یارانه پنهان؛ ۲.۵ برابر بودجه یک سال کشور
شرق: تصور کنید شما بدهی بالایی دارید و باید خرج زندگی چندین نفر را هم بدهید؛ 10 سالی هم هست که درست خرجی ندادهاید و هر بهانهای هم که شده آوردهاید. حالا به کسانی که مسئولیت خرج و برج زندگیشان را دارید میگویید این سقف بالاسر و جایی که میخوابید و اسباب و اثاث خانه را اگر میفروختم اینقدر میشد -حتی اگر مشتریای نبود- پس شما همینقدر به من بدهکارید؛ البته به شکل «پنهان». این نه دقیقا ولی تقریبا ماجرای همان یارانه پنهانی است که این روزها زیاد میشنوید. اول رئیس سازمان برنامهوبودجه گفت دولت سالی ۶۳ میلیارد دلار یارانه پنهان میدهد. سپس آژانس بینالمللی انرژی در گزارشی اعلام کرد ایران ۸۶ میلیارد دلار یارانه انرژی میدهد و این را دستشان گرفتند که این هم نهاد بینالمللی بدون اشاره به اینکه نگاه این نهاد به ماجرا از چشم کشورهایی است که واردات انرژی دارند نه تولید انرژی و اساسا اهداف آن هم با کشوری با مختصات ایران متفاوت است. به همین هم بسنده نشد و رقم بعدی ۱۰۳ میلیارد دلار شد. بعد شد ۱۱۰ میلیارد دلار. تا همین دیشب که «مهرداد بذرپاش» در تلویزیون گفت ۲.۵ برابر بودجه یک سال یارانه پنهان میدهیم. میگویند جزئیات پرداخت یارانههای پنهان حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۹، ۲۰۲ هزار و ۷۶۵ میلیارد تومان بابت کالاهای اساسی یارانه پرداخت شده است. در این رابطه، لازم به یادآوری است که عمده پرداخت یارانه کالاهای اساسی مربوط به تأمین ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات شش قلم به همراه بخشی از واردات دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی است که در سال جاری و براساس قانون بودجه هشت میلیارد دلار برای واردات این اقلام با ارز ترجیحی پیشبینی شده است. از سویی ۴۰۰ هزار و ۵۶ میلیارد تومان یارانه بابت پنج فراورده اصلی و سوخت هوایی پرداخت شده است. دیگر یارانه پنهان پرداختی دولت مربوط به گاز طبیعی با ۹۸۰ هزار و ۳۵۹ میلیارد تومان است که بالاترین حد پرداخت یارانه پنهان در سال گذشته را به خود اختصاص داده است. از اینجا خوب میتوانید به چگونگی محاسبه یارانه پنهان واقف شوید. دولت میگوید اگر من گاز را میفروختم آن هم با قیمت بینالمللی این عدد پول دستم را میگرفت. پس این یارانه است و چون پنهان هم هست باید پولش را مردم بدهند وگرنه میفروشم به بازارهای جهانی هرچند فعلا که بازاری برای آن وجود ندارد. دولت در حوزه برق ۱۲ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان و آب هفت هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت کرده است. و بعد میگویند این حجم سنگین یارانههای پنهان در حالی سالها در اقتصاد ایران در حال پرداخت است که دولت از سویی با کسریهای سنگین بودجه مواجه بوده و از سوی دیگر همواره بحث رانت و فساد موجود در پرداخت یارانههای پنهان مطرح بوده است اما اقدام اصلاحی جدی از سوی دولت و مجلس انجام نشده است. فقط امیدواریم اصلاح دولت در این مورد خیلی جدی نباشد و به عواقب اقدامهای جدی پیشین توجه شود.
شرق: تصور کنید شما بدهی بالایی دارید و باید خرج زندگی چندین نفر را هم بدهید؛ 10 سالی هم هست که درست خرجی ندادهاید و هر بهانهای هم که شده آوردهاید. حالا به کسانی که مسئولیت خرج و برج زندگیشان را دارید میگویید این سقف بالاسر و جایی که میخوابید و اسباب و اثاث خانه را اگر میفروختم اینقدر میشد -حتی اگر مشتریای نبود- پس شما همینقدر به من بدهکارید؛ البته به شکل «پنهان». این نه دقیقا ولی تقریبا ماجرای همان یارانه پنهانی است که این روزها زیاد میشنوید. اول رئیس سازمان برنامهوبودجه گفت دولت سالی ۶۳ میلیارد دلار یارانه پنهان میدهد. سپس آژانس بینالمللی انرژی در گزارشی اعلام کرد ایران ۸۶ میلیارد دلار یارانه انرژی میدهد و این را دستشان گرفتند که این هم نهاد بینالمللی بدون اشاره به اینکه نگاه این نهاد به ماجرا از چشم کشورهایی است که واردات انرژی دارند نه تولید انرژی و اساسا اهداف آن هم با کشوری با مختصات ایران متفاوت است. به همین هم بسنده نشد و رقم بعدی ۱۰۳ میلیارد دلار شد. بعد شد ۱۱۰ میلیارد دلار. تا همین دیشب که «مهرداد بذرپاش» در تلویزیون گفت ۲.۵ برابر بودجه یک سال یارانه پنهان میدهیم. میگویند جزئیات پرداخت یارانههای پنهان حاکی از آن است که در سال ۱۳۹۹، ۲۰۲ هزار و ۷۶۵ میلیارد تومان بابت کالاهای اساسی یارانه پرداخت شده است. در این رابطه، لازم به یادآوری است که عمده پرداخت یارانه کالاهای اساسی مربوط به تأمین ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات شش قلم به همراه بخشی از واردات دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی است که در سال جاری و براساس قانون بودجه هشت میلیارد دلار برای واردات این اقلام با ارز ترجیحی پیشبینی شده است. از سویی ۴۰۰ هزار و ۵۶ میلیارد تومان یارانه بابت پنج فراورده اصلی و سوخت هوایی پرداخت شده است. دیگر یارانه پنهان پرداختی دولت مربوط به گاز طبیعی با ۹۸۰ هزار و ۳۵۹ میلیارد تومان است که بالاترین حد پرداخت یارانه پنهان در سال گذشته را به خود اختصاص داده است. از اینجا خوب میتوانید به چگونگی محاسبه یارانه پنهان واقف شوید. دولت میگوید اگر من گاز را میفروختم آن هم با قیمت بینالمللی این عدد پول دستم را میگرفت. پس این یارانه است و چون پنهان هم هست باید پولش را مردم بدهند وگرنه میفروشم به بازارهای جهانی هرچند فعلا که بازاری برای آن وجود ندارد. دولت در حوزه برق ۱۲ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان و آب هفت هزار و ۸۵۰ میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت کرده است. و بعد میگویند این حجم سنگین یارانههای پنهان در حالی سالها در اقتصاد ایران در حال پرداخت است که دولت از سویی با کسریهای سنگین بودجه مواجه بوده و از سوی دیگر همواره بحث رانت و فساد موجود در پرداخت یارانههای پنهان مطرح بوده است اما اقدام اصلاحی جدی از سوی دولت و مجلس انجام نشده است. فقط امیدواریم اصلاح دولت در این مورد خیلی جدی نباشد و به عواقب اقدامهای جدی پیشین توجه شود.