دریافت سود سهام به شیوه سنتی!

یکی از مهم‌ترین خدمات ارائه‌شده از سوی سامانه سجام، پرداخت سود سهام‌داران شرکت‌های بورسی به‌ صورت الکترونیکی است. روش کار در این سامانه بر این اساس است که سهام‌داران برای دریافت سود سهام لازم نیست حضوری به شرکت یا بانک مراجعه کنند یا اینکه شماره حساب ویژه‌ای برای شرکت خاصی داشته باشند. تا قبل از عملیاتی‌شدن سامانه سجام، روال پرداخت سود به صورت‌های مختلفی بود. یکی از روش‌ها، دریافت شماره‌ حساب از تمامی سرمایه‌گذاران از طریق دورنگار یا ایمیل و واریز سود تقسیمی به ‌حساب آنها بود. روش دیگر معرفی یک بانک به سرمایه‌گذاران بود تا در تاریخ مشخص‌‌شده آنان با مراجعه به بانک مربوطه و با ارائه کارت ملی و کد بورسی، سود تقسیمی خود را دریافت کنند. با ورود سامانه سجام به بازار سرمایه، مقرر شد شركت‌ها، مبالغ سود سهام سهام‌داران را در تاریخ اعلام‌‌شده، به‌ حساب «شرکت سپرده‌گذاری مرکزی» واریز و در مرحله نهایی، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وجوه مربوطه را به‌ صورت متمرکز به‌ حساب‌ بانكی سهام‌دارانی که در سامانه سجام ثبت‌نام کرده‌اند، واریز کند. با وجود اینکه از راه‌اندازی سامانه سجام حدود سه سال می‌گذرد و شرکت‌ها می‌توانند از طریق این سامانه نسبت به پرداخت سود مجامع به ‌صورت الکترونیکی اقدام کنند، اما بعضی از آنها برای پرداخت سودهای ناچیز حتی در این شرایط کرونایی، سهام‌داران را مجبور به مراجعه به بانک می‌کنند. به باور فعالان بازار سرمایه، شرکت‌ها به دو دلیل مایل به پرداخت سود از طریق سامانه سجام نیستند. نخست آنکه زمانی که شرکت‌های بورسی قصد دارند سود سهام را از طریق سجام پرداخت کنند باید به سامانه سجام کارمزد پرداخت کنند و بسیاری از آنها مایل به انجام این کار نیستند. نکته دوم و در واقع دلیل اصلی این است که زمانی که شرکت‌ها، بانکی را برای پرداخت سود به سهام‌داران معرفی می‌کنند، بسیاری از مردم یا فراموش می‌کنند یا میزان سود به قدری ناچیز است که زمانی را به این کار اختصاص نمی‌دهند و به کلی از دریافت آن صرف نظر می‌کنند و به این شکل سودهای خُرد به دست فراموشی سپرده شده و همین مسئله باعث انباشت ثروت‌ کلانی برای این قبیل از شرکت‌ها می‌شود. ضمن اینکه تعدادی از سهام‌داران برای دریافت سود دیرتر اقدام می‌کنند و به این شکل مبلغ سود سهام، زمان بیشتری در حساب باقی می‌ماند و این به نفع شرکت‌ها است. به عقیده صاحب‌نظران مهم‌ترین مشکل در این رابطه، اجباری‌نبودن فرایند واریز سود سهام از طریق سامانه سجام است و راه‌حل آن، اصلاح قانون تجارت و بازار سرمایه است که در آن همه شرکت‌های بورسی به صورت قانونی ملزم به پرداخت سود ازطریق سامانه سجام شوند تا از این طریق هم از سودجویی ناشران بورسی جلوگیری شود و هم مردم به حق خود برسند. بنابراین با توجه به خلأ قانونی در این خصوص، تشدید الزامات قانونی برای شرکت‌های بورسی از سوی نهادهای قانون بالادستی مانند مصوبه مجلس شورای اسلامی که ضمانت اجرائی لازم را داشته باشد، امری ضروری و لازم است.

یکی از مهم‌ترین خدمات ارائه‌شده از سوی سامانه سجام، پرداخت سود سهام‌داران شرکت‌های بورسی به‌ صورت الکترونیکی است. روش کار در این سامانه بر این اساس است که سهام‌داران برای دریافت سود سهام لازم نیست حضوری به شرکت یا بانک مراجعه کنند یا اینکه شماره حساب ویژه‌ای برای شرکت خاصی داشته باشند. تا قبل از عملیاتی‌شدن سامانه سجام، روال پرداخت سود به صورت‌های مختلفی بود. یکی از روش‌ها، دریافت شماره‌ حساب از تمامی سرمایه‌گذاران از طریق دورنگار یا ایمیل و واریز سود تقسیمی به ‌حساب آنها بود. روش دیگر معرفی یک بانک به سرمایه‌گذاران بود تا در تاریخ مشخص‌‌شده آنان با مراجعه به بانک مربوطه و با ارائه کارت ملی و کد بورسی، سود تقسیمی خود را دریافت کنند. با ورود سامانه سجام به بازار سرمایه، مقرر شد شركت‌ها، مبالغ سود سهام سهام‌داران را در تاریخ اعلام‌‌شده، به‌ حساب «شرکت سپرده‌گذاری مرکزی» واریز و در مرحله نهایی، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی وجوه مربوطه را به‌ صورت متمرکز به‌ حساب‌ بانكی سهام‌دارانی که در سامانه سجام ثبت‌نام کرده‌اند، واریز کند. با وجود اینکه از راه‌اندازی سامانه سجام حدود سه سال می‌گذرد و شرکت‌ها می‌توانند از طریق این سامانه نسبت به پرداخت سود مجامع به ‌صورت الکترونیکی اقدام کنند، اما بعضی از آنها برای پرداخت سودهای ناچیز حتی در این شرایط کرونایی، سهام‌داران را مجبور به مراجعه به بانک می‌کنند. به باور فعالان بازار سرمایه، شرکت‌ها به دو دلیل مایل به پرداخت سود از طریق سامانه سجام نیستند. نخست آنکه زمانی که شرکت‌های بورسی قصد دارند سود سهام را از طریق سجام پرداخت کنند باید به سامانه سجام کارمزد پرداخت کنند و بسیاری از آنها مایل به انجام این کار نیستند. نکته دوم و در واقع دلیل اصلی این است که زمانی که شرکت‌ها، بانکی را برای پرداخت سود به سهام‌داران معرفی می‌کنند، بسیاری از مردم یا فراموش می‌کنند یا میزان سود به قدری ناچیز است که زمانی را به این کار اختصاص نمی‌دهند و به کلی از دریافت آن صرف نظر می‌کنند و به این شکل سودهای خُرد به دست فراموشی سپرده شده و همین مسئله باعث انباشت ثروت‌ کلانی برای این قبیل از شرکت‌ها می‌شود. ضمن اینکه تعدادی از سهام‌داران برای دریافت سود دیرتر اقدام می‌کنند و به این شکل مبلغ سود سهام، زمان بیشتری در حساب باقی می‌ماند و این به نفع شرکت‌ها است. به عقیده صاحب‌نظران مهم‌ترین مشکل در این رابطه، اجباری‌نبودن فرایند واریز سود سهام از طریق سامانه سجام است و راه‌حل آن، اصلاح قانون تجارت و بازار سرمایه است که در آن همه شرکت‌های بورسی به صورت قانونی ملزم به پرداخت سود ازطریق سامانه سجام شوند تا از این طریق هم از سودجویی ناشران بورسی جلوگیری شود و هم مردم به حق خود برسند. بنابراین با توجه به خلأ قانونی در این خصوص، تشدید الزامات قانونی برای شرکت‌های بورسی از سوی نهادهای قانون بالادستی مانند مصوبه مجلس شورای اسلامی که ضمانت اجرائی لازم را داشته باشد، امری ضروری و لازم است.