افزایش فشار افکار عمومی برای کنارهگیری بوریس جانسون
بحران «پارتیگیت» در لندن
بوریس جانسون تمام توان خود را به كار گرفته تا از اتهامهای متعددی كه به او وارد میشود خود را تبرئه كند و جایگاه نخستوزیری خود را به دلیل برگزاری چند مهمانی پرسروصدا در داونینگاستریت، محل اقامت نخستوزیران بریتانیا، در دورهای كه مردم بریتانیا دوران قرنطینه را در خانههای خود سپری میكردند، از دست ندهد. روزنامه گاردین در گزارشی مینویسد كه این وضعیت حزب حاکم محافظهکار را در وضعیت دشواری قرار داده اما به نظر میرسد این حزب هنوز آمادگی کنارگذاشتن جانسون را ندارد. «میتوانم تأیید كنم كه گفتوگوهای مفیدی با نخستوزیر داشتهام و به شما اطمینان میدهم که او متعهد به ارتقای جایگاه حزب محافظهكار و بهبود عملكرد دولت خود است. ما باید فرهنگ را بهبود ببخشیم و بهتر عمل کنیم». این اظهارات «اولیور داودن» رئیس حزب محافظهكار بریتانیا پس از چند دور مذاكره با بوریس جانسون در پی افزایش فشارها برای كنارهگیری او از سمت نخستوزیری است.
در این میان گزارشهایی منتشر شده مبنی بر اینكه جانسون در حال تهیه فهرستی از کارمندان ارشد كابینه است که باید سمتهای خود را ترك كنند. قرار است این فهرست پس از انتشار نتیجه تحقیقات «سو گری» منشی دوم كابینه جانسون درمورد اتهامات اعضای ارشد هر دو حزب محافظهكار و كارگر علنی شود و انتظار میرود جنجال سیاسی بزرگی به راه بیندازد.
حمایت اعضای حزب محافظهکار از جانسون و بیتفاوتی آنها نسبت به قانونشکنیهای نخستوزیر بریتانیا در دورهای که وخیمترین بحران بهداشت و سلامت در یک قرن اخیر، بریتانیا را هم مانند تمام کشورها درگیر کرده بود، میتواند وضعیت را نه فقط برای جانسون بلکه برای حزب حاکم محافظهکار بریتانیا بغرنجتر کند. نظرسنجیها و صفحات اول روزنامهها به خوبی وضعیت وخیم جانسون و حزب محافظهکار بریتانیا را نشان میدهد. حزب کارگر 10 درصد بیش از حزب حاکم محافظهکار محبوبیت دارد و همچنین محبوبیت بوریس جانسون در همان نقطهای است که «ترزا می» نخستوزیر سابق بریتانیا در بدترین روزهایش تجربه کرده بود.
با دقیقترشدن در آخرین نظرسنجی مؤسسه اوپینیوم که در آبزرور منتشر شد، یک مشکل عمیقتر و جدیتر هم به چشم میخورد: ائتلاف جانسون با محافظهکاران سنتی و آن بخش از رأیدهندگان طبقه کارگر که حامی برگزیت بودند در حال شکستهشدن است. این نظرسنجی نشان میدهد که 46 درصد از رأیدهندگان چپگرا که در سال 2019 به محافظهکاران رأی دادهاند، معتقدند جانسون باید به دلیل نادیدهگرفتن قوانین قرنطینه سراسری استعفا دهد، در حالی که 39 درصد از همین گروه خواهان ماندن او در قدرت هستند. این افراد هسته اصلی پایگاه نخستوزیری او هستند و اگر از جانسون رویگردان شوند او نخواهد توانست جایگاه خود را حفظ کند. پیروزی جانسون در انتخابات عمومی 2019 نتیجه حمایت رأیدهندگان طبقه کارگر در مناطق شمالی مشهور به «دیوار قرمز» بود. او در عین حال بسیاری از محافظهکاران باقیمانده در پایگاه سنتی طبقه متوسط حزب را هم برای خود حفظ کرد. اما اکنون این مهمترین حامیان جانسون در حال فاصلهگرفتن از او هستند.
از آن زمان تاکنون برخی از رأیدهندگان لیبرال و ثروتمند که در گذشته از طرف دیوید کامرون نخستوزیر سابق بریتانیا جذب محافظهکاران شده بودند، به دلیل رفتارهای جانسون از او ناامید شدهاند و همین امر باعث شد تا حزب لیبرالدموکرات در انتخابات سال گذشته در مناطق شروپشایر شمالی، چشام و آمرشام دوباره احیا شود. محافظهکاران بریتانیا تنها در صورتی که محبوبیتی حداقل 77درصدی داشته باشند میتوانند با حفظ بقیه ائتلاف رأیدهندگان خود، برخی از این حامیان چپگرا و همچنین محافظهکار سنتی را از دست بدهند و هنوز در قدرت باشند. اما ازدستدادن حمایت افرادی که میخواستند بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج شود، فاجعهبار خواهد بود. این نظرسنجی نگرانی نمایندگان محافظهکار را برانگیخته است. آنها شاهد هستند که میبینند ایمیلهایشان مملو از پیامهایی از سوی رأیدهندگان خشمگینی است که از رأیدادن به آنها پشیمان هستند. این نظرسنجی نشان میدهد که 48 درصد از کل رأیدهندگان محافظهکار در سال 2019، اکنون میگویند که جانسون باید از رهبری حزب استعفا دهد. 30 درصد از افرادی که به حزب محافظهکار رأی میدهند، اکنون معتقدند که او باید از نخستوزیری
کنار برود.
فرصت طلایی برای حزب کارگر
حزب کارگر که مهمترین رقیب دولت محافظهکار جانسون محسوب میشود، اکنون در بزرگترین موقعیت خود از سال 2014 قرار دارد و نظرسنجیها از برتری 10درصدی این حزب حکایت میکنند.
این نظرسنجی به شواهد فزایندهای اضافه میکند که رسوایی «پارتیگیت» که به میهمانیهای نخستوزیر بریتانیا در دوران قرنطینه و محدودیتها برای شهروندان اشاره دارد، حمایت از حزب محافظهکار را از طرف چپگرایان معروف به دیوار قرمز به خطر میاندازد.
«راب فورد» استاد علوم سیاسی در دانشگاه منچستر به گاردین میگوید: «این رأیدهندگان مدتهاست که نسبت به طبقه سیاسی احساس نارضایتی و بیاعتمادی کردهاند. آنها شاهد هستند که این سیاستمداران نگرانیهای شهروندان را نادیده میگیرند و خلاف قوانین و محدودیتهایی که بر مردم اعمال میشود زندگی میکنند. نارضایتیهایی که زمانی با وعده «بازپسگیری کنترل بریتانیا و خروج از اتحادیه اروپا شکل گرفته بود اکنون هدف جدیدی دارد: گروهی سیاستمدار بیملاحظه و قانونشکن در داونینگاستریت که درحالیکه ملکه همسر خود را از دست داده بود و مردم در قرنطینه سختگیرانه به سر میبرند، میهمانی برگزار میکردند». نظرسنجی اوپینیوم نشان میدهد که 76 درصد از پاسخدهندگان اعتقاد دارند جانسون قوانین قرنطینه را زیر پا گذاشته و هشت درصد هم گفتهاند که او این کار را نکرده است. در این میان تنها 13 درصد فکر میکنند که نخستوزیر بریتانیا حقیقت را میگوید و در مقابل، 64 درصد او را دروغگو میدانند.
امید جانسون به نجات
به نظر میرسد جانسون امیدوار است با درخواست از افکار عمومی تا یک یا دو هفته یا بیشتر صبر کنند تا گزارش «سو گری» منتشر و او بتواند از توفان خارج شود. با این حال به نظر میرسد افکار عمومی قبلا تصمیم خود را گرفتهاند و در پاسخ به این سؤال که آیا اگر مشخص شود بوریس جانسون قوانین قرنطینه را زیر پا گذاشته باید از سمت خود استعفا دهد، 67 درصد پاسخ مثبت دادند. اما 63 درصد مردم بریتانیا معتقدند فارغ از هر مسئلهای او باید کنارهگیری کند، در حالی که تنها 22 درصد میگویند او باید همچنان به عنوان رهبر حزب محافظهکار باقی بماند. در چنین شرایطی وضعیت برای حزب کارگر روز به روز بهتر میشود. «کایر استارمر» رهبر حزب کارگر شاهد افزایش محبوبیت خود است و 30 درصد مردم بریتانیا ترجیح میدهند، او نخستوزیر باشد. در حالی که این رقم برای جانسون تنها 21 درصد است. فورد میگوید: «جانسون زمانی بزرگترین دارایی حزب را با خود داشت. جدا از برند محافظهکاری او حامی ایده جذاب برگزیت بود و همین امر به بهبود جایگاه محافظهکاران کمک کرده بود. اما اکنون او به بزرگترین دردسر و مایه شرم حزب تبدیل شده است. در هر حال محافظهکاران چه او را کنار
بگذارند و چه حفظ کنند با انتقاد و خشم گروهی از همحزبیهای خود روبهرو میشوند». از میان جانشینان بالقوه محافظهکار جانسون، «ریشی سوناک» وضعیت بهتری دارد و 45 درصد سؤالشوندگان میگویند که او نخستوزیر خوبی خواهد بود. «لیز تراس» فرد دیگری است که نامزدی او برای جانشینی جانسون به طور گسترده پیشنهاد شده است و پس از آن هم «ساجد جاوید» و «جرمی هانت» قرار دارند. فورد هشدار میدهد که «در صورت ادامه رسواییها و تشدید خشم رأیدهندگان، تداوم پایبندی حزب محافظهکار به جانسون باعث خواهد شد که اعتبار حزب بیش از وضعیت فعلی از دست برود. سیاستمداران کهنهکار حزب در خاطرات دهه 1990 به یاد میآورند که تجدید اعتبار حزب تا چه حد دشوار است». با این حال، جایگزینی جانسون دشواریها و چالشهای خاص خود را به همراه دارد، زیرا به نظر نمیرسد هیچیک از گزینههای جانشینی، جذابیت منحصربهفرد او را برای رأیدهندگانی داشته باشد که هماکنون هم به محافظهکاران مشکوک هستند.
امیدهای محافظهکاران اکنون ممکن است بر این مسئله باشد که ملاحظات و نگاه منفی طولانیمدت رأیدهندگان به حزب کارگر بیشتر از خشم فزاینده آنها از نخستوزیری باشد که اکنون به طور گسترده به عنوان دروغگو و قانونشکن شناخته میشود.
بوریس جانسون تمام توان خود را به كار گرفته تا از اتهامهای متعددی كه به او وارد میشود خود را تبرئه كند و جایگاه نخستوزیری خود را به دلیل برگزاری چند مهمانی پرسروصدا در داونینگاستریت، محل اقامت نخستوزیران بریتانیا، در دورهای كه مردم بریتانیا دوران قرنطینه را در خانههای خود سپری میكردند، از دست ندهد. روزنامه گاردین در گزارشی مینویسد كه این وضعیت حزب حاکم محافظهکار را در وضعیت دشواری قرار داده اما به نظر میرسد این حزب هنوز آمادگی کنارگذاشتن جانسون را ندارد. «میتوانم تأیید كنم كه گفتوگوهای مفیدی با نخستوزیر داشتهام و به شما اطمینان میدهم که او متعهد به ارتقای جایگاه حزب محافظهكار و بهبود عملكرد دولت خود است. ما باید فرهنگ را بهبود ببخشیم و بهتر عمل کنیم». این اظهارات «اولیور داودن» رئیس حزب محافظهكار بریتانیا پس از چند دور مذاكره با بوریس جانسون در پی افزایش فشارها برای كنارهگیری او از سمت نخستوزیری است.
در این میان گزارشهایی منتشر شده مبنی بر اینكه جانسون در حال تهیه فهرستی از کارمندان ارشد كابینه است که باید سمتهای خود را ترك كنند. قرار است این فهرست پس از انتشار نتیجه تحقیقات «سو گری» منشی دوم كابینه جانسون درمورد اتهامات اعضای ارشد هر دو حزب محافظهكار و كارگر علنی شود و انتظار میرود جنجال سیاسی بزرگی به راه بیندازد.
حمایت اعضای حزب محافظهکار از جانسون و بیتفاوتی آنها نسبت به قانونشکنیهای نخستوزیر بریتانیا در دورهای که وخیمترین بحران بهداشت و سلامت در یک قرن اخیر، بریتانیا را هم مانند تمام کشورها درگیر کرده بود، میتواند وضعیت را نه فقط برای جانسون بلکه برای حزب حاکم محافظهکار بریتانیا بغرنجتر کند. نظرسنجیها و صفحات اول روزنامهها به خوبی وضعیت وخیم جانسون و حزب محافظهکار بریتانیا را نشان میدهد. حزب کارگر 10 درصد بیش از حزب حاکم محافظهکار محبوبیت دارد و همچنین محبوبیت بوریس جانسون در همان نقطهای است که «ترزا می» نخستوزیر سابق بریتانیا در بدترین روزهایش تجربه کرده بود.
با دقیقترشدن در آخرین نظرسنجی مؤسسه اوپینیوم که در آبزرور منتشر شد، یک مشکل عمیقتر و جدیتر هم به چشم میخورد: ائتلاف جانسون با محافظهکاران سنتی و آن بخش از رأیدهندگان طبقه کارگر که حامی برگزیت بودند در حال شکستهشدن است. این نظرسنجی نشان میدهد که 46 درصد از رأیدهندگان چپگرا که در سال 2019 به محافظهکاران رأی دادهاند، معتقدند جانسون باید به دلیل نادیدهگرفتن قوانین قرنطینه سراسری استعفا دهد، در حالی که 39 درصد از همین گروه خواهان ماندن او در قدرت هستند. این افراد هسته اصلی پایگاه نخستوزیری او هستند و اگر از جانسون رویگردان شوند او نخواهد توانست جایگاه خود را حفظ کند. پیروزی جانسون در انتخابات عمومی 2019 نتیجه حمایت رأیدهندگان طبقه کارگر در مناطق شمالی مشهور به «دیوار قرمز» بود. او در عین حال بسیاری از محافظهکاران باقیمانده در پایگاه سنتی طبقه متوسط حزب را هم برای خود حفظ کرد. اما اکنون این مهمترین حامیان جانسون در حال فاصلهگرفتن از او هستند.
از آن زمان تاکنون برخی از رأیدهندگان لیبرال و ثروتمند که در گذشته از طرف دیوید کامرون نخستوزیر سابق بریتانیا جذب محافظهکاران شده بودند، به دلیل رفتارهای جانسون از او ناامید شدهاند و همین امر باعث شد تا حزب لیبرالدموکرات در انتخابات سال گذشته در مناطق شروپشایر شمالی، چشام و آمرشام دوباره احیا شود. محافظهکاران بریتانیا تنها در صورتی که محبوبیتی حداقل 77درصدی داشته باشند میتوانند با حفظ بقیه ائتلاف رأیدهندگان خود، برخی از این حامیان چپگرا و همچنین محافظهکار سنتی را از دست بدهند و هنوز در قدرت باشند. اما ازدستدادن حمایت افرادی که میخواستند بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج شود، فاجعهبار خواهد بود. این نظرسنجی نگرانی نمایندگان محافظهکار را برانگیخته است. آنها شاهد هستند که میبینند ایمیلهایشان مملو از پیامهایی از سوی رأیدهندگان خشمگینی است که از رأیدادن به آنها پشیمان هستند. این نظرسنجی نشان میدهد که 48 درصد از کل رأیدهندگان محافظهکار در سال 2019، اکنون میگویند که جانسون باید از رهبری حزب استعفا دهد. 30 درصد از افرادی که به حزب محافظهکار رأی میدهند، اکنون معتقدند که او باید از نخستوزیری
کنار برود.
فرصت طلایی برای حزب کارگر
حزب کارگر که مهمترین رقیب دولت محافظهکار جانسون محسوب میشود، اکنون در بزرگترین موقعیت خود از سال 2014 قرار دارد و نظرسنجیها از برتری 10درصدی این حزب حکایت میکنند.
این نظرسنجی به شواهد فزایندهای اضافه میکند که رسوایی «پارتیگیت» که به میهمانیهای نخستوزیر بریتانیا در دوران قرنطینه و محدودیتها برای شهروندان اشاره دارد، حمایت از حزب محافظهکار را از طرف چپگرایان معروف به دیوار قرمز به خطر میاندازد.
«راب فورد» استاد علوم سیاسی در دانشگاه منچستر به گاردین میگوید: «این رأیدهندگان مدتهاست که نسبت به طبقه سیاسی احساس نارضایتی و بیاعتمادی کردهاند. آنها شاهد هستند که این سیاستمداران نگرانیهای شهروندان را نادیده میگیرند و خلاف قوانین و محدودیتهایی که بر مردم اعمال میشود زندگی میکنند. نارضایتیهایی که زمانی با وعده «بازپسگیری کنترل بریتانیا و خروج از اتحادیه اروپا شکل گرفته بود اکنون هدف جدیدی دارد: گروهی سیاستمدار بیملاحظه و قانونشکن در داونینگاستریت که درحالیکه ملکه همسر خود را از دست داده بود و مردم در قرنطینه سختگیرانه به سر میبرند، میهمانی برگزار میکردند». نظرسنجی اوپینیوم نشان میدهد که 76 درصد از پاسخدهندگان اعتقاد دارند جانسون قوانین قرنطینه را زیر پا گذاشته و هشت درصد هم گفتهاند که او این کار را نکرده است. در این میان تنها 13 درصد فکر میکنند که نخستوزیر بریتانیا حقیقت را میگوید و در مقابل، 64 درصد او را دروغگو میدانند.
امید جانسون به نجات
به نظر میرسد جانسون امیدوار است با درخواست از افکار عمومی تا یک یا دو هفته یا بیشتر صبر کنند تا گزارش «سو گری» منتشر و او بتواند از توفان خارج شود. با این حال به نظر میرسد افکار عمومی قبلا تصمیم خود را گرفتهاند و در پاسخ به این سؤال که آیا اگر مشخص شود بوریس جانسون قوانین قرنطینه را زیر پا گذاشته باید از سمت خود استعفا دهد، 67 درصد پاسخ مثبت دادند. اما 63 درصد مردم بریتانیا معتقدند فارغ از هر مسئلهای او باید کنارهگیری کند، در حالی که تنها 22 درصد میگویند او باید همچنان به عنوان رهبر حزب محافظهکار باقی بماند. در چنین شرایطی وضعیت برای حزب کارگر روز به روز بهتر میشود. «کایر استارمر» رهبر حزب کارگر شاهد افزایش محبوبیت خود است و 30 درصد مردم بریتانیا ترجیح میدهند، او نخستوزیر باشد. در حالی که این رقم برای جانسون تنها 21 درصد است. فورد میگوید: «جانسون زمانی بزرگترین دارایی حزب را با خود داشت. جدا از برند محافظهکاری او حامی ایده جذاب برگزیت بود و همین امر به بهبود جایگاه محافظهکاران کمک کرده بود. اما اکنون او به بزرگترین دردسر و مایه شرم حزب تبدیل شده است. در هر حال محافظهکاران چه او را کنار
بگذارند و چه حفظ کنند با انتقاد و خشم گروهی از همحزبیهای خود روبهرو میشوند». از میان جانشینان بالقوه محافظهکار جانسون، «ریشی سوناک» وضعیت بهتری دارد و 45 درصد سؤالشوندگان میگویند که او نخستوزیر خوبی خواهد بود. «لیز تراس» فرد دیگری است که نامزدی او برای جانشینی جانسون به طور گسترده پیشنهاد شده است و پس از آن هم «ساجد جاوید» و «جرمی هانت» قرار دارند. فورد هشدار میدهد که «در صورت ادامه رسواییها و تشدید خشم رأیدهندگان، تداوم پایبندی حزب محافظهکار به جانسون باعث خواهد شد که اعتبار حزب بیش از وضعیت فعلی از دست برود. سیاستمداران کهنهکار حزب در خاطرات دهه 1990 به یاد میآورند که تجدید اعتبار حزب تا چه حد دشوار است». با این حال، جایگزینی جانسون دشواریها و چالشهای خاص خود را به همراه دارد، زیرا به نظر نمیرسد هیچیک از گزینههای جانشینی، جذابیت منحصربهفرد او را برای رأیدهندگانی داشته باشد که هماکنون هم به محافظهکاران مشکوک هستند.
امیدهای محافظهکاران اکنون ممکن است بر این مسئله باشد که ملاحظات و نگاه منفی طولانیمدت رأیدهندگان به حزب کارگر بیشتر از خشم فزاینده آنها از نخستوزیری باشد که اکنون به طور گسترده به عنوان دروغگو و قانونشکن شناخته میشود.