مأموریت رزمی نیروهای آمریکایی در عراق خاتمه مییابد
خروج از جنگی دیگر
«مرحله جدیدی در مناسبات با بغداد شروع میشود»؛ این جمله را میتوان فصلالخطاب نخستین دیدار جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده، با مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق، دانست. ایالات متحده درصدد است به مأموریتهای رزمی خود در عراق تا پایان سال جاری میلادی به صورت رسمی پایان دهد. به گفته بایدن، محور این مرحله جدید، همکاریهایی است که باید بر آموزش و کمکهای مشورتی به ارتش عراق متمرکز شود. او اما روشن نکرد که در این صورت چه تعداد از نیروهای آمریکایی در عراق باقی خواهند ماند. برای رئیسجمهوری آمریکا امضای بیانیه مشترک خروج، به معنای پایان جنگ دیگری است که در دوران ریاستجمهوری جورج دبلیو بوش شروع شده بود. نیروهای ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ به عراق اعزام شدند. اعزام این نیروها پس از آن آغاز شد که آمریکا رژیم صدام حسین، رئیسجمهوری وقت عراق را به داشتن سلاحهای کشتار جمعی متهم کرد؛ سلاحهایی که بعد از سقوط صدام هرگز در این کشور کشف نشد. نیروهای رزمی آمریکا در نهایت در سال ۲۰۱۱ از عراق خارج شدند. بااینحال، سه سال بعد به درخواست دولت عراق بازگشتند؛ زمانی که گروه داعش، بخشهای وسیعی از خاک این کشور را تصرف کرد. با
اعلام نابودی داعش، بخش بزرگی از نظامیان آمریکا در هنگام ریاستجمهوری دونالد ترامپ از عراق خارج شدند و تعداد نیروهای آمریکایی از پنجهزارو 500 نفر به دوهزارو 500 نفر کاهش یافت.
اکنون بایدن میگوید تا پایان سال ۲۰۲۱، این تعداد از نیروهای آمریکایی از فاز عملیاتی و رزمی خارج میشوند. رئیسجمهوری آمریکا میگوید نیروهای آمریکایی در عراق به تأمین منابع برق، مبارزه با شیوع کووید۱۹، مقابله به تغییرات اقلیمی و حمایت از توسعه بخش خصوصی کمک خواهند کرد. این رویکرد تا حدودی با آنچه درباره افغانستان اتفاق افتاد و با خروج نیروهای آمریکایی همراه شد، متفاوت است. کارشناسان میگویند با توجه به اینکه نیروهای آمریکایی مستقر در عراق کماکان هدف حمله قرار میگیرند، خط تفکیک کامل مأموریتهای رزمی از مأموریتهای آموزشی خیلی روشن نخواهد بود. خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، شرایط آشفتهتر و ناامنی را در این کشور ایجاد کرده و به قدرتگرفتن گسترده طالبان منجر شده است؛ در عراق نیز احتمال ظهور دوباره داعش ازجمله نگرانیهای بغداد و دیگر کشورهای جهان است. به گفته تحلیلگران، هرچند قدرت این گروه با دوران اوج حملاتش در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ قابل مقایسه نیست، ولی هنوز قادر است حملات پراکندهای انجام دهد. جو بایدن درباره تهدید داعش در دیدار مشترک با کاظمی در کاخ سفید نیز گفت: «جنگ مشترک ما علیه داعش برای ثبات
منطقه بسیار مهم است و اگر به مرحله جدید برویم، درباره آن صحبت خواهیم کرد». این در حالی است که دولت کاظمی با مشکلات چندگانهای روبهرو است. علاوه بر حملات پراکنده داعش، در ماههای اخیر حملات به اهداف آمریکایی در این کشور تشدید شده است. همزمان، وقوع چند آتشسوزی در بخش بیماران کووید۱۹ در بیمارستانهای عراق، لایه دیگری به نارضایتیهای مردم افزوده است. در نتیجه، پایان مأموریت رزمی نیروهای آمریکایی در آستانه انتخابات پارلمانی میتواند تا حدی نارضایتیهای عمومی و اعتراض گروههای سیاسی مخالف دولت را کاهش دهد. مقامهای آمریکایی میگویند کاظمی درعینحال توانسته موقعیت عراق در خاورمیانه را بهبود ببخشد. اما این خروج موافقان و مخالفانی در داخل دارد. برهم صالح، رئیسجمهوری و محمد الحلبوسی، رئیس مجلس عراق، با انتشار توییتی نتایج گفتوگوی راهبردی بغداد و واشنگتن را برای ثبات و تقویت حاکمیت ملی عراق مهم دانستند. صالح این خروج را نتیجه تلاشهای گسترده دولت کاظمی و حمایت نیروهای ملی و مبتنی بر اتوریته حکومت مرکزی عراق دانست و افزود منافع عراق تقویت نهادهای حکومت و حمایت از حاکمیت و تصمیم ملی مستقل عراق را ایجاب میکند.
مقتدی صدر، رهبر جریان صدر نیز با انتشار توییتی با تشکر از «نیروهای ملی مقاومت» در عراق تأکید کرد که امروز اشغالگران آغاز خروج همه نیروهای رزمی خود از عراق را اعلام کردهاند و افزود باید همه منتظر عقبنشینی کامل این نیروها باشیم. صدر با استفاده از هشتگ «عراق به سمت استقلال میرود» تأکید کرد منتظر «حاکمیت و اقتدار حکومت» میمانیم. دراینمیان، مقامات اقلیم کردستان عراق مخالف خروج نیروهای آمریکایی و ائتلاف از عراق هستند. ناظران معتقدند در رابطه با خروج نیروهای آمریکایی از اقلیم کردستان که دهههاست به صورت خودمختار عمل میکند نیز دولت اقلیم تصمیمگیرنده است. اربیل نگرانیهایی از کشورهای همجوار دارد و ازاینرو برای این منطقه صحبت از خروج کامل نیروهای آمریکایی شاید در این زمان منطقی نباشد. قیس النوری، استاد علوم سیاسی دانشگاه بغداد و سفیر سابق عراق میگوید دلیل مخالفت اربیل با خروج نیروهای آمریکایی این است که گمان میکنند ماندن این نیروها ضامن امنیت در برابر حملات احتمالی است. این استاد علوم سیاسی احتمال میدهد که بغداد و واشنگتن توافق کرده باشند تا نیروهای آمریکایی از اقلیم کردستان خارج نشوند؛ چراکه اقلیم
خود یک واحد سیاسی آزاد است که میتواند براساس قانونش تصمیمهای متفاوت اتخاذ کند که در این صورت مسئله خروج «کامل» نیروهای آمریکایی از عراق خالی از معنا میشود.
«مرحله جدیدی در مناسبات با بغداد شروع میشود»؛ این جمله را میتوان فصلالخطاب نخستین دیدار جو بایدن، رئیسجمهوری ایالات متحده، با مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق، دانست. ایالات متحده درصدد است به مأموریتهای رزمی خود در عراق تا پایان سال جاری میلادی به صورت رسمی پایان دهد. به گفته بایدن، محور این مرحله جدید، همکاریهایی است که باید بر آموزش و کمکهای مشورتی به ارتش عراق متمرکز شود. او اما روشن نکرد که در این صورت چه تعداد از نیروهای آمریکایی در عراق باقی خواهند ماند. برای رئیسجمهوری آمریکا امضای بیانیه مشترک خروج، به معنای پایان جنگ دیگری است که در دوران ریاستجمهوری جورج دبلیو بوش شروع شده بود. نیروهای ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ به عراق اعزام شدند. اعزام این نیروها پس از آن آغاز شد که آمریکا رژیم صدام حسین، رئیسجمهوری وقت عراق را به داشتن سلاحهای کشتار جمعی متهم کرد؛ سلاحهایی که بعد از سقوط صدام هرگز در این کشور کشف نشد. نیروهای رزمی آمریکا در نهایت در سال ۲۰۱۱ از عراق خارج شدند. بااینحال، سه سال بعد به درخواست دولت عراق بازگشتند؛ زمانی که گروه داعش، بخشهای وسیعی از خاک این کشور را تصرف کرد. با
اعلام نابودی داعش، بخش بزرگی از نظامیان آمریکا در هنگام ریاستجمهوری دونالد ترامپ از عراق خارج شدند و تعداد نیروهای آمریکایی از پنجهزارو 500 نفر به دوهزارو 500 نفر کاهش یافت.
اکنون بایدن میگوید تا پایان سال ۲۰۲۱، این تعداد از نیروهای آمریکایی از فاز عملیاتی و رزمی خارج میشوند. رئیسجمهوری آمریکا میگوید نیروهای آمریکایی در عراق به تأمین منابع برق، مبارزه با شیوع کووید۱۹، مقابله به تغییرات اقلیمی و حمایت از توسعه بخش خصوصی کمک خواهند کرد. این رویکرد تا حدودی با آنچه درباره افغانستان اتفاق افتاد و با خروج نیروهای آمریکایی همراه شد، متفاوت است. کارشناسان میگویند با توجه به اینکه نیروهای آمریکایی مستقر در عراق کماکان هدف حمله قرار میگیرند، خط تفکیک کامل مأموریتهای رزمی از مأموریتهای آموزشی خیلی روشن نخواهد بود. خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، شرایط آشفتهتر و ناامنی را در این کشور ایجاد کرده و به قدرتگرفتن گسترده طالبان منجر شده است؛ در عراق نیز احتمال ظهور دوباره داعش ازجمله نگرانیهای بغداد و دیگر کشورهای جهان است. به گفته تحلیلگران، هرچند قدرت این گروه با دوران اوج حملاتش در سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ قابل مقایسه نیست، ولی هنوز قادر است حملات پراکندهای انجام دهد. جو بایدن درباره تهدید داعش در دیدار مشترک با کاظمی در کاخ سفید نیز گفت: «جنگ مشترک ما علیه داعش برای ثبات
منطقه بسیار مهم است و اگر به مرحله جدید برویم، درباره آن صحبت خواهیم کرد». این در حالی است که دولت کاظمی با مشکلات چندگانهای روبهرو است. علاوه بر حملات پراکنده داعش، در ماههای اخیر حملات به اهداف آمریکایی در این کشور تشدید شده است. همزمان، وقوع چند آتشسوزی در بخش بیماران کووید۱۹ در بیمارستانهای عراق، لایه دیگری به نارضایتیهای مردم افزوده است. در نتیجه، پایان مأموریت رزمی نیروهای آمریکایی در آستانه انتخابات پارلمانی میتواند تا حدی نارضایتیهای عمومی و اعتراض گروههای سیاسی مخالف دولت را کاهش دهد. مقامهای آمریکایی میگویند کاظمی درعینحال توانسته موقعیت عراق در خاورمیانه را بهبود ببخشد. اما این خروج موافقان و مخالفانی در داخل دارد. برهم صالح، رئیسجمهوری و محمد الحلبوسی، رئیس مجلس عراق، با انتشار توییتی نتایج گفتوگوی راهبردی بغداد و واشنگتن را برای ثبات و تقویت حاکمیت ملی عراق مهم دانستند. صالح این خروج را نتیجه تلاشهای گسترده دولت کاظمی و حمایت نیروهای ملی و مبتنی بر اتوریته حکومت مرکزی عراق دانست و افزود منافع عراق تقویت نهادهای حکومت و حمایت از حاکمیت و تصمیم ملی مستقل عراق را ایجاب میکند.
مقتدی صدر، رهبر جریان صدر نیز با انتشار توییتی با تشکر از «نیروهای ملی مقاومت» در عراق تأکید کرد که امروز اشغالگران آغاز خروج همه نیروهای رزمی خود از عراق را اعلام کردهاند و افزود باید همه منتظر عقبنشینی کامل این نیروها باشیم. صدر با استفاده از هشتگ «عراق به سمت استقلال میرود» تأکید کرد منتظر «حاکمیت و اقتدار حکومت» میمانیم. دراینمیان، مقامات اقلیم کردستان عراق مخالف خروج نیروهای آمریکایی و ائتلاف از عراق هستند. ناظران معتقدند در رابطه با خروج نیروهای آمریکایی از اقلیم کردستان که دهههاست به صورت خودمختار عمل میکند نیز دولت اقلیم تصمیمگیرنده است. اربیل نگرانیهایی از کشورهای همجوار دارد و ازاینرو برای این منطقه صحبت از خروج کامل نیروهای آمریکایی شاید در این زمان منطقی نباشد. قیس النوری، استاد علوم سیاسی دانشگاه بغداد و سفیر سابق عراق میگوید دلیل مخالفت اربیل با خروج نیروهای آمریکایی این است که گمان میکنند ماندن این نیروها ضامن امنیت در برابر حملات احتمالی است. این استاد علوم سیاسی احتمال میدهد که بغداد و واشنگتن توافق کرده باشند تا نیروهای آمریکایی از اقلیم کردستان خارج نشوند؛ چراکه اقلیم
خود یک واحد سیاسی آزاد است که میتواند براساس قانونش تصمیمهای متفاوت اتخاذ کند که در این صورت مسئله خروج «کامل» نیروهای آمریکایی از عراق خالی از معنا میشود.