چند خطی درباره ماندگاری شورای شهر پنجم

عصر شنبه سی‌ام اردیبهشت 96 یعنی یک روز پس از برگزاری انتخابات شوراها، آقای میرلوحی به من زنگ زد و پیشنهاد داد که به عنوان مسن‌ترین عضو شورای شهر تهران از اعضای منتخب دعوت کنم دور هم جمع شویم.

این کار روز یکشنبه انجام شد و هر 21 نفر در محل ستاد انتخاباتی من واقع در میدان نوبنیاد حاضر شدند و بنده را به عنوان رئیس موقت انتخاب کردند. با اینکه قانونا شورای پنجم از شهریور شروع می‌شد ولی ما کار را از همان یکشنبه پس از انتخابات شروع کردیم. یعنی کمیسیون‌های موقت را راه‌اندازی و بررسی‌ها را برای انتخاب شهردار شروع کردیم. من شهادت می‌دهم که اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای شهر از همان تاریخ تا کنون برای ایفای وظیفه خود سخاوتمندانه وقت و انرژی گذاشتند. بنابراین باید بگویم پرکاری یکی از ویژگی‌های شورای پنجم بوده است. ویژگی دیگر شورای پنجم تهران پاکدستی و سلامت در کار بوده است. شما در طول این سه‌ونیم سال حتی یک مورد شائبه فساد مالی در هیچ یک از اعضای شورای تهران نمی‌توانید سراغ بگیرید. در مورد کارهای انجام‌شده به وسیله شورا هم باید بگویم که در تمامی زمینه‌ها کارهای انجام‌شده قابل دفاع است؛ حتی در مورد انتخاب شهردار که به ما خرده می‌گیرند، چون نیک بنگرید می‌بینید اگر اشکالی پیش آمد مقصر اعضای شورای شهر نبودند؛ مثلا اتفاقی که برای آقای دکتر نجفی شهردار اول ما افتاد برای هیچ یک از ما قابل پیش‌بینی نبود. ما به نجفی‌ای رأی دادیم که در سابقه مدیریتی او هیچ رد پایی از فساد مالی یا سوءمدیریت نمی‌بینید. در مورد آقای افشانی شهردار دوم ما هم همین‌طور؛ ما از عملکرد چند ماهه او در شهرداری راضی بودیم اما چه کنیم که به طور ناگهانی مجلس مصوبه‌ای تصویب کرد و تداوم کار او را در شهرداری ناممکن کرد.
در چنین شرایطی که مجلس به ما تحمیل کرد شهردار سوم یعنی آقای دکتر حناچی را انتخاب کردیم که سوابق مدیریتی مطلوب، رشته تحصیلی مرتبط و پاکدستی از مشخصه‌های او بود. او به خوبی در شرایط سخت کرونایی و تحریم و بی‌مهری دولت به تسلط کامل به کارش ادامه می‌دهد.
اما در مورد مصوبات شورا باید بگویم تمامی کمیسیون‌های تخصصی کار خود را به نحو شایسته انجام داده‌اند. در کمیسیون برنامه و بودجه که بنده حضور دارم اگر چه من ریاست آن را به عهده دارم ولی عملا کمیسیون پنج رئیس دارد؛ زیرا همه در قبال امور کمیسیون مشارکت فعالانه دارند. اگر دقت کرده باشید گزارش‌های کمیسیون در صحن شورا به وسیله عضوی از کمیسیون که ریاست کمیته ذی‌ربط را به عهده دارد، ارایه می‌شود.
در نادرترین جلسه‌ای از کمیسیون، کمتر از 5 عضو شرکت می‌کنند. برای همین بارها گفته‌ام که کمیسیون پنج نفره برنامه و بودجه پنج رئیس دارد که همگی در تمامی جلسات حضور دارند.
در اینجا به چند اقدام کلیدی کمیسیون برنامه اشاره می‌کنم.
اصلاح ساختار شهرداری و تعدیل نیروی انسانی شاغل یکی از اقدامات شورای شهر و کمیسیون بودجه است. در سال 1396 که ما شروع به کار کردیم تعداد کارکنان شهرداری به بخشی از 68127 هزار نفر رسیده بود. با سیاست اتخاذشده در شورای شهر و مصوبه بودجه سالیانه شهرداری را موظف کردیم که سالیانه 6درصد از نیروی انسانی خود بکاهد و در مقابل 3درصد نیروی متخصص اضافه کند.
نتیجه آن شد که در آبان 1399 تعداد کارکنان به 59705 هزار نفر کاهش یافته است. این نکته مهم است که از اول انقلاب تا سال 1396 (و شاید از سال 1286 شمسی که بلدیه در تهران شکل گرفت تا سال 1396) نیروی انسانی شهرداری دائما سیر صعودی داشته و برای نخستین‌بار در تاریخ شهرداری این روند سیر نزولی پیدا کرد. البته در زمینه اصلاح ساختار هم بررسی‌های خوبی انجام شد ولی به دلیل عدم تصویب از طرف شورای شهر تهران به نتیجه نرسید. توضیح اینکه گزارش کمیسیون برنامه و بودجه تقدیم صحن شورا شد اما به دلیل مخالفت شهرداری با کلیات رأی کافی برای تصویب نیاورد.
بازنگری در اساسنامه سازمان‌ها و شرکت‌ها و تصویب اساسنامه تیپ برای آنها اقدام دیگری هست که در این دوره به انجام رسید.
ساماندهی به حسابرسی شهرداری اعم از مناطق و سازمان‌ها و شرکت‌ها ضابطه‌مند شد. بدین ترتیب که با شاخص‌های مشخص حسابرس‌ها انتخاب می‌شوند و گزارش حسابرسی وقتی در صحن قرائت می‌شود، صرفا تنها گزارشی نیست بلکه ملاحظاتی برای اصلاح رویه‌‌ها به تصویب می‌رسد که در گزارش‌های بعدی مورد توجه قرار گیرد.
شفاف‌سازی و هوشمندسازی امور در شهرداری و شورای شهر تهران اقدام مهمی است که در دوره پنجم اتفاق افتاده است. هم اکنون اطلاعات تمامی قراردادهای بالای 250 میلیون تومان بر روی وب‌سایت شفاف انتشار می‌یابد. در حوزه شهرسازی اطلاعات تمام پروانه‌های ساختمانی صادرشده از سال 97 منتشر می‌شود. انتشار اطلاعات تغییر کاربری‌های مجاز در سال 97 و انتشار اطلاعات تمام پروانه‌های برج‌باغ صادرشده از سال 92 تا زمان لغو برج‌باغ بخش دیگری از شفاف‌سازی در حوزه شهرسازی است. شفافیت سازمانی با هدف مدیریت تعارض منافع انجام شده و در این زمینه اطلاعات کامل مدیران شهرداری به همراه حقوق پایه، اطلاعات سفرهای خارجی و اطلاعات 65 هزار نفر از کارکنان شهرداری در دسترس همگان است. در شورای شهر هم انتشار دستور جلسات به همراه ضمائم، انتشار مشروح مذاکرات و از آن مهم‌تر انتشار آرای مخالف و موافق اعضای شورای شهر اتفاق افتاده است.
از کارهای ماندگار شورای پنجم ساماندهی به ساخت‌وسازها و جلوگیری از ساخت‌وسازهای بی‌رویه در شهر تهران است. با انحلال شورای توافق در مناطق جلوی شهرفروشی گرفته شد و اکنون برمبنای طرح تفصیلی مناطق مجوزها صادر می‌شود. وجود سامانه مناسب در شهرسازی موجب شده که پروانه‌ها الزاما در چارچوب طرح تفصیلی صادر شود؛ برخلاف گذشته که حتی برای شهردار منطقه مسیر ویژه برای دادن مجوز خلاف طرح تفصیلی وجود داشت که بهانه و توجیه این قبیل کار خلاف کسب درآمد برای شهرداری بود. البته هم اکنون به دلیل نارسایی‌ها و ابهاماتی که در ماده 100 قانون شهرداری‌ها وجود دارد مودیان با پرداخت مبلغی پول لطمه به منافع عمومی شهروندان می‌زنند؛ امیدوارم با اصلاح ماده 100 در مجلس شورای اسلامی این مشکل نیز حل شود.
شورای پنجم در مورد حفظ و گسترش فضای سبز کارهای مهمی انجام داده که مهم‌ترین آن لغو مصوبه برج‌باغ‌ها بوده است. توضیح اینکه در سال 83 به وسیله شورای دوم مصوبه‌ای در مورد ساخت‌وساز در باغات تهران به تصویب رسید مبنی بر اینکه مالکین باغ در صورت حفظ 70درصد ملک به صورت باغ، در 30درصد بقیه می‌توانند مرتفع‌سازی کنند؛ ماحصل این مصوبه شوم آن شد که بناهای 9 تا 11 طبقه ساخته شد و سایه‌اندازی این بناها به بقیه باغ صدمه جدی زد و تأمین پارکینگ برای این بناهای بلند ریشه درختان را خشکانید.
از آن بدتر بسیاری از مالکان با پرداخت مبالغی از 30درصد سطح اشغال تجاوز کردند و گاه تا 50درصد ملک را زیر بنا بردند. مصوبه برج‌باغ‌ها به وسیله شورای پنجم لغو و جلوی تخریب باغات گرفته شد و مصوبه خانه‌باغ جایگزین آن شد که در باغات بیش از 2 تا 5/2 طبقه و سطح اشغال 10 تا 15درصد بیشتر اجازه داده نمی‌شود.
شورای شهر کارهای نظارتی خود را نیز به خوبی انجام داده است. تذکر مداوم اعضای شورای شهر به شهرداری و بازدید از پروژه‌های بزرگ و همچنین بازدید از مناطق شهرداری و برقراری جلسات هم‌اندیشی به طور منظم و تشکیل جلسات کارشناسی موردی به صورت فراوان ازجمله اقدامات شورای شهر برای اعمال نظارت بر فعالیت شهرداری بوده است.

عصر شنبه سی‌ام اردیبهشت 96 یعنی یک روز پس از برگزاری انتخابات شوراها، آقای میرلوحی به من زنگ زد و پیشنهاد داد که به عنوان مسن‌ترین عضو شورای شهر تهران از اعضای منتخب دعوت کنم دور هم جمع شویم.

این کار روز یکشنبه انجام شد و هر 21 نفر در محل ستاد انتخاباتی من واقع در میدان نوبنیاد حاضر شدند و بنده را به عنوان رئیس موقت انتخاب کردند. با اینکه قانونا شورای پنجم از شهریور شروع می‌شد ولی ما کار را از همان یکشنبه پس از انتخابات شروع کردیم. یعنی کمیسیون‌های موقت را راه‌اندازی و بررسی‌ها را برای انتخاب شهردار شروع کردیم. من شهادت می‌دهم که اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای شهر از همان تاریخ تا کنون برای ایفای وظیفه خود سخاوتمندانه وقت و انرژی گذاشتند. بنابراین باید بگویم پرکاری یکی از ویژگی‌های شورای پنجم بوده است. ویژگی دیگر شورای پنجم تهران پاکدستی و سلامت در کار بوده است. شما در طول این سه‌ونیم سال حتی یک مورد شائبه فساد مالی در هیچ یک از اعضای شورای تهران نمی‌توانید سراغ بگیرید. در مورد کارهای انجام‌شده به وسیله شورا هم باید بگویم که در تمامی زمینه‌ها کارهای انجام‌شده قابل دفاع است؛ حتی در مورد انتخاب شهردار که به ما خرده می‌گیرند، چون نیک بنگرید می‌بینید اگر اشکالی پیش آمد مقصر اعضای شورای شهر نبودند؛ مثلا اتفاقی که برای آقای دکتر نجفی شهردار اول ما افتاد برای هیچ یک از ما قابل پیش‌بینی نبود. ما به نجفی‌ای رأی دادیم که در سابقه مدیریتی او هیچ رد پایی از فساد مالی یا سوءمدیریت نمی‌بینید. در مورد آقای افشانی شهردار دوم ما هم همین‌طور؛ ما از عملکرد چند ماهه او در شهرداری راضی بودیم اما چه کنیم که به طور ناگهانی مجلس مصوبه‌ای تصویب کرد و تداوم کار او را در شهرداری ناممکن کرد.
در چنین شرایطی که مجلس به ما تحمیل کرد شهردار سوم یعنی آقای دکتر حناچی را انتخاب کردیم که سوابق مدیریتی مطلوب، رشته تحصیلی مرتبط و پاکدستی از مشخصه‌های او بود. او به خوبی در شرایط سخت کرونایی و تحریم و بی‌مهری دولت به تسلط کامل به کارش ادامه می‌دهد.
اما در مورد مصوبات شورا باید بگویم تمامی کمیسیون‌های تخصصی کار خود را به نحو شایسته انجام داده‌اند. در کمیسیون برنامه و بودجه که بنده حضور دارم اگر چه من ریاست آن را به عهده دارم ولی عملا کمیسیون پنج رئیس دارد؛ زیرا همه در قبال امور کمیسیون مشارکت فعالانه دارند. اگر دقت کرده باشید گزارش‌های کمیسیون در صحن شورا به وسیله عضوی از کمیسیون که ریاست کمیته ذی‌ربط را به عهده دارد، ارایه می‌شود.
در نادرترین جلسه‌ای از کمیسیون، کمتر از 5 عضو شرکت می‌کنند. برای همین بارها گفته‌ام که کمیسیون پنج نفره برنامه و بودجه پنج رئیس دارد که همگی در تمامی جلسات حضور دارند.
در اینجا به چند اقدام کلیدی کمیسیون برنامه اشاره می‌کنم.
اصلاح ساختار شهرداری و تعدیل نیروی انسانی شاغل یکی از اقدامات شورای شهر و کمیسیون بودجه است. در سال 1396 که ما شروع به کار کردیم تعداد کارکنان شهرداری به بخشی از 68127 هزار نفر رسیده بود. با سیاست اتخاذشده در شورای شهر و مصوبه بودجه سالیانه شهرداری را موظف کردیم که سالیانه 6درصد از نیروی انسانی خود بکاهد و در مقابل 3درصد نیروی متخصص اضافه کند.
نتیجه آن شد که در آبان 1399 تعداد کارکنان به 59705 هزار نفر کاهش یافته است. این نکته مهم است که از اول انقلاب تا سال 1396 (و شاید از سال 1286 شمسی که بلدیه در تهران شکل گرفت تا سال 1396) نیروی انسانی شهرداری دائما سیر صعودی داشته و برای نخستین‌بار در تاریخ شهرداری این روند سیر نزولی پیدا کرد. البته در زمینه اصلاح ساختار هم بررسی‌های خوبی انجام شد ولی به دلیل عدم تصویب از طرف شورای شهر تهران به نتیجه نرسید. توضیح اینکه گزارش کمیسیون برنامه و بودجه تقدیم صحن شورا شد اما به دلیل مخالفت شهرداری با کلیات رأی کافی برای تصویب نیاورد.
بازنگری در اساسنامه سازمان‌ها و شرکت‌ها و تصویب اساسنامه تیپ برای آنها اقدام دیگری هست که در این دوره به انجام رسید.
ساماندهی به حسابرسی شهرداری اعم از مناطق و سازمان‌ها و شرکت‌ها ضابطه‌مند شد. بدین ترتیب که با شاخص‌های مشخص حسابرس‌ها انتخاب می‌شوند و گزارش حسابرسی وقتی در صحن قرائت می‌شود، صرفا تنها گزارشی نیست بلکه ملاحظاتی برای اصلاح رویه‌‌ها به تصویب می‌رسد که در گزارش‌های بعدی مورد توجه قرار گیرد.
شفاف‌سازی و هوشمندسازی امور در شهرداری و شورای شهر تهران اقدام مهمی است که در دوره پنجم اتفاق افتاده است. هم اکنون اطلاعات تمامی قراردادهای بالای 250 میلیون تومان بر روی وب‌سایت شفاف انتشار می‌یابد. در حوزه شهرسازی اطلاعات تمام پروانه‌های ساختمانی صادرشده از سال 97 منتشر می‌شود. انتشار اطلاعات تغییر کاربری‌های مجاز در سال 97 و انتشار اطلاعات تمام پروانه‌های برج‌باغ صادرشده از سال 92 تا زمان لغو برج‌باغ بخش دیگری از شفاف‌سازی در حوزه شهرسازی است. شفافیت سازمانی با هدف مدیریت تعارض منافع انجام شده و در این زمینه اطلاعات کامل مدیران شهرداری به همراه حقوق پایه، اطلاعات سفرهای خارجی و اطلاعات 65 هزار نفر از کارکنان شهرداری در دسترس همگان است. در شورای شهر هم انتشار دستور جلسات به همراه ضمائم، انتشار مشروح مذاکرات و از آن مهم‌تر انتشار آرای مخالف و موافق اعضای شورای شهر اتفاق افتاده است.
از کارهای ماندگار شورای پنجم ساماندهی به ساخت‌وسازها و جلوگیری از ساخت‌وسازهای بی‌رویه در شهر تهران است. با انحلال شورای توافق در مناطق جلوی شهرفروشی گرفته شد و اکنون برمبنای طرح تفصیلی مناطق مجوزها صادر می‌شود. وجود سامانه مناسب در شهرسازی موجب شده که پروانه‌ها الزاما در چارچوب طرح تفصیلی صادر شود؛ برخلاف گذشته که حتی برای شهردار منطقه مسیر ویژه برای دادن مجوز خلاف طرح تفصیلی وجود داشت که بهانه و توجیه این قبیل کار خلاف کسب درآمد برای شهرداری بود. البته هم اکنون به دلیل نارسایی‌ها و ابهاماتی که در ماده 100 قانون شهرداری‌ها وجود دارد مودیان با پرداخت مبلغی پول لطمه به منافع عمومی شهروندان می‌زنند؛ امیدوارم با اصلاح ماده 100 در مجلس شورای اسلامی این مشکل نیز حل شود.
شورای پنجم در مورد حفظ و گسترش فضای سبز کارهای مهمی انجام داده که مهم‌ترین آن لغو مصوبه برج‌باغ‌ها بوده است. توضیح اینکه در سال 83 به وسیله شورای دوم مصوبه‌ای در مورد ساخت‌وساز در باغات تهران به تصویب رسید مبنی بر اینکه مالکین باغ در صورت حفظ 70درصد ملک به صورت باغ، در 30درصد بقیه می‌توانند مرتفع‌سازی کنند؛ ماحصل این مصوبه شوم آن شد که بناهای 9 تا 11 طبقه ساخته شد و سایه‌اندازی این بناها به بقیه باغ صدمه جدی زد و تأمین پارکینگ برای این بناهای بلند ریشه درختان را خشکانید.
از آن بدتر بسیاری از مالکان با پرداخت مبالغی از 30درصد سطح اشغال تجاوز کردند و گاه تا 50درصد ملک را زیر بنا بردند. مصوبه برج‌باغ‌ها به وسیله شورای پنجم لغو و جلوی تخریب باغات گرفته شد و مصوبه خانه‌باغ جایگزین آن شد که در باغات بیش از 2 تا 5/2 طبقه و سطح اشغال 10 تا 15درصد بیشتر اجازه داده نمی‌شود.
شورای شهر کارهای نظارتی خود را نیز به خوبی انجام داده است. تذکر مداوم اعضای شورای شهر به شهرداری و بازدید از پروژه‌های بزرگ و همچنین بازدید از مناطق شهرداری و برقراری جلسات هم‌اندیشی به طور منظم و تشکیل جلسات کارشناسی موردی به صورت فراوان ازجمله اقدامات شورای شهر برای اعمال نظارت بر فعالیت شهرداری بوده است.