تهرانی‌ها در مسیر شهر هوشمند

شرق: شهرهای هوشمند تجسم رویایی در آینده نیستند بلکه به لطف راهکارهای نوآورانه اینترنت اشیا بسیاری از آنها در حال حاضر فعال یا به‌‌سرعت در حال گسترش هستند. مدیران شهری در دوره مدیریت جدید شهرداری تهران از شبکه‌های مختلفی برای برقراری ارتباط و بهبود زیرساخت‌ها، بهره‌وری، راحتی و کیفیت زندگی ساکنان و بازدیدکنندگان استفاده کرده‌اند. شاید برایتان سوال باشد که چرا به شهر هوشمند نیاز داریم، پاسخی که می‌توانیم به شما بدهیم این است که شهرنشینی پدیده‌ای بدون پایان است. امروزه 54درصد از مردم جهان در شهرهای مختلف زندگی می‌کنند که انتظار می‌رود تا سال 2050 به 66درصد برسد. درمجموع با رشد کلی جمعیت شهرنشینی در عرض سه دهه آینده 2.5 میلیارد نفر دیگر را به شهرها اضافه خواهد کرد. پایداری زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی از نکات بسیار ضروری برای هماهنگی با این گسترش سریع جمعیت و تأمین منابع مالی شهرهاست. اما نکته مهم در این وضعیت استفاده از اینترنت هوشمند است. اتصال بی‌سیم امن و فناوری IoT در حال تبدیل‌کردن عناصر سنتی زندگی شهری -مانند چراغ‌های خیابانی- به نسل بعدی پلتفرم‌های هوشمند روشنایی با قابلیت‌های گسترش‌یافته است. این تغییرات شامل ادغام انرژی خورشیدی و ارتباط با یک سیستم کنترل مرکزی مبتنی بر رایانش ابری است که به دستگاه‌های دیگر در اکوسیستم متصل می‌شود. این راهکارها به مراتب فراتر از نیازهای یک سیستم روشنایی ساده است. چراغ‌های هوشمند LED به مسافران در مورد مسائل مربوط به ترافیک، وضعیت آب‌وهوا و اتفاقاتی همچون آتش‌سوزی هشدار می‌دهند. همین چراغ‌های روشنایی معابر نیز می‌توانند فضای پارکینگ خالی و ایستگاه‌های شارژ وسایل نقلیه الکتریکی را از طریق یک برنامه تلفن همراه به شهروندان اعلام کنند. در این گزارش سراغ اقدامات شهرداری تهران در دوره مدیریت جدید رفته‌ایم تا مروری داشته باشیم بر برخی از تلاش‌ها و اقدامات شهرداری تهران برای هوشمندکردن تهران و زندگی شهروندان در یک شهر هوشمند.
تهران هوشمند و رونق کسب‌وکارهای نوآور
اگر اهل فناوری باشید و با دنیای پیچیده صفرویک‌ها آشنایی دارید احتمالا نام «API» را شنیده‌اید که مخفف Application Programming Interface است؛ به عبارتی رابط‌های نرم‌افزاری که مستقل از نوع پلتفرم پیاده‌سازی شده و به صورت فرابستر ارتباط بین نرم‌افزارهای مختلف را پیاده‌سازی می‌کنند و بسیاری از خدماتی که ما هر روز از اپلیکیشن‌ها و کسب‌وکارهای تحت وب دریافت می‌کنیم، محصول دسترسی آنها به همین «API»هاست که معمولا هم سازمان‌ها و نهادهای عمومی و دولتی خیلی دست گشاده‌ای در ارایه آن به بخش خصوصی ندارند. اما سازمان فاوای شهرداری تهران با هدف تسهیل دسترسی شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌ها به داده‌ها و سرویس‌های شهرداری در دوره جدید مدیریت شهری سامانه «API» را به نشانی api.tehran.ir راه‌اندازی کرد.
ارایه خدمات الکترونیک به شهروندان در سال‌های متمادی موجب شکل‌گیری منابع و بانک‌های اطلاعاتی ارزشمندی شده است. سازمان فاوای شهرداری تهران در تلاش است تا در جهت هوشمندسازی شهر تهران با ارایه این منابع در قالب «API» به شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌های بخش خصوصی و سایر ارگان‌های بخش دولتی، از ظرفیت توسعه‌دهندگان خارج از شهرداری استفاده کرده و ضمن کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت خدمات ارایه‌شده به شهروندان زمینه لازم را برای رونق‌بخشی به فضای کسب‌وکارهای حوزه خدمات شهری فراهم آورد.
در این پرتال «API»های عرضه‌شده بر اساس موضوعات مختلف طبقه‌بندی شده و کاربر می‌تواند ضمن مشاهده توضیحات هر «API» درخواست خود را در خصوص دریافت سرویس ثبت کند. کارشناسان سازمان فاوا بعد از بررسی درخواست‌های رسیده در حداقل زمان ممکن با درخواست‌کنندگان تماس حاصل کرده و ضمن طی مراحل اداری دسترسی‌های مورد نیاز را فراهم می‌کنند. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در فازهای بعدی تمامی مراحل دریافت «API» از طریق پرتال و به صورت Self Service پیاده‌‌‌‌سازی خواهد شد. در حال حاضر اطلاعات مربوط به بیش از ۷۰ «API» در قالب موضوعات حمل‌ونقل و ترافیک، کیفیت هوا، خدمات شهری و ساختمان و مسکن عرضه شده و طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته به مرور سایر منابع و خدمات موجود به صورت «API» در این پرتال بارگذاری خواهد شد. تمامی افراد حقیقی و حقوقی اعم از شهروندان، استارتاپ‌ها، شرکت‌ها، نهادهای دولتی و... که برای تولید یک محصول اینترنتی یا موبایلی قصد استفاده از «API»های عرضه‌شده در پرتال را داشته باشند می‌توانند ضمن رعایت الزامات تعیین‌شده «API» مورد نظر خود را دریافت کنند.
«باهم» برای شهری مشارکت‌پذیر
حل مشکلات کلانشهری مثل تهران بدون خرد جمعی و کمک‌گرفتن از ایده‌ها و نظرات شهروندان غیر ممکن است. از سویی شیوه‌های سنتی دریافت ایده‌ها و پیشنهادات دیگر به کار نمی‌آید و باید برای این کار طرحی نو در انداخت. «باهم» با همین هدف شکل گرفته است. سامانه نوآوری و مشارکت شهروندی (باهم) به نشانی baham.tehran.ir با هدف ریشه‌یابی مشکلات به وسیله افراد خبره و دستیابی به راه‌حل‌های نوآورانه از طریق داده‌کاوی و تحلیل بهتر مسائل راه‌اندازی شده است. این سامانه که در موضوعات مختلفی مثل انرژی، گردشگری، آب و فاضلاب، زیباسازی، رویدادهای نوآور، پسماند و... تقسیم‌بندی شده، سعی بر ایجاد فضای بحث و تبادل نظر در خصوص پیشنهادات یا مشکلات مطرح‌شده، امکان طرح ایده، راه‌حل و پیشنهاد دارد. «باهم» درگاهی برای بیان مسائل کلیدی شهر به وسیله شهروندان، ثبت طرح‌های مختلف در حوزه کسب‌وکار (استارتاپ‌ها) و ایجاد فضای تعامل بین استارتاپ‌ها با شهرداری تهران است. از آنجا که مولفه‌های بسیاری برای استفاده در ارایه راه‌حل برای مسائل سازمان‌ها در خرد جمعی وجود دارد، امروزه می‌توان از توان تفکر جمعی همه، به‌ویژه مشتریان سازمان‌ها به منظور نوآوری و ایجاد محصولات جدید کمک گرفت. این پلتفرم به منظور افزایش مشارکت شهروندان و بهره‌گیری از جمع‌سپاری (Crowdsourcing) برای کمک به شهرداری تهران راه‌اندازی شده است. در این سامانه تعامل اجتماعی پایدار و پیش‌بینی هوشمند در مورد فناوری‌های مورد نیاز در حل مسائل اصلی شهر به عنوان رکن اساسی طراحی در نظر گرفته شده است. این فرایند می‌تواند موجب انتقال ایده‌ها، بینش و خرد جمعی به شهرداری تهران شود. با کمک این پلتفرم مدیران شهری قادر به ایجاد ارتباط و همکاری با مشتریان سرویس‌های شهروندی، کارکنان و سایر افراد نخبه و صاحب‌نظر برای تعریف و ارایه راه‌حل برای مسائل شهر خواهند شد. در «باهم» ابتدا مشکلات موجود در شهر تهران با استفاده از فرم‌های راهنمای طراحی‌شده تبدیل به مسأله‌ای یا مسأله‌هایی شفاف و قابل ‌اندازه‌گیری و ارزیابی خواهد شد. سپس این مسائل در معرض نظر و رأی عمومی قرار خواهد گرفت تا با تأیید کاربران و نخبگان و روشن‌ترشدن حوزه مسأله و دقیق‌ترشدن حدود آن، امکان ارایه راه‌حل‌های شفاف و کم‌هزینه‌تر فراهم شود. در مرحله بعد برای رسیدن به جواب کاربردی، فرایندهای یک رویداد طراحی می‌شود تا مسیر حرکت صاحبان راه‌حل به سمت جواب به صورتی مطلوب طراحی و پیاده‌سازی شود، درنهایت صاحب مسأله بهترین راه‌حل‌ها را انتخاب و هزینه‌های اجرای آن را پرداخت کرده و حقوق مالکیت معنوی آن به نام صاحب مسأله و صاحب راه‌حل ثبت می‌شود.
نقشه‌های تحلیلی و داده‌های مکانی تهران در اختیار شهروندان
داده‌ها مهم‌ترین دارایی در جهان معاصر هستند. ما برای امور مختلف به داده‌های شهری نیازمندیم؛ از انتخاب محل مناسب برای زندگی گرفته تا تحقیق برای آغاز یک کسب‌وکار یا انجام پژوهشی علمی. سامانه «داده‌نمای تهران» جایی است که در آن می‌توانیم به راحتی به نقشه‌های تحلیلی شهر تهران و لایه‌های داده‌های مکانی دسترسی داشته باشیم. سامانه «داده‌نمای تهران» درگاهی است که داده‌های آماری و اطلاعات مربوط به شهر را به صورت رایگان و بدون محدودیت خاصی در اختیار مردم قرار می‌دهد و امتیاز شاخص آن ارایه داده‌های باز و قابل بهره‌برداری برای عموم است. به‌تازگی امکانات و قابلیت‌های جدیدی نیز به این سامانه به نشانی data.tehran.ir افزوده شده است. این پرتال 18 دسته‌بندی اطلاعاتی در موضوعاتی مثل ارتباطات، انرژی، آموزش، بهداشت و درمان، حمل‌ونقل، ساختمان و مسکن، صنعت و معدن، عمران و خدمات شهری، مالی و اقتصادی و... دارد که هر کدام زیرمجموعه‌هایی متنوع از داده‌های مربوط به حوزه مشخص‌شده را شامل می‌شود. با انتخاب هر کدام از این موضوعات می‌توان به فهرست داده‌ها و لایه‌های اطلاعات مکانی مربوط به هر حوزه دسترسی داشت و به راحتی آنها را دانلود کرد. علاوه بر این اطلاعات تخصصی که مناسب پژوهشگران، دانشگاهیان و کسب‌وکارهاست، اخیرا برخی نقشه‌های تحلیلی مرتبط با آمارنامه شهر تهران که برای عموم نیز می‌تواند جذاب و کارآمد باشد در دسته‌بندی‌های مشخصی ارایه داده شده است. در این سامانه دسترسی به بیش از 900 مجموعه اطلاعاتی به‌سادگی امکان‌پذیر شده و با قابلیت جست‌وجوی موضوعی می‌توان از میان این حجم گسترده از داده‌ها که به طور مداوم توسعه می‌یابد، نقشه‌ها و اطلاعات را پیدا کرد. مثلا با جست‌وجوی عبارت «موقعیت مکانی» می‌توان به اطلاعات تخصصی و لایه‌های اطلاعات مکانی ایستگاه‌های بازیافت پسماند، میادین میوه‌وتره‌بار، پل‌های عابر پیاده، سرویس‌های بهداشتی، ایستگاه‌های مترو، خطوط اتوبوس و ده‌ها داده دیگر دسترسی داشت.
گفتنی است راه‌اندازی این سامانه از ابتدای دوره اخیر مدیریت شهری و در جهت سیاست‌های شهرداری تهران در ارایه داده باز به عموم مردم صورت گرفته و چند اصل ساده را رعایت کرده است؛ بازبودن داده به ‌صورت پیش‌فرض، به‌هنگام و جامع‌بودن، امکان دسترسی و استفاده عمومی و رایگان‌بودن ازجمله این اصول است. ارایه داده باز در این سامانه با هدف افزایش مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی مسئولان و بدنه اجرایی به شهروندان، ارتقای شفافیت و اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات صورت گرفته است.
رکاب‌زنی در پایتخت، دلنشین‌تر از همیشه
در روزگاری زندگی می‌کنیم که اپلیکیشن‌ها، سامانه‌ها و ابزارهای بی‌شمار دنیای ما را احاطه کرده‌اند. اما مشخصا زندگی ما تنها با استفاده‌ صرف از این ابزارها نیست که رنگ‌وبوی هوشمندی می‌گیرد. با نگاهی گذرا به شهرهای هوشمند دنیا درمی‌یابیم که تغییر سبک و کیفیت زندگی شهروندان و برجسته‌شدن ابعاد انسانی و محیطی اساس و بنیان هوشمندسازی شهرهاست و به‌قاعده تهران هم در این مسیر مستثنا نیست و در چشم‌انداز ترسیم‌شده برای «تهران هوشمند» کیفیت زندگی روزافزون، رفت‌وآمد روان و زندگی سلامت و شاد هدف نهایی تمامی تلاش‌هاست. اپلیکیشن «دوچرخه» از سرویس‌های هوشمندی است که از سویی تعامل و همکاری بخش‌های مختلف شهرداری و بخش خصوصی را در پی داشته و از سوی دیگر گامی رو به جلو در توسعه مشارکت شهروندی و ارتقای کیفیت زندگی در پایتخت است و به‌ویژه سلامت شهروندان و هوای پاک را نشانه گرفته است. این اپلیکیشن می‌تواند ابزاری باشد برای تغییر رفتار و سبک زندگی شهروندان تا گرایش بیشتری به حمل‌ونقل پاک در ترددهای شهری داشته باشند.
اپلیکیشن «دوچرخه» یک ابزار است و توسعه دوچرخه‌سواری و فرهنگ آن مسلما تنها با این ابزار ممکن نیست؛ اما به عنوان قدم اول در این مسیر هم جذاب است و هم کاربردی. همچنین قابلیت‌ها و امکاناتی دارد که استفاده از آن را برای اقشار مختلف علاقه‌مند به دوچرخه‌سواری ساده کرده است؛ مثل انواع مسیریابی‌ ترکیبی، امکان به اشتراک‌گذاری مسیرها و ارسال تصاویر در شبکه اجتماعی اپلیکیشن، مشاهده نزدیک‌ترین فروشگاه‌های دوچرخه، پارکینگ‌های مسقف دوچرخه، تعمیرگاه‌های دوچرخه و ایستگاه‌های دوچرخه اشتراکی و.... برگزاری کمپین‌های مختلف نیز از ویژگی‌های منحصربه‌فرد «دوچرخه» است. کمپین‌ها به جز شناخت مسیرها و ایجاد جذابیت‌ و رقابت برای کاربران، به جمع‌آوری داده از طریق گزارش مشکلات به مدیران شهری نیز کمک می‌کند. اپلیکیشن «دوچرخه» نقطه شروعی برای نیازسنجی دوچرخه‌سواران تهرانی است و پیش‌بینی می‌شود در آینده توسعه یابد. اگر علاقه‌مند هستید درباره اپلیکیشن «دوچرخه» بیشتر بدانید به سایت اختصاصی آن به نشانی bike.tehran.ir هم سری بزنید.
«نقشه تهران» و اپلیکیشن «رایا»
هر چه دنیای ما شهرنشینان پیچیده‌تر شود، نیاز ما به انواع راهنماها و مدل‌‌سازی‌ها هم بیشتر می‌شود. فقط کافی‌ است به دور و بر خود نگاه کنید تا ببینید در طول روز چقدر به راهنماها وابسته‌اید: وقتی سوالی برایتان پیش بیاید، گوگل هست. وقتی وسیله جدیدی می‌خرید بروشور استفاده از آن هست. هنگامی که به رستوران می‌روید از منوی غذاها، در مقابل عابربانک از راهنمای سخنگو، برای نصب یک اپلیکیشن روی لپ‌تاپ یا تلفن همراه‌تان از راهنمای دیجیتال و مرحله به مرحله آن استفاده می‌کنید و وقتی که شبکه‌های اجتماعی را بالا و پایین می‌برید، هشتگ‌ها کلید رساندن شما به چیزهایی است که دوست‌شان دارید یا در جست‌وجویش هستید.
تهران هم با توجه به گستردگی، پیچیدگی و توسعه روز‌به‌روزش توان گیج‌کردن ما را دارد. دل‌مان می‌خواهد برای درک تهران، خیابان‌ها و کوچه‌هایش، ترافیک و طرح‌های ویژه ترافیکی‌اش و خلاصه هر چه که به این شهر مربوط است از اتوبوس، تاکسی، مترو و بیمارستان‌ها تا مساجد، فرهنگسراها، سینماها و مسیرهای منتهی به هر کدام از اینها و بیش از اینها یک راهنمای هوشمند و دم دست داشته باشیم که یکی یکی یا ترکیب‌شده به ما بگوید: «چی کجاست و چطور به آن برسیم؟»
ایده تولید «نقشه تهران» بین سال‌های 83 تا 84 در شهرداری تهران مطرح شد.
این سامانه که برای نخستین‌بار از سوی شهرداری قصد ارایه سرویس‌های مکانی به شهروندان را داشت، در ابتدای کار مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت و بسیاری تولید چنین سامانه‌ای را با وجود سرویس‌های قوی گوگل بیهوده می‌انگاشتند. اما تنها چند سال بعد، نقشه تهران map.tehran.ir) ) به یکی از پربازدیدترین سامانه‌های شهرداری در پایتخت و فراتر از آن تبدیل شد. فارغ از تحریم‌ها و فیلترها که خیلی از سرویس‌های «گوگل مپ» را از دسترس ما خارج می‌کرد، شهرداری تهران هم به‌ مثابه بسیاری از شهرداری‌های شهرهای پیشرفته دنیا، ارایه داده‌های مکانی و نقشه‌ای با لایه‌های اطلاعاتی کاربردی برای شهروندان را وظیفه خود دانست و در نتیجه نقشه‌ای تولید شد که نه تنها اساس و زیربنای سرویس‌ها و سامانه‌های بسیاری در شهرداری است بلکه با ارایه «API»های موجود به بخش خصوصی و شرکت‌های نوآور برای ارایه خدمات شهری نوین هم به‌ کار آمده است. پس از گذشت حدود 10 سال و در زمانی که اپلیکیشن‌های مسیریاب ایرانی هنوز در حد طرح و ایده بودند، تولید اپلیکیشن نقشه همراه تهران هم آغاز و با نام «رایا» ارایه شد و با امکانات و خدماتی مثل انواع مسیریابی ترکیبی، نمایش اماکن مورد نیاز با عنوان «این دور و برا» و تعداد زیادی لایه‌های اطلاعاتی کاربران ویژه خود را دارد. مسیر سامانه «نقشه تهران» فرای فرازوفرودها نشان‌دهنده اهمیت تولید و توسعه سرویس‌های بومی است؛ حتی با اینکه سرویس‌های خارجی قوی و پرکاربردی هم قبلا تولید شده باشند. شاید قابل توجه‌ترین دلیل آن هم داده‌های منحصربه‌فردی باشد که در این مورد به‌خصوص در اختیار شهرداری تهران است و مسیریاب‌هایی مانند گوگل و ویز به آن دسترسی ندارند.
ویژگی‌های دیگری همچون ارایه‌ تصاویر پانوراما از معابر شهر در بخشی به نام «شهرنما»، «قصه‌های خیابان ولیعصر» و عکس‌های منحصربه‌فرد هوایی از دیگر عواملی است که ممکن است توجه شما را به این سامانه‌ نقشه و اَپ آن جلب کند. خلاصه که اگر به این موضوع علاقه‌مند شدید و می‌خواهید سری به سایت نقشه تهران بزنید به نشانی map.tehran.ir بروید، از همان‌جا هم می‌توانید اپلیکیشن «رایا» را دانلود کنید.
شفافیت و هوشمندی در شهر
شفافیت در ارایه‌ آمار و اطلاعات از ویژگی‌های کلیدی شهرهای هوشمند است، در این زمینه سامانه‌ شفافیت با هدف شفاف‌سازی اقدامات و قراردادهای شهرداری تهران راه‌اندازی شده و اطلاعات و داده‌های انواع قراردادها و فعالیت‌های شهرداری را به شیوه‌ای آزاد در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. در آغاز این سامانه با انتشار قراردادهای کلان شهرداری تهران شروع به کار کرد و در ادامه فهرست اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری، لایحه‌های پیشنهادی بودجه، بودجه‌های مصوب، اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری تهران، گزارش عملکرد مالی شهرداری تهران و نمایش اطلاعات شهرسازی شامل اطلاعات پروانه‌های صادره در باغات و پروانه‌های دارای تغییر کاربرد به آن افزوده شده است. علاوه بر اینها اطلاعات شرکت‌ها و سازمان‌ها، پژوهش‌ها، مطالعات و کتاب‌های شهرداری تهران، اطلاعات روزبازارها و کیوسک‌ها، اطلاعات پیام‌های ثبت‌شده در سامانه‌های ۱۳۷ و ۱۸۸۸ و گزارشات مالی شهرداری در این سامانه قابل مشاهده است. اکنون با مراجعه به سامانه شفافیت شهرداری تهران به آدرس shafaf.tehran.ir می‌توان به اطلاعاتی دست یافت که شاید در گذشته کسی تصور دسترسی به این اطلاعات را نداشت. همین اقدامات باعث شده تا شهرداری تهران در میان ۶۲۲ دستگاه رتبه سوم و در میان دستگاه‌های غیردولتی رتبه نخست سازمان‌های شفاف را به دست آورد؛ سازمان‌هایی که در زمینه میزان رضایتمندی شهروندان از نحوه انتشار اطلاعات دستگاه‌ها و شفافیت ارزیابی شده‌اند.
«شهرپی» از تاکسی تا میادین میوه‌وتره‌بار
از روزگار همیان‌های سکه زمان زیادی طی شد تا پول کاغذی و اسکناس به‌ وجود آید و تعاملات مالی و جابه‌جایی پول را ساده‌تر کند؛ اما پول الکترونیک و شیوه‌های الکترونیک پرداخت خیلی زود جای خود را در میان مردم باز کرد.
حالا دیگر حتی سنتی‌ترین افراد نیز پرداخت الکترونیک را به عنوان شیوه‌ای سریع و امن برای معاملات خرد و کلان پذیرفته‌اند. همه‌ ما در زندگی روزمره‌مان در شهر نیازمند پرداخت‌هایی هستیم؛ از پرداخت کرایه‌ تاکسی گرفته تا خرید بلیت مترو و موزه و.... ایجاد زیرساختی واحد برای این‌ پرداخت‌ها هم می‌تواند به فعالان حوزه‌ فین‌تک کمک کند و هم به زندگی شهری سرعت و سهولت ببخشد.
شهردار تهران به‌تازگی از سامانه «شهرپی» رونمایی کرده است که -به عنوان پلتفرمی زیرساختی برای استفاده همه کیف‌پول‌های شهروندی- خدمات پرداخت شهری را یکپارچه می‌کند و شهروندان از این پس با هر اپلیکیشن پرداختی می‌توانند از آن استفاده کنند. «سامانه یکپارچه خدمات پرداخت شهری» یا «شهرپی» که از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های تهران هوشمند یاد شده، پلتفرم خدمات پرداخت خرد شهری با استفاده از تلفن همراه و بارکد دوبعدی یکپارچه است.
این سامانه بدین ترتیب و با توجه به شرایط حاکم بر جامعه ناشی از شیوع کرونا، تبادل پول فیزیکی را حذف می‌کند. شهرپی علاوه بر حذف پول نقد، سبب تسهیل در عملیات پرداخت و حفظ کرامت رانندگان و مسافران خواهد شد. این پروژه با مشارکت جمع بزرگی از شرکت‌های پرداخت و کیف‌پول‌های شهری ارایه و با همکاری تاکسیرانی برای نخستین‌بار در تاکسی‌های شهری اجرایی شده است. با این شیوه شهروندان می‌توانند با هر یک از این اپلیکیشن‌های موجود برای پرداخت، کرایه تاکسی خود را پرداخت کرده و محدود به یک خدمت‌دهنده خاص نشوند یا مجبور به نصب اپلیکیشن‌های متفاوت روی گوشی‌های خود نباشند.
از مهم‌ترین اهداف راه‌‌اندازی این سامانه یکپارچه می‌توان به حذف پول نقد و رفع مشکلات ناشی از آن و همچنین ایجاد شفاف‌‌سازی در سازمان‌ها و نهادهای زیرمجموعه شهرداری تهران اشاره کرد. در آینده از شهرپی برای سایر پرداخت‌های شهری مانند پرداخت در میادین تره‌بار، عوارض مستمر سالیانه املاک با استفاده از بارکد واحد املاک و فروشگاه‌های شهروند استفاده خواهد شد.

شرق: شهرهای هوشمند تجسم رویایی در آینده نیستند بلکه به لطف راهکارهای نوآورانه اینترنت اشیا بسیاری از آنها در حال حاضر فعال یا به‌‌سرعت در حال گسترش هستند. مدیران شهری در دوره مدیریت جدید شهرداری تهران از شبکه‌های مختلفی برای برقراری ارتباط و بهبود زیرساخت‌ها، بهره‌وری، راحتی و کیفیت زندگی ساکنان و بازدیدکنندگان استفاده کرده‌اند. شاید برایتان سوال باشد که چرا به شهر هوشمند نیاز داریم، پاسخی که می‌توانیم به شما بدهیم این است که شهرنشینی پدیده‌ای بدون پایان است. امروزه 54درصد از مردم جهان در شهرهای مختلف زندگی می‌کنند که انتظار می‌رود تا سال 2050 به 66درصد برسد. درمجموع با رشد کلی جمعیت شهرنشینی در عرض سه دهه آینده 2.5 میلیارد نفر دیگر را به شهرها اضافه خواهد کرد. پایداری زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی از نکات بسیار ضروری برای هماهنگی با این گسترش سریع جمعیت و تأمین منابع مالی شهرهاست. اما نکته مهم در این وضعیت استفاده از اینترنت هوشمند است. اتصال بی‌سیم امن و فناوری IoT در حال تبدیل‌کردن عناصر سنتی زندگی شهری -مانند چراغ‌های خیابانی- به نسل بعدی پلتفرم‌های هوشمند روشنایی با قابلیت‌های گسترش‌یافته است. این تغییرات شامل ادغام انرژی خورشیدی و ارتباط با یک سیستم کنترل مرکزی مبتنی بر رایانش ابری است که به دستگاه‌های دیگر در اکوسیستم متصل می‌شود. این راهکارها به مراتب فراتر از نیازهای یک سیستم روشنایی ساده است. چراغ‌های هوشمند LED به مسافران در مورد مسائل مربوط به ترافیک، وضعیت آب‌وهوا و اتفاقاتی همچون آتش‌سوزی هشدار می‌دهند. همین چراغ‌های روشنایی معابر نیز می‌توانند فضای پارکینگ خالی و ایستگاه‌های شارژ وسایل نقلیه الکتریکی را از طریق یک برنامه تلفن همراه به شهروندان اعلام کنند. در این گزارش سراغ اقدامات شهرداری تهران در دوره مدیریت جدید رفته‌ایم تا مروری داشته باشیم بر برخی از تلاش‌ها و اقدامات شهرداری تهران برای هوشمندکردن تهران و زندگی شهروندان در یک شهر هوشمند.
تهران هوشمند و رونق کسب‌وکارهای نوآور
اگر اهل فناوری باشید و با دنیای پیچیده صفرویک‌ها آشنایی دارید احتمالا نام «API» را شنیده‌اید که مخفف Application Programming Interface است؛ به عبارتی رابط‌های نرم‌افزاری که مستقل از نوع پلتفرم پیاده‌سازی شده و به صورت فرابستر ارتباط بین نرم‌افزارهای مختلف را پیاده‌سازی می‌کنند و بسیاری از خدماتی که ما هر روز از اپلیکیشن‌ها و کسب‌وکارهای تحت وب دریافت می‌کنیم، محصول دسترسی آنها به همین «API»هاست که معمولا هم سازمان‌ها و نهادهای عمومی و دولتی خیلی دست گشاده‌ای در ارایه آن به بخش خصوصی ندارند. اما سازمان فاوای شهرداری تهران با هدف تسهیل دسترسی شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌ها به داده‌ها و سرویس‌های شهرداری در دوره جدید مدیریت شهری سامانه «API» را به نشانی api.tehran.ir راه‌اندازی کرد.
ارایه خدمات الکترونیک به شهروندان در سال‌های متمادی موجب شکل‌گیری منابع و بانک‌های اطلاعاتی ارزشمندی شده است. سازمان فاوای شهرداری تهران در تلاش است تا در جهت هوشمندسازی شهر تهران با ارایه این منابع در قالب «API» به شرکت‌های نوآور و استارتاپ‌های بخش خصوصی و سایر ارگان‌های بخش دولتی، از ظرفیت توسعه‌دهندگان خارج از شهرداری استفاده کرده و ضمن کاهش هزینه‌ها و افزایش کیفیت خدمات ارایه‌شده به شهروندان زمینه لازم را برای رونق‌بخشی به فضای کسب‌وکارهای حوزه خدمات شهری فراهم آورد.
در این پرتال «API»های عرضه‌شده بر اساس موضوعات مختلف طبقه‌بندی شده و کاربر می‌تواند ضمن مشاهده توضیحات هر «API» درخواست خود را در خصوص دریافت سرویس ثبت کند. کارشناسان سازمان فاوا بعد از بررسی درخواست‌های رسیده در حداقل زمان ممکن با درخواست‌کنندگان تماس حاصل کرده و ضمن طی مراحل اداری دسترسی‌های مورد نیاز را فراهم می‌کنند. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در فازهای بعدی تمامی مراحل دریافت «API» از طریق پرتال و به صورت Self Service پیاده‌‌‌‌سازی خواهد شد. در حال حاضر اطلاعات مربوط به بیش از ۷۰ «API» در قالب موضوعات حمل‌ونقل و ترافیک، کیفیت هوا، خدمات شهری و ساختمان و مسکن عرضه شده و طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته به مرور سایر منابع و خدمات موجود به صورت «API» در این پرتال بارگذاری خواهد شد. تمامی افراد حقیقی و حقوقی اعم از شهروندان، استارتاپ‌ها، شرکت‌ها، نهادهای دولتی و... که برای تولید یک محصول اینترنتی یا موبایلی قصد استفاده از «API»های عرضه‌شده در پرتال را داشته باشند می‌توانند ضمن رعایت الزامات تعیین‌شده «API» مورد نظر خود را دریافت کنند.
«باهم» برای شهری مشارکت‌پذیر
حل مشکلات کلانشهری مثل تهران بدون خرد جمعی و کمک‌گرفتن از ایده‌ها و نظرات شهروندان غیر ممکن است. از سویی شیوه‌های سنتی دریافت ایده‌ها و پیشنهادات دیگر به کار نمی‌آید و باید برای این کار طرحی نو در انداخت. «باهم» با همین هدف شکل گرفته است. سامانه نوآوری و مشارکت شهروندی (باهم) به نشانی baham.tehran.ir با هدف ریشه‌یابی مشکلات به وسیله افراد خبره و دستیابی به راه‌حل‌های نوآورانه از طریق داده‌کاوی و تحلیل بهتر مسائل راه‌اندازی شده است. این سامانه که در موضوعات مختلفی مثل انرژی، گردشگری، آب و فاضلاب، زیباسازی، رویدادهای نوآور، پسماند و... تقسیم‌بندی شده، سعی بر ایجاد فضای بحث و تبادل نظر در خصوص پیشنهادات یا مشکلات مطرح‌شده، امکان طرح ایده، راه‌حل و پیشنهاد دارد. «باهم» درگاهی برای بیان مسائل کلیدی شهر به وسیله شهروندان، ثبت طرح‌های مختلف در حوزه کسب‌وکار (استارتاپ‌ها) و ایجاد فضای تعامل بین استارتاپ‌ها با شهرداری تهران است. از آنجا که مولفه‌های بسیاری برای استفاده در ارایه راه‌حل برای مسائل سازمان‌ها در خرد جمعی وجود دارد، امروزه می‌توان از توان تفکر جمعی همه، به‌ویژه مشتریان سازمان‌ها به منظور نوآوری و ایجاد محصولات جدید کمک گرفت. این پلتفرم به منظور افزایش مشارکت شهروندان و بهره‌گیری از جمع‌سپاری (Crowdsourcing) برای کمک به شهرداری تهران راه‌اندازی شده است. در این سامانه تعامل اجتماعی پایدار و پیش‌بینی هوشمند در مورد فناوری‌های مورد نیاز در حل مسائل اصلی شهر به عنوان رکن اساسی طراحی در نظر گرفته شده است. این فرایند می‌تواند موجب انتقال ایده‌ها، بینش و خرد جمعی به شهرداری تهران شود. با کمک این پلتفرم مدیران شهری قادر به ایجاد ارتباط و همکاری با مشتریان سرویس‌های شهروندی، کارکنان و سایر افراد نخبه و صاحب‌نظر برای تعریف و ارایه راه‌حل برای مسائل شهر خواهند شد. در «باهم» ابتدا مشکلات موجود در شهر تهران با استفاده از فرم‌های راهنمای طراحی‌شده تبدیل به مسأله‌ای یا مسأله‌هایی شفاف و قابل ‌اندازه‌گیری و ارزیابی خواهد شد. سپس این مسائل در معرض نظر و رأی عمومی قرار خواهد گرفت تا با تأیید کاربران و نخبگان و روشن‌ترشدن حوزه مسأله و دقیق‌ترشدن حدود آن، امکان ارایه راه‌حل‌های شفاف و کم‌هزینه‌تر فراهم شود. در مرحله بعد برای رسیدن به جواب کاربردی، فرایندهای یک رویداد طراحی می‌شود تا مسیر حرکت صاحبان راه‌حل به سمت جواب به صورتی مطلوب طراحی و پیاده‌سازی شود، درنهایت صاحب مسأله بهترین راه‌حل‌ها را انتخاب و هزینه‌های اجرای آن را پرداخت کرده و حقوق مالکیت معنوی آن به نام صاحب مسأله و صاحب راه‌حل ثبت می‌شود.
نقشه‌های تحلیلی و داده‌های مکانی تهران در اختیار شهروندان
داده‌ها مهم‌ترین دارایی در جهان معاصر هستند. ما برای امور مختلف به داده‌های شهری نیازمندیم؛ از انتخاب محل مناسب برای زندگی گرفته تا تحقیق برای آغاز یک کسب‌وکار یا انجام پژوهشی علمی. سامانه «داده‌نمای تهران» جایی است که در آن می‌توانیم به راحتی به نقشه‌های تحلیلی شهر تهران و لایه‌های داده‌های مکانی دسترسی داشته باشیم. سامانه «داده‌نمای تهران» درگاهی است که داده‌های آماری و اطلاعات مربوط به شهر را به صورت رایگان و بدون محدودیت خاصی در اختیار مردم قرار می‌دهد و امتیاز شاخص آن ارایه داده‌های باز و قابل بهره‌برداری برای عموم است. به‌تازگی امکانات و قابلیت‌های جدیدی نیز به این سامانه به نشانی data.tehran.ir افزوده شده است. این پرتال 18 دسته‌بندی اطلاعاتی در موضوعاتی مثل ارتباطات، انرژی، آموزش، بهداشت و درمان، حمل‌ونقل، ساختمان و مسکن، صنعت و معدن، عمران و خدمات شهری، مالی و اقتصادی و... دارد که هر کدام زیرمجموعه‌هایی متنوع از داده‌های مربوط به حوزه مشخص‌شده را شامل می‌شود. با انتخاب هر کدام از این موضوعات می‌توان به فهرست داده‌ها و لایه‌های اطلاعات مکانی مربوط به هر حوزه دسترسی داشت و به راحتی آنها را دانلود کرد. علاوه بر این اطلاعات تخصصی که مناسب پژوهشگران، دانشگاهیان و کسب‌وکارهاست، اخیرا برخی نقشه‌های تحلیلی مرتبط با آمارنامه شهر تهران که برای عموم نیز می‌تواند جذاب و کارآمد باشد در دسته‌بندی‌های مشخصی ارایه داده شده است. در این سامانه دسترسی به بیش از 900 مجموعه اطلاعاتی به‌سادگی امکان‌پذیر شده و با قابلیت جست‌وجوی موضوعی می‌توان از میان این حجم گسترده از داده‌ها که به طور مداوم توسعه می‌یابد، نقشه‌ها و اطلاعات را پیدا کرد. مثلا با جست‌وجوی عبارت «موقعیت مکانی» می‌توان به اطلاعات تخصصی و لایه‌های اطلاعات مکانی ایستگاه‌های بازیافت پسماند، میادین میوه‌وتره‌بار، پل‌های عابر پیاده، سرویس‌های بهداشتی، ایستگاه‌های مترو، خطوط اتوبوس و ده‌ها داده دیگر دسترسی داشت.
گفتنی است راه‌اندازی این سامانه از ابتدای دوره اخیر مدیریت شهری و در جهت سیاست‌های شهرداری تهران در ارایه داده باز به عموم مردم صورت گرفته و چند اصل ساده را رعایت کرده است؛ بازبودن داده به ‌صورت پیش‌فرض، به‌هنگام و جامع‌بودن، امکان دسترسی و استفاده عمومی و رایگان‌بودن ازجمله این اصول است. ارایه داده باز در این سامانه با هدف افزایش مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی مسئولان و بدنه اجرایی به شهروندان، ارتقای شفافیت و اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات صورت گرفته است.
رکاب‌زنی در پایتخت، دلنشین‌تر از همیشه
در روزگاری زندگی می‌کنیم که اپلیکیشن‌ها، سامانه‌ها و ابزارهای بی‌شمار دنیای ما را احاطه کرده‌اند. اما مشخصا زندگی ما تنها با استفاده‌ صرف از این ابزارها نیست که رنگ‌وبوی هوشمندی می‌گیرد. با نگاهی گذرا به شهرهای هوشمند دنیا درمی‌یابیم که تغییر سبک و کیفیت زندگی شهروندان و برجسته‌شدن ابعاد انسانی و محیطی اساس و بنیان هوشمندسازی شهرهاست و به‌قاعده تهران هم در این مسیر مستثنا نیست و در چشم‌انداز ترسیم‌شده برای «تهران هوشمند» کیفیت زندگی روزافزون، رفت‌وآمد روان و زندگی سلامت و شاد هدف نهایی تمامی تلاش‌هاست. اپلیکیشن «دوچرخه» از سرویس‌های هوشمندی است که از سویی تعامل و همکاری بخش‌های مختلف شهرداری و بخش خصوصی را در پی داشته و از سوی دیگر گامی رو به جلو در توسعه مشارکت شهروندی و ارتقای کیفیت زندگی در پایتخت است و به‌ویژه سلامت شهروندان و هوای پاک را نشانه گرفته است. این اپلیکیشن می‌تواند ابزاری باشد برای تغییر رفتار و سبک زندگی شهروندان تا گرایش بیشتری به حمل‌ونقل پاک در ترددهای شهری داشته باشند.
اپلیکیشن «دوچرخه» یک ابزار است و توسعه دوچرخه‌سواری و فرهنگ آن مسلما تنها با این ابزار ممکن نیست؛ اما به عنوان قدم اول در این مسیر هم جذاب است و هم کاربردی. همچنین قابلیت‌ها و امکاناتی دارد که استفاده از آن را برای اقشار مختلف علاقه‌مند به دوچرخه‌سواری ساده کرده است؛ مثل انواع مسیریابی‌ ترکیبی، امکان به اشتراک‌گذاری مسیرها و ارسال تصاویر در شبکه اجتماعی اپلیکیشن، مشاهده نزدیک‌ترین فروشگاه‌های دوچرخه، پارکینگ‌های مسقف دوچرخه، تعمیرگاه‌های دوچرخه و ایستگاه‌های دوچرخه اشتراکی و.... برگزاری کمپین‌های مختلف نیز از ویژگی‌های منحصربه‌فرد «دوچرخه» است. کمپین‌ها به جز شناخت مسیرها و ایجاد جذابیت‌ و رقابت برای کاربران، به جمع‌آوری داده از طریق گزارش مشکلات به مدیران شهری نیز کمک می‌کند. اپلیکیشن «دوچرخه» نقطه شروعی برای نیازسنجی دوچرخه‌سواران تهرانی است و پیش‌بینی می‌شود در آینده توسعه یابد. اگر علاقه‌مند هستید درباره اپلیکیشن «دوچرخه» بیشتر بدانید به سایت اختصاصی آن به نشانی bike.tehran.ir هم سری بزنید.
«نقشه تهران» و اپلیکیشن «رایا»
هر چه دنیای ما شهرنشینان پیچیده‌تر شود، نیاز ما به انواع راهنماها و مدل‌‌سازی‌ها هم بیشتر می‌شود. فقط کافی‌ است به دور و بر خود نگاه کنید تا ببینید در طول روز چقدر به راهنماها وابسته‌اید: وقتی سوالی برایتان پیش بیاید، گوگل هست. وقتی وسیله جدیدی می‌خرید بروشور استفاده از آن هست. هنگامی که به رستوران می‌روید از منوی غذاها، در مقابل عابربانک از راهنمای سخنگو، برای نصب یک اپلیکیشن روی لپ‌تاپ یا تلفن همراه‌تان از راهنمای دیجیتال و مرحله به مرحله آن استفاده می‌کنید و وقتی که شبکه‌های اجتماعی را بالا و پایین می‌برید، هشتگ‌ها کلید رساندن شما به چیزهایی است که دوست‌شان دارید یا در جست‌وجویش هستید.
تهران هم با توجه به گستردگی، پیچیدگی و توسعه روز‌به‌روزش توان گیج‌کردن ما را دارد. دل‌مان می‌خواهد برای درک تهران، خیابان‌ها و کوچه‌هایش، ترافیک و طرح‌های ویژه ترافیکی‌اش و خلاصه هر چه که به این شهر مربوط است از اتوبوس، تاکسی، مترو و بیمارستان‌ها تا مساجد، فرهنگسراها، سینماها و مسیرهای منتهی به هر کدام از اینها و بیش از اینها یک راهنمای هوشمند و دم دست داشته باشیم که یکی یکی یا ترکیب‌شده به ما بگوید: «چی کجاست و چطور به آن برسیم؟»
ایده تولید «نقشه تهران» بین سال‌های 83 تا 84 در شهرداری تهران مطرح شد.
این سامانه که برای نخستین‌بار از سوی شهرداری قصد ارایه سرویس‌های مکانی به شهروندان را داشت، در ابتدای کار مورد انتقاد بسیاری قرار گرفت و بسیاری تولید چنین سامانه‌ای را با وجود سرویس‌های قوی گوگل بیهوده می‌انگاشتند. اما تنها چند سال بعد، نقشه تهران map.tehran.ir) ) به یکی از پربازدیدترین سامانه‌های شهرداری در پایتخت و فراتر از آن تبدیل شد. فارغ از تحریم‌ها و فیلترها که خیلی از سرویس‌های «گوگل مپ» را از دسترس ما خارج می‌کرد، شهرداری تهران هم به‌ مثابه بسیاری از شهرداری‌های شهرهای پیشرفته دنیا، ارایه داده‌های مکانی و نقشه‌ای با لایه‌های اطلاعاتی کاربردی برای شهروندان را وظیفه خود دانست و در نتیجه نقشه‌ای تولید شد که نه تنها اساس و زیربنای سرویس‌ها و سامانه‌های بسیاری در شهرداری است بلکه با ارایه «API»های موجود به بخش خصوصی و شرکت‌های نوآور برای ارایه خدمات شهری نوین هم به‌ کار آمده است. پس از گذشت حدود 10 سال و در زمانی که اپلیکیشن‌های مسیریاب ایرانی هنوز در حد طرح و ایده بودند، تولید اپلیکیشن نقشه همراه تهران هم آغاز و با نام «رایا» ارایه شد و با امکانات و خدماتی مثل انواع مسیریابی ترکیبی، نمایش اماکن مورد نیاز با عنوان «این دور و برا» و تعداد زیادی لایه‌های اطلاعاتی کاربران ویژه خود را دارد. مسیر سامانه «نقشه تهران» فرای فرازوفرودها نشان‌دهنده اهمیت تولید و توسعه سرویس‌های بومی است؛ حتی با اینکه سرویس‌های خارجی قوی و پرکاربردی هم قبلا تولید شده باشند. شاید قابل توجه‌ترین دلیل آن هم داده‌های منحصربه‌فردی باشد که در این مورد به‌خصوص در اختیار شهرداری تهران است و مسیریاب‌هایی مانند گوگل و ویز به آن دسترسی ندارند.
ویژگی‌های دیگری همچون ارایه‌ تصاویر پانوراما از معابر شهر در بخشی به نام «شهرنما»، «قصه‌های خیابان ولیعصر» و عکس‌های منحصربه‌فرد هوایی از دیگر عواملی است که ممکن است توجه شما را به این سامانه‌ نقشه و اَپ آن جلب کند. خلاصه که اگر به این موضوع علاقه‌مند شدید و می‌خواهید سری به سایت نقشه تهران بزنید به نشانی map.tehran.ir بروید، از همان‌جا هم می‌توانید اپلیکیشن «رایا» را دانلود کنید.
شفافیت و هوشمندی در شهر
شفافیت در ارایه‌ آمار و اطلاعات از ویژگی‌های کلیدی شهرهای هوشمند است، در این زمینه سامانه‌ شفافیت با هدف شفاف‌سازی اقدامات و قراردادهای شهرداری تهران راه‌اندازی شده و اطلاعات و داده‌های انواع قراردادها و فعالیت‌های شهرداری را به شیوه‌ای آزاد در اختیار شهروندان قرار می‌دهد. در آغاز این سامانه با انتشار قراردادهای کلان شهرداری تهران شروع به کار کرد و در ادامه فهرست اسامی دریافت‌کنندگان طرح ترافیک خبرنگاری، لایحه‌های پیشنهادی بودجه، بودجه‌های مصوب، اطلاعات مدیران و کارکنان شهرداری تهران، گزارش عملکرد مالی شهرداری تهران و نمایش اطلاعات شهرسازی شامل اطلاعات پروانه‌های صادره در باغات و پروانه‌های دارای تغییر کاربرد به آن افزوده شده است. علاوه بر اینها اطلاعات شرکت‌ها و سازمان‌ها، پژوهش‌ها، مطالعات و کتاب‌های شهرداری تهران، اطلاعات روزبازارها و کیوسک‌ها، اطلاعات پیام‌های ثبت‌شده در سامانه‌های ۱۳۷ و ۱۸۸۸ و گزارشات مالی شهرداری در این سامانه قابل مشاهده است. اکنون با مراجعه به سامانه شفافیت شهرداری تهران به آدرس shafaf.tehran.ir می‌توان به اطلاعاتی دست یافت که شاید در گذشته کسی تصور دسترسی به این اطلاعات را نداشت. همین اقدامات باعث شده تا شهرداری تهران در میان ۶۲۲ دستگاه رتبه سوم و در میان دستگاه‌های غیردولتی رتبه نخست سازمان‌های شفاف را به دست آورد؛ سازمان‌هایی که در زمینه میزان رضایتمندی شهروندان از نحوه انتشار اطلاعات دستگاه‌ها و شفافیت ارزیابی شده‌اند.
«شهرپی» از تاکسی تا میادین میوه‌وتره‌بار
از روزگار همیان‌های سکه زمان زیادی طی شد تا پول کاغذی و اسکناس به‌ وجود آید و تعاملات مالی و جابه‌جایی پول را ساده‌تر کند؛ اما پول الکترونیک و شیوه‌های الکترونیک پرداخت خیلی زود جای خود را در میان مردم باز کرد.
حالا دیگر حتی سنتی‌ترین افراد نیز پرداخت الکترونیک را به عنوان شیوه‌ای سریع و امن برای معاملات خرد و کلان پذیرفته‌اند. همه‌ ما در زندگی روزمره‌مان در شهر نیازمند پرداخت‌هایی هستیم؛ از پرداخت کرایه‌ تاکسی گرفته تا خرید بلیت مترو و موزه و.... ایجاد زیرساختی واحد برای این‌ پرداخت‌ها هم می‌تواند به فعالان حوزه‌ فین‌تک کمک کند و هم به زندگی شهری سرعت و سهولت ببخشد.
شهردار تهران به‌تازگی از سامانه «شهرپی» رونمایی کرده است که -به عنوان پلتفرمی زیرساختی برای استفاده همه کیف‌پول‌های شهروندی- خدمات پرداخت شهری را یکپارچه می‌کند و شهروندان از این پس با هر اپلیکیشن پرداختی می‌توانند از آن استفاده کنند. «سامانه یکپارچه خدمات پرداخت شهری» یا «شهرپی» که از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های تهران هوشمند یاد شده، پلتفرم خدمات پرداخت خرد شهری با استفاده از تلفن همراه و بارکد دوبعدی یکپارچه است.
این سامانه بدین ترتیب و با توجه به شرایط حاکم بر جامعه ناشی از شیوع کرونا، تبادل پول فیزیکی را حذف می‌کند. شهرپی علاوه بر حذف پول نقد، سبب تسهیل در عملیات پرداخت و حفظ کرامت رانندگان و مسافران خواهد شد. این پروژه با مشارکت جمع بزرگی از شرکت‌های پرداخت و کیف‌پول‌های شهری ارایه و با همکاری تاکسیرانی برای نخستین‌بار در تاکسی‌های شهری اجرایی شده است. با این شیوه شهروندان می‌توانند با هر یک از این اپلیکیشن‌های موجود برای پرداخت، کرایه تاکسی خود را پرداخت کرده و محدود به یک خدمت‌دهنده خاص نشوند یا مجبور به نصب اپلیکیشن‌های متفاوت روی گوشی‌های خود نباشند.
از مهم‌ترین اهداف راه‌‌اندازی این سامانه یکپارچه می‌توان به حذف پول نقد و رفع مشکلات ناشی از آن و همچنین ایجاد شفاف‌‌سازی در سازمان‌ها و نهادهای زیرمجموعه شهرداری تهران اشاره کرد. در آینده از شهرپی برای سایر پرداخت‌های شهری مانند پرداخت در میادین تره‌بار، عوارض مستمر سالیانه املاک با استفاده از بارکد واحد املاک و فروشگاه‌های شهروند استفاده خواهد شد.