عدم دعوت‌ از هم‌پیمانان عرب واشنگتن

رئیس‌جمهوری آمریکا از ۱۱۰ دولت در جهان برای حضور در اجلاس مجازی «سران برای دموکراسی» دعوت کرد؛ این درحالی است که اسامی کشورهای عرب هم‌پیمان واشنگتن و همچین روسیه، چین و ترکیه در فهرست مدعوین دیده نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، بر‌اساس فهرستی که روز سه‌شنبه ازسوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شد، جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، رهبران حدود ۱۱۰ دولت جهان را برای شرکت در نشست مجازی موسوم به «دموکراسی» که قرار است نهم و دهم دسامبر آینده برگزار شود، دعوت کرده است.
در بیانیه کاخ‌سفید آمده است که این گردهمایی با سه هدف مشخص برگزار می‌شود: ایستادن در برابر استبداد، مبارزه با فساد و تقویت احترام به حقوق بشر. تقریبا یک سال بعد از اجلاس مجازی، بایدن قصد دارد به‌صورت حضوری میزبان این نمایندگان باشد تا «پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در زمینه تعهدهایشان را به نمایش بگذارند».
جو بایدن در سخنانی گفته است: «چالش زمان ما این است که نشان دهیم دموکراسی‌ها می‌توانند با بهبود زندگی مردم خود و پرداختن به بزرگ‌ترین مشکلات جهانی، به نتیجه برسند». کاخ سفید هم این اجلاس را «فرصتی برای رهبران جهان برای گوش‌دادن به یکدیگر و به شهروندان خود، به‌اشتراک‌گذاشتن موفقیت‌ها، به‌پیش‌بردن همکاری‌های بین‌المللی‌ و صحبت‌کردن صادقانه درباره چالش‌های فراروی دموکراسی» توصیف کرده است. کاخ سفید می‌گوید: «رئیس‌جمهوری در شش ماه نخست خود دموکراسی را در داخل کشور تقویت کرده و ۷۰ درصد از مردم را واکسینه کرده است. طرح نجات آمریکا را به تصویب رسانده و قوانین دوحزبی را برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و رقابت پیش برده است. او اتحاد ما را با شرکا و متحدان دموکراتیک بازسازی کرده است».
عراق و تایوان در میان دعوت‌شدگان
طبق این گزارش، در این نشست تنها عراق و اسرائیل دعوت شده‌اند و هیچ‌یک از کشورهای عربی متحد سنتی آمریکا از‌جمله مصر، عربستان، اردن، قطر و امارات دعوت نشده‌اند، اما تایوان برای شرکت در این نشست دعوت شده است؛ اقدامی که خشم پکن را به‌دنبال داشت. چین با هرگونه اقدامی که مشروعیت بین‌المللی به تایوان می‌دهد، از‌جمله تلاش‌های اخیر با حمایت ایالات متحده برای ایفای نقش بیشتر به این جزیره در سازمان ملل متحد مخالف است. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، روز چهارشنبه گفت که پکن «قاطعانه با دعوت آمریکا از مقامات تایوان برای شرکت در اجلاس سران برای دموکراسی مخالف است». اما خاویر چانگ، سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری در بیانیه‌ای به خبرنگاران گفت: «از طریق این نشست، تایوان می‌تواند داستان موفقیت دموکراتیک خود را به اشتراک بگذارد». طبق گزارش وزارت خارجه تایوان، آدری تانگ، وزیر دیجیتال و هسیائو بیخیم، سفیر تایوان در واشنگتن، نمایندگان دولت تایوان در این نشست خواهند بود. فهرست مدعوین علاوه‌بر متحدان غربی ایالات متحده، شامل کشورهایی مانند هند و پاکستان می‌شود، در مقابل نامی از ترکیه به‌عنوان عضو ناتو برده نشده است. بایدن همچنین برزیل را به این اجلاس دعوت کرد. از اروپا نیز لهستان که اتحادیه اروپا آن را به عدم احترام به حاکمیت قانون متهم می‌کند، دعوت شده اما در مقابل جای اسم مجارستان که توسط اوربان ویکتور، نخست‌وزیر بحث‌برانگیز این کشور رهبری می‌شود، خالی است. از قاره سیاه نیز لیست کشورهای دعوت‌شده شامل آفریقای جنوبی، جمهوری دموکراتیک کنگو، نیجریه و نیجر است.
انتقاد مسکو
البته پکن تنها دولتی نبود که با فهرست دعوت‌‌شده از‌سوی آمریکا مخالفت کرده است. روسیه در واکنش به بیانیه کاخ‌سفید گفت اجلاس سران به میزبانی ایالات‌متحده تنها اختلافات بین‌المللی را بیشتر خواهد کرد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت: «ایالات‌متحده ترجیح می‌دهد خطوط جدیدی را ایجاد و کشورها را به کشورهایی که به نظر آنها خوب و بد هستند، تقسیم کند». او با متهم‌کردن واشنگتن به تلاش برای خصوصی‌سازی اصطلاح دموکراسی، افزود: «کشورها ترجیح می‌دهند خودشان تصمیم بگیرند که چگونه زندگی کنند، بدون اینکه به کسی نگاه کنند». رفیق خوری، تحلیلگر عرب در یادداشتی می‌نویسد، دگرگونی‌هایی که در سطح جهانی به وجود آمد بسیار جالب و معنی‌دار بود؛ نظام دو قطبی دوران جنگ سرد به نظام تک‌قطبی به رهبری آمریکا مبدل شد، اما دیری نگذشت که جهان به سمت نظام چند‌قطبی گام گذاشت و هم‌زمان با آن قدرت‌های دیگری نیز در منطقه‌ سر بر آوردند. از سوی دیگر، آمریکا از افغانستان عقب‌نشینی کرد و بسیار نزدیک است که از عراق هم عقب بنشیند‌ اما کس نمی‌داند چه وقت نیروهایش را از شمال شرق سوریه بیرون می‌کشد. آمریکا در تلاش است تا تعهدات و مسئولیت‌های خود را در خاورمیانه کاهش دهد و توجه خود را بیشتر به خاور دور معطوف کند.

رئیس‌جمهوری آمریکا از ۱۱۰ دولت در جهان برای حضور در اجلاس مجازی «سران برای دموکراسی» دعوت کرد؛ این درحالی است که اسامی کشورهای عرب هم‌پیمان واشنگتن و همچین روسیه، چین و ترکیه در فهرست مدعوین دیده نمی‌شود.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، بر‌اساس فهرستی که روز سه‌شنبه ازسوی وزارت خارجه آمریکا منتشر شد، جو بایدن، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، رهبران حدود ۱۱۰ دولت جهان را برای شرکت در نشست مجازی موسوم به «دموکراسی» که قرار است نهم و دهم دسامبر آینده برگزار شود، دعوت کرده است.
در بیانیه کاخ‌سفید آمده است که این گردهمایی با سه هدف مشخص برگزار می‌شود: ایستادن در برابر استبداد، مبارزه با فساد و تقویت احترام به حقوق بشر. تقریبا یک سال بعد از اجلاس مجازی، بایدن قصد دارد به‌صورت حضوری میزبان این نمایندگان باشد تا «پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در زمینه تعهدهایشان را به نمایش بگذارند».
جو بایدن در سخنانی گفته است: «چالش زمان ما این است که نشان دهیم دموکراسی‌ها می‌توانند با بهبود زندگی مردم خود و پرداختن به بزرگ‌ترین مشکلات جهانی، به نتیجه برسند». کاخ سفید هم این اجلاس را «فرصتی برای رهبران جهان برای گوش‌دادن به یکدیگر و به شهروندان خود، به‌اشتراک‌گذاشتن موفقیت‌ها، به‌پیش‌بردن همکاری‌های بین‌المللی‌ و صحبت‌کردن صادقانه درباره چالش‌های فراروی دموکراسی» توصیف کرده است. کاخ سفید می‌گوید: «رئیس‌جمهوری در شش ماه نخست خود دموکراسی را در داخل کشور تقویت کرده و ۷۰ درصد از مردم را واکسینه کرده است. طرح نجات آمریکا را به تصویب رسانده و قوانین دوحزبی را برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و رقابت پیش برده است. او اتحاد ما را با شرکا و متحدان دموکراتیک بازسازی کرده است».
عراق و تایوان در میان دعوت‌شدگان
طبق این گزارش، در این نشست تنها عراق و اسرائیل دعوت شده‌اند و هیچ‌یک از کشورهای عربی متحد سنتی آمریکا از‌جمله مصر، عربستان، اردن، قطر و امارات دعوت نشده‌اند، اما تایوان برای شرکت در این نشست دعوت شده است؛ اقدامی که خشم پکن را به‌دنبال داشت. چین با هرگونه اقدامی که مشروعیت بین‌المللی به تایوان می‌دهد، از‌جمله تلاش‌های اخیر با حمایت ایالات متحده برای ایفای نقش بیشتر به این جزیره در سازمان ملل متحد مخالف است. ژائو لیجیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، روز چهارشنبه گفت که پکن «قاطعانه با دعوت آمریکا از مقامات تایوان برای شرکت در اجلاس سران برای دموکراسی مخالف است». اما خاویر چانگ، سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری در بیانیه‌ای به خبرنگاران گفت: «از طریق این نشست، تایوان می‌تواند داستان موفقیت دموکراتیک خود را به اشتراک بگذارد». طبق گزارش وزارت خارجه تایوان، آدری تانگ، وزیر دیجیتال و هسیائو بیخیم، سفیر تایوان در واشنگتن، نمایندگان دولت تایوان در این نشست خواهند بود. فهرست مدعوین علاوه‌بر متحدان غربی ایالات متحده، شامل کشورهایی مانند هند و پاکستان می‌شود، در مقابل نامی از ترکیه به‌عنوان عضو ناتو برده نشده است. بایدن همچنین برزیل را به این اجلاس دعوت کرد. از اروپا نیز لهستان که اتحادیه اروپا آن را به عدم احترام به حاکمیت قانون متهم می‌کند، دعوت شده اما در مقابل جای اسم مجارستان که توسط اوربان ویکتور، نخست‌وزیر بحث‌برانگیز این کشور رهبری می‌شود، خالی است. از قاره سیاه نیز لیست کشورهای دعوت‌شده شامل آفریقای جنوبی، جمهوری دموکراتیک کنگو، نیجریه و نیجر است.
انتقاد مسکو
البته پکن تنها دولتی نبود که با فهرست دعوت‌‌شده از‌سوی آمریکا مخالفت کرده است. روسیه در واکنش به بیانیه کاخ‌سفید گفت اجلاس سران به میزبانی ایالات‌متحده تنها اختلافات بین‌المللی را بیشتر خواهد کرد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، به خبرنگاران گفت: «ایالات‌متحده ترجیح می‌دهد خطوط جدیدی را ایجاد و کشورها را به کشورهایی که به نظر آنها خوب و بد هستند، تقسیم کند». او با متهم‌کردن واشنگتن به تلاش برای خصوصی‌سازی اصطلاح دموکراسی، افزود: «کشورها ترجیح می‌دهند خودشان تصمیم بگیرند که چگونه زندگی کنند، بدون اینکه به کسی نگاه کنند». رفیق خوری، تحلیلگر عرب در یادداشتی می‌نویسد، دگرگونی‌هایی که در سطح جهانی به وجود آمد بسیار جالب و معنی‌دار بود؛ نظام دو قطبی دوران جنگ سرد به نظام تک‌قطبی به رهبری آمریکا مبدل شد، اما دیری نگذشت که جهان به سمت نظام چند‌قطبی گام گذاشت و هم‌زمان با آن قدرت‌های دیگری نیز در منطقه‌ سر بر آوردند. از سوی دیگر، آمریکا از افغانستان عقب‌نشینی کرد و بسیار نزدیک است که از عراق هم عقب بنشیند‌ اما کس نمی‌داند چه وقت نیروهایش را از شمال شرق سوریه بیرون می‌کشد. آمریکا در تلاش است تا تعهدات و مسئولیت‌های خود را در خاورمیانه کاهش دهد و توجه خود را بیشتر به خاور دور معطوف کند.