صحنه نبرد در «منطقه خاکستری»
کیم سنگوپتا . گزارشگر روزنامه ایندیپندنت
ژنرال سِر گریم لمب، فرمانده ویژه نیروهای مسلح بریتانیا، میگوید: «یک قاعده کلی وجود دارد که میگوید اگر میخواهید قورباغهای را بپزید، آن را مستقیما داخل آب جوشان نیندازید چون بلافاصله بیرون خواهد جهید. آن را در آب سرد قرار دهید و بهتدریج آب را جوش آورید تا هنگامی که قورباغه متوجه شد آب بیش از حد داغ است، توانایی بیرونجهیدن از او سلب شده باشد. ما مثل یک قورباغه در حال پختن هستیم». این قیاس ژنرال لمب، اشارهای است به حمله به دموکراسیهای غربی و ارزشها و نهادهایی که تضعیف میشوند و جوامعی که با اسرار و دروغهای تبلیغاتی زهرآگین، به جان یکدیگر میافتند. این «منطقه خاکستری» است؛ صحنه نبرد بدون تسلیحات معمول، اما با اسلحهای بسیار خطرناک. تأثیرات مخرب آن را در جریان حمله هفته گذشته اراذلواوباش به کنگره آمریکا دیدیم که تحت تأثیر نظریههای «کیو اِنان» و دیگر گروههای افراطگرا و نیز برخی افراد مرتبط با روسیه در فضای مجازی، قرار داشتند. آنها به نیابت از دونالد ترامپ که خود با سوءاستفادههای اطلاعاتی کرملین به کاخ سفید رسیده است، مبارزه میکردند. مارک سِدویل، وزیر سابق کابینه و مشاور امنیت ملی بریتانیا خاطرنشان میکند: «ماهیت نگرانکننده خاص «منطقه خاکستری» این است که تا انبوه حملات و انبوه اقدامات برای تضعیف اعتماد مردم به نهادها و نظام دموکراتیک غرب انجام نشود، لزوما متوجه سیر وقایع نمیشوید... متوجه این تضعیف نمیشوید تا موقعی که (میفهمید) این اتفاق رخ داده است چراکه آن، (نتیجه) انباشتهشدن اقدامات کوچک است...». جنگ عراق یادآور آن است که غرب هم میتواند به تبلیغات متوسل شود: گزارشهای جعلی حاکی از انبار سلاحهای کشتار جمعی صدامحسین را به یاد داریم. تحقیر اشخاص، ازجمله گزارشگرانی که صحت روایات رسمی را زیر سؤال میبرند تنها به دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین و شی جینپینگهای این جهان محدود نمیشود. به یاد دارم چگونه در آستانه حمله به عراق، به دلیل اظهار تردید ما در مورد یک «سند نادرست» که به دروغ ادعا میکرد، عراق سلاحهای شیمیایی و بیولوژیکی دارد، «کارچاقکن»های نخستوزیری به من و همکارانم حمله کردند تا دولت تونی بلر بتواند جنگ با عراق را توجیه کند. در سطحی بسیار محدودتر، اخبار جعلی برای اعمال نفوذ در افکار عمومی آمریکا، برای نخستین جنگ خلیجفارس به کار گرفته شد؛ وقتی «در یک مصاحبه با یک شاهد عینی» گفته شد سربازان عراقی هنگام غارت بیمارستانها، نوزادان نارس را از محفظههای ویژه تنفسی بیرون میاندازند یا اینکه صدام ارتش خود را در مرز این کشور با عربستان سعودی مستقر کرده است. شاید آنچه وضعیت کنونی را از گذشته متمایز کرده است، ساختار تنظیمشده و هدفمند اطلاعات جعلی باشد. مسکو درصدد دخالت در انتخابات و رفراندومهای غرب برآمده است. گروههای اینترنتی مرتبط با روسیه و چین، در مورد ویروس کرونا تئوریهای توطئه و نظریههای جعلی پخش کردهاند. از نتایج آن میتوان به ادغام افراطگرایی در جریانهای افراطی راست و چپ اشاره کرد که ادعاهای نادرستی را ضد پوشیدن ماسک، ضد واکسن و ضد شبکه ۵ جی (5G)، طوطیوار تکرار میکنند. اما در کدام بخش «منطقه خاکستری» است که حملات عناصر خارجی جنبه فیزیکی به خود میگیرد؟ هِینز با مارینا لیتویِنکوُ که قتل ۱۴ سال پیش شوهر خود الکساندر در لندن را به خاطر میآورد، به «سالزبوری» سفر میکند. او بهگونهای تکاندهنده درباره ازدستدادن همسرش حرف میزند؛ قتلی که عاملان آن هرگز در مقابل عدالت قرار نگرفتند. این احساس در انسان به وجود میآید که این بیعدالتی درمورد قربانیان حمله «نوویچوک» هم رخ داده است. نتیجه حمله سالزبوری اما نشان داد که عملیات در «منطقه خاکستری» همواره بینقص نیست و حتی میتواند توأم با بیلیاقتی باشد. این حمله، موفق نشد سرگئی اسکریپال را به قتل برساند اما چند ماه بعد «داون استرگِس»، یکی از ساکنان شهر را که هیچگونه ارتباطی با روسیه نداشت، کشت. بهدنبال این واقعه، تارنمای «بِلینگ کَت» و گزارشگران روس، بهسرعت آناتولی چِپیگا و الکساندر میشکین، دو افسر اطلاعات ارتش روسیه (جیآریو) را که ظن آن میرفت عامل حمله سالزبوری باشند، شناسایی کردند. سپس ایندو بر پرده تلویزیون روسیه ظاهر شدند و ادعا کردند که بهعنوان گردشگر برای دیدار از کلیسای جامع سالزبوری به این شهر سفر کرده بودند و در توجیه زیبایی آن، بخشهایی از توضیحات «ویکیپدیا» را وام گرفتند! از خود میپرسید چه فرد هوشمندی در سلسلهمراتب اداره اطلاعات کرملین به این دو اجازه داده در این مصاحبه مفتضحانه شرکت کنند؟ تا اینجا، یک مورد اطلاعات جعلی یک اقدام به قتل و یک طنز ناخواسته، همگی را با هم داشتهایم اما تا کجا میتوان مرزهای «منطقه خاکستری» را گسترش داد؟ آیا دروغهایی که دستاندرکاران خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا گفتند از جمله «۳۵۰ میلیون پوند در هفته برای نظام درمان عمومی بریتانیا»، «جلوگیری از ورود ۸۰ میلیون ترک به کشور» و امثال آن که به پیروزی آنها کمک کرد، کافی است؟ برگزیت هرچه باشد، به خواست پوتین برای ایجاد شکاف در غرب کمک کرد و همانطور که اخیرا در گزارش مفصل اندیشکده «چَتَم هاوس» آمده است، برگزیت بریتانیا را با چالشهای عظیم سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی روبهرو کرده و افق «رابطه خاص» میان این کشور و ایالاتمتحده تحت رهبری جو بایدن را تیره کرده است.
ژنرال سِر گریم لمب، فرمانده ویژه نیروهای مسلح بریتانیا، میگوید: «یک قاعده کلی وجود دارد که میگوید اگر میخواهید قورباغهای را بپزید، آن را مستقیما داخل آب جوشان نیندازید چون بلافاصله بیرون خواهد جهید. آن را در آب سرد قرار دهید و بهتدریج آب را جوش آورید تا هنگامی که قورباغه متوجه شد آب بیش از حد داغ است، توانایی بیرونجهیدن از او سلب شده باشد. ما مثل یک قورباغه در حال پختن هستیم». این قیاس ژنرال لمب، اشارهای است به حمله به دموکراسیهای غربی و ارزشها و نهادهایی که تضعیف میشوند و جوامعی که با اسرار و دروغهای تبلیغاتی زهرآگین، به جان یکدیگر میافتند. این «منطقه خاکستری» است؛ صحنه نبرد بدون تسلیحات معمول، اما با اسلحهای بسیار خطرناک. تأثیرات مخرب آن را در جریان حمله هفته گذشته اراذلواوباش به کنگره آمریکا دیدیم که تحت تأثیر نظریههای «کیو اِنان» و دیگر گروههای افراطگرا و نیز برخی افراد مرتبط با روسیه در فضای مجازی، قرار داشتند. آنها به نیابت از دونالد ترامپ که خود با سوءاستفادههای اطلاعاتی کرملین به کاخ سفید رسیده است، مبارزه میکردند. مارک سِدویل، وزیر سابق کابینه و مشاور امنیت ملی بریتانیا خاطرنشان میکند: «ماهیت نگرانکننده خاص «منطقه خاکستری» این است که تا انبوه حملات و انبوه اقدامات برای تضعیف اعتماد مردم به نهادها و نظام دموکراتیک غرب انجام نشود، لزوما متوجه سیر وقایع نمیشوید... متوجه این تضعیف نمیشوید تا موقعی که (میفهمید) این اتفاق رخ داده است چراکه آن، (نتیجه) انباشتهشدن اقدامات کوچک است...». جنگ عراق یادآور آن است که غرب هم میتواند به تبلیغات متوسل شود: گزارشهای جعلی حاکی از انبار سلاحهای کشتار جمعی صدامحسین را به یاد داریم. تحقیر اشخاص، ازجمله گزارشگرانی که صحت روایات رسمی را زیر سؤال میبرند تنها به دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین و شی جینپینگهای این جهان محدود نمیشود. به یاد دارم چگونه در آستانه حمله به عراق، به دلیل اظهار تردید ما در مورد یک «سند نادرست» که به دروغ ادعا میکرد، عراق سلاحهای شیمیایی و بیولوژیکی دارد، «کارچاقکن»های نخستوزیری به من و همکارانم حمله کردند تا دولت تونی بلر بتواند جنگ با عراق را توجیه کند. در سطحی بسیار محدودتر، اخبار جعلی برای اعمال نفوذ در افکار عمومی آمریکا، برای نخستین جنگ خلیجفارس به کار گرفته شد؛ وقتی «در یک مصاحبه با یک شاهد عینی» گفته شد سربازان عراقی هنگام غارت بیمارستانها، نوزادان نارس را از محفظههای ویژه تنفسی بیرون میاندازند یا اینکه صدام ارتش خود را در مرز این کشور با عربستان سعودی مستقر کرده است. شاید آنچه وضعیت کنونی را از گذشته متمایز کرده است، ساختار تنظیمشده و هدفمند اطلاعات جعلی باشد. مسکو درصدد دخالت در انتخابات و رفراندومهای غرب برآمده است. گروههای اینترنتی مرتبط با روسیه و چین، در مورد ویروس کرونا تئوریهای توطئه و نظریههای جعلی پخش کردهاند. از نتایج آن میتوان به ادغام افراطگرایی در جریانهای افراطی راست و چپ اشاره کرد که ادعاهای نادرستی را ضد پوشیدن ماسک، ضد واکسن و ضد شبکه ۵ جی (5G)، طوطیوار تکرار میکنند. اما در کدام بخش «منطقه خاکستری» است که حملات عناصر خارجی جنبه فیزیکی به خود میگیرد؟ هِینز با مارینا لیتویِنکوُ که قتل ۱۴ سال پیش شوهر خود الکساندر در لندن را به خاطر میآورد، به «سالزبوری» سفر میکند. او بهگونهای تکاندهنده درباره ازدستدادن همسرش حرف میزند؛ قتلی که عاملان آن هرگز در مقابل عدالت قرار نگرفتند. این احساس در انسان به وجود میآید که این بیعدالتی درمورد قربانیان حمله «نوویچوک» هم رخ داده است. نتیجه حمله سالزبوری اما نشان داد که عملیات در «منطقه خاکستری» همواره بینقص نیست و حتی میتواند توأم با بیلیاقتی باشد. این حمله، موفق نشد سرگئی اسکریپال را به قتل برساند اما چند ماه بعد «داون استرگِس»، یکی از ساکنان شهر را که هیچگونه ارتباطی با روسیه نداشت، کشت. بهدنبال این واقعه، تارنمای «بِلینگ کَت» و گزارشگران روس، بهسرعت آناتولی چِپیگا و الکساندر میشکین، دو افسر اطلاعات ارتش روسیه (جیآریو) را که ظن آن میرفت عامل حمله سالزبوری باشند، شناسایی کردند. سپس ایندو بر پرده تلویزیون روسیه ظاهر شدند و ادعا کردند که بهعنوان گردشگر برای دیدار از کلیسای جامع سالزبوری به این شهر سفر کرده بودند و در توجیه زیبایی آن، بخشهایی از توضیحات «ویکیپدیا» را وام گرفتند! از خود میپرسید چه فرد هوشمندی در سلسلهمراتب اداره اطلاعات کرملین به این دو اجازه داده در این مصاحبه مفتضحانه شرکت کنند؟ تا اینجا، یک مورد اطلاعات جعلی یک اقدام به قتل و یک طنز ناخواسته، همگی را با هم داشتهایم اما تا کجا میتوان مرزهای «منطقه خاکستری» را گسترش داد؟ آیا دروغهایی که دستاندرکاران خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا گفتند از جمله «۳۵۰ میلیون پوند در هفته برای نظام درمان عمومی بریتانیا»، «جلوگیری از ورود ۸۰ میلیون ترک به کشور» و امثال آن که به پیروزی آنها کمک کرد، کافی است؟ برگزیت هرچه باشد، به خواست پوتین برای ایجاد شکاف در غرب کمک کرد و همانطور که اخیرا در گزارش مفصل اندیشکده «چَتَم هاوس» آمده است، برگزیت بریتانیا را با چالشهای عظیم سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی روبهرو کرده و افق «رابطه خاص» میان این کشور و ایالاتمتحده تحت رهبری جو بایدن را تیره کرده است.