کرونا، یک چالش حاکمیتی است
الهام فخاری
تب، بی‌رمقی، سرفه و کم‌نفسی نشانه‌هایی است که می‌تواند گویای درگیرشدن تن آدمی با بیماری کووید۱۹ باشد. آدمی در این بیماری هولناک تنهاتر از همیشه است و هر‌کسی برای آنکه دچار نشود، باید ارتباطش با دیگران را کم کند و فاصله‌ای را نگه دارد.
با اینکه در کشمکش با این بیماری تن آدمی تنهاتر از همیشه گمان می‌شود ولی باید پرسید آیا بیماری کووید۱۹ مسئله‌ای فردی است یا گروهی. در پی این پرسش باید پرسید بیماری که این‌‌همه در پیوند با زندگی گروهی ما را دچار کرده، آیا می‌تواند مسئله یا شرایطی فردی انگاشته شود. آیا برای چیرگی بر آن و مهار وضعیت می‌توان تنها بر رعایت دستورنامه‌های بهداشت فردی پای فشرد و کار دیگری نکرد. کووید۱۹ هریک از ما را در خفگی تنفس فردی‌مان به نابودی می‌کشاند ولی جابه‌جایی و گسترش و کشندگی‌اش به زندگی گروهی و باهم‌بودن‌مان وابسته است. پس کووید۱۹ و مهارش یا پیشگیری از آن را نمی‌توان مسئله‌ای فردی و گرفتاری تک‌تنانه انگاشت. پیامدهای کووید۱۹ هم به توان‌کاهی یا جان‌‌باختن فردی بسنده نمی‌شود و از خرد و کلان تولید تا تجارت، به سختی همه جنبه‌های زندگی جمعی و اجتماعی آدمیان را دستخوش آسیب کرده است.
برای مهار چنین وضعیتی اگرچه رفتار درست برپایه دستورهای بهداشتی پیشگیرانه اثربخش است ولی در بافت گروهی و برپایه سیاست‌گذاری و اقدام‌های بایسته اجتماعی، ملی و حاکمیتی معنا و کارایی می‌یابد. مسئولیت و مأموریت حاکمیت هر کشوری سیاست‌گذاری و ایفای نقش اثربخش در زمینه‌های اقتصاد، بهداشت، تولید و... برای پیشبرد هدف‌های جمعی مردم، نگاهبانی و پاسداری از جان و سلامت تن و روان، چارچوب‌دهی به تعامل‌های خرد و کلان و پیشرفت و آبادانی است. در نبود سیاست‌گذاری‌های همه‌جانبه، پیشگیرانه و پاسداری‌کننده از حق و جان و مال همگان آیا تصمیم‌هایی گرفته می‌شود که به همه جنبه‌های یک کار سخت و بزرگ مانند مهار گسترش کووید۱۹ توجه شده باشد؟
یک‌سال‌و‌نیم است درگیر همه‌گیری کووید۱۹ شده‌ایم و هر هفته و هر‌ماه را با فراز‌و‌فرودهای آماری ترسناک، وعده‌ها و قول‌هایی گوناگون و پافشاری مداوم بر مقصربودن مردم سپری کرده‌ایم. اگرچه همچنان باید وظیفه شهروندی‌مان را در رعایت دستورنامه بهداشتی گوشزد و برای مهار این ارابه مرگ به یکدیگر کمک کنیم ولی فراتر از این توصیه نخست باید نظام تصمیم‌گیری و پیامدهای این روش یک‌سال‌و‌نیمه را ارزیابی و آسیب‌شناسی کنیم. کرونا نبرد یک تن با بی‌شمار ویروس نیست که فقط با شستن دست‌ها و زدن ماسک و قرقره‌کردن آب‌نمک بر آن چیره شویم. کرونا یک مسئله اجتماعی و یک چالش حاکمیتی است و ما باید به این واقعیت علمی، صادقانه و متعهد به حفاظت همگانی بپردازیم. وضعیت کنونی کشور ما در مسئله کرونا برآمده از سیاست‌ها و اقدام‌هایی است که امروز با رعایت‌نکردن‌های فردی درآمیخته و رکورد مرگ و بیماری را رقم زده است. برای کرونا از چاره‌ای حاکمیتی تا دستورنامه بهداشتی فردی تجربه شده و هست. از تجربه‌های جهانی بیاموزیم.
تب، بی‌رمقی، سرفه و کم‌نفسی نشانه‌هایی است که می‌تواند گویای درگیرشدن تن آدمی با بیماری کووید۱۹ باشد. آدمی در این بیماری هولناک تنهاتر از همیشه است و هر‌کسی برای آنکه دچار نشود، باید ارتباطش با دیگران را کم کند و فاصله‌ای را نگه دارد.
با اینکه در کشمکش با این بیماری تن آدمی تنهاتر از همیشه گمان می‌شود ولی باید پرسید آیا بیماری کووید۱۹ مسئله‌ای فردی است یا گروهی. در پی این پرسش باید پرسید بیماری که این‌‌همه در پیوند با زندگی گروهی ما را دچار کرده، آیا می‌تواند مسئله یا شرایطی فردی انگاشته شود. آیا برای چیرگی بر آن و مهار وضعیت می‌توان تنها بر رعایت دستورنامه‌های بهداشت فردی پای فشرد و کار دیگری نکرد. کووید۱۹ هریک از ما را در خفگی تنفس فردی‌مان به نابودی می‌کشاند ولی جابه‌جایی و گسترش و کشندگی‌اش به زندگی گروهی و باهم‌بودن‌مان وابسته است. پس کووید۱۹ و مهارش یا پیشگیری از آن را نمی‌توان مسئله‌ای فردی و گرفتاری تک‌تنانه انگاشت. پیامدهای کووید۱۹ هم به توان‌کاهی یا جان‌‌باختن فردی بسنده نمی‌شود و از خرد و کلان تولید تا تجارت، به سختی همه جنبه‌های زندگی جمعی و اجتماعی آدمیان را دستخوش آسیب کرده است.
برای مهار چنین وضعیتی اگرچه رفتار درست برپایه دستورهای بهداشتی پیشگیرانه اثربخش است ولی در بافت گروهی و برپایه سیاست‌گذاری و اقدام‌های بایسته اجتماعی، ملی و حاکمیتی معنا و کارایی می‌یابد. مسئولیت و مأموریت حاکمیت هر کشوری سیاست‌گذاری و ایفای نقش اثربخش در زمینه‌های اقتصاد، بهداشت، تولید و... برای پیشبرد هدف‌های جمعی مردم، نگاهبانی و پاسداری از جان و سلامت تن و روان، چارچوب‌دهی به تعامل‌های خرد و کلان و پیشرفت و آبادانی است. در نبود سیاست‌گذاری‌های همه‌جانبه، پیشگیرانه و پاسداری‌کننده از حق و جان و مال همگان آیا تصمیم‌هایی گرفته می‌شود که به همه جنبه‌های یک کار سخت و بزرگ مانند مهار گسترش کووید۱۹ توجه شده باشد؟
یک‌سال‌و‌نیم است درگیر همه‌گیری کووید۱۹ شده‌ایم و هر هفته و هر‌ماه را با فراز‌و‌فرودهای آماری ترسناک، وعده‌ها و قول‌هایی گوناگون و پافشاری مداوم بر مقصربودن مردم سپری کرده‌ایم. اگرچه همچنان باید وظیفه شهروندی‌مان را در رعایت دستورنامه بهداشتی گوشزد و برای مهار این ارابه مرگ به یکدیگر کمک کنیم ولی فراتر از این توصیه نخست باید نظام تصمیم‌گیری و پیامدهای این روش یک‌سال‌و‌نیمه را ارزیابی و آسیب‌شناسی کنیم. کرونا نبرد یک تن با بی‌شمار ویروس نیست که فقط با شستن دست‌ها و زدن ماسک و قرقره‌کردن آب‌نمک بر آن چیره شویم. کرونا یک مسئله اجتماعی و یک چالش حاکمیتی است و ما باید به این واقعیت علمی، صادقانه و متعهد به حفاظت همگانی بپردازیم. وضعیت کنونی کشور ما در مسئله کرونا برآمده از سیاست‌ها و اقدام‌هایی است که امروز با رعایت‌نکردن‌های فردی درآمیخته و رکورد مرگ و بیماری را رقم زده است. برای کرونا از چاره‌ای حاکمیتی تا دستورنامه بهداشتی فردی تجربه شده و هست. از تجربه‌های جهانی بیاموزیم.