|

ایران، طالبان را به رسمیت شناخته است؟

اگرچه در تعبیر سخنگو، به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی هنوز دولت خودخوانده طالبان را به رسمیت نشناخته، اما در عمل به نظر می‌رسد در سکوت و در عمل این اتفاق رخ داده است. چه آن وقت که کامیون‌های سوخت ایرانی مسیر گمرک اسلام‌قلعه را طی کردند تا مذاکراتی که این روزها نماینده رئیس دولت در امور افغانستان در کابل در حال انجام آن است.
طالبان برای ادامه حکومت خود در افغانستان و ارتباط با جامعه بین‌المللی نیازمند شناسایی از سوی کشورهای دیگر است. اگرچه تاکنون این اتفاق رخ نداده؛ اما همسایگان افغانستان تعامل با این گروه را انتخاب کرده‌اند. در ‌این ‌بین ایران نیز کمیته‌های همکاری ایران و افغانستان را راه‌اندازی کرده است. به نظر می‌رسد دولت ایران به طور ضمنی طالبان را به رسمیت شناخته است؛ ولی به طور شفاهی هنوز حرف دیگری می‌زند.
روز گذشته سومین روز حضور کاظمی‌قمی نماینده ویژه رئیس دولت ایران در افغانستان بوده و او مذاکراتی با اعضای آنچه کابینه طالبان معرفی شده، داشته است. این ملاقات‌ها به بهانه «مراسم آغاز به کار کمیته‌های همکاری‌های ایران و افغانستان در کابل» انجام گرفته است. طبق اخبار ارسال‌شده از نهادهای رسمی «در مراسم آغاز به کار کمیته‌ها سرپرستان وزارتخانه‌های زراعت، امور مهاجران، اطلاعات و فرهنگ، اقتصاد و تجارت و صنعت طالبان حضور داشتند». «حسن کاظمی‌قمی روز سه‌شنبه با ملا عبدالغنی برادر، معاون اول رئیس کابینه طالبان دیدار و درباره راه‌های گسترش همکاری‌های ایران و افغانستان گفت‌وگو کرد. همچنین در این دیدار درمورد گسترش روابط میان دو کشور و ایجاد کمیته ‌های مشترک همکاری در عرصه‌های مختلف، توافق شد.
همچنین روز سه‌شنبه حسن کاظمی‌قمی با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، دیدار و درباره مسائل مختلف ازجمله موضوعات سیاسی، اقتصادی، امور مهاجران، روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی کرد». دیدار با افراد متفاوت از هیئت طالبان و مذاکره درمورد همکاری‌های دوجانبه همان نشانه‌ای است که دولت خودخوانده طالبان را در مسیر به رسمیت شناختن قرار می‌دهد یا حتی به‌نوعی به رسمیت شناختن آنهاست. کاظمی‌قمی در این مذاکرات بدون اشاره به اینکه طالبان به‌سادگی دولت قانونی این کشور را کنار زده و با قدرت سلاح، افغانستان را به دست آورده، گفته است «امروز به دلیل مخالفت بیگانگان مشکلات زیادی برای مردم افغانستان پیش آمده و افغانستان دارای منابع زیادی است که دیگران اجازه نداده‌اند از این نعمت‌ها استفاده شود. ایران برای شکوفا‌کردن توانمندی‌های افغانستان در کنار مردم افغانستان خواهد ایستاد... . اشغالگر از افغانستان فرار کرده است؛ اما شرارت او وجود دارد و کاری نکنیم که مردم افغانستان به دلیل مشکلات از کشور فرار کنند. برادرانه به هم اعتماد کنیم، کاغذبازی‌ها را کنار بگذاریم و زمینه‌های همکاری را پیدا کنیم. در کمیته‌ها در ابتدا ضرورت‌ها مطرح شود و سپس نقشه راه همکاری‌های مشترک را برای دو کشور پیدا کنیم و در چشم‌انداز پنج تا ۱۰‌ساله کار کنیم. ما اینجا هستیم تا کمک کنیم اقتصاد افغانستان شکوفا و زمینه صادرات کالاهای افغانستان فراهم شود. ما به دنبال تجارت صرف نیستیم؛ بلکه می‌خواهیم در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی نیز همکاری کنیم تا زمینه شکوفایی افغانستان فراهم شود». به نظر می‌رسد آنچه اکنون برای دولت ایران اولویت دارد، این است که افغانستان مقصدی برای اهداف اقتصادی کشور باشد و تشکیل دولت فراگیر یا حضور اقوام مختلف در قدرت اهمیت چندانی برای دولت ندارد؛ چون تنها در سخن سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه هر هفته در جلسه سخنگویی از طالبان به‌عنوان هیئت سرپرستی افغانستان اسم می‌برد و بر لزوم دولت فراگیر در این کشور با حضور همه اقوام تأکید می‌کند. اگرچه از منظر دیپلماتیک تأکید خوبی است؛ اما اساسا به نظر می‌رسد بار دیگر وزارت امور خارجه نقش مؤثری در جریان مسائل مربوط به ایران و افغانستان ندارد. در‌حالی‌که وزارت امور خارجه متولی امور خارجی کشور است و در دولت قبل وزیر امور خارجه نماینده‌ای ویژه در امور افغانستان داشت، در این دولت موضوع افغانستان به طور ویژه به حوزه رئیس دولت منتقل شده و بخشی از موضوع هم که از سال‌ها پیش در دست سپاه قدس بوده است. با این اوصاف به نظر می‌رسد وزارت امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی،‌ متولی موضوع افغانستان نیست.

اگرچه در تعبیر سخنگو، به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی هنوز دولت خودخوانده طالبان را به رسمیت نشناخته، اما در عمل به نظر می‌رسد در سکوت و در عمل این اتفاق رخ داده است. چه آن وقت که کامیون‌های سوخت ایرانی مسیر گمرک اسلام‌قلعه را طی کردند تا مذاکراتی که این روزها نماینده رئیس دولت در امور افغانستان در کابل در حال انجام آن است.
طالبان برای ادامه حکومت خود در افغانستان و ارتباط با جامعه بین‌المللی نیازمند شناسایی از سوی کشورهای دیگر است. اگرچه تاکنون این اتفاق رخ نداده؛ اما همسایگان افغانستان تعامل با این گروه را انتخاب کرده‌اند. در ‌این ‌بین ایران نیز کمیته‌های همکاری ایران و افغانستان را راه‌اندازی کرده است. به نظر می‌رسد دولت ایران به طور ضمنی طالبان را به رسمیت شناخته است؛ ولی به طور شفاهی هنوز حرف دیگری می‌زند.
روز گذشته سومین روز حضور کاظمی‌قمی نماینده ویژه رئیس دولت ایران در افغانستان بوده و او مذاکراتی با اعضای آنچه کابینه طالبان معرفی شده، داشته است. این ملاقات‌ها به بهانه «مراسم آغاز به کار کمیته‌های همکاری‌های ایران و افغانستان در کابل» انجام گرفته است. طبق اخبار ارسال‌شده از نهادهای رسمی «در مراسم آغاز به کار کمیته‌ها سرپرستان وزارتخانه‌های زراعت، امور مهاجران، اطلاعات و فرهنگ، اقتصاد و تجارت و صنعت طالبان حضور داشتند». «حسن کاظمی‌قمی روز سه‌شنبه با ملا عبدالغنی برادر، معاون اول رئیس کابینه طالبان دیدار و درباره راه‌های گسترش همکاری‌های ایران و افغانستان گفت‌وگو کرد. همچنین در این دیدار درمورد گسترش روابط میان دو کشور و ایجاد کمیته ‌های مشترک همکاری در عرصه‌های مختلف، توافق شد.
همچنین روز سه‌شنبه حسن کاظمی‌قمی با امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، دیدار و درباره مسائل مختلف ازجمله موضوعات سیاسی، اقتصادی، امور مهاجران، روابط دوجانبه و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی رایزنی کرد». دیدار با افراد متفاوت از هیئت طالبان و مذاکره درمورد همکاری‌های دوجانبه همان نشانه‌ای است که دولت خودخوانده طالبان را در مسیر به رسمیت شناختن قرار می‌دهد یا حتی به‌نوعی به رسمیت شناختن آنهاست. کاظمی‌قمی در این مذاکرات بدون اشاره به اینکه طالبان به‌سادگی دولت قانونی این کشور را کنار زده و با قدرت سلاح، افغانستان را به دست آورده، گفته است «امروز به دلیل مخالفت بیگانگان مشکلات زیادی برای مردم افغانستان پیش آمده و افغانستان دارای منابع زیادی است که دیگران اجازه نداده‌اند از این نعمت‌ها استفاده شود. ایران برای شکوفا‌کردن توانمندی‌های افغانستان در کنار مردم افغانستان خواهد ایستاد... . اشغالگر از افغانستان فرار کرده است؛ اما شرارت او وجود دارد و کاری نکنیم که مردم افغانستان به دلیل مشکلات از کشور فرار کنند. برادرانه به هم اعتماد کنیم، کاغذبازی‌ها را کنار بگذاریم و زمینه‌های همکاری را پیدا کنیم. در کمیته‌ها در ابتدا ضرورت‌ها مطرح شود و سپس نقشه راه همکاری‌های مشترک را برای دو کشور پیدا کنیم و در چشم‌انداز پنج تا ۱۰‌ساله کار کنیم. ما اینجا هستیم تا کمک کنیم اقتصاد افغانستان شکوفا و زمینه صادرات کالاهای افغانستان فراهم شود. ما به دنبال تجارت صرف نیستیم؛ بلکه می‌خواهیم در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی نیز همکاری کنیم تا زمینه شکوفایی افغانستان فراهم شود». به نظر می‌رسد آنچه اکنون برای دولت ایران اولویت دارد، این است که افغانستان مقصدی برای اهداف اقتصادی کشور باشد و تشکیل دولت فراگیر یا حضور اقوام مختلف در قدرت اهمیت چندانی برای دولت ندارد؛ چون تنها در سخن سخنگوی وزارت امور خارجه مطرح می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه هر هفته در جلسه سخنگویی از طالبان به‌عنوان هیئت سرپرستی افغانستان اسم می‌برد و بر لزوم دولت فراگیر در این کشور با حضور همه اقوام تأکید می‌کند. اگرچه از منظر دیپلماتیک تأکید خوبی است؛ اما اساسا به نظر می‌رسد بار دیگر وزارت امور خارجه نقش مؤثری در جریان مسائل مربوط به ایران و افغانستان ندارد. در‌حالی‌که وزارت امور خارجه متولی امور خارجی کشور است و در دولت قبل وزیر امور خارجه نماینده‌ای ویژه در امور افغانستان داشت، در این دولت موضوع افغانستان به طور ویژه به حوزه رئیس دولت منتقل شده و بخشی از موضوع هم که از سال‌ها پیش در دست سپاه قدس بوده است. با این اوصاف به نظر می‌رسد وزارت امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی،‌ متولی موضوع افغانستان نیست.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها