انتخابات مجلس به سبک روسی
احمد وخشیته. استادیار دانشگاه دوستی ملل روسیه
فدراسیون روسیه مبتنی بر ساختار نظامی فدرال شکل گرفته است و از‌این‌رو از یک سو به موجب سلسله مراتبی که از سوی دستگاه‌های دولتی منطقه‌ای و مجلس محلی که در طول حاکمیت مرکزی بنا نهاده شده است، باید شاهد «قدرت عمودی» باشیم و از طرفی به واسطه تفکیک قوا در ساختار حاکمه، با «قدرت عرضی» روبه‌رو خواهیم بود.
مطابق ماده 10 فصل اول قانون اساسی فدراسیون روسیه به تفکیک قوا در این کشور اشاره شده که به موجب آن در کنار قوه مجریه که ریاست آن را رئیس‌جمهور بر عهده دارد، بر استقلال قوای مقننه و قضائیه نیز مشخصا تأکید شده است؛ با‌وجود‌این به نظر می‌رسد که مدل ساختار حکومت در این کشور بیشتر مبتنی بر نظام سیاسی نیمه‌ریاستی است. فدراسیون روسیه از دو مجلس تشکیل شده است: شورای فدراسیون روسیه (سنا) که به مجلس بالا (علیا) شهرت دارد و دومای ایالتی مجمع فدراسیون روسیه که به طور خلاصه مجلس دومای دولتی روسیه خطاب میشود و به مجلس پایین (سفلی) شناخته میشود.
روند انتخابات مجلس دوما
پاندمی کرونا سبب شد کمیسیون مرکزی انتخابات فدراسیون روسیه که مرجع برگزاری انتخابات‌ها در این کشور است، این دوره از انتخابات دومای دولتی روسیه را در سه روز (۱۷، ۱۸ و ۱۹ سپتامبر) برگزار کند. دومای روسیه یا همان مجلس نمایندگان از ۴۵۰ عضو تشکیل میشود که ۲۲۵ نفر آن به‌طور مستقل و نیمی دیگر به‌واسطه میزان موفقیت احزاب به مجلس وارد می‌شوند؛ برای مثال در این دوره از انتخابات، دو‌هزار‌و 20 نفر در مناطق مختلف روسیه به‌طور مستقل کاندیدا شدند که با توجه به ظرفیت ۲۲۵ نفر نامزد مستقل، رقابت برای هر کرسی حدود ۸.۹ بود.
از سوی دیگر ۱۴ حزب نیز در جریان این دوره از انتخابات با یکدیگر رقابت و هر‌کدام لیست کاندیداهای مد‌نظر خود را اعلام كردند؛ از‌این‌رو مردم هر منطقه در حوزه انتخابیه خود، در یک تعرفه به نامزد مستقل مد‌نظر خود رأی دادند و در تعرفه دیگر حزب مورد علاقه خود را انتخاب كردند. برای نمونه در این دوره سه‌هزارو 828 نامزد در لیست احزاب فدرال با یکدیگر رقابت كردند که می‌توان گفت از میان هر ۱۷ نفر، یک نفر شانس پیروزی برای کسب کرسی احزاب را مطابق ظرفیت ۲۲۵ نفر مجلس دوما داشت.
کدام احزاب شانس بیشتری دارند؟
حزب «روسیه متحد» که کمی بعدتر از به‌قدرت‌رسیدن ولادیمیر پوتین به‌عنوان رئیس‌جمهور روسیه در سال ۲۰۰۱ تشکیل شده است، نزدیک‌ترین حزب به حاکمیت در این کشور است و می‌توان از آن به‌عنوان پرقدرت‌ترین حزب روسیه نام برد که بیشترین کرسی را در مجلس دوما نیز در این دوره از مجلس داشت.
از سوی دیگر می‌توانیم به حزب «کمونیست فدراسیون روسیه» نیز اشاره کنیم که به‌عنوان پرقدرت‌ترین حزب اپوزیسیون در این کشور شناخته میشود و رهبر آن، پاول گرودنین است که در انتخابات ریاست‌جمهوری پیشین با ولادیمیر پوتین رقابت می‌کرد. آلکسی ناوالنی و حلقه او که در سال‌های اخیر به‌عنوان منتقدان پوتین شهرت یافته‌اند، تصمیم گرفتند در انتخابات دوما از نامزدهای حزب کمونیست حمایت کنند و بر این باور بودند که می‌توانند در ۱۳۷ حوزه نامزدهای حامی دولت را شکست دهند.
اما در این انتخابات سه حزب «مردم جدید»، «آلترناتیو سبز» و «آر.پی.اس.اس» برای اولین بار در کنار احزاب دیگری مانند حزب «سیب» که به‌عنوان یک حزب اپوزیسیون شناخته میشود و بر حقوق مدنی تمرکز دارد یا حزب «روسیه عادل» قرار گرفتند.
چه کسانی می‌توانند نامزد مجلس دوما بشوند
مطابق قانون اساسی افرادی که تابعیت روسیه دارند و از تابعیت کشور دیگری برخوردار نیستند، در‌صورتی‌که جرائم دادگاهی نداشته باشند و از سه درصد کل رأی‌دهندگان حوزه انتخابیه خود امضا جمع کنند، می‌توانند مدارک خود را به همراه لیست اموال خود، همسر/ نامزد و فرزندانشان در داخل و خارج به کمیسیون انتخابات ارائه دهند و مطابق بند ۹ ماده ۴۳، این کمیسیون موظف است در هفت روز کاری آن را بررسی و در صورت رد صلاحیت، مشخص کند که آن فرد کدام‌یک از شرایط ماده ۳۹ و ۴۰ را ندارد که پس از آن یک فرصت 10روزه تجدیدنظرخواهی وجود دارد. درمورد احزاب نیز لازم است آنها علاوه بر مدارک لازم نسبت به هر‌یک از نامزدهای داخل لیست‌شان، با توجه به کل رأی‌دهندگان هر منطقه حداقل ۲۰۰ هزار امضا جمع کرده باشند و حساب بانکی و گزارش مالی تبلیغات انتخاباتی خود را نیز اعلام کنند.
فدراسیون روسیه مبتنی بر ساختار نظامی فدرال شکل گرفته است و از‌این‌رو از یک سو به موجب سلسله مراتبی که از سوی دستگاه‌های دولتی منطقه‌ای و مجلس محلی که در طول حاکمیت مرکزی بنا نهاده شده است، باید شاهد «قدرت عمودی» باشیم و از طرفی به واسطه تفکیک قوا در ساختار حاکمه، با «قدرت عرضی» روبه‌رو خواهیم بود.
مطابق ماده 10 فصل اول قانون اساسی فدراسیون روسیه به تفکیک قوا در این کشور اشاره شده که به موجب آن در کنار قوه مجریه که ریاست آن را رئیس‌جمهور بر عهده دارد، بر استقلال قوای مقننه و قضائیه نیز مشخصا تأکید شده است؛ با‌وجود‌این به نظر می‌رسد که مدل ساختار حکومت در این کشور بیشتر مبتنی بر نظام سیاسی نیمه‌ریاستی است. فدراسیون روسیه از دو مجلس تشکیل شده است: شورای فدراسیون روسیه (سنا) که به مجلس بالا (علیا) شهرت دارد و دومای ایالتی مجمع فدراسیون روسیه که به طور خلاصه مجلس دومای دولتی روسیه خطاب میشود و به مجلس پایین (سفلی) شناخته میشود.
روند انتخابات مجلس دوما
پاندمی کرونا سبب شد کمیسیون مرکزی انتخابات فدراسیون روسیه که مرجع برگزاری انتخابات‌ها در این کشور است، این دوره از انتخابات دومای دولتی روسیه را در سه روز (۱۷، ۱۸ و ۱۹ سپتامبر) برگزار کند. دومای روسیه یا همان مجلس نمایندگان از ۴۵۰ عضو تشکیل میشود که ۲۲۵ نفر آن به‌طور مستقل و نیمی دیگر به‌واسطه میزان موفقیت احزاب به مجلس وارد می‌شوند؛ برای مثال در این دوره از انتخابات، دو‌هزار‌و 20 نفر در مناطق مختلف روسیه به‌طور مستقل کاندیدا شدند که با توجه به ظرفیت ۲۲۵ نفر نامزد مستقل، رقابت برای هر کرسی حدود ۸.۹ بود.
از سوی دیگر ۱۴ حزب نیز در جریان این دوره از انتخابات با یکدیگر رقابت و هر‌کدام لیست کاندیداهای مد‌نظر خود را اعلام كردند؛ از‌این‌رو مردم هر منطقه در حوزه انتخابیه خود، در یک تعرفه به نامزد مستقل مد‌نظر خود رأی دادند و در تعرفه دیگر حزب مورد علاقه خود را انتخاب كردند. برای نمونه در این دوره سه‌هزارو 828 نامزد در لیست احزاب فدرال با یکدیگر رقابت كردند که می‌توان گفت از میان هر ۱۷ نفر، یک نفر شانس پیروزی برای کسب کرسی احزاب را مطابق ظرفیت ۲۲۵ نفر مجلس دوما داشت.
کدام احزاب شانس بیشتری دارند؟
حزب «روسیه متحد» که کمی بعدتر از به‌قدرت‌رسیدن ولادیمیر پوتین به‌عنوان رئیس‌جمهور روسیه در سال ۲۰۰۱ تشکیل شده است، نزدیک‌ترین حزب به حاکمیت در این کشور است و می‌توان از آن به‌عنوان پرقدرت‌ترین حزب روسیه نام برد که بیشترین کرسی را در مجلس دوما نیز در این دوره از مجلس داشت.
از سوی دیگر می‌توانیم به حزب «کمونیست فدراسیون روسیه» نیز اشاره کنیم که به‌عنوان پرقدرت‌ترین حزب اپوزیسیون در این کشور شناخته میشود و رهبر آن، پاول گرودنین است که در انتخابات ریاست‌جمهوری پیشین با ولادیمیر پوتین رقابت می‌کرد. آلکسی ناوالنی و حلقه او که در سال‌های اخیر به‌عنوان منتقدان پوتین شهرت یافته‌اند، تصمیم گرفتند در انتخابات دوما از نامزدهای حزب کمونیست حمایت کنند و بر این باور بودند که می‌توانند در ۱۳۷ حوزه نامزدهای حامی دولت را شکست دهند.
اما در این انتخابات سه حزب «مردم جدید»، «آلترناتیو سبز» و «آر.پی.اس.اس» برای اولین بار در کنار احزاب دیگری مانند حزب «سیب» که به‌عنوان یک حزب اپوزیسیون شناخته میشود و بر حقوق مدنی تمرکز دارد یا حزب «روسیه عادل» قرار گرفتند.
چه کسانی می‌توانند نامزد مجلس دوما بشوند
مطابق قانون اساسی افرادی که تابعیت روسیه دارند و از تابعیت کشور دیگری برخوردار نیستند، در‌صورتی‌که جرائم دادگاهی نداشته باشند و از سه درصد کل رأی‌دهندگان حوزه انتخابیه خود امضا جمع کنند، می‌توانند مدارک خود را به همراه لیست اموال خود، همسر/ نامزد و فرزندانشان در داخل و خارج به کمیسیون انتخابات ارائه دهند و مطابق بند ۹ ماده ۴۳، این کمیسیون موظف است در هفت روز کاری آن را بررسی و در صورت رد صلاحیت، مشخص کند که آن فرد کدام‌یک از شرایط ماده ۳۹ و ۴۰ را ندارد که پس از آن یک فرصت 10روزه تجدیدنظرخواهی وجود دارد. درمورد احزاب نیز لازم است آنها علاوه بر مدارک لازم نسبت به هر‌یک از نامزدهای داخل لیست‌شان، با توجه به کل رأی‌دهندگان هر منطقه حداقل ۲۰۰ هزار امضا جمع کرده باشند و حساب بانکی و گزارش مالی تبلیغات انتخاباتی خود را نیز اعلام کنند.