افزایش پهنای باند درآمد سالانه ملی را زيرورو مي‌كند
«حميدرضا اخوان» كارشناس ارشد مخابرات از وضعيت كلي اينترنت در ايران و نقش آن در توسعه كشور مي‌گويد
تا همين چند سال پيش، ايران در رتبه‌بندي‌هاي مرتبط با اينترنت در قعر جدول قرار داشت اما چندسالي است كه اين روند تغيير كرده و حالا شيب بهبود وضعيت نت ايران نه تنها قابل‌توجه كه حتي كم‌نظير است. حالا بخش وسيعي از مناطق روستايي ايران و تمام شهرها از اينترنت پرسرعت برخوردار هستند و اين روند توسعه به گونه‌اي است كه بسياري از شهروندان تصوري از زندگي بدون اينترنت ندارند يا چنين زندگي‌اي را محال و نشدني مي‌دانند. خاطرات مردم از يك هفته قطعي اينترنت در كنار نقد تندي كه به اين برخورد دارند، بيانگر يك موضوع ديگر هم هست: زندگي مردم ايران و به‌خصوص ساكنان شهرها چنان با اينترنت گره خورده كه نبود يا ضعف آن مي‌تواند چرخه زندگي را با مشكلي اساسي روبه‌رو كند. اين اينترنت پرسرعت و بهبود شرايط آن چگونه مي‌تواند مشخصه‌هاي توسعه كشور را افزايش دهد و در چند سال گذشته چه تأثيري بر مؤلفه‌هاي بهبود رفاه روستانشينان داشته است. در اين گفت‌و‌گو حميدرضا اخوان، كارشناس ارشد مخابرات و مدیر پروژه در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری از وضعيت كلي اينترنت در ايران مي‌گويد، آن را با كشورهاي منطقه مقايسه مي‌كند و از تأثير بهبود اينترنت بر توسعه كشور مي‌گويد.
با اين پرسش كلي درباره وضعيت شهرهاي ايران از نظر اينترنت شروع كنيم. مي‌توانيم بگوييم تمام نقاط شهري داراي نت پرسرعت هستند؟
بله در حال حاضر اکثر قریب به اتفاق شهرها تحت پوشش اینترنت پرسرعت اپراتورهای مختلف با سیم (ADSL و فیبر نوری) و سیار (بدون سیمTD-LTE و موبایل 3G، 4G و 4.5G) هستند.
وضعيت اينترنت در روستاهاي ايران به چه شكل است؟
به‌طور متوسط سرعت اینترنت در شهرها بالاتر از روستاهاست. علاوه بر اين طرح خدمات عمومی اجباری روستایی (USO) با هدف ارائه خدمات دسترسی به اینترنت پرسرعت در روستاهای سراسر کشور تعریف شده است که اینترنت پرسرعت به‌تدریج همه روستاها را تحت پوشش قرار دهد. با اين اوصاف شرايط ما در روستاها هم اگرچه در حال حاضر مناسب است اما در آينده نزديك به وضعيت قابل‌قبولي خواهيد رسيد.
اگر بخواهيم وضعيت دسترسي به اينترنت شهر و روستاهاي ايران را با ديگر كشورهاي منطقه مقايسه كنيم، به چه نتيجه‌اي مي‌رسيم؟ به‌طور خلاصه شرايط كنوني امروز كشور ما در مقايسه با كشورهاي منطقه و همچنين استاندارد جهاني چگونه است و چه رتبه‌اي دارد؟
در چند سال گذشته ما پيشرفت قابل‌توجهي داشتيم اما در اين زمينه آمار و اعداد رسمي و قابل‌توجهي وجود دارد. به عنوان مثال و براساس گزارش Speedtest Global Index در ارتباطات ثابت از میانگین سرعت کشورها در فصل اول سال ۲۰20 کشور سنگاپور با سرعت متوسط 200.12MBPS سریع‌ترین اینترنت ثابت جهان را دارد. اینترنت ثابت ایرانMBPS 15.09 است که رتبه 134 را نصیب کشور ما کرده است.
درباره کشورهای همسایه هم امارات رتبه 30 با سرعت 90.57Mbps، قطر رتبه 40 با سرعت 73.94Mbps، کویت رتبه 44 با سرعت 65.92Mbps، عربستان سعودی رتبه 53 با سرعت52.93Mbps را دارند كه در مقايسه با شرايط كلي و ميانگين كشور ما بالاتر است. در موبایل در اول سال 2020 کره جنوبی با سرعت 103.18Mbps رتبه اول را دارد، امارات با 86.77Mbps دوم و قطر با سرعت 79.21Mbps سوم است. موبایل کانادا با سرعت متوسط 70.74MBPS رتبه بعدی را دارد. ایران با سرعت متوسط 26.74MBPS در رده 70 قرار دارد. اين اعداد البته ميزان پيشرفت كشورها را در سال‌هاي گذشته به خوبي نشان نمي‌دهد و ما در زمينه توسعه، رتبه مناسبي داريم چراكه در سال‌هاي گذشته سرعت رشد بالايي داشتيم.
معمولا در بحث ارتباطات از رابطه اينترنت و توسعه كارآفريني صحبت مي‌شود. اين دو موضوع تا چه اندازه به هم مرتبط هستند؟
واقعيت اين است كه تصور پیشرفت هر کشور در زمینه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، تجاری، علمی، اقتصادی، سیاسی، ارائه خدمات مختلف و افزایش آگاهی افراد جامعه بدون استفاده از اینترنت محال به نظر می‌رسد. در حال حاضر استفاده از اینترنت در امور تجاری در کشورهای مختلف رو به افزایش است. کارآفرینان در انجام فعالیت‌های خود از مراحل اولیه شناخت موضوع و طراحی تا شناخت مشتریان، تبلیغ، فروش، پست و ارسال از فناوری‌های جدید ارتباطی استفاده می‌كنند. استفاده از اینترنت ضمن اینکه بسیاری از هزینه‌های آنان را کاهش می‌دهد، امکان معرفی و عرضه فعالیت‌ها و تولیدات آنان را در ابعاد وسیع میسر می‌كند.
غير از موضوع كارآفريني، اينترنت پرسرعت چگونه مي‌تواند به توسعه روستايي ايران كمك كند؟
از مزایای اینترنت پرسرعت می‌توان به گسترش ارتباطات و ازبین‌بردن محدودیت مکان و زمان اشاره کرد. ایجاد بستر اینترنت می‌تواند فرصت خرید و فروش محصولات روستایی بین مردم آن روستا یا یک ناحیه، کشور و حتی در سطح جهانی را فراهم کند. علاوه بر اين اينترنت امکان آموزش در بسیاری از موضوعات متنوع را فراهم خواهد کرد. از طرف دیگر نگهداری، راه‌اندازی و تعمیرات امور مربوط به اینترنت موجب اشتغال‌زایی شده و سبب استخدام نیروی جوان و خلاق محلی خواهد شد. همچنین اینترنت پرسرعت امکان معرفی روستا و جاذبه‌های آن را فراهم می‌کند و جذب گردشگر می‌تواند به رونق روستا و کسب‌وکارهای محلی منجر شود. همه اين موارد با هم در ارتباط هستند و پيشرفت در افزايش كيفيت و سرعت اينترنت مي‌تواند نتايج قابل‌توجهي براي توسعه روستاهاي كشور داشته باشد.
با اين اوصاف مي‌توانيم بگوييم اينترنت پرسرعت اين پتانسيل را دارد كه مانع از مهاجرت روستا به شهر و خالي‌شدن روستاها از سكنه شود؟
بله قطعا. ارتقای زندگی در روستاها اقدام مهمی جهت جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرهاست. این ارتقا بايد چگونه انجام شود؟ بالابردن سطح زندگی، دستیابی به تمام یا قسمتی از مواهبی که شهر از آن برخوردار است، موجب کندشدن یا حتی توقف مهاجرت روستايیان به شهرها خواهد شد. اینترنت پرسرعت قادر است بسیاری از مواهب و مزایای جوامع شهری مثل آموزش، پزشکی از راه دور و انجام کارها از راه دور را به روستا بیاورد. علاوه بر اين موارد، اینترنت پرسرعت به عنوان ابزار آگاهی روستانشینان از بازارهای داخلی و بین‌المللی در این خصوص نقش بسزایی دارد.
بحثي كه به‌تازگي در ايران تبديل به مسئله شده، تأثير قطعي و اخلال سازمان‌يافته اينترنت بر كارآفريني و توسعه است. چگونه مي‌توان راه‌حلي دائمي براي اين مسئله داشت؟
بله؛ اگر از موضوع امنيتي فاصله بگيريم و آن را وارد اين بحث نكنيم، خطوط ارتباطی مهم (دسترسی، بین مراکز، بین‌شهری و بین استان‌ها) باید حفاظت‌شده باشند؛ یعنی حداقل دو خط ارتباطی وجود داشته باشد که مستقل از یکدیگر باشند. سال‌های قبل کشور ما یکی از بيشترين قطعی کابل در جهان را داشت؛ چون مسیرهای کابل، لوله و کانال مشخص نبود، هنگام حفاری قطع می‌شد. مسیرهای کابل باید کاملا مشخص باشد و اجازه حفاری نزدیک این مسیرها داده نشود. بحث طراحی بهینه شبکه ارتباطی جهت جلوگیری از قطعی ارتباط بسیار مهم است. استفاده از صفحه کنترل هوشمند در صورت قطعی، ارتباط را بدون تأخیر به کانال حفاظت منتقل خواهد کرد به‌طوری که کاربر متوجه قطع و وصل ارتباط نخواهد شد.
در همين موضوع اينترنت روستايي و سرعت اينترنت شهري، چه ايراداتي وجود دارد كه مي‌شود با صرف هزينه پايين آنها را برطرف كرد؟ نكات مغفول‌مانده در اين حوزه چيست؟
مردم در سال‌های آتی به سمت استفاده بیشتر از محتوا‌های باکیفیت تصویری خواهند رفت، به‌طوری که بیش از 80 درصد ترافیک اینترنت را ویدئو تشکیل خواهد داد. با توجه به نقش ثابت‌‌شده افزایش پهنای باند در درآمد سالانه ملی، سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت‌های اینترنت مثل فیبر نوری و موبایل باعث رشد کیفیت زندگی، افزایش سواد دیجیتالی و بالارفتن سطح آگاهی و آسایش آحاد کشور خواهد شد.
چشم‌انداز مسئولان كشور در حوزه توسعه اينترنت چه بايد باشد؟
چشم‌انداز آينده در زمينه اينترنت پرسش مهمي است و اگر به‌درستي مطرح و براي آن برنامه‌ريزي نشود، ممكن است روند توسعه را با مشكل مواجه كند. به طور خلاصه در اين چشم‌انداز حتما بايد موارد زير مد نظر قرار گيرد:
- نقش افزایش پهنای باند در درآمد سالانه ملی سرمایه‌گذاری.
- قانونی جهت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای پیشرفت و توسعه بخش‌های مختلف شبکه اینترنت
- افزایش رفاه عمومی از طریق ارائه سرویس‌هایی چون آموزش، پزشکی از راه دور، دولت الکترونیک
- راه‌اندازی سرویس‌های نوین چون حمل‌ونقل هوشمند، شهر هوشمند
- تسهیل راه‌اندازی کسب‌وکارهای دیجیتال در عرصه بازارهای منطقه‌ای و جهانی
- ایجاد عدالت اجتماعی بیشتر از طریق اینترنت به‌طور مثال آموزش از راه دور و خدمات درمانی
تا همين چند سال پيش، ايران در رتبه‌بندي‌هاي مرتبط با اينترنت در قعر جدول قرار داشت اما چندسالي است كه اين روند تغيير كرده و حالا شيب بهبود وضعيت نت ايران نه تنها قابل‌توجه كه حتي كم‌نظير است. حالا بخش وسيعي از مناطق روستايي ايران و تمام شهرها از اينترنت پرسرعت برخوردار هستند و اين روند توسعه به گونه‌اي است كه بسياري از شهروندان تصوري از زندگي بدون اينترنت ندارند يا چنين زندگي‌اي را محال و نشدني مي‌دانند. خاطرات مردم از يك هفته قطعي اينترنت در كنار نقد تندي كه به اين برخورد دارند، بيانگر يك موضوع ديگر هم هست: زندگي مردم ايران و به‌خصوص ساكنان شهرها چنان با اينترنت گره خورده كه نبود يا ضعف آن مي‌تواند چرخه زندگي را با مشكلي اساسي روبه‌رو كند. اين اينترنت پرسرعت و بهبود شرايط آن چگونه مي‌تواند مشخصه‌هاي توسعه كشور را افزايش دهد و در چند سال گذشته چه تأثيري بر مؤلفه‌هاي بهبود رفاه روستانشينان داشته است. در اين گفت‌و‌گو حميدرضا اخوان، كارشناس ارشد مخابرات و مدیر پروژه در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری از وضعيت كلي اينترنت در ايران مي‌گويد، آن را با كشورهاي منطقه مقايسه مي‌كند و از تأثير بهبود اينترنت بر توسعه كشور مي‌گويد.
با اين پرسش كلي درباره وضعيت شهرهاي ايران از نظر اينترنت شروع كنيم. مي‌توانيم بگوييم تمام نقاط شهري داراي نت پرسرعت هستند؟
بله در حال حاضر اکثر قریب به اتفاق شهرها تحت پوشش اینترنت پرسرعت اپراتورهای مختلف با سیم (ADSL و فیبر نوری) و سیار (بدون سیمTD-LTE و موبایل 3G، 4G و 4.5G) هستند.
وضعيت اينترنت در روستاهاي ايران به چه شكل است؟
به‌طور متوسط سرعت اینترنت در شهرها بالاتر از روستاهاست. علاوه بر اين طرح خدمات عمومی اجباری روستایی (USO) با هدف ارائه خدمات دسترسی به اینترنت پرسرعت در روستاهای سراسر کشور تعریف شده است که اینترنت پرسرعت به‌تدریج همه روستاها را تحت پوشش قرار دهد. با اين اوصاف شرايط ما در روستاها هم اگرچه در حال حاضر مناسب است اما در آينده نزديك به وضعيت قابل‌قبولي خواهيد رسيد.
اگر بخواهيم وضعيت دسترسي به اينترنت شهر و روستاهاي ايران را با ديگر كشورهاي منطقه مقايسه كنيم، به چه نتيجه‌اي مي‌رسيم؟ به‌طور خلاصه شرايط كنوني امروز كشور ما در مقايسه با كشورهاي منطقه و همچنين استاندارد جهاني چگونه است و چه رتبه‌اي دارد؟
در چند سال گذشته ما پيشرفت قابل‌توجهي داشتيم اما در اين زمينه آمار و اعداد رسمي و قابل‌توجهي وجود دارد. به عنوان مثال و براساس گزارش Speedtest Global Index در ارتباطات ثابت از میانگین سرعت کشورها در فصل اول سال ۲۰20 کشور سنگاپور با سرعت متوسط 200.12MBPS سریع‌ترین اینترنت ثابت جهان را دارد. اینترنت ثابت ایرانMBPS 15.09 است که رتبه 134 را نصیب کشور ما کرده است.
درباره کشورهای همسایه هم امارات رتبه 30 با سرعت 90.57Mbps، قطر رتبه 40 با سرعت 73.94Mbps، کویت رتبه 44 با سرعت 65.92Mbps، عربستان سعودی رتبه 53 با سرعت52.93Mbps را دارند كه در مقايسه با شرايط كلي و ميانگين كشور ما بالاتر است. در موبایل در اول سال 2020 کره جنوبی با سرعت 103.18Mbps رتبه اول را دارد، امارات با 86.77Mbps دوم و قطر با سرعت 79.21Mbps سوم است. موبایل کانادا با سرعت متوسط 70.74MBPS رتبه بعدی را دارد. ایران با سرعت متوسط 26.74MBPS در رده 70 قرار دارد. اين اعداد البته ميزان پيشرفت كشورها را در سال‌هاي گذشته به خوبي نشان نمي‌دهد و ما در زمينه توسعه، رتبه مناسبي داريم چراكه در سال‌هاي گذشته سرعت رشد بالايي داشتيم.
معمولا در بحث ارتباطات از رابطه اينترنت و توسعه كارآفريني صحبت مي‌شود. اين دو موضوع تا چه اندازه به هم مرتبط هستند؟
واقعيت اين است كه تصور پیشرفت هر کشور در زمینه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، تجاری، علمی، اقتصادی، سیاسی، ارائه خدمات مختلف و افزایش آگاهی افراد جامعه بدون استفاده از اینترنت محال به نظر می‌رسد. در حال حاضر استفاده از اینترنت در امور تجاری در کشورهای مختلف رو به افزایش است. کارآفرینان در انجام فعالیت‌های خود از مراحل اولیه شناخت موضوع و طراحی تا شناخت مشتریان، تبلیغ، فروش، پست و ارسال از فناوری‌های جدید ارتباطی استفاده می‌كنند. استفاده از اینترنت ضمن اینکه بسیاری از هزینه‌های آنان را کاهش می‌دهد، امکان معرفی و عرضه فعالیت‌ها و تولیدات آنان را در ابعاد وسیع میسر می‌كند.
غير از موضوع كارآفريني، اينترنت پرسرعت چگونه مي‌تواند به توسعه روستايي ايران كمك كند؟
از مزایای اینترنت پرسرعت می‌توان به گسترش ارتباطات و ازبین‌بردن محدودیت مکان و زمان اشاره کرد. ایجاد بستر اینترنت می‌تواند فرصت خرید و فروش محصولات روستایی بین مردم آن روستا یا یک ناحیه، کشور و حتی در سطح جهانی را فراهم کند. علاوه بر اين اينترنت امکان آموزش در بسیاری از موضوعات متنوع را فراهم خواهد کرد. از طرف دیگر نگهداری، راه‌اندازی و تعمیرات امور مربوط به اینترنت موجب اشتغال‌زایی شده و سبب استخدام نیروی جوان و خلاق محلی خواهد شد. همچنین اینترنت پرسرعت امکان معرفی روستا و جاذبه‌های آن را فراهم می‌کند و جذب گردشگر می‌تواند به رونق روستا و کسب‌وکارهای محلی منجر شود. همه اين موارد با هم در ارتباط هستند و پيشرفت در افزايش كيفيت و سرعت اينترنت مي‌تواند نتايج قابل‌توجهي براي توسعه روستاهاي كشور داشته باشد.
با اين اوصاف مي‌توانيم بگوييم اينترنت پرسرعت اين پتانسيل را دارد كه مانع از مهاجرت روستا به شهر و خالي‌شدن روستاها از سكنه شود؟
بله قطعا. ارتقای زندگی در روستاها اقدام مهمی جهت جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرهاست. این ارتقا بايد چگونه انجام شود؟ بالابردن سطح زندگی، دستیابی به تمام یا قسمتی از مواهبی که شهر از آن برخوردار است، موجب کندشدن یا حتی توقف مهاجرت روستايیان به شهرها خواهد شد. اینترنت پرسرعت قادر است بسیاری از مواهب و مزایای جوامع شهری مثل آموزش، پزشکی از راه دور و انجام کارها از راه دور را به روستا بیاورد. علاوه بر اين موارد، اینترنت پرسرعت به عنوان ابزار آگاهی روستانشینان از بازارهای داخلی و بین‌المللی در این خصوص نقش بسزایی دارد.
بحثي كه به‌تازگي در ايران تبديل به مسئله شده، تأثير قطعي و اخلال سازمان‌يافته اينترنت بر كارآفريني و توسعه است. چگونه مي‌توان راه‌حلي دائمي براي اين مسئله داشت؟
بله؛ اگر از موضوع امنيتي فاصله بگيريم و آن را وارد اين بحث نكنيم، خطوط ارتباطی مهم (دسترسی، بین مراکز، بین‌شهری و بین استان‌ها) باید حفاظت‌شده باشند؛ یعنی حداقل دو خط ارتباطی وجود داشته باشد که مستقل از یکدیگر باشند. سال‌های قبل کشور ما یکی از بيشترين قطعی کابل در جهان را داشت؛ چون مسیرهای کابل، لوله و کانال مشخص نبود، هنگام حفاری قطع می‌شد. مسیرهای کابل باید کاملا مشخص باشد و اجازه حفاری نزدیک این مسیرها داده نشود. بحث طراحی بهینه شبکه ارتباطی جهت جلوگیری از قطعی ارتباط بسیار مهم است. استفاده از صفحه کنترل هوشمند در صورت قطعی، ارتباط را بدون تأخیر به کانال حفاظت منتقل خواهد کرد به‌طوری که کاربر متوجه قطع و وصل ارتباط نخواهد شد.
در همين موضوع اينترنت روستايي و سرعت اينترنت شهري، چه ايراداتي وجود دارد كه مي‌شود با صرف هزينه پايين آنها را برطرف كرد؟ نكات مغفول‌مانده در اين حوزه چيست؟
مردم در سال‌های آتی به سمت استفاده بیشتر از محتوا‌های باکیفیت تصویری خواهند رفت، به‌طوری که بیش از 80 درصد ترافیک اینترنت را ویدئو تشکیل خواهد داد. با توجه به نقش ثابت‌‌شده افزایش پهنای باند در درآمد سالانه ملی، سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت‌های اینترنت مثل فیبر نوری و موبایل باعث رشد کیفیت زندگی، افزایش سواد دیجیتالی و بالارفتن سطح آگاهی و آسایش آحاد کشور خواهد شد.
چشم‌انداز مسئولان كشور در حوزه توسعه اينترنت چه بايد باشد؟
چشم‌انداز آينده در زمينه اينترنت پرسش مهمي است و اگر به‌درستي مطرح و براي آن برنامه‌ريزي نشود، ممكن است روند توسعه را با مشكل مواجه كند. به طور خلاصه در اين چشم‌انداز حتما بايد موارد زير مد نظر قرار گيرد:
- نقش افزایش پهنای باند در درآمد سالانه ملی سرمایه‌گذاری.
- قانونی جهت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای پیشرفت و توسعه بخش‌های مختلف شبکه اینترنت
- افزایش رفاه عمومی از طریق ارائه سرویس‌هایی چون آموزش، پزشکی از راه دور، دولت الکترونیک
- راه‌اندازی سرویس‌های نوین چون حمل‌ونقل هوشمند، شهر هوشمند
- تسهیل راه‌اندازی کسب‌وکارهای دیجیتال در عرصه بازارهای منطقه‌ای و جهانی
- ایجاد عدالت اجتماعی بیشتر از طریق اینترنت به‌طور مثال آموزش از راه دور و خدمات درمانی