صلابت مرجعیت دینی
مصطفی ایزدی
روز‌های انتظار دیدار رهبر کاتولیک‌های جهان که بلندمرتبه‌ترین مقام مذهبی مسیحیان در عصر حاضر به شمار می‌رود، با مرجع بزرگ شیعیان جهان پایان یافت و این دو بزرگوار در خانه‌ای ساده و به دور از تشریفات نشستند و از رنج‌ها و امید‌ها و نیازهای معنوی امروز بشریت سخن گفتند. از این دیدار 55 دقیقه‌ای مهم چند ساعتی بیشتر نمی‌گذرد. هنوز تحلیل‌های روزنامه‌نگاران و سیاسیون و نیز شخصیت‌های مذهبی مسیحی و مسلمان، از آنچه در این دیدار رد‌و‌بدل شده، منتشر نشده است تا نتیجه‌ای از آن به دست آید، جز بیانیه‌ای که در پایان دیدار از طرف دفتر آیت‌الله سیستانی صادر شده است. در ظاهر باید منتظر بود تا دفتر واتیکان هم چیکده بیانات پاپ فرانسیس را رسانه‌ای کند؛ اما فرای آنچه بین این دو رهبر گذشت، باید دید که این دیدار در حوزه مرجعیت شیعی چه تأثیراتی می‌گذارد. می‌دانیم که این دیدار در تاریخ مرجعیت دینی بی‌سابقه بوده و آنچه در گذشته از دیدار بزرگان شیعه و رهبران مسیحیت ثبت شده، مقام طرف مسیحی در رده پاپ اعظم نبوده است. از‌جمله می‌توان به دیدار اسقف کاپوچی با امام خمینی (ره) در بدو پیروزی انقلاب اسلامی در تهران اشاره کرد.
پاپ فرانسیس، پیشوای مسیحیان و رئیس کشور کوچک اما محوری واتیکان، در این هفت، هشت سالی که به این مقام رسیده، سفرهایی به کشورهای مختلف برای دیدار با مردم یا رهبران ادیان دیگر داشته است؛ مثلا دیدار با رهبران اهل سنت مصر. اما در رده مرجعیت، این تصمیم وجود نداشته که سفر خارجی یا حتی داخلی برای انجام دیدار‌های سودمند داشته باشند. سفر پاپ به عراق و نجف و دیدار با آیت‌الله سیستانی می‌تواند این آموزه را داشته باشد که چنین دیدارهایی یک‌طرفه نباشد و بلند‌پایگان مذهبی هم در برنامه‌های خود به چنین ضرورت‌هایی بیندیشند. واقعیت این است که مراجع تقلید می‌توانند در عرصه پیام‌رسانی به منظور تقویت بنیان‌های اعتقادی یا ترویج اندیشه‌های دینی گام‌هایی فراتر از چار‌چوب‌های سنتی بردارند و از این طریق مذهب شیعه را از رسانه‌های بین‌المللی فراگیرتر معرفی کنند.
به باور این قلم اگر دیدار پاپ فرانسیس و آیت‌الله سیستانی در نجف همین پیام را داشته باشد که رفتار‌ها و پروتکل‌های رایج مراجع در طرحی نو به سامان آید، جهان آینده‌ای بهتر خواهد داشت. البته این پندآموزی امروز سوای آن معارف انسانی و ایمانی ارزشمندی است که از سخنان آیت‌الله سیستانی به گوش جهانیان می‌رسد که خود فصل جدیدی از روابط بین ادیان، به‌ویژه مذهب شیعه و دنیای مسیحت را باز‌می‌گشاید و نیز در میان رهبران دینی و رؤسای حوزه‌های علمیه آموزه‌های جدیدی از صلح و دوستی و رواداری و همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری با مذاهب اسلامی و ادیان ابراهیمی دریافت خواهند کرد.
روز‌های انتظار دیدار رهبر کاتولیک‌های جهان که بلندمرتبه‌ترین مقام مذهبی مسیحیان در عصر حاضر به شمار می‌رود، با مرجع بزرگ شیعیان جهان پایان یافت و این دو بزرگوار در خانه‌ای ساده و به دور از تشریفات نشستند و از رنج‌ها و امید‌ها و نیازهای معنوی امروز بشریت سخن گفتند. از این دیدار 55 دقیقه‌ای مهم چند ساعتی بیشتر نمی‌گذرد. هنوز تحلیل‌های روزنامه‌نگاران و سیاسیون و نیز شخصیت‌های مذهبی مسیحی و مسلمان، از آنچه در این دیدار رد‌و‌بدل شده، منتشر نشده است تا نتیجه‌ای از آن به دست آید، جز بیانیه‌ای که در پایان دیدار از طرف دفتر آیت‌الله سیستانی صادر شده است. در ظاهر باید منتظر بود تا دفتر واتیکان هم چیکده بیانات پاپ فرانسیس را رسانه‌ای کند؛ اما فرای آنچه بین این دو رهبر گذشت، باید دید که این دیدار در حوزه مرجعیت شیعی چه تأثیراتی می‌گذارد. می‌دانیم که این دیدار در تاریخ مرجعیت دینی بی‌سابقه بوده و آنچه در گذشته از دیدار بزرگان شیعه و رهبران مسیحیت ثبت شده، مقام طرف مسیحی در رده پاپ اعظم نبوده است. از‌جمله می‌توان به دیدار اسقف کاپوچی با امام خمینی (ره) در بدو پیروزی انقلاب اسلامی در تهران اشاره کرد.
پاپ فرانسیس، پیشوای مسیحیان و رئیس کشور کوچک اما محوری واتیکان، در این هفت، هشت سالی که به این مقام رسیده، سفرهایی به کشورهای مختلف برای دیدار با مردم یا رهبران ادیان دیگر داشته است؛ مثلا دیدار با رهبران اهل سنت مصر. اما در رده مرجعیت، این تصمیم وجود نداشته که سفر خارجی یا حتی داخلی برای انجام دیدار‌های سودمند داشته باشند. سفر پاپ به عراق و نجف و دیدار با آیت‌الله سیستانی می‌تواند این آموزه را داشته باشد که چنین دیدارهایی یک‌طرفه نباشد و بلند‌پایگان مذهبی هم در برنامه‌های خود به چنین ضرورت‌هایی بیندیشند. واقعیت این است که مراجع تقلید می‌توانند در عرصه پیام‌رسانی به منظور تقویت بنیان‌های اعتقادی یا ترویج اندیشه‌های دینی گام‌هایی فراتر از چار‌چوب‌های سنتی بردارند و از این طریق مذهب شیعه را از رسانه‌های بین‌المللی فراگیرتر معرفی کنند.
به باور این قلم اگر دیدار پاپ فرانسیس و آیت‌الله سیستانی در نجف همین پیام را داشته باشد که رفتار‌ها و پروتکل‌های رایج مراجع در طرحی نو به سامان آید، جهان آینده‌ای بهتر خواهد داشت. البته این پندآموزی امروز سوای آن معارف انسانی و ایمانی ارزشمندی است که از سخنان آیت‌الله سیستانی به گوش جهانیان می‌رسد که خود فصل جدیدی از روابط بین ادیان، به‌ویژه مذهب شیعه و دنیای مسیحت را باز‌می‌گشاید و نیز در میان رهبران دینی و رؤسای حوزه‌های علمیه آموزه‌های جدیدی از صلح و دوستی و رواداری و همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری با مذاهب اسلامی و ادیان ابراهیمی دریافت خواهند کرد.