تأمین انرژی اوکراین؛ میدان تقابل غرب و شرق

رقابت برای تأمین انرژی شرق اروپا داغ‌تر از هر زمان است.‍ درحالی‌که «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهوری اوکراین، در روزهای گذشته به دیدار جو بایدن در کاخ سفید رفته بود، رقابت برای تصاحب بازار انرژی اوکراین به نبردی میان شرق و غرب تبدیل شده است. از یک سو سرمایه‌گذاران غربی بر سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اوکراین تمرکز کرده‌اند و از سوی دیگر روسیه اصرار بر صادرات سوخت‌های فسیلی به این کشور دارد. به این ترتیب مبارزه برای تأمین انرژی این کشور به رقابتی اخلاقی شبیه شده که یادآور دوران جنگ سرد است.
ده‌ها هزار پنل در مزرعه بزرگ خورشیدی نیکوپل در اوکراین انرژی خورشیدی را ذخیره می‌کنند؛ اما امکان هیچ استفاده‌ای از آن وجود ندارد. در اواخر سال 2019، کارشناسان شرکت کانادایی TIU که صاحب این مزرعه است، مطلع شدند که کارخانه فروآلیاژ (آلیاژ آهن‌دار) نیکوپل که در نزدیکی مزرعه خورشیدی آنها قرار دارد و «ایهور کولومویسکی» الیگارش بدنام اوکراینی برق مزرعه آنها را به بهانه انجام تعمیرات قطع می‌کند. آنها تردید داشتند که نیازی به تعمیرات باشد اما با وجود اعتراض به قطعی برق که از سال 2019 تاکنون ادامه داشته، برق این مرزعه تولید انرژی خورشیدی وصل نشده است. «کولومویسکی» یکی از افراد فاسد و صاحب نفوذ در اوکراین است که عمق فساد او ریشه در اقتصاد و سیاست اوکراین دارد. او دسته‌ای از نمایندگان پارلمان را که بدون آنها دولت ائتلافی کنونی سقوط می‌کند، تحت کنترل خود دارد. او همچنین سودآورترین بخش توزیع‌کننده انرژی اوکراین را هم تحت اختیار خود دارد و پیش از این هم تعدادی از بزرگ‌ترین بانک‌های این کشور را تحت کنترل داشت. «کولومویسکی» به اندازه‌ای شخصیتی جنجالی است که در مارس 2021 به‌ دلیل «فساد قابل توجه» در لیست سیاه ایالات متحده قرار گرفت. حرص و طمع او را تنها می‌توان با دمدمی‌مزاجی و بی‌وفایی‌اش مقایسه کرد. «کولومویسکی» در سال 2014 بودجه نیروهای اوکراینی را که در جنگ کریمه علیه روسیه می‌جنگیدند، تأمین می‌کرد، اما ازآنجاکه ایالات متحده در سال‌های اخیر توجه بیشتری به پرونده‌های فساد او نشان داده است، وفاداری‌اش از غرب به شرق تغییر کرده است. این کارگزار قدرت در اوکراین درحال‌حاضر استدلال می‌کند که اتحادیه اروپا و ناتو «از ما حمایت نخواهند کرد درحالی‌که روسیه مایل است تا اوکراین را وارد یک پیمان ورشوی جدید کند».
اتحاد فزاینده کولومویسکی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، باعث شده او متهم به تضعیف استقلال اوکراین در زمینه انرژی مقابل مسکو شود. با جنگ داخلی 2014 که منجر به تسلط جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه بر غنی‌ترین منطقه زغال‌سنگ اوکراین شد، واردات انرژی به یک موضوع کلیدی و سیاسی در این کشور تبدیل شده است.
با وجود ممنوعیت واردات گاز روسیه و تلاش‌های متعدد برای محدودکردن واردات سایر سوخت‌های فسیلی از این کشور، روسیه هنوز هم یک‌سوم انرژی اوکراین را تأمین می‌کند. «کولومویسکی» تنها یک نمونه است. شرایط منطقه به‌ گونه‌ای است که غرب درمورد صادرات سوخت‌های فسیلی به کشورهای اروپای شرقی مانند اوکراین نمی‌تواند خوش‌بینی زیادی به رقابت با روسیه داشته باشد و با توجه به اینکه خط لوله انتقال گاز «نورداستریم2» وابستگی انرژی اروپا به مسکو از امروز هم بیشتر خواهد شد. در واقع توسعه موفقیت‌آمیز بخش انرژی تجدیدپذیر در شرق اروپا نه‌تنها نفوذ سیاسی پوتین را تضعیف می‌کند، بلکه ضربه‌ای مخرب به اقتصاد روسیه وارد خواهد کرد. با توجه به اینکه سوخت‌های فسیلی دوسوم صادرات روسیه را تشکیل می‌دهند، انقلاب و تحول اساسی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند فاجعه‌ای اقتصادی برای مسکو رقم بزند. با درنظرگرفتن این موضوع می‌توان دریافت که اوکراین از زمان جنگ با روسیه، یارانه‌های عظیمی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه داده است.
همین وابستگی شدید روسیه به صادرات سوخت‌های فسیلی است که باعث می‌شود کشورهای اروپای شرقی به توافق اخیر آلمان و آمریکا درمورد خط لوله انتقال گاز «نورداستریم 2» به‌عنوان یک اقدام مخرب ژئوپلیتیکی نگاه کنند. تجاوز کولومویسکی به مزرعه خورشیدی نیکوپل نشان‌دهنده تلاش نیروهای متحد روسیه برای تضعیف روند تغییر الگوی مصرف انرژی به انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ اما خطرهای دیگری نیز صنعتی را که همچنان هنوز سهم ناچیزی در تولید برق اوکراین دارد، تهدید می‌کند. ‌بخش انرژی اوکراین اکنون به صحنه تقابل غرب و شرق، خیر در برابر شر تبدیل شده که یادآور نگرش‌های دوران جنگ سرد است. صاحبان مزرعه خورشیدی نیکوپل در ویدئویی که مشاجره حقوقی خود با کولومویسکی را شرح می‌دهند، این موضوع را به‌عنوان یک داستان اخلاقی ساده مطرح می‌کنند: یک «سرمایه‌گذار درست‌کار کانادایی» در تلاش است تا مردم سختکوش، منصف و مهربان نیکوپل را از چنگال الیگارشی شرور و مورد حمایت روسیه نجات دهد. این تصویر ساده نشان می‌دهد که چگونه منافع اقتصادی غرب در بخش انرژی اروپای شرقی با تشویق تغییر الگوی مصرف به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، کاملا هماهنگ با همان دوگانگی اخلاقی است که از دوران جنگ‌های صلیبی غرب و شرق را در برابر هم قرار داده است. داستانی کهن از تاریخ رویارویی غرب در برابر شرق، خیر در برابر شر، آزادی در برابر بردگی، اکنون در حال اجراست؛ زیرا انقلاب انرژی در منطقه به موضوعی ژئوپلیتیک و آزمون وفاداری و سرسپردگی تبدیل شده است.
منبع: Spectator

رقابت برای تأمین انرژی شرق اروپا داغ‌تر از هر زمان است.‍ درحالی‌که «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس‌جمهوری اوکراین، در روزهای گذشته به دیدار جو بایدن در کاخ سفید رفته بود، رقابت برای تصاحب بازار انرژی اوکراین به نبردی میان شرق و غرب تبدیل شده است. از یک سو سرمایه‌گذاران غربی بر سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر اوکراین تمرکز کرده‌اند و از سوی دیگر روسیه اصرار بر صادرات سوخت‌های فسیلی به این کشور دارد. به این ترتیب مبارزه برای تأمین انرژی این کشور به رقابتی اخلاقی شبیه شده که یادآور دوران جنگ سرد است.
ده‌ها هزار پنل در مزرعه بزرگ خورشیدی نیکوپل در اوکراین انرژی خورشیدی را ذخیره می‌کنند؛ اما امکان هیچ استفاده‌ای از آن وجود ندارد. در اواخر سال 2019، کارشناسان شرکت کانادایی TIU که صاحب این مزرعه است، مطلع شدند که کارخانه فروآلیاژ (آلیاژ آهن‌دار) نیکوپل که در نزدیکی مزرعه خورشیدی آنها قرار دارد و «ایهور کولومویسکی» الیگارش بدنام اوکراینی برق مزرعه آنها را به بهانه انجام تعمیرات قطع می‌کند. آنها تردید داشتند که نیازی به تعمیرات باشد اما با وجود اعتراض به قطعی برق که از سال 2019 تاکنون ادامه داشته، برق این مرزعه تولید انرژی خورشیدی وصل نشده است. «کولومویسکی» یکی از افراد فاسد و صاحب نفوذ در اوکراین است که عمق فساد او ریشه در اقتصاد و سیاست اوکراین دارد. او دسته‌ای از نمایندگان پارلمان را که بدون آنها دولت ائتلافی کنونی سقوط می‌کند، تحت کنترل خود دارد. او همچنین سودآورترین بخش توزیع‌کننده انرژی اوکراین را هم تحت اختیار خود دارد و پیش از این هم تعدادی از بزرگ‌ترین بانک‌های این کشور را تحت کنترل داشت. «کولومویسکی» به اندازه‌ای شخصیتی جنجالی است که در مارس 2021 به‌ دلیل «فساد قابل توجه» در لیست سیاه ایالات متحده قرار گرفت. حرص و طمع او را تنها می‌توان با دمدمی‌مزاجی و بی‌وفایی‌اش مقایسه کرد. «کولومویسکی» در سال 2014 بودجه نیروهای اوکراینی را که در جنگ کریمه علیه روسیه می‌جنگیدند، تأمین می‌کرد، اما ازآنجاکه ایالات متحده در سال‌های اخیر توجه بیشتری به پرونده‌های فساد او نشان داده است، وفاداری‌اش از غرب به شرق تغییر کرده است. این کارگزار قدرت در اوکراین درحال‌حاضر استدلال می‌کند که اتحادیه اروپا و ناتو «از ما حمایت نخواهند کرد درحالی‌که روسیه مایل است تا اوکراین را وارد یک پیمان ورشوی جدید کند».
اتحاد فزاینده کولومویسکی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، باعث شده او متهم به تضعیف استقلال اوکراین در زمینه انرژی مقابل مسکو شود. با جنگ داخلی 2014 که منجر به تسلط جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه بر غنی‌ترین منطقه زغال‌سنگ اوکراین شد، واردات انرژی به یک موضوع کلیدی و سیاسی در این کشور تبدیل شده است.
با وجود ممنوعیت واردات گاز روسیه و تلاش‌های متعدد برای محدودکردن واردات سایر سوخت‌های فسیلی از این کشور، روسیه هنوز هم یک‌سوم انرژی اوکراین را تأمین می‌کند. «کولومویسکی» تنها یک نمونه است. شرایط منطقه به‌ گونه‌ای است که غرب درمورد صادرات سوخت‌های فسیلی به کشورهای اروپای شرقی مانند اوکراین نمی‌تواند خوش‌بینی زیادی به رقابت با روسیه داشته باشد و با توجه به اینکه خط لوله انتقال گاز «نورداستریم2» وابستگی انرژی اروپا به مسکو از امروز هم بیشتر خواهد شد. در واقع توسعه موفقیت‌آمیز بخش انرژی تجدیدپذیر در شرق اروپا نه‌تنها نفوذ سیاسی پوتین را تضعیف می‌کند، بلکه ضربه‌ای مخرب به اقتصاد روسیه وارد خواهد کرد. با توجه به اینکه سوخت‌های فسیلی دوسوم صادرات روسیه را تشکیل می‌دهند، انقلاب و تحول اساسی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند فاجعه‌ای اقتصادی برای مسکو رقم بزند. با درنظرگرفتن این موضوع می‌توان دریافت که اوکراین از زمان جنگ با روسیه، یارانه‌های عظیمی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه داده است.
همین وابستگی شدید روسیه به صادرات سوخت‌های فسیلی است که باعث می‌شود کشورهای اروپای شرقی به توافق اخیر آلمان و آمریکا درمورد خط لوله انتقال گاز «نورداستریم 2» به‌عنوان یک اقدام مخرب ژئوپلیتیکی نگاه کنند. تجاوز کولومویسکی به مزرعه خورشیدی نیکوپل نشان‌دهنده تلاش نیروهای متحد روسیه برای تضعیف روند تغییر الگوی مصرف انرژی به انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ اما خطرهای دیگری نیز صنعتی را که همچنان هنوز سهم ناچیزی در تولید برق اوکراین دارد، تهدید می‌کند. ‌بخش انرژی اوکراین اکنون به صحنه تقابل غرب و شرق، خیر در برابر شر تبدیل شده که یادآور نگرش‌های دوران جنگ سرد است. صاحبان مزرعه خورشیدی نیکوپل در ویدئویی که مشاجره حقوقی خود با کولومویسکی را شرح می‌دهند، این موضوع را به‌عنوان یک داستان اخلاقی ساده مطرح می‌کنند: یک «سرمایه‌گذار درست‌کار کانادایی» در تلاش است تا مردم سختکوش، منصف و مهربان نیکوپل را از چنگال الیگارشی شرور و مورد حمایت روسیه نجات دهد. این تصویر ساده نشان می‌دهد که چگونه منافع اقتصادی غرب در بخش انرژی اروپای شرقی با تشویق تغییر الگوی مصرف به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر، کاملا هماهنگ با همان دوگانگی اخلاقی است که از دوران جنگ‌های صلیبی غرب و شرق را در برابر هم قرار داده است. داستانی کهن از تاریخ رویارویی غرب در برابر شرق، خیر در برابر شر، آزادی در برابر بردگی، اکنون در حال اجراست؛ زیرا انقلاب انرژی در منطقه به موضوعی ژئوپلیتیک و آزمون وفاداری و سرسپردگی تبدیل شده است.
منبع: Spectator