آماده در برابر حادثه‌ها
«پایتخت باید در برابر هر حادثه‌ای تاب‌آور باشد. شهر تهران باید به سطحی از آمادگی برسد که در برابر هیچ فاجعه‌ای از هم فرو نپاشد. هدف ما افزایش تاب‌آوری تهران است؛ اینکه تهران باید در مقابل هر حادثه‌ای، حتی بحران‌های اجتماعی، تاب‌آوری خود را حفظ کند. تهران تجربه چند زلزله را داشته است، بر همین اساس باید نسبت به ایمنی شهر در مقابل حوادث طبیعی و غیرطبیعی اقداماتی صورت گیرد. در این روزها که همه درگیر ویروس کرونا هستیم باید بدانیم مواجهه با ویروس کرونا نه فقط یک مسئولیت اخلاقی بلکه راهبردی موثر است.» اینها صحبت‌های پیروز حناچی، شهردار تهران، درباره تاب‌آوری شهری بود. بحثی که مطرح می‌شود این است که تاب‌آوری این روزها به دغدغه مهمی برای شهرها تبدیل شده است؛ به طوری که توجه و پرداختن به آن در شهرهای خصوصا بلاخیز حائز اهمیت است. با وجود اهمیت این موضوع اما مدیریت شهری در پرداختن به آن ضعیف بوده و در برخی موارد هنگام وقوع حوادث شهرها خسارات بیشتری را متحمل می‌شوند. در دورانی از شهرسازی به سر می‌بریم که اکولوژی کره زمین به طور فزاینده‌ای تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی قرار گرفته است. با توسعه شهرنشینی شهرها به مراکز توجه تبدیل شده‌اند و تقاضا برای منابع طبیعی و توجه به تأثیرات محیطی جهانی آنها افزایش یافته است. فعالیت‌های شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری موجب افزایش فشار بر طبیعت و تضعیف تاب‌آوری آن شده است که اغلب پیامدهای مخربی برای شهرها و ساکنان آن در پی داشته است. با توجه به مواردی مثل طوفان‌ها و سیل‌های اخیر در نقاط مختلف جهان، گرم‌ترشدن، آلودگی هوا و همچنین افزایش هزینه‌های انرژی، کاهش ذخیره آب و مواد غذایی نیاز فوری به فعالیت و اقدام تأثیرگذار ضرورت یافته است. به همین دلیل بسیاری از شهرها اقداماتی در زمینه احیای طبیعت انجام داده و از فعالیت‌های پایدار حمایت کرده‌اند. در واقع در دو، سه دهه اخیر فرصت مناسبی برای توسعه پایدار جهانی ایجاد شده است. در این میان تاب‌آوری و پایداری اهداف اصلی شهرهای آینده خواهند بود. عواقب جبران‌ناپذیر حوادث طبیعی و آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی شهرهای معاصر موجب شده تا مفاهیم پایداری و تاب‌آوری تا حد زیادی به هم مرتبط شوند. مسأله وقتی در اینجا مهم می‌شود که درباره شهر تهران صحبت می‌کنیم؛ شهری که به گونه‌ای است که در معرض مخاطرات مختلف قرار دارد. احتمال وقوع سیل و زلزله در تمام بخش‌ها با توجه به وضعیت جغرافیایی شهر بالاست. به همین جهت مقاوم‌سازی تأسیسات زیربنایی اهمیت بالایی در زمان وقوع بحران دارد. منظور از ارتقای تاب‌آوری در اینجا بالابردن مقاومت زیرساخت‌ها و تجهیز و توسعه امکانات مدیریت بحران است. درنهایت اینکه یک شهر با تاب‌آوری قابل قبول و همه‌جانبه مشخصات گوناگونی دارد؛ مشخصاتی ازقبیل پیروی همه‌جانبه از قوانین معقول ساخت‌وساز، وجود دولت‌های محلی فراگیر، اختیار و قدرت لازم برای حضور مردم در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی شهر، توانایی مقابله سریع، اجرای راهکار‌های بازیابی فوری و بسیاری خصوصیات دیگر. اما یکی از مهم‌ترین خصوصیات یک شهر تاب‌آور، عملکرد سرمایه انسانی در شهرهاست. سرمایه انسانی مهارت، دانش و سطح اطلاعات شهر را در ارتباط با بهبود وضعیت تاب‌آوری می‌سنجد. افزایش دانش و مهارت در برابر درک خطر به وسیله شهروندان و ارتقای توانایی در راستای توسعه راهبردهای کاهش خطر ویژگی مهم یک شهر تاب‌آور است که لازمه آن ارایه آموزش همه‌جانبه است. حالا بعد از این توضیحات خوب است که نگاهی به اقدامات شهرداری تهران برای تاب‌آوری شهر تهران داشته باشیم: ارتقای تجهیزات آتش‌نشانی، آموزش بیش از 6200 نفر و جذب 500 آتش‌نشان داوطلب، اجرای عملیات عمرانی سیل‌بندها در مناطق بحران‌خیز، احداث 47 پد فرود هلی‌کوپتر در سطح شهر تهران، اضافه‌کردن 260 دستگاه ماشین‌آلات مکانیزه برف‌روبی، ایمن‌سازی و رفع خطر ساختمان‌های ناایمن سطح شهر، اجرای طرح مدرسه آماده، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی مدیریت فرماندهی حادثه، ضدعفونی معابر و سطوح شهر در پی شیوع ویروس کرونا، تولید محتوا و اکران تبلیغات در خصوص آموزش در مقابله با شیوع ویروس کرونا، تکمیل پروژه نوسازی و تغییر وضعیت پل کریمخان زند، راه‌اندازی 16 ایستگاه پایش وضعیت برای سنجش میزان فرونشست زمین، ساخت و تجهیز سوله مدیریت بحران در مناطق منتخب و خرید دستگاه و تجهیزات مدرن لرزه‌نگاری ازجمله این اقدامات بوده است.
«پایتخت باید در برابر هر حادثه‌ای تاب‌آور باشد. شهر تهران باید به سطحی از آمادگی برسد که در برابر هیچ فاجعه‌ای از هم فرو نپاشد. هدف ما افزایش تاب‌آوری تهران است؛ اینکه تهران باید در مقابل هر حادثه‌ای، حتی بحران‌های اجتماعی، تاب‌آوری خود را حفظ کند. تهران تجربه چند زلزله را داشته است، بر همین اساس باید نسبت به ایمنی شهر در مقابل حوادث طبیعی و غیرطبیعی اقداماتی صورت گیرد. در این روزها که همه درگیر ویروس کرونا هستیم باید بدانیم مواجهه با ویروس کرونا نه فقط یک مسئولیت اخلاقی بلکه راهبردی موثر است.» اینها صحبت‌های پیروز حناچی، شهردار تهران، درباره تاب‌آوری شهری بود. بحثی که مطرح می‌شود این است که تاب‌آوری این روزها به دغدغه مهمی برای شهرها تبدیل شده است؛ به طوری که توجه و پرداختن به آن در شهرهای خصوصا بلاخیز حائز اهمیت است. با وجود اهمیت این موضوع اما مدیریت شهری در پرداختن به آن ضعیف بوده و در برخی موارد هنگام وقوع حوادث شهرها خسارات بیشتری را متحمل می‌شوند. در دورانی از شهرسازی به سر می‌بریم که اکولوژی کره زمین به طور فزاینده‌ای تحت تأثیر فعالیت‌های انسانی قرار گرفته است. با توسعه شهرنشینی شهرها به مراکز توجه تبدیل شده‌اند و تقاضا برای منابع طبیعی و توجه به تأثیرات محیطی جهانی آنها افزایش یافته است. فعالیت‌های شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری موجب افزایش فشار بر طبیعت و تضعیف تاب‌آوری آن شده است که اغلب پیامدهای مخربی برای شهرها و ساکنان آن در پی داشته است. با توجه به مواردی مثل طوفان‌ها و سیل‌های اخیر در نقاط مختلف جهان، گرم‌ترشدن، آلودگی هوا و همچنین افزایش هزینه‌های انرژی، کاهش ذخیره آب و مواد غذایی نیاز فوری به فعالیت و اقدام تأثیرگذار ضرورت یافته است. به همین دلیل بسیاری از شهرها اقداماتی در زمینه احیای طبیعت انجام داده و از فعالیت‌های پایدار حمایت کرده‌اند. در واقع در دو، سه دهه اخیر فرصت مناسبی برای توسعه پایدار جهانی ایجاد شده است. در این میان تاب‌آوری و پایداری اهداف اصلی شهرهای آینده خواهند بود. عواقب جبران‌ناپذیر حوادث طبیعی و آسیب‌های اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی شهرهای معاصر موجب شده تا مفاهیم پایداری و تاب‌آوری تا حد زیادی به هم مرتبط شوند. مسأله وقتی در اینجا مهم می‌شود که درباره شهر تهران صحبت می‌کنیم؛ شهری که به گونه‌ای است که در معرض مخاطرات مختلف قرار دارد. احتمال وقوع سیل و زلزله در تمام بخش‌ها با توجه به وضعیت جغرافیایی شهر بالاست. به همین جهت مقاوم‌سازی تأسیسات زیربنایی اهمیت بالایی در زمان وقوع بحران دارد. منظور از ارتقای تاب‌آوری در اینجا بالابردن مقاومت زیرساخت‌ها و تجهیز و توسعه امکانات مدیریت بحران است. درنهایت اینکه یک شهر با تاب‌آوری قابل قبول و همه‌جانبه مشخصات گوناگونی دارد؛ مشخصاتی ازقبیل پیروی همه‌جانبه از قوانین معقول ساخت‌وساز، وجود دولت‌های محلی فراگیر، اختیار و قدرت لازم برای حضور مردم در تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی شهر، توانایی مقابله سریع، اجرای راهکار‌های بازیابی فوری و بسیاری خصوصیات دیگر. اما یکی از مهم‌ترین خصوصیات یک شهر تاب‌آور، عملکرد سرمایه انسانی در شهرهاست. سرمایه انسانی مهارت، دانش و سطح اطلاعات شهر را در ارتباط با بهبود وضعیت تاب‌آوری می‌سنجد. افزایش دانش و مهارت در برابر درک خطر به وسیله شهروندان و ارتقای توانایی در راستای توسعه راهبردهای کاهش خطر ویژگی مهم یک شهر تاب‌آور است که لازمه آن ارایه آموزش همه‌جانبه است. حالا بعد از این توضیحات خوب است که نگاهی به اقدامات شهرداری تهران برای تاب‌آوری شهر تهران داشته باشیم: ارتقای تجهیزات آتش‌نشانی، آموزش بیش از 6200 نفر و جذب 500 آتش‌نشان داوطلب، اجرای عملیات عمرانی سیل‌بندها در مناطق بحران‌خیز، احداث 47 پد فرود هلی‌کوپتر در سطح شهر تهران، اضافه‌کردن 260 دستگاه ماشین‌آلات مکانیزه برف‌روبی، ایمن‌سازی و رفع خطر ساختمان‌های ناایمن سطح شهر، اجرای طرح مدرسه آماده، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی مدیریت فرماندهی حادثه، ضدعفونی معابر و سطوح شهر در پی شیوع ویروس کرونا، تولید محتوا و اکران تبلیغات در خصوص آموزش در مقابله با شیوع ویروس کرونا، تکمیل پروژه نوسازی و تغییر وضعیت پل کریمخان زند، راه‌اندازی 16 ایستگاه پایش وضعیت برای سنجش میزان فرونشست زمین، ساخت و تجهیز سوله مدیریت بحران در مناطق منتخب و خرید دستگاه و تجهیزات مدرن لرزه‌نگاری ازجمله این اقدامات بوده است.