کووید و سیستم اعصاب
بابک زمانی
سیستم اعصاب مرکزی و محیطی یکی از مقاصد ویروس کووید۱۹ است. هم بیماری‌هایی که با کووید۱۹ ایجاد می‌شوند، متنوع و گوناگون هستند، هم بخش‌های مختلفی از سلسله اعصاب که درگیر می‌شوند و هم مکانیسم‌های مختلفی که باعث صدمه به اعصاب می‌شوند. افزایش انعقاد خون بدن، درگیری عروق ریز تمام بدن و تهاجم مستقیم ویروس مکانیسم‌هایی هستند که باعث صدمه به بیمار می‌شوند اما نکته مهمی که باعث بسیاری از صدمات به سیستم اعصاب می‌شود، چیزی نیست جز سیستم ایمنی و مکانیسم اتو ایمون که آن را خودایمنی ترجمه می‌کنند. ویروس یا یک عامل ناشناخته دیگر سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند و سیستم ایمنی بر حسب خصوصیات مولکولی ویروس و وضعیت سیستم ایمنی فرد باعث صدمات گوناگون به سیستم اعصاب و سایر سیستم‌های بدن می‌شود. نکته مهم درباره ویروس کووید19 تنوع بسیار زیاد از نظر نوع علائم و زمان بروز علائم سیستم اعصاب مرکزی است که وابستگی تام به چگونگی سیستم امنیتی افراد مختلف دارد. سیستم امنیتی بدن انسان یکی از آخرین اکتشافات دانش پزشکی است که تاکنون پدیده‌هایی بسیار عجیب از آن هویدا شده اما هر کشفی سؤالات بسیار پدید می‌آورد. تنوع علائم در افراد مختلف و در زمان‌های مختلف بعد از ابتلا از ساده‌ترین مشاهدات است. کسی که یک بیماری خودایمنی دارد، ممکن است در برابر یک بیماری خودایمنی دیگر بیش از سایر افراد مقاومت داشته باشد. ممکن است کسی به یک سرطان یا یک عفونت مبتلا شود و سیستم ایمنی او سرطان یا عفونت را کاملا سرکوب کند اما موادی که برای این سرکوب ترشح می‌کند به بخش‌هایی از بدن، بسیار دور از محل سرطان اصلی صدمه وارد کند و درمان بیماری ایجادشده هم به رشد سرطان اولیه، بینجامد. همین حالا شاهدیم که بعد از بهبودی از بیماری کووید19 بیماران گرفتاری‌های مختلفی در سیستم اعصاب مرکزی و محیطی پیدا می‌کنند که نه به عفونت اولیه که به نحوه واکنش سیستم ایمنی آنها ارتباط پیدا می‌کند. علائمی که تنوع آنها مثل چهره افراد بسیار گونه‌گون است، البته همواره شباهت‌هایی وجود دارد اما همان‌طور که چهره دو نفر نمی‌تواند کاملا شبیه یکدیگر باشد واکنش سیستم ایمنی و تظاهرات بیماری‌ها هم نمی‌تواند یکسان و در یک زمان باشد. واکنش متفاوت افراد به یک عامل ثابت «ویروسی با کد ژنتیکی کووید۱۹» و اثراتی بیش‌از‌حد متفاوت از مرگ ناگهانی در یک فرد گرفته تا ابتلای بی‌علامت در بسیاری از افراد! در ذهن عوام باعث برداشت‌هایی خام و بدوی می‌شود اما در یک نگاه علمی سؤالات بیشتري ایجاد می‌کند. ذهن بدوی با مشاهده بهبودی خود یا دیگری با درمانی یا وردی یا استکانی که خون می‌مکد با اولین مشاهده این بهبودی، آن درمان را به هم مرتبط می‌کند و از آنجا که آلوده به کاسب‌کاری‌های متأخرتر نیست این منفعت را برای همه می‌خواهد و اگر توانش را داشته باشد، برای همه دستور می‌دهد یا حداقل به دوستی یا همسایه‌ای توصیه می‌کند. می‌گویند ژنرال ضیا‌الحق، رئیس‌جمهور اسبق پاکستان دردی داشت که هم‌زمان با هومیوپاتی بهبودی یافت. به دستور او در هر درمانگاه دولتی در همه مناطق کشور پاکستان یک اتاق را به هومیوپاتی اختصاص دادند که تا همین اواخر هم در درمانگاه‌های شلوغ و تنگ پاکستان کسی جرئت ورود به این اتاق خالی را نداشت. ذهن مدرن‌تر که با خصوصیات سیستم امنیتی بدن و پاسخ‌های متفاوت افراد به هر بیماری‌ای آشناست، نه‌تنها از تأثیر این درمان یا آن درمان به وجد نمی‌آید، از عدم تأثیر یک درمان در یک یا حتی چند نفر هم مأیوس نمی‌شود. ذهن مدرن هرچه مدرن‌تر باشد درمی‌یابد که دروغ متاع خوبی هم نیست، حتی برای کاسبی و دلالی! کاسب و دلال هم نمی‌تواند بر دروغ به‌عنوان متاعی برای کسب دائمی بیندیشد. حساب کسی که در کوتاه‌مدت تنها به کلاه مردم می‌اندیشد، جداست!
فقط با اطلاع از حقایق پیش‌گفته است که جامعه پزشکی به هر ادعایی در مورد درمان کرونا از چهار داروی کذایی تا جزوه 30صفحه‌ای دستورات سنتی در مقابل کرونا تا تمام مراحل تحقیقاتی را طی نکرده باشد، با دیده تردید می‌نگرد و حتی به مشاهدات فردی خود هم اتکا نمی‌کند چه برسد به اظهارنظر افرادی که پیش از تحقیق نظر خود را اعلام کرده‌اند!
سیستم اعصاب مرکزی و محیطی یکی از مقاصد ویروس کووید۱۹ است. هم بیماری‌هایی که با کووید۱۹ ایجاد می‌شوند، متنوع و گوناگون هستند، هم بخش‌های مختلفی از سلسله اعصاب که درگیر می‌شوند و هم مکانیسم‌های مختلفی که باعث صدمه به اعصاب می‌شوند. افزایش انعقاد خون بدن، درگیری عروق ریز تمام بدن و تهاجم مستقیم ویروس مکانیسم‌هایی هستند که باعث صدمه به بیمار می‌شوند اما نکته مهمی که باعث بسیاری از صدمات به سیستم اعصاب می‌شود، چیزی نیست جز سیستم ایمنی و مکانیسم اتو ایمون که آن را خودایمنی ترجمه می‌کنند. ویروس یا یک عامل ناشناخته دیگر سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند و سیستم ایمنی بر حسب خصوصیات مولکولی ویروس و وضعیت سیستم ایمنی فرد باعث صدمات گوناگون به سیستم اعصاب و سایر سیستم‌های بدن می‌شود. نکته مهم درباره ویروس کووید19 تنوع بسیار زیاد از نظر نوع علائم و زمان بروز علائم سیستم اعصاب مرکزی است که وابستگی تام به چگونگی سیستم امنیتی افراد مختلف دارد. سیستم امنیتی بدن انسان یکی از آخرین اکتشافات دانش پزشکی است که تاکنون پدیده‌هایی بسیار عجیب از آن هویدا شده اما هر کشفی سؤالات بسیار پدید می‌آورد. تنوع علائم در افراد مختلف و در زمان‌های مختلف بعد از ابتلا از ساده‌ترین مشاهدات است. کسی که یک بیماری خودایمنی دارد، ممکن است در برابر یک بیماری خودایمنی دیگر بیش از سایر افراد مقاومت داشته باشد. ممکن است کسی به یک سرطان یا یک عفونت مبتلا شود و سیستم ایمنی او سرطان یا عفونت را کاملا سرکوب کند اما موادی که برای این سرکوب ترشح می‌کند به بخش‌هایی از بدن، بسیار دور از محل سرطان اصلی صدمه وارد کند و درمان بیماری ایجادشده هم به رشد سرطان اولیه، بینجامد. همین حالا شاهدیم که بعد از بهبودی از بیماری کووید19 بیماران گرفتاری‌های مختلفی در سیستم اعصاب مرکزی و محیطی پیدا می‌کنند که نه به عفونت اولیه که به نحوه واکنش سیستم ایمنی آنها ارتباط پیدا می‌کند. علائمی که تنوع آنها مثل چهره افراد بسیار گونه‌گون است، البته همواره شباهت‌هایی وجود دارد اما همان‌طور که چهره دو نفر نمی‌تواند کاملا شبیه یکدیگر باشد واکنش سیستم ایمنی و تظاهرات بیماری‌ها هم نمی‌تواند یکسان و در یک زمان باشد. واکنش متفاوت افراد به یک عامل ثابت «ویروسی با کد ژنتیکی کووید۱۹» و اثراتی بیش‌از‌حد متفاوت از مرگ ناگهانی در یک فرد گرفته تا ابتلای بی‌علامت در بسیاری از افراد! در ذهن عوام باعث برداشت‌هایی خام و بدوی می‌شود اما در یک نگاه علمی سؤالات بیشتري ایجاد می‌کند. ذهن بدوی با مشاهده بهبودی خود یا دیگری با درمانی یا وردی یا استکانی که خون می‌مکد با اولین مشاهده این بهبودی، آن درمان را به هم مرتبط می‌کند و از آنجا که آلوده به کاسب‌کاری‌های متأخرتر نیست این منفعت را برای همه می‌خواهد و اگر توانش را داشته باشد، برای همه دستور می‌دهد یا حداقل به دوستی یا همسایه‌ای توصیه می‌کند. می‌گویند ژنرال ضیا‌الحق، رئیس‌جمهور اسبق پاکستان دردی داشت که هم‌زمان با هومیوپاتی بهبودی یافت. به دستور او در هر درمانگاه دولتی در همه مناطق کشور پاکستان یک اتاق را به هومیوپاتی اختصاص دادند که تا همین اواخر هم در درمانگاه‌های شلوغ و تنگ پاکستان کسی جرئت ورود به این اتاق خالی را نداشت. ذهن مدرن‌تر که با خصوصیات سیستم امنیتی بدن و پاسخ‌های متفاوت افراد به هر بیماری‌ای آشناست، نه‌تنها از تأثیر این درمان یا آن درمان به وجد نمی‌آید، از عدم تأثیر یک درمان در یک یا حتی چند نفر هم مأیوس نمی‌شود. ذهن مدرن هرچه مدرن‌تر باشد درمی‌یابد که دروغ متاع خوبی هم نیست، حتی برای کاسبی و دلالی! کاسب و دلال هم نمی‌تواند بر دروغ به‌عنوان متاعی برای کسب دائمی بیندیشد. حساب کسی که در کوتاه‌مدت تنها به کلاه مردم می‌اندیشد، جداست!
فقط با اطلاع از حقایق پیش‌گفته است که جامعه پزشکی به هر ادعایی در مورد درمان کرونا از چهار داروی کذایی تا جزوه 30صفحه‌ای دستورات سنتی در مقابل کرونا تا تمام مراحل تحقیقاتی را طی نکرده باشد، با دیده تردید می‌نگرد و حتی به مشاهدات فردی خود هم اتکا نمی‌کند چه برسد به اظهارنظر افرادی که پیش از تحقیق نظر خود را اعلام کرده‌اند!