صنایع داخلی را نه در مقابل که در کنار خود میبینیم
پیمان چاوشزاده، مدیرعامل شرکت بهستان
صنعت دارو صنعت پویایی است. این صنعت در کشور ما باید با کمپانیهای بینالمللی در ارتباط باشد و استانداردهای جهانی را رعایت کند که به طور مسلم برای آشنایی و پیادهسازی استانداردهای جهانی نیاز به برقراری این ارتباط است. به همین دلیل نیز مسئولان وزارت بهداشت باید از این ایده که «تولید داروهای تحت لیسانس فرصتی ایجاد میکنند که داروها با همان کیفیت داروی اصلی در ایران تولید شوند» حمایت کنند. ضمن آنکه تولید داروهای تحت لیسانس کمپانیهای اصلی در کشور (اگر این داروها تحت لیسانس کمپانیهای معتبر، کماکان با همان کیفیت و همان نامی که قبلا در بازار موجود بوده عرضه شوند) احتمال قاچاق و ایجاد بازار سیاه را که با منع واردات این داروها ایجاد میشود، کم خواهد کرد. ساختار تولید داروهای تحت لیسانس در کشور و تأثیر سیاستگذاریهای اخیر در چرخه تولید این نوع داروها در کشور از جمله مباحثی بود که با پیمان چاوشزاده، مدیرعامل شرکت داروسازی بهستان در مورد آنها به گفتوگو نشستیم:
در ابتدا توضیح دهید در داروسازی بهستان چه داروهایی تولید و چه مراحلی از تولید در داخل کشور انجام میشود؟ ضمن آنکه توضیح دهید تولید تحت لیسانس در کشور چه کمکی به ارتقای صنعت تولید داخل کرده و چه تأثیرات مثبتی بر نظام دارویی کشور میگذارد؟
مجموعه بهفار و شرکتهای بهستان از آغاز فعالیت خود رساندن بهترین داروهای باکیفیت جهانی با قیمت مناسب به بیمار ایرانی را هدف خود قرار داده است و تاکنون حدود 300 قلم دارو از معتبرترین برندهای دنیا توسط گروه بهستان وارد ایران شده است و بسیاری از بیماران ایرانی با این داروها درمان شدهاند یا تحت درمان هستند. اما مجموعه بهستان توان خود را صرفا در حوزه واردات خلاصه نکرده و از همان آغاز انتقال علم و فناوری را هدف خود اعلام کرده و از ابتدا قرار بود داروسازی بهستان این امکان را فراهم کند که داروهای پرمصرف و باکیفیت وارداتی، پس از چند سال وارد فاز تولید داخل شوند. هدف اصلی داروسازی بهستان، مجری اصلی این استراتژی این است که داروی باکیفیت از همان برند، با همان کیفیت مورد تأیید تولیدکننده اصلی، در ایران تولید و عرضه شود.
شما در حال حاضر چه داروهایی را تولید میکنید و برنامهتان تولید چه داروهایی در آینده است؟
در فاز اول راهاندازی داروسازی بهستان که شامل خطوط تولید اشکال دارویی جامد (قرص و کپسول) است، داروهای ژنریک و برند اصلی( Original Brand) تولیدشده از مرحله مواد اولیه و گرانول شامل قرصهای متفورمین ۵۰۰، متفورمین ۱۰۰۰، سیتالوپرام ۲۰، سیتالوپرام ۴۰، سرترالین ۵۰، سرترالین ۱۰۰و دیکلوفناک 75 تولید میشود و محصولات تولیدشده از مرحله گرانول نیز شامل تامسولوسین (امنیک)، قرصهای سولیفناسین (وزیکر ۵ و وزیکر ۱۰) است. برای تولید محصولات از فاز بستهبندی اولیه (بلیسترینگ) و متعاقبا انتقال تکنولوژی تولید محصولات گیاهی با لیسانس شرکت بیونوریکای آلمان هم برنامهریزیها انجام شده و در حال اجراست. هدف بلندمدت داروسازی بهستان این است که انتخاب اول هر کمپانی بینالمللی جهت تولید داروهای تحت لیسانس در ایران باشد، بنابراین علاوه بر توسعه بخش تولید داروهای جنرال برنامههایی برای تولید داروهای هایتک (به منظور تولید داروهایی که در حال حاضر توسط سایر شرکتهای گروه دارویی بهفار وارد کشور میشوند) و توسعه آزمایشگاه کنترل کیفی و انبارها در این مجموعه در دست بررسی و اقدام است.یکی از مزایای تولید داروهای تحت لیسانس در کشور این است که
موجب میشود آخرین یافتهها و دانش داروسازی روز و تکنولوژیهای نوین تولید و روشهای آنالیز و همچنین استانداردها و الزاماتی که جدیدا در صنایع دارویی حاکم شده است، به صنایع داخلی کشور منتقل شود. این انتقال دانش خود به خود باعث میشود صنایع داروسازی داخلی بتوانند با انواع دانش فنی روز که در حال حاضر در سطح جهان برای تولید دارو استفاده میشود، آشنا شوند.
آیا سیاستها و استراتژی مدیران نظام دارویی در قبال تولیدات تحت لیسانس در قالب و چارچوبهای مشخص است؟ یا تغییرات مدیریتی و اعمال سلیقهها بر روند تولید شرکتهای تحت لیسانس تأثیر دارند و در حال حاضر صدور مجوزهای لازم نسبت به گذشته را چطور ارزیابی میکنید؟
قاعدتا تغییرات پیاپی سیاستگذاریها و استراتژیهای کشور موجب میشود که بسیاری از طرحها و سرمایهگذاریهایی که بر مبنای سیاستگذاریهای قبلی صورت گرفته و براساس همان سیاستگذاریها توجیهپذیر بوده، از جنبه توجیهپذیری خارج شود و ادامه پیادهسازی و بهنتیجهرساندن یک پروژه به مخاطره بیفتد. تغییر سیاستگذاریها به طور جدی ادامه فعالیت شرکتهای تولیدکننده تحت لیسانس را با مشکل مواجه میکند به طوری که در خیلی موارد پروژهها و طرحهایی که براساس استراتژیهای قبل تعریف و پایهریزی شده است را از چرخه تولید خارج و ادامه فعالیت چنین پروژههایی را متوقف کند. مشکلاتی که فعالیت بسیاری از شرکتهای تولیدکننده تحت لیسانس را دچار مخاطره کرده است نه تنها در مورد سیاستگذاریهای نظام دارویی که در بسیاری از مواقع شرایط سیاسی کشور نیز این حلقه را برای این صنایع دارویی تنگتر کرده است. ارتباط با صنایع دارویی کشورهای اروپایی و همچنین نظام بانکی تحت تأثیر این شرایط خاص کشور است؛ به طوری که شرکتهای دارویی تولیدکننده تحت لیسانس را با مشکلاتی همچون نقل و انتقال پول، تأمین مواد اولیه، بستهبندی و ماشینآلات مواجه کرده و این بسیار
مخاطرهآمیز بوده و بعضا منجر به تعطیلشدن واحدهای تولیدی میشود. ما به عنوان یک شرکت تولیدکننده تحت لیسانس موظفیم تمامی مواد مؤثره، مواد جانبی، پوکه کپسول و حتی مواد بستهبندی را طبق قراردادهایی که با شرکتهای لایسنسور داریم و همینطور طبق الزامات و آییننامهای که خود سازمان غذا و دارو به عنوان رگولاتور برای ما تعریف کرده از منابع مورد تأیید یا اپرودوندورهایی که لایسنسورها به ما معرفی کردهاند وارد کرده و استفاده کنیم. برای چنین فعالیتی نیازمندیم مجوزهای لازم را از نهادها و سازمانهای مختلف از جمله سازمان غذا و دارو، صنعت و اداره گمرک داشته باشیم که متأسفانه با توجه به شرایط کشور و مشکلاتی که در تأمین ارز در حال حاضر وجود دارد، این مجوزها هرروز محدودتر میشوند و این مسئله آینده کاریمان را به مخاطره میاندازد. البته در مذاکراتی که با سازمانهای مختلف داشتهایم از آنها خواستهایم که محدودکردن مجوزها را در یک بازه زمانی تعریف و اجرا کنند که ما فرصت آن را داشته باشیم که با لایسنسورها مذاکرات لازم را انجام داده و روشهای جایگزینی پیدا کنیم تا کسبوکار و تولید این صنایع با مشکل مواجه نشود.
آیا این نقد که تولیدات تحت لیسانس بدون ایجاد ارزشافزوده، قیمتهای بالا دریافت میکنند و رقیب بخش تولید داخل میشوند و سهم آنها از بازار را کم میکنند، قبول دارید؟
با این گفته مخالفم که تولیدات دارویی تحت لیسانس از قیمت بالایی برخوردار است. شما اگر به آخرین آییننامه قیمتگذاری داروی سازمان غذا و دارو مراجعه کنید، برای محصولات تحت لیسانس تولیدشده در داخل کشور نسبت به داروهای ژنریک تولید داخل تفاوت قیمتی لحاظ نشده است؛ این در حالی است که همانگونه که عرض کردم شرکتهای تولیدکننده داروی تحت لیسانس کلیه مواد (مؤثره، جانبی، بستهبندی و...) و همچنین دانش فنی مورد نیاز را باید از منابع خارجی تأمین کنند که هزینههای بسیاری را بر ما تحمیل میکند؛ ضمن آنکه به دلیل الزامات سختگیرانه لایسنسورها (که در بسیاری از موارد از الزامات ملی و بینالمللی نیز سختگیرانهتر هستند) ما ملزم به داشتن زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری گرانقیمت در کارخانه خود هستیم که منجر به افزایش هزینههای سربار و قیمت تمامشده محصولاتمان میشود. اگرچه برخی اظهار میکنند که شرکتهای تولیدی تحت لیسانس رقیب صنایع داخلی هستند اما ما هیچگاه خود را به عنوان رقیب یک تولیدکننده داخلی نمیدانیم چراکه در حال حاضر ما هم در داخل کشور مبادرت به تولید دارو میکنیم و صنایع تولید داخل را نه در مقابل خود بلکه در کنار خود
میبینیم با این تفاوت که صرفا مدل کسبوکار، تولید و همچنین الزامات حاکم بر تولید تحت لیسانس متفاوت است.
شرکتهای تولید تحت لیسانس در حال حاضر با چه چالشهایی مواجهاند؟ با توجه به هزینههایی که تأمین ماده اولیه، آموزش کارکنان، ارتقای شاخصهای کیفی و... بر دوش آنها میگذارد، محصولات این شرکتها چطور قیمتگذاری میشوند؟
عمدهترین مشکل ما در حال حاضر تأمین مواد و زیاندهبودن محصولات است. یکی از مهمترین چالشهایی که با آن مواجهایم مربوط به تأمین مواد و ماشینآلات است. از آنجا که مواد و تجهیزاتی که به آنها اشاره شد حتما باید از منابع مورد تأیید لایسنسورها تأمین شوند که عمدتا شامل برخی منابع محدود اروپایی و حتی آمریکایی هستند و به دلیل تحریم و شرایط خاص سیاسی کشور تأمین مواد مورد نیاز از منابع مذکور بسیار به سختی انجام میشود یا حتی متوقف شده است؛ بهگونهای که در برخی موارد ناچار به جایگزینکردن تعدادی از مواد از سایر منابع مورد تأیید شدیم (لازم به ذکر است که مطابق با الزامات، کوچکترین تغییری در فرایند تولید یا مواد مورد استفاده مستلزم توقف تولید و انجام مجدد مطالعات و فرایندهایی است که اجرای پروژهها را تا حدود یک سال به تأخیر میاندازد)، ضمن آنکه در مورد برخی شرکتهای اروپایی هم که حاضر به کارکردن با ما هستند به دلیل مشکلات نقل و انتقالات ارزی کار بسیار سخت شده است. در زمینه قیمتگذاری داروهای تحت لیسانس باید بگویم که تأمین مواد اولیه، مواد جانبی، دانش فنی، رویالتی، آموزش پرسنل و فراهمکردن سختافزارها و نرمافزارهایی
که لایسنسورها از ما میخواهند هزینههای زیادی ایجاد میکند و از طرف دیگر قیمتهایی که براساس آخرین آییننامه قیمتگذاری داروها به ما ابلاغ میشوند، واقعا کفاف هزینههای تولید را نمیدهند و بسیاری از محصولات ما در حاشیه زیان قرار دارند. به همین دلیل با توجه به شرایط حاضر ما از سازمان غذا و دارو درخواست کردیم که بازنگری در آییننامه قیمتگذاری انجام شود که البته از سال گذشته قولهایی به ما دادهاند که هنوز محقق نشده است.
چه میزان صرفهجویی ارزی با این واحد تولید ایجاد میشود؟
اینکه با پیادهسازی پروسه تولید دارو در کشور چقدر تاکنون توانستهایم صرفهجویی ارزی کنیم، محاسبات آن انجام شده؛ اگرچه دارو با دارو متفاوت است. اما در مقایسه با زمانی که این گونه داروها به شکل فراورده نهایی و ساختهشده و نیمهساخته وارد میشد، ما توانستهایم50 تا 70 درصد صرفهجویی ارزی داشته باشیم؛ ضمن آنکه امکان صادرات هم برای داروهای تولیدی تحت لیسانس مهیا شده و مذاکراتی را نیز در این زمینه شروع کردهایم. پس از آنکه نیاز داخل کشور را پاسخ دادیم، امکان صادرات برای کشورهایی که لایسنسورها حضور فعال ندارند، وجود دارد و این پتانسیل را نیز داریم که در مراحل بعدی برای ایران به عنوان کانون تولید داروهای تحت لیسانس در منطقه به کشورهای دیگر این نوع داروها را صادر کنیم.
صنعت دارو صنعت پویایی است. این صنعت در کشور ما باید با کمپانیهای بینالمللی در ارتباط باشد و استانداردهای جهانی را رعایت کند که به طور مسلم برای آشنایی و پیادهسازی استانداردهای جهانی نیاز به برقراری این ارتباط است. به همین دلیل نیز مسئولان وزارت بهداشت باید از این ایده که «تولید داروهای تحت لیسانس فرصتی ایجاد میکنند که داروها با همان کیفیت داروی اصلی در ایران تولید شوند» حمایت کنند. ضمن آنکه تولید داروهای تحت لیسانس کمپانیهای اصلی در کشور (اگر این داروها تحت لیسانس کمپانیهای معتبر، کماکان با همان کیفیت و همان نامی که قبلا در بازار موجود بوده عرضه شوند) احتمال قاچاق و ایجاد بازار سیاه را که با منع واردات این داروها ایجاد میشود، کم خواهد کرد. ساختار تولید داروهای تحت لیسانس در کشور و تأثیر سیاستگذاریهای اخیر در چرخه تولید این نوع داروها در کشور از جمله مباحثی بود که با پیمان چاوشزاده، مدیرعامل شرکت داروسازی بهستان در مورد آنها به گفتوگو نشستیم:
در ابتدا توضیح دهید در داروسازی بهستان چه داروهایی تولید و چه مراحلی از تولید در داخل کشور انجام میشود؟ ضمن آنکه توضیح دهید تولید تحت لیسانس در کشور چه کمکی به ارتقای صنعت تولید داخل کرده و چه تأثیرات مثبتی بر نظام دارویی کشور میگذارد؟
مجموعه بهفار و شرکتهای بهستان از آغاز فعالیت خود رساندن بهترین داروهای باکیفیت جهانی با قیمت مناسب به بیمار ایرانی را هدف خود قرار داده است و تاکنون حدود 300 قلم دارو از معتبرترین برندهای دنیا توسط گروه بهستان وارد ایران شده است و بسیاری از بیماران ایرانی با این داروها درمان شدهاند یا تحت درمان هستند. اما مجموعه بهستان توان خود را صرفا در حوزه واردات خلاصه نکرده و از همان آغاز انتقال علم و فناوری را هدف خود اعلام کرده و از ابتدا قرار بود داروسازی بهستان این امکان را فراهم کند که داروهای پرمصرف و باکیفیت وارداتی، پس از چند سال وارد فاز تولید داخل شوند. هدف اصلی داروسازی بهستان، مجری اصلی این استراتژی این است که داروی باکیفیت از همان برند، با همان کیفیت مورد تأیید تولیدکننده اصلی، در ایران تولید و عرضه شود.
شما در حال حاضر چه داروهایی را تولید میکنید و برنامهتان تولید چه داروهایی در آینده است؟
در فاز اول راهاندازی داروسازی بهستان که شامل خطوط تولید اشکال دارویی جامد (قرص و کپسول) است، داروهای ژنریک و برند اصلی( Original Brand) تولیدشده از مرحله مواد اولیه و گرانول شامل قرصهای متفورمین ۵۰۰، متفورمین ۱۰۰۰، سیتالوپرام ۲۰، سیتالوپرام ۴۰، سرترالین ۵۰، سرترالین ۱۰۰و دیکلوفناک 75 تولید میشود و محصولات تولیدشده از مرحله گرانول نیز شامل تامسولوسین (امنیک)، قرصهای سولیفناسین (وزیکر ۵ و وزیکر ۱۰) است. برای تولید محصولات از فاز بستهبندی اولیه (بلیسترینگ) و متعاقبا انتقال تکنولوژی تولید محصولات گیاهی با لیسانس شرکت بیونوریکای آلمان هم برنامهریزیها انجام شده و در حال اجراست. هدف بلندمدت داروسازی بهستان این است که انتخاب اول هر کمپانی بینالمللی جهت تولید داروهای تحت لیسانس در ایران باشد، بنابراین علاوه بر توسعه بخش تولید داروهای جنرال برنامههایی برای تولید داروهای هایتک (به منظور تولید داروهایی که در حال حاضر توسط سایر شرکتهای گروه دارویی بهفار وارد کشور میشوند) و توسعه آزمایشگاه کنترل کیفی و انبارها در این مجموعه در دست بررسی و اقدام است.یکی از مزایای تولید داروهای تحت لیسانس در کشور این است که
موجب میشود آخرین یافتهها و دانش داروسازی روز و تکنولوژیهای نوین تولید و روشهای آنالیز و همچنین استانداردها و الزاماتی که جدیدا در صنایع دارویی حاکم شده است، به صنایع داخلی کشور منتقل شود. این انتقال دانش خود به خود باعث میشود صنایع داروسازی داخلی بتوانند با انواع دانش فنی روز که در حال حاضر در سطح جهان برای تولید دارو استفاده میشود، آشنا شوند.
آیا سیاستها و استراتژی مدیران نظام دارویی در قبال تولیدات تحت لیسانس در قالب و چارچوبهای مشخص است؟ یا تغییرات مدیریتی و اعمال سلیقهها بر روند تولید شرکتهای تحت لیسانس تأثیر دارند و در حال حاضر صدور مجوزهای لازم نسبت به گذشته را چطور ارزیابی میکنید؟
قاعدتا تغییرات پیاپی سیاستگذاریها و استراتژیهای کشور موجب میشود که بسیاری از طرحها و سرمایهگذاریهایی که بر مبنای سیاستگذاریهای قبلی صورت گرفته و براساس همان سیاستگذاریها توجیهپذیر بوده، از جنبه توجیهپذیری خارج شود و ادامه پیادهسازی و بهنتیجهرساندن یک پروژه به مخاطره بیفتد. تغییر سیاستگذاریها به طور جدی ادامه فعالیت شرکتهای تولیدکننده تحت لیسانس را با مشکل مواجه میکند به طوری که در خیلی موارد پروژهها و طرحهایی که براساس استراتژیهای قبل تعریف و پایهریزی شده است را از چرخه تولید خارج و ادامه فعالیت چنین پروژههایی را متوقف کند. مشکلاتی که فعالیت بسیاری از شرکتهای تولیدکننده تحت لیسانس را دچار مخاطره کرده است نه تنها در مورد سیاستگذاریهای نظام دارویی که در بسیاری از مواقع شرایط سیاسی کشور نیز این حلقه را برای این صنایع دارویی تنگتر کرده است. ارتباط با صنایع دارویی کشورهای اروپایی و همچنین نظام بانکی تحت تأثیر این شرایط خاص کشور است؛ به طوری که شرکتهای دارویی تولیدکننده تحت لیسانس را با مشکلاتی همچون نقل و انتقال پول، تأمین مواد اولیه، بستهبندی و ماشینآلات مواجه کرده و این بسیار
مخاطرهآمیز بوده و بعضا منجر به تعطیلشدن واحدهای تولیدی میشود. ما به عنوان یک شرکت تولیدکننده تحت لیسانس موظفیم تمامی مواد مؤثره، مواد جانبی، پوکه کپسول و حتی مواد بستهبندی را طبق قراردادهایی که با شرکتهای لایسنسور داریم و همینطور طبق الزامات و آییننامهای که خود سازمان غذا و دارو به عنوان رگولاتور برای ما تعریف کرده از منابع مورد تأیید یا اپرودوندورهایی که لایسنسورها به ما معرفی کردهاند وارد کرده و استفاده کنیم. برای چنین فعالیتی نیازمندیم مجوزهای لازم را از نهادها و سازمانهای مختلف از جمله سازمان غذا و دارو، صنعت و اداره گمرک داشته باشیم که متأسفانه با توجه به شرایط کشور و مشکلاتی که در تأمین ارز در حال حاضر وجود دارد، این مجوزها هرروز محدودتر میشوند و این مسئله آینده کاریمان را به مخاطره میاندازد. البته در مذاکراتی که با سازمانهای مختلف داشتهایم از آنها خواستهایم که محدودکردن مجوزها را در یک بازه زمانی تعریف و اجرا کنند که ما فرصت آن را داشته باشیم که با لایسنسورها مذاکرات لازم را انجام داده و روشهای جایگزینی پیدا کنیم تا کسبوکار و تولید این صنایع با مشکل مواجه نشود.
آیا این نقد که تولیدات تحت لیسانس بدون ایجاد ارزشافزوده، قیمتهای بالا دریافت میکنند و رقیب بخش تولید داخل میشوند و سهم آنها از بازار را کم میکنند، قبول دارید؟
با این گفته مخالفم که تولیدات دارویی تحت لیسانس از قیمت بالایی برخوردار است. شما اگر به آخرین آییننامه قیمتگذاری داروی سازمان غذا و دارو مراجعه کنید، برای محصولات تحت لیسانس تولیدشده در داخل کشور نسبت به داروهای ژنریک تولید داخل تفاوت قیمتی لحاظ نشده است؛ این در حالی است که همانگونه که عرض کردم شرکتهای تولیدکننده داروی تحت لیسانس کلیه مواد (مؤثره، جانبی، بستهبندی و...) و همچنین دانش فنی مورد نیاز را باید از منابع خارجی تأمین کنند که هزینههای بسیاری را بر ما تحمیل میکند؛ ضمن آنکه به دلیل الزامات سختگیرانه لایسنسورها (که در بسیاری از موارد از الزامات ملی و بینالمللی نیز سختگیرانهتر هستند) ما ملزم به داشتن زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری گرانقیمت در کارخانه خود هستیم که منجر به افزایش هزینههای سربار و قیمت تمامشده محصولاتمان میشود. اگرچه برخی اظهار میکنند که شرکتهای تولیدی تحت لیسانس رقیب صنایع داخلی هستند اما ما هیچگاه خود را به عنوان رقیب یک تولیدکننده داخلی نمیدانیم چراکه در حال حاضر ما هم در داخل کشور مبادرت به تولید دارو میکنیم و صنایع تولید داخل را نه در مقابل خود بلکه در کنار خود
میبینیم با این تفاوت که صرفا مدل کسبوکار، تولید و همچنین الزامات حاکم بر تولید تحت لیسانس متفاوت است.
شرکتهای تولید تحت لیسانس در حال حاضر با چه چالشهایی مواجهاند؟ با توجه به هزینههایی که تأمین ماده اولیه، آموزش کارکنان، ارتقای شاخصهای کیفی و... بر دوش آنها میگذارد، محصولات این شرکتها چطور قیمتگذاری میشوند؟
عمدهترین مشکل ما در حال حاضر تأمین مواد و زیاندهبودن محصولات است. یکی از مهمترین چالشهایی که با آن مواجهایم مربوط به تأمین مواد و ماشینآلات است. از آنجا که مواد و تجهیزاتی که به آنها اشاره شد حتما باید از منابع مورد تأیید لایسنسورها تأمین شوند که عمدتا شامل برخی منابع محدود اروپایی و حتی آمریکایی هستند و به دلیل تحریم و شرایط خاص سیاسی کشور تأمین مواد مورد نیاز از منابع مذکور بسیار به سختی انجام میشود یا حتی متوقف شده است؛ بهگونهای که در برخی موارد ناچار به جایگزینکردن تعدادی از مواد از سایر منابع مورد تأیید شدیم (لازم به ذکر است که مطابق با الزامات، کوچکترین تغییری در فرایند تولید یا مواد مورد استفاده مستلزم توقف تولید و انجام مجدد مطالعات و فرایندهایی است که اجرای پروژهها را تا حدود یک سال به تأخیر میاندازد)، ضمن آنکه در مورد برخی شرکتهای اروپایی هم که حاضر به کارکردن با ما هستند به دلیل مشکلات نقل و انتقالات ارزی کار بسیار سخت شده است. در زمینه قیمتگذاری داروهای تحت لیسانس باید بگویم که تأمین مواد اولیه، مواد جانبی، دانش فنی، رویالتی، آموزش پرسنل و فراهمکردن سختافزارها و نرمافزارهایی
که لایسنسورها از ما میخواهند هزینههای زیادی ایجاد میکند و از طرف دیگر قیمتهایی که براساس آخرین آییننامه قیمتگذاری داروها به ما ابلاغ میشوند، واقعا کفاف هزینههای تولید را نمیدهند و بسیاری از محصولات ما در حاشیه زیان قرار دارند. به همین دلیل با توجه به شرایط حاضر ما از سازمان غذا و دارو درخواست کردیم که بازنگری در آییننامه قیمتگذاری انجام شود که البته از سال گذشته قولهایی به ما دادهاند که هنوز محقق نشده است.
چه میزان صرفهجویی ارزی با این واحد تولید ایجاد میشود؟
اینکه با پیادهسازی پروسه تولید دارو در کشور چقدر تاکنون توانستهایم صرفهجویی ارزی کنیم، محاسبات آن انجام شده؛ اگرچه دارو با دارو متفاوت است. اما در مقایسه با زمانی که این گونه داروها به شکل فراورده نهایی و ساختهشده و نیمهساخته وارد میشد، ما توانستهایم50 تا 70 درصد صرفهجویی ارزی داشته باشیم؛ ضمن آنکه امکان صادرات هم برای داروهای تولیدی تحت لیسانس مهیا شده و مذاکراتی را نیز در این زمینه شروع کردهایم. پس از آنکه نیاز داخل کشور را پاسخ دادیم، امکان صادرات برای کشورهایی که لایسنسورها حضور فعال ندارند، وجود دارد و این پتانسیل را نیز داریم که در مراحل بعدی برای ایران به عنوان کانون تولید داروهای تحت لیسانس در منطقه به کشورهای دیگر این نوع داروها را صادر کنیم.