|

بازارهای محلی و مسئله ترافیک

امیرحسین حیدرزاده‌رضایی*

سال‌هاست از مسئله ترافیک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های زندگی شهری یاد می‌شود. این موضوعی‌ است که همواره باعث کاهش کیفیت زندگی، اتلاف وقت مردم، آلودگی هوا و صدا و همچنین تهدیدی برای سلامتی شهروندان مخصوصا در شهرهای بزرگ به‌ویژه کلانشهر تهران شده است. اقتصاد این کلانشهرها که عمدتا اقتصادی مصرف‌گراست، باعث شده تا نحوه توزیع کالاها و خدمات، نقشی مهم در پایداری اقتصادی شهر در جهت تأمین رفاه مصرف‌کنندگان و حتی بازاریابی برای تولیدکنندگان شهری ایجاد کند. ازین‌رو سال‌هاست شاهد به‌وجود‌آمدن بازارهایی در اقصی‌نقاط شهرها هستیم که از آنها به‌عنوان بازارهای محلی‌-منطقه‌ای یاد می‌شود که بدون زیرساخت و برنامه‌ریزی شهری به شکل قارچ‌گونه به‌وجود آمده‌اند. یکی از مهم‌ترین مسائل در موقعیت‌یابی این بازارها ابعاد ترافیکی است. وضعیت ترافیکی مناطق پیرامونی بازارهای محلی در وهله اول متأثر از میزان حجم سفری است که در منطقه ایجاد شده و در وهله دوم نحوه پاسخ‌گویی و خدمات‌رسانی شبکه دسترسی و همچنین وجود پارکینگ‌های عمومی به میزان حجم سفر و تقاضاست. در صورت عدم تعادل میان این دو عامل، گردش ترافیکی در مناطق پیرامون دچار مشکل شده و درنهایت به اغتشاش و انسداد راه‌های اطراف می‌انجامد. با نگاه اجمالی به هر‌یک از بازارهای موجود، به‌منظور سنجش وضعیت ترافیکی محدوده پیرامونی باید مقایسه متناظر میان شاخص‌های مؤثر بر زیرساخت‌های شبکه دسترسی در اطراف بازار را مورد بررسی قرار داد. در‌واقع محدوده پیرامونی این بازارها به‌طور‌کلی از نظر تأمین پارکینگ، به‌شدت ضعف دارد که معضلات و بار ترافیکی شدیدی را ایجاد کرده و باعث بروز مشکلات و گره‌های ترافیک در منطقه شده‌اند. همچنین از نظر دسترسی به حمل‌ونقل عمومی نیز زیرساخت‌های موجود پاسخ‌گوی این حجم از مراجعه‌کننده را نداشته و عمدتا مراجعه‌کنندگان وسیله شخصی را ترجیح می‌دهند. در بررسی وضعیت این بازارها که معمولا در حاشیه شهرهای بزرگ شکل می‌گیرند، نقاط ضعف بسیاری را می‌توان مشاهده کرد.

ازجمله: فقدان نظام حمل‌ونقل عمومی پاسخ‌گو به مرکز شهر و محدوده بازار، فقدان شبکه پیاده‌روی در محدوده و نازل‌بودن کیفیت منظر معابر (کف‌سازی‌ها)، ضعف مدیریت ترافیک و کمبود فضای پارک و توقف‌های غیرقانونی و ایجاد مزاحمت برای ساکنان محله‌ها و درهم‌آمیختگی ترافیک سواره و پیاده و کاهش امنیت پیاده که توسط صاحبان امر در حوزه مدیریت شهری مُسکن‌هایی تجویز می‌شود که در مقابل حجم معضلات به‌وجودآمده شاید فقط به ‌صورت دوره‌ای و کوتاه‌مدت مؤثر واقع شوند. اما از طرف دیگر با بررسی منطقه‌های مورد بحث و یافتن بستر مناسب برای احداث پارکینگ‌های عمومی با ظرفیت بالا و همچنین تعیین موقعیت و نحوه پراکنش پارکینگ‌ها در سطح محدوده، شناسایی گره‌های ترافیکی موجود، شناخت ویژگی‌های سیستم حمل‌ونقل، ساماندهی سیستم حمل‌ونقل عمومی، اصلاح ساختار کالبدی شهر در ارتباط با بازار‌های محلی، شناسایی نقاط ضعف و قوت برای بررسی نحوه کارکرد خیابان‌های اطراف، می‌توان در جهت‌دهی به تبدیل این مراکز به فضاهایی بدون آلودگی‌ و ترافیک قدم برداشت.
* کارشناس ارشد علوم اجتماعی

سال‌هاست از مسئله ترافیک به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های زندگی شهری یاد می‌شود. این موضوعی‌ است که همواره باعث کاهش کیفیت زندگی، اتلاف وقت مردم، آلودگی هوا و صدا و همچنین تهدیدی برای سلامتی شهروندان مخصوصا در شهرهای بزرگ به‌ویژه کلانشهر تهران شده است. اقتصاد این کلانشهرها که عمدتا اقتصادی مصرف‌گراست، باعث شده تا نحوه توزیع کالاها و خدمات، نقشی مهم در پایداری اقتصادی شهر در جهت تأمین رفاه مصرف‌کنندگان و حتی بازاریابی برای تولیدکنندگان شهری ایجاد کند. ازین‌رو سال‌هاست شاهد به‌وجود‌آمدن بازارهایی در اقصی‌نقاط شهرها هستیم که از آنها به‌عنوان بازارهای محلی‌-منطقه‌ای یاد می‌شود که بدون زیرساخت و برنامه‌ریزی شهری به شکل قارچ‌گونه به‌وجود آمده‌اند. یکی از مهم‌ترین مسائل در موقعیت‌یابی این بازارها ابعاد ترافیکی است. وضعیت ترافیکی مناطق پیرامونی بازارهای محلی در وهله اول متأثر از میزان حجم سفری است که در منطقه ایجاد شده و در وهله دوم نحوه پاسخ‌گویی و خدمات‌رسانی شبکه دسترسی و همچنین وجود پارکینگ‌های عمومی به میزان حجم سفر و تقاضاست. در صورت عدم تعادل میان این دو عامل، گردش ترافیکی در مناطق پیرامون دچار مشکل شده و درنهایت به اغتشاش و انسداد راه‌های اطراف می‌انجامد. با نگاه اجمالی به هر‌یک از بازارهای موجود، به‌منظور سنجش وضعیت ترافیکی محدوده پیرامونی باید مقایسه متناظر میان شاخص‌های مؤثر بر زیرساخت‌های شبکه دسترسی در اطراف بازار را مورد بررسی قرار داد. در‌واقع محدوده پیرامونی این بازارها به‌طور‌کلی از نظر تأمین پارکینگ، به‌شدت ضعف دارد که معضلات و بار ترافیکی شدیدی را ایجاد کرده و باعث بروز مشکلات و گره‌های ترافیک در منطقه شده‌اند. همچنین از نظر دسترسی به حمل‌ونقل عمومی نیز زیرساخت‌های موجود پاسخ‌گوی این حجم از مراجعه‌کننده را نداشته و عمدتا مراجعه‌کنندگان وسیله شخصی را ترجیح می‌دهند. در بررسی وضعیت این بازارها که معمولا در حاشیه شهرهای بزرگ شکل می‌گیرند، نقاط ضعف بسیاری را می‌توان مشاهده کرد.

ازجمله: فقدان نظام حمل‌ونقل عمومی پاسخ‌گو به مرکز شهر و محدوده بازار، فقدان شبکه پیاده‌روی در محدوده و نازل‌بودن کیفیت منظر معابر (کف‌سازی‌ها)، ضعف مدیریت ترافیک و کمبود فضای پارک و توقف‌های غیرقانونی و ایجاد مزاحمت برای ساکنان محله‌ها و درهم‌آمیختگی ترافیک سواره و پیاده و کاهش امنیت پیاده که توسط صاحبان امر در حوزه مدیریت شهری مُسکن‌هایی تجویز می‌شود که در مقابل حجم معضلات به‌وجودآمده شاید فقط به ‌صورت دوره‌ای و کوتاه‌مدت مؤثر واقع شوند. اما از طرف دیگر با بررسی منطقه‌های مورد بحث و یافتن بستر مناسب برای احداث پارکینگ‌های عمومی با ظرفیت بالا و همچنین تعیین موقعیت و نحوه پراکنش پارکینگ‌ها در سطح محدوده، شناسایی گره‌های ترافیکی موجود، شناخت ویژگی‌های سیستم حمل‌ونقل، ساماندهی سیستم حمل‌ونقل عمومی، اصلاح ساختار کالبدی شهر در ارتباط با بازار‌های محلی، شناسایی نقاط ضعف و قوت برای بررسی نحوه کارکرد خیابان‌های اطراف، می‌توان در جهت‌دهی به تبدیل این مراکز به فضاهایی بدون آلودگی‌ و ترافیک قدم برداشت.
* کارشناس ارشد علوم اجتماعی

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها