تاریخ حضور زنان ایران در بازی‌های المپیک
پیشینه ورزش زنان ایران از حیث شرکت در بازی‌های المپیک به گستردگی مردان نیست. از مجموع 16 دوره‌ای که کاروان ورزشی ایران در این بازیها شرکت داشته، سهم بانوان ورزشکار کشور از اعزام به میدان المپیک تاکنون هشت دوره بوده و حالا در آستانه نهمین حضور خود در بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیا قرار دارند. اولین تجربه المپیکی بانوان ورزشکار ایرانی به بازی‌های 1964 توکیو برمی‌گردد. درست هم‌زمان با پنجمین دوره‌ای که کاروان ورزشی ایران در المپیک حاضر شد.
نازلی بیات ماکو (پرش ارتفاع)، ژولیت گفرکف (پرتاب دیسک)، سیمین صفامهر (دوی ۱۰۰ متر و پرش طول) و جمیله سروری (ژیمناستیک) المپین‌های ایران در المپیک 1964 بودند که در آن مقطع نتوانستند نتیجه درخورتوجهی کسب کنند. تمامی این نفرات یا از دور رقابت‌ها حذف شدند یا در گروه خود عنوان آخر را به دست آوردند.
نتایج توکیو باعث شد سازمان تربیت‌بدنی وقت در دو دوره بعد المپیک از اعزام زنان به این بازیها خودداری کند اما موفقیت این زنان در بازی‌های آسیایی 1974 تهران، مسئولان را مجاب کرد تا حداقل برای المپیک مونترال ۱۹۷۶ نیم‌نگاهی به اعزام بانوان داشته باشند. در این بازیها قرعه به نام تیم پرستاره شمشیربازی فلوره افتاد که در بازی‌های آسیایی عنوان قهرمانی را از آن خود کرده بود. این تیم نیز نتوانست در مونترال کاری از پیش ببرد.
بعد از آن و با آغاز انقلاب 20سال طول کشید تا دوباره حضور زنان در بازی‌های المپیک از سر گرفته شود. لیدا فریمان، اولین نماینده ورزش زنان در المپیک 1996 آتلانتا بود که با سهمیه وایلد کارت (سهمیه آزاد) در رشته تیراندازی (تفنگ بادی 10 متر) در این بازیها شرکت کرد وچهل‌وهفتم شد.
ورزش زنان که با رخداد انقلاب، برای شرکت در میادین بین‌المللی با محدودیت‌های نوع پوشش مواجه بود، به ناچار در المپیک‌های بعدی نیز باید حضور کم‌رنگی را تجربه می‌کرد. بنابراین چاره‌ای نبود جز اینکه نماینده زنان کشور در المپیک‌های 2000 سیدنی و 2004 آتن بار دیگر ملی‌پوشان تیرانداز باشند که ممانعتی برای نوع پوشش در مسابقه نداشتند. منیژه کاظمی و نسیم حسن‌پور المپین‌هایی بودند که هر دو با سهمیه آزاد به این بازیها اعزام شدند و به ترتیب رده‌های چهل‌وسوم و بیست‌وهشتم را کسب کردند.
از المپیک 2008 پکن به بعد شرایط برای شرکت بانوان در بازی‌های المپیک بهتر شد و درواقع فدراسیون‌های جهانی فرصتی را برای زنان محجبه به وجود آوردند تا بتوانند با پوشش کامل در المپیک حاضر شوند. بدون تردید این فرصت را بايد مدیون فدراسیون اسلامی ورزش زنان بود که با راه‌اندازی بازی‌های کشورهای اسلامی کمک زیادی به تغییر نگرش سران ورزش دنیا کرد.
در المپیک 2008 پکن، بانوان ورزشکار ایرانی با کسب سهمیه از درون رقابت‌های انتخابی جواز حضور در اين بازیها را به دست آوردند. نجمه آبتین (تیروکمان)، هما حسینی (قایقرانی) و سارا خوش‌جمال‌فکری (تکواندو) سه المپین ایران در این دوره بودند که هر سه از گردونه مسابقات کنار رفتند. رفته‌رفته با رشد قابل ملاحظه ورزش زنان در عرصه بین‌المللی، تعداد المپین‌های زن در المپیک 2012 لندن به هشت نفر رسید که همه نگاه‌ها را متوجه خود کرد.
الهه احمدی و مه‌لقا جام‌بزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، سوسن حاجی‌پور (تکواندو)، زهرا دهقان (تیروکمان)، سولماز عباسی و آرزو حکیمی (قایقرانی) و لیلا رجبی (پرتاب وزنه) المپیکی‌هاي حاضر در کاروان ايران بودند.
المپیک لندن یکی از موفق‌ترین دوره‌ها برای بانوان ایرانی بود. اگرچه به لحاظ کسب مدال موفقیتی برای کاروان نداشت اما شاهد بازی‌های خوبی از این ورزشکاران بودیم که تا آن زمان در تاریخ ورزش کشور بی‌سابقه بود. الهه احمدی شعله امید را در دل بانوان ورزشکار ایرانی روشن کرد و به مرحله فینال مسابقات راه یافت. او با کسب جایگاه ششمی یکی از مهم‌ترین اتفاقات ورزش زنان ایران را رقم زد. اتفاقی که در تاریخ تیراندازی بی‌سابقه بود و مردان هم موفق به کسب آن نشده بودند. از دیگر المپین‌های موفق المپیک لندن ندا شهسواری بود. عنوان اولین پینگ‌پنگ‌باز زن ایران که در اولین رقابت خود مقابل حریفی قرار گرفت که ۲۰۰ رتبه از او بالاتر بوداما توانست بازی نزدیک و قابل قبولی را به نمایش بگذارد و به عنوان یک بازنده سربلند شکست را پذیرا باشد.
المپیک 2016 ریودوژانيرو اوج درخشش بانوان ورزشکار ایرانی در این میدان حساس بود. جایی که علاوه بر شکسته‌شدن تعداد سهمیه‌ها، اولین مدال تاریخ ورزش زنان کشور در المپیک هم به دست آمد.
در این دوره 9 سهمیه توسط لیلا رجبی (پرتاب وزنه)، کیمیا علیزاده (تکواندو)، الهه احمدی، نجمه خدمتی، گلنوش سبقت‌الهی و مه‌لقا جام‌بزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، زهرا نعمتی (تیروکمان) و مهسا جاور (قایقرانی) به دست آمد و علیزاده با کسب مدال برنز زنان ایرانی را به دنیا معرفی کرد.
تا امروز زنان ایرانی شش سهمیه را برای حضور در بازی‌های المپیک 2020 توکیو قطعی کرده‌اند. چهار سهمیه را نجمه خدمتی، آرمینا صادقیان، فاطمه کرم‌زاده و هانیه رستمیان در بخش تیراندازی و دو سهمیه را حمیده عباسعلی و سارا بهمنیار در کاراته کسب کردند. با وجود سهمیه‌های اندکی که زنان ورزشکار تاکنون برای حضور در المپیک ۲۰۲۰ کسب کرده‌اند، مسئولان ورزش حوزه زنان امیدوارند بر تعداد این سهمیه‌ها اضافه شود، طوری که حتی رکورد تاریخی بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو را بشکنند.
پیشینه ورزش زنان ایران از حیث شرکت در بازی‌های المپیک به گستردگی مردان نیست. از مجموع 16 دوره‌ای که کاروان ورزشی ایران در این بازیها شرکت داشته، سهم بانوان ورزشکار کشور از اعزام به میدان المپیک تاکنون هشت دوره بوده و حالا در آستانه نهمین حضور خود در بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیا قرار دارند. اولین تجربه المپیکی بانوان ورزشکار ایرانی به بازی‌های 1964 توکیو برمی‌گردد. درست هم‌زمان با پنجمین دوره‌ای که کاروان ورزشی ایران در المپیک حاضر شد.
نازلی بیات ماکو (پرش ارتفاع)، ژولیت گفرکف (پرتاب دیسک)، سیمین صفامهر (دوی ۱۰۰ متر و پرش طول) و جمیله سروری (ژیمناستیک) المپین‌های ایران در المپیک 1964 بودند که در آن مقطع نتوانستند نتیجه درخورتوجهی کسب کنند. تمامی این نفرات یا از دور رقابت‌ها حذف شدند یا در گروه خود عنوان آخر را به دست آوردند.
نتایج توکیو باعث شد سازمان تربیت‌بدنی وقت در دو دوره بعد المپیک از اعزام زنان به این بازیها خودداری کند اما موفقیت این زنان در بازی‌های آسیایی 1974 تهران، مسئولان را مجاب کرد تا حداقل برای المپیک مونترال ۱۹۷۶ نیم‌نگاهی به اعزام بانوان داشته باشند. در این بازیها قرعه به نام تیم پرستاره شمشیربازی فلوره افتاد که در بازی‌های آسیایی عنوان قهرمانی را از آن خود کرده بود. این تیم نیز نتوانست در مونترال کاری از پیش ببرد.
بعد از آن و با آغاز انقلاب 20سال طول کشید تا دوباره حضور زنان در بازی‌های المپیک از سر گرفته شود. لیدا فریمان، اولین نماینده ورزش زنان در المپیک 1996 آتلانتا بود که با سهمیه وایلد کارت (سهمیه آزاد) در رشته تیراندازی (تفنگ بادی 10 متر) در این بازیها شرکت کرد وچهل‌وهفتم شد.
ورزش زنان که با رخداد انقلاب، برای شرکت در میادین بین‌المللی با محدودیت‌های نوع پوشش مواجه بود، به ناچار در المپیک‌های بعدی نیز باید حضور کم‌رنگی را تجربه می‌کرد. بنابراین چاره‌ای نبود جز اینکه نماینده زنان کشور در المپیک‌های 2000 سیدنی و 2004 آتن بار دیگر ملی‌پوشان تیرانداز باشند که ممانعتی برای نوع پوشش در مسابقه نداشتند. منیژه کاظمی و نسیم حسن‌پور المپین‌هایی بودند که هر دو با سهمیه آزاد به این بازیها اعزام شدند و به ترتیب رده‌های چهل‌وسوم و بیست‌وهشتم را کسب کردند.
از المپیک 2008 پکن به بعد شرایط برای شرکت بانوان در بازی‌های المپیک بهتر شد و درواقع فدراسیون‌های جهانی فرصتی را برای زنان محجبه به وجود آوردند تا بتوانند با پوشش کامل در المپیک حاضر شوند. بدون تردید این فرصت را بايد مدیون فدراسیون اسلامی ورزش زنان بود که با راه‌اندازی بازی‌های کشورهای اسلامی کمک زیادی به تغییر نگرش سران ورزش دنیا کرد.
در المپیک 2008 پکن، بانوان ورزشکار ایرانی با کسب سهمیه از درون رقابت‌های انتخابی جواز حضور در اين بازیها را به دست آوردند. نجمه آبتین (تیروکمان)، هما حسینی (قایقرانی) و سارا خوش‌جمال‌فکری (تکواندو) سه المپین ایران در این دوره بودند که هر سه از گردونه مسابقات کنار رفتند. رفته‌رفته با رشد قابل ملاحظه ورزش زنان در عرصه بین‌المللی، تعداد المپین‌های زن در المپیک 2012 لندن به هشت نفر رسید که همه نگاه‌ها را متوجه خود کرد.
الهه احمدی و مه‌لقا جام‌بزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، سوسن حاجی‌پور (تکواندو)، زهرا دهقان (تیروکمان)، سولماز عباسی و آرزو حکیمی (قایقرانی) و لیلا رجبی (پرتاب وزنه) المپیکی‌هاي حاضر در کاروان ايران بودند.
المپیک لندن یکی از موفق‌ترین دوره‌ها برای بانوان ایرانی بود. اگرچه به لحاظ کسب مدال موفقیتی برای کاروان نداشت اما شاهد بازی‌های خوبی از این ورزشکاران بودیم که تا آن زمان در تاریخ ورزش کشور بی‌سابقه بود. الهه احمدی شعله امید را در دل بانوان ورزشکار ایرانی روشن کرد و به مرحله فینال مسابقات راه یافت. او با کسب جایگاه ششمی یکی از مهم‌ترین اتفاقات ورزش زنان ایران را رقم زد. اتفاقی که در تاریخ تیراندازی بی‌سابقه بود و مردان هم موفق به کسب آن نشده بودند. از دیگر المپین‌های موفق المپیک لندن ندا شهسواری بود. عنوان اولین پینگ‌پنگ‌باز زن ایران که در اولین رقابت خود مقابل حریفی قرار گرفت که ۲۰۰ رتبه از او بالاتر بوداما توانست بازی نزدیک و قابل قبولی را به نمایش بگذارد و به عنوان یک بازنده سربلند شکست را پذیرا باشد.
المپیک 2016 ریودوژانيرو اوج درخشش بانوان ورزشکار ایرانی در این میدان حساس بود. جایی که علاوه بر شکسته‌شدن تعداد سهمیه‌ها، اولین مدال تاریخ ورزش زنان کشور در المپیک هم به دست آمد.
در این دوره 9 سهمیه توسط لیلا رجبی (پرتاب وزنه)، کیمیا علیزاده (تکواندو)، الهه احمدی، نجمه خدمتی، گلنوش سبقت‌الهی و مه‌لقا جام‌بزرگ (تیراندازی)، ندا شهسواری (تنیس روی میز)، زهرا نعمتی (تیروکمان) و مهسا جاور (قایقرانی) به دست آمد و علیزاده با کسب مدال برنز زنان ایرانی را به دنیا معرفی کرد.
تا امروز زنان ایرانی شش سهمیه را برای حضور در بازی‌های المپیک 2020 توکیو قطعی کرده‌اند. چهار سهمیه را نجمه خدمتی، آرمینا صادقیان، فاطمه کرم‌زاده و هانیه رستمیان در بخش تیراندازی و دو سهمیه را حمیده عباسعلی و سارا بهمنیار در کاراته کسب کردند. با وجود سهمیه‌های اندکی که زنان ورزشکار تاکنون برای حضور در المپیک ۲۰۲۰ کسب کرده‌اند، مسئولان ورزش حوزه زنان امیدوارند بر تعداد این سهمیه‌ها اضافه شود، طوری که حتی رکورد تاریخی بازی‌های المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیرو را بشکنند.