌ها داشت، وقتی در توییتر نوشت: «زمان آن رسیده است این نمایش خنده‌آور پایان یابد. تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران هنوز لغو هستند». هیئت چین در ادامه نوشت: «موضع تمام اعضای باقی‌مانده در برجام (توافق هسته‌ای) واضح است: «آمریکا دیگر عضوی از برجام نیست؛ ادعای آن مبنی بر فعال‌کردن مکانیسم بازگردانی سریع تحریم‌ها باطل و پوچ است. ما نسبت به حفظ توافق هسته‌ای متعهد هستیم».