اعتراضات دانشجویی ترکیه
جدال بر سر واپسین سنگرهای نهادهای مدنی
در اولین روز سال نو میلادی، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، با حکمی رئیس دانشگاه «بوغازیچی» را تغییر داد. آخرین باری که ریاست این دانشگاه از سوی دولت منصوب شده بود، به پس از کودتای سال ۱۹۸۰ بازمیگشت. به گزارش بیبیسی، این حکم به عرصه درگیری جدیدی بین مخالفان ترکیه و دولت اردوغان بدل شده است: از یکسو مخالفان، این اقدام را تلاش دولت برای دستاندازی و کنترل آخرین نهادهای مستقل باقیمانده در جامعه ترکیه دانستند و از سویی دیگر حامیان دولت این اعتراضات را اقداماتی «تروریستی» خواندند. این اعتراضات از دانشگاه فراتر رفته است و اکنون هم برای مخالفان و هم برای حکومت بهنوعی خاطره اعتراضات «پارک گزی» را زنده میکند. دانشجویان و استادان این دانشگاه با هشتگ «دانشگاه قیم نمیخواهد» به این تصمیم اردوغان که یکی از اعضای حزب عدالت و توسعه را -بیآنکه از اعضای هیئت علمی این دانشگاه باشد- برای سرپرستی این دانشگاه برگزیده است، اعتراض کردند. این هشتگ در روز اول به ترند اول ترکیه بدل شد؛ اما از روز چهارم این اعتراضات به خیابانهای اطراف دانشگاه کشیده شده و دانشجویان با شعارهایی مانند «دانشگاه مال ماست» و «دانشجویان داخل، رئیس انتصابی خارج» اعتراض خود را به این انتصاب نشان دادند. نیروهای امنیتی و پلیس هم درهای این دانشگاه را بسته و مانع از ورود دانشجویان به دانشگاه شدند. این موضوع باعث درگیری فیزیکی بین نیروهای امنیتی و دانشجویان شده و فضا رادیکالتر شد. بخشی از دانشجویان در مخالفت با پلیس شعارهایی نظیر «مرگ بر پلیس» و «پلیس قاتل» سر دادند. این شعارها و فضای رادیکال این تجمعات، گروههای طرفدار حزب عدالت و توسعه را بسیج کرد تا با منتسبکردن معترضان به پکک و حزب دموکراتیک خلقها این اعتراضات را حرکتی «تروریستی» بخوانند. درپی این تحولات نیروهای پلیس نیز با حمله به خانههای برخی از معترضان، آنها را دستگیر و در بیانیهای اعلام کردند که این افراد دانشجو نبودهاند؛ اما وکلای دستگیرشدگان اظهارت پلیس را دروغ محض خواندند. احمد داوداوغلو، نخستوزیر سابق ترکیه که فارغالتحصیل همین دانشگاه است، با تشبیه فضای فعلی به دستبندزدن به دانشگاه گفت: «بیشتر ممنوعیتهای دهه ۹۰ دوباره برقرار شده است». با وجود سرکوبها و فشارهای زیادی که فضای دانشگاهی ترکیه در چند سال اخیر متحمل شده است، مخالفان هنوز در دانشگاهها دست بالا را دارند؛ اما به نظر میرسد این جنگ فرهنگی در کوتاهمدت به نفع دولت خاتمه یابد؛ اما نگرانیهای دولت ترکیه از بروز اعتراضات گسترده افزایش یافته است؛ بهویژه در شرایطی که این کشور با بحرانهای اقتصادی و سیاسی جدی دستوپنجه نرم میکند.
در اولین روز سال نو میلادی، رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، با حکمی رئیس دانشگاه «بوغازیچی» را تغییر داد. آخرین باری که ریاست این دانشگاه از سوی دولت منصوب شده بود، به پس از کودتای سال ۱۹۸۰ بازمیگشت. به گزارش بیبیسی، این حکم به عرصه درگیری جدیدی بین مخالفان ترکیه و دولت اردوغان بدل شده است: از یکسو مخالفان، این اقدام را تلاش دولت برای دستاندازی و کنترل آخرین نهادهای مستقل باقیمانده در جامعه ترکیه دانستند و از سویی دیگر حامیان دولت این اعتراضات را اقداماتی «تروریستی» خواندند. این اعتراضات از دانشگاه فراتر رفته است و اکنون هم برای مخالفان و هم برای حکومت بهنوعی خاطره اعتراضات «پارک گزی» را زنده میکند. دانشجویان و استادان این دانشگاه با هشتگ «دانشگاه قیم نمیخواهد» به این تصمیم اردوغان که یکی از اعضای حزب عدالت و توسعه را -بیآنکه از اعضای هیئت علمی این دانشگاه باشد- برای سرپرستی این دانشگاه برگزیده است، اعتراض کردند. این هشتگ در روز اول به ترند اول ترکیه بدل شد؛ اما از روز چهارم این اعتراضات به خیابانهای اطراف دانشگاه کشیده شده و دانشجویان با شعارهایی مانند «دانشگاه مال ماست» و «دانشجویان داخل، رئیس انتصابی خارج» اعتراض خود را به این انتصاب نشان دادند. نیروهای امنیتی و پلیس هم درهای این دانشگاه را بسته و مانع از ورود دانشجویان به دانشگاه شدند. این موضوع باعث درگیری فیزیکی بین نیروهای امنیتی و دانشجویان شده و فضا رادیکالتر شد. بخشی از دانشجویان در مخالفت با پلیس شعارهایی نظیر «مرگ بر پلیس» و «پلیس قاتل» سر دادند. این شعارها و فضای رادیکال این تجمعات، گروههای طرفدار حزب عدالت و توسعه را بسیج کرد تا با منتسبکردن معترضان به پکک و حزب دموکراتیک خلقها این اعتراضات را حرکتی «تروریستی» بخوانند. درپی این تحولات نیروهای پلیس نیز با حمله به خانههای برخی از معترضان، آنها را دستگیر و در بیانیهای اعلام کردند که این افراد دانشجو نبودهاند؛ اما وکلای دستگیرشدگان اظهارت پلیس را دروغ محض خواندند. احمد داوداوغلو، نخستوزیر سابق ترکیه که فارغالتحصیل همین دانشگاه است، با تشبیه فضای فعلی به دستبندزدن به دانشگاه گفت: «بیشتر ممنوعیتهای دهه ۹۰ دوباره برقرار شده است». با وجود سرکوبها و فشارهای زیادی که فضای دانشگاهی ترکیه در چند سال اخیر متحمل شده است، مخالفان هنوز در دانشگاهها دست بالا را دارند؛ اما به نظر میرسد این جنگ فرهنگی در کوتاهمدت به نفع دولت خاتمه یابد؛ اما نگرانیهای دولت ترکیه از بروز اعتراضات گسترده افزایش یافته است؛ بهویژه در شرایطی که این کشور با بحرانهای اقتصادی و سیاسی جدی دستوپنجه نرم میکند.