گذرهایی برای وقت‌گذرانی
خیابان‌ها سال‌هاست قلمرو خودروها شده‌اند و گذرگاه عابران در طول توسعه همواره آب رفته و سهم بیشتری برای خودروها در نظر گرفته شده است. اصفهان حالا گذرهایی دارد که همه محورشان در اختیار خودروها نیست یا برخی از گذرهایی است که خودروها به آن راهی ندارند.
شهر انسان‌محور کلیدواژه‌ای است که در دوره مدیریت جدید شهری مورد توجه قرار گرفته است. روند توسعه پرشتاب شهرها در ایران و ورود مدرنیته باعث گسترش محدوده‌های شهری و توسعه‌های یک‌سویه شده است. در این روند پرسرعت، توجه به انسان‌ها و ویژگی انسان‌محور شهرها کمرنگ شد و اولویت توسعه به ساخت‌وساز و عبورومرور خودروها اختصاص پیدا کرد. شهری که انسان را بر هر چیز دیگر اولویت دهد، حالا توجه‌ها را جلب کرده تا شاید روند توسعه نابرابر شهرها در ایران تغییر کند. یکی از راه‌هایی ابتدایی برای تغییر وضعیت به نفع انسان‌ها در شهر، محدود‌کردن عبورومرور خودروهاست. اصفهان در دوره جدید مدیریت شهری گذرهای بسیاری را برای عبورومرور عابران پیاده و گردشگران کف‌سازی و سنگ‌فرش کرده که گشت‌وگذار در آنها تجربه متفاوتی است.
چهارباغی که نو شد
گذر تاریخی چهارباغ حالا هیاهوی تازه‌ای دارد. پس از سال‌ها فعالیت، این روزها مسیر رفت و برگشت خودروها در خیابان چهارباغ سنگ‌فرش و به مسیر میانی که از قدیم محور تردد عابران بود، اضافه شده است. راه ورود خودروها را به چهارباغ برای همیشه مسدود کردند و در کنار عابران پیاده، دوچرخه‌سوارها با خیال راحت این مسیر را طی می‌‌کنند. کافه‌های ماشینی و رستوران‌هایی که صندلی‌های خود را بیرون از مغازه و در محور چهارباغ قرار داده‌اند، فضای متفاوتی از اصفهان ساخته و این محور را تبدیل به پاتوقی برای اهالی و گردشگران کرده‌اند. از زمان بازگشایی محور چهارباغ، بسیاری از فضاهای اطراف و در جداره‌های خیابان تبدیل به کافه و رستوران شده‌اند و فعالیت‌های مشابه با وجود شرایط اقتصادی ناشی از کرونا، در چهارباغ رونق یافته است. فضاسازی‌های چهارباغ مورد استقبال اهالی شهر قرار گرفته و برای گذران اوقات خود به این محور می‌آیند؛ محوری تاریخی که قلب تپنده شهر اصفهان است و با گذر از میان تاریخ به سی‌وسه‌پل تاریخی می‌رسد. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های کف‌سازی در شهر اصفهان مربوط به محور تاریخی چهارباغ است؛ پروژه‌ای که اتفاق‌های مختلفی در آن رخ داده و
اکنون پس از چند سال عملیات عمرانی، محور اصلی خیابان تا حدود زیادی کف‌سازی و ساماندهی شده و عملیات عمرانی در فرعی‌های منتهی به خیابان چهارباغ همچنان ادامه دارد.
گذر سنگی در محله دردشت
محله دردشت اصفهان یکی از محله‌های قدیمی شهر است. شهرداری اصفهان گذری خاص در دل این محله را انتخاب کرده تا با ساماندهی و سنگ‌فرش، مسیر گردشگری متفاوتی را ترتیب دهد. این مسیر از انشعاب بازار شیخ‌بهایی از بازار اصلی اصفهان شروع می‌شود؛ مسیری که در همان ابتدا با حضور حمام شیخ‌بهایی شناخته می‌شود؛ حمامی ارزشمند از دوره صفوی که در صورت احیا می‌تواند یکی از جاذبه‌های خاص این مسیر باشد. محور سنگ‌فرش‌شده در ادامه از کنار کوچه‌هایی می‌گذرد که نمایی دیدنی به گنبد ارزشمند مسجد ثبت جهانی عتیق اصفهان دارد. کوچه‌هایی که مدتی است مورد توجه گردشگران قرار گرفته و عکس‌های یادگاری فراوانی در آنها ثبت شده است. عصارخانه کوی جماله یکی دیگر از جاذبه‌های این مسیر است. عصارخانه‌ای که نیاز به مرمت دارد. دستگاه‌های خاص عصاری در زیرزمین این بنا همچنان حفظ شدند که در صورت احیای عصارخانه با کاربری مناسب می‌تواند تبدیل به یکی از آثار دیدنی مسیر شود. مسیر سنگ‌فرش پس از عصارخانه به دل محله و به بازار دومنار دردشت می‌رسد. یکی از مغازه‌های قدیمی این بازار، کارگاه سنتی پارچه قلمکار است که بین هنردوستان اصفهان و گردشگران شهرت زیادی دارد.
جواد عبادی، هنرمند شناخته‌شده قلمکار در اصفهان است که سال‌هاست کارگاه قلمکارش در بازار پامنار دردشت برپاست. عبادی درباره پیشینه بازارچه پامنار می‌گوید: «این بازار قبلا سقفی نداشت و چوبی بود؛ هرچند در دوره قاجار این محوطه همه بازار بود. در دوره پهلوی که کوچه‌ها را عریض کردند و خیابان کشیدند، بخشی از این بازارها خراب شد. اینجا بخشی از بازارهای قدیمی است که هنوز باقی مانده و در پروژه جداره‌سازی و سنگ‌فرش بازار ساماندهی شدند و به این شکل درآمدند».
این هنرمند که شاهد پروژه‌های اخیر برای احیای این محله بوده است، می‌گوید: «اطراف اینجا پر از بناهای تاریخی ارزشمند است. اجرای جداره‌سازی و سنگ‌فرش اتفاقی خوبی برای محله است. موقعی که بازار را سنگ‌فرش می‌کردند، ما خیلی حواسمان به زیرسازی کار بود که حسابی سفت شود و بعدها سنگ‌ها بالا و پایین نشوند. زیرسازی خوب برای این پروژه‌ها مهم بود. حالا اینجا سنگ‌فرش خوبی دارد و به مشکل نخورده است».
کمی جلوتر از کارگاه جواد عبادی، مجموعه تاریخی دومنار دردشت قرار دارد. هرچند وضعیت کاربری مجموعه مشخص نیست، اما با اجرای طرح سنگ‌فرش و محوطه‌سازی، حریم این مجموعه بازپیرایی شده و حالا پاتوقی برای اهالی محل است. حسین خردپیشه، یکی از اهالی قدیمی پامنار دردشت است که نسل در نسل در این محله زندگی کرده. او درباره وضعیت فعلی این گذر می‌گوید: «قبل از سنگ‌فرش‌کردن، این بخش خاکی و آسفالت بود. حالا سنگ‌فرش کرده و جایی برای نشستن ایجاد کردند. اهالی مسن محله در این بخش که صندلی گذاشتند و فضاسازی کردند، جمع می‌شوند و وقت می‌گذرانند».
سنگ‌فرش این مسیر تاریخی همچنان در قلب محله ادامه پیدا می‌کند و در نهایت با رسیدن به بخش دیگری از بازارهای محلی به خیابان ابن‌سینا ختم می‌شود.
گورگردی در تخت فولاد
گورستان‌های تاریخی یکی از جاذبه‌های مهم شهرها هستند. گورستان تاریخی تخت فولاد شهر اصفهان یکی از معروف‌ترین گورستان‌های تاریخی کشور است که بزرگان و افراد سرشناس زیادی در آن دفن هستند. یکی از جاذبه‌های تاریخی‌ای که شهرداری اصفهان در دوره جدید تمرکز ویژه‌ای روی آن داشته است، گورستان تاریخی تخت فولاد است. جداره‌سازی، ساماندهی، فضاسازی و سنگ‌فرش ازجمله اتفاقاتی است که در گورستان تخت فولاد شهر اصفهان اجرائی شده و دسترسی به بخش‌های مختلف این گورستان تاریخی را تسهیل کرده است. گورستان تخت فولاد با مشاهیر و افراد بنامی که در آن دفن هستند، شناخته می‌شود. همچنین این گورستان موزه‌ای از سنگ‌قبرهای تاریخی به حساب می‌آید که نمونه ارزشمند این هنر را می‌توان در تکیه میرفندرسکی و بختیاری‌ها دید. ایجاد محورهای سنگ‌فرش و آرام‌سازی عبورومرور در گورستان، اقداماتی است که تخت فولاد را برای گورگردی مناسب کرده است. یکی از محورهای کارشده در تخت فولاد از جنوب این مجموعه و از کنار مقبره بابارکن‌الدین آغاز می‌شود. در این محور، ساماندهی و سنگ‌فرش اجرائی شده است و امتداد مسیر به مرکز گورستان تاریخی می‌رسد؛ ساماندهی که همچنان ادامه دارد تا
گورستان تاریخی تخت فولاد با مسیرهای مشخص سنگ‌فرش و فضاسازی، مراجعان به گورستان را در بخش‌های مختلف این محوطه پیش ببرد و آثار ارزشمندش را در معرض نمایش بگذارد.
الزاماتی برای مسیرسازی در محلات
حضور پروژه‌های ساماندهی و فضاسازی در محلات تاریخی اصفهان رونق گرفته است؛ حضوری که می‌تواند به رونق محلات و در نهایت به رونق گردشگری شهر اصفهان کمک کند. با وجود این، ایجاد چنین پروژه‌هایی نیازمند زیرساخت‌ها و توجه به جنبه‌های مختلفی است. نسیم زند، کارشناس مرمت شهری و فعال گردشگری در شهر اصفهان، دراین‌باره می‌گوید: «سنگ‌فرش و مسیرسازی زیرمجموعه ساماندهی بافت تاریخی محسوب می‌شوند. ساماندهی بافت اقدامات مختلفی دارد از جداره و کف‌سازی تا نشانه‌ها و مبلمان شهری. همه این اقدامات باید در کنار هم برای ساماندهی بافت تاریخی رخ دهد؛ هرچند عوامل مختلفی وجود دارد که این اتفاق باعث رونق شود یا نه».
او با اشاره به پیشینه طرح‌های ساماندهی در محلات تاریخی شهر اصفهان می‌گوید: «پیش از این، چنین طرح‌هایی برای ساماندهی بافت تاریخی در نقاط مختلف شهر اصفهان اجرائی شده بود، اما تنها منطقه جلفا بود که سرنوشت خوبی پیدا کرد و محله تبدیل به یک منطقه پویای شهری شد. در جلفا، حضور و مشارکت مردم در پروژه یکی از عوامل موفقیت طرح بود».
جوباره یکی از محله‌هایی است که با رونق‌گرفتن کاربری‌های گردشگری مورد توجه قرار گرفته؛ محله‌ای که حالا میزبان پروژه‌های ساماندهی بافت تاریخی است. نسیم زند می‌گوید: «در چند سال اخیر به واسطه حضور نقاط گردشگری و پروژه‌های خصوصی گردشگری، احیای مسیرهای گردشگری در منطقه جوباره مطرح شد. ورودی‌های این محله ساماندهی شد و در بخشی از محله سنگ‌فرش و جداره‌سازی شد. موضوع مهم این است که این اقدامات باید سراسری باشد و برخورد نقطه‌ای نباشد. از سوی دیگر باید به نیازهای مختلف محله در کنار چنین اقداماتی نیز توجه شود. موضوع ساماندهی زباله در چنین محله‌هایی یکی از زیرساخت‌های مورد نیاز است. یکی دیگر از زیرساخت‌های مورد نیاز برای چنین محله‌هایی، تأمین پارکینگ است».
نقش اهالی در موفقیت پروژه‌های داخل بافت‌های زنده تاریخی، مهم است. نسیم زند می‌گوید: «موضوع احیای بافت یک اتفاق کالبدی نیست. سال‌ها قبل وارد محله جماله و جوباره شدند و اقدام به ساماندهی کردند، اما این پروژه‌ها آن زمان مانند جلفا ادامه پیدا نکرد. علت این بود که آن زمان نیازهای محله و اهالی این نبود. الان اما وضعیت فرق کرده است. برای مثال الان اطراف دومنار دردشت که ساماندهی شده، مورد توجه اهالی است و محله سروشکل بهتری گرفته است. موضوع مهم این است که بدانیم چه موقعی و با چه هدفی وارد بافت تاریخی شویم و پذیرش اهالی چه زمانی است و به موفقیت پروژه کمک می‌کند».
پروژه‌های مختلف ساماندهی و سنگ‌فرش گذرها توسط مدیریت شهری اصفهان در حال اجراست؛ پروژه‌هایی که در بخش‌های مختلف شهر و با هزینه‌کردهای مختلف پیش می‌روند تا شکل و شمایل تازه‌ای از شهر اصفهان بسازند که همسو با هویت تاریخی آن است.
خیابان‌ها سال‌هاست قلمرو خودروها شده‌اند و گذرگاه عابران در طول توسعه همواره آب رفته و سهم بیشتری برای خودروها در نظر گرفته شده است. اصفهان حالا گذرهایی دارد که همه محورشان در اختیار خودروها نیست یا برخی از گذرهایی است که خودروها به آن راهی ندارند.
شهر انسان‌محور کلیدواژه‌ای است که در دوره مدیریت جدید شهری مورد توجه قرار گرفته است. روند توسعه پرشتاب شهرها در ایران و ورود مدرنیته باعث گسترش محدوده‌های شهری و توسعه‌های یک‌سویه شده است. در این روند پرسرعت، توجه به انسان‌ها و ویژگی انسان‌محور شهرها کمرنگ شد و اولویت توسعه به ساخت‌وساز و عبورومرور خودروها اختصاص پیدا کرد. شهری که انسان را بر هر چیز دیگر اولویت دهد، حالا توجه‌ها را جلب کرده تا شاید روند توسعه نابرابر شهرها در ایران تغییر کند. یکی از راه‌هایی ابتدایی برای تغییر وضعیت به نفع انسان‌ها در شهر، محدود‌کردن عبورومرور خودروهاست. اصفهان در دوره جدید مدیریت شهری گذرهای بسیاری را برای عبورومرور عابران پیاده و گردشگران کف‌سازی و سنگ‌فرش کرده که گشت‌وگذار در آنها تجربه متفاوتی است.
چهارباغی که نو شد
گذر تاریخی چهارباغ حالا هیاهوی تازه‌ای دارد. پس از سال‌ها فعالیت، این روزها مسیر رفت و برگشت خودروها در خیابان چهارباغ سنگ‌فرش و به مسیر میانی که از قدیم محور تردد عابران بود، اضافه شده است. راه ورود خودروها را به چهارباغ برای همیشه مسدود کردند و در کنار عابران پیاده، دوچرخه‌سوارها با خیال راحت این مسیر را طی می‌‌کنند. کافه‌های ماشینی و رستوران‌هایی که صندلی‌های خود را بیرون از مغازه و در محور چهارباغ قرار داده‌اند، فضای متفاوتی از اصفهان ساخته و این محور را تبدیل به پاتوقی برای اهالی و گردشگران کرده‌اند. از زمان بازگشایی محور چهارباغ، بسیاری از فضاهای اطراف و در جداره‌های خیابان تبدیل به کافه و رستوران شده‌اند و فعالیت‌های مشابه با وجود شرایط اقتصادی ناشی از کرونا، در چهارباغ رونق یافته است. فضاسازی‌های چهارباغ مورد استقبال اهالی شهر قرار گرفته و برای گذران اوقات خود به این محور می‌آیند؛ محوری تاریخی که قلب تپنده شهر اصفهان است و با گذر از میان تاریخ به سی‌وسه‌پل تاریخی می‌رسد. یکی از مهم‌ترین پروژه‌های کف‌سازی در شهر اصفهان مربوط به محور تاریخی چهارباغ است؛ پروژه‌ای که اتفاق‌های مختلفی در آن رخ داده و
اکنون پس از چند سال عملیات عمرانی، محور اصلی خیابان تا حدود زیادی کف‌سازی و ساماندهی شده و عملیات عمرانی در فرعی‌های منتهی به خیابان چهارباغ همچنان ادامه دارد.
گذر سنگی در محله دردشت
محله دردشت اصفهان یکی از محله‌های قدیمی شهر است. شهرداری اصفهان گذری خاص در دل این محله را انتخاب کرده تا با ساماندهی و سنگ‌فرش، مسیر گردشگری متفاوتی را ترتیب دهد. این مسیر از انشعاب بازار شیخ‌بهایی از بازار اصلی اصفهان شروع می‌شود؛ مسیری که در همان ابتدا با حضور حمام شیخ‌بهایی شناخته می‌شود؛ حمامی ارزشمند از دوره صفوی که در صورت احیا می‌تواند یکی از جاذبه‌های خاص این مسیر باشد. محور سنگ‌فرش‌شده در ادامه از کنار کوچه‌هایی می‌گذرد که نمایی دیدنی به گنبد ارزشمند مسجد ثبت جهانی عتیق اصفهان دارد. کوچه‌هایی که مدتی است مورد توجه گردشگران قرار گرفته و عکس‌های یادگاری فراوانی در آنها ثبت شده است. عصارخانه کوی جماله یکی دیگر از جاذبه‌های این مسیر است. عصارخانه‌ای که نیاز به مرمت دارد. دستگاه‌های خاص عصاری در زیرزمین این بنا همچنان حفظ شدند که در صورت احیای عصارخانه با کاربری مناسب می‌تواند تبدیل به یکی از آثار دیدنی مسیر شود. مسیر سنگ‌فرش پس از عصارخانه به دل محله و به بازار دومنار دردشت می‌رسد. یکی از مغازه‌های قدیمی این بازار، کارگاه سنتی پارچه قلمکار است که بین هنردوستان اصفهان و گردشگران شهرت زیادی دارد.
جواد عبادی، هنرمند شناخته‌شده قلمکار در اصفهان است که سال‌هاست کارگاه قلمکارش در بازار پامنار دردشت برپاست. عبادی درباره پیشینه بازارچه پامنار می‌گوید: «این بازار قبلا سقفی نداشت و چوبی بود؛ هرچند در دوره قاجار این محوطه همه بازار بود. در دوره پهلوی که کوچه‌ها را عریض کردند و خیابان کشیدند، بخشی از این بازارها خراب شد. اینجا بخشی از بازارهای قدیمی است که هنوز باقی مانده و در پروژه جداره‌سازی و سنگ‌فرش بازار ساماندهی شدند و به این شکل درآمدند».
این هنرمند که شاهد پروژه‌های اخیر برای احیای این محله بوده است، می‌گوید: «اطراف اینجا پر از بناهای تاریخی ارزشمند است. اجرای جداره‌سازی و سنگ‌فرش اتفاقی خوبی برای محله است. موقعی که بازار را سنگ‌فرش می‌کردند، ما خیلی حواسمان به زیرسازی کار بود که حسابی سفت شود و بعدها سنگ‌ها بالا و پایین نشوند. زیرسازی خوب برای این پروژه‌ها مهم بود. حالا اینجا سنگ‌فرش خوبی دارد و به مشکل نخورده است».
کمی جلوتر از کارگاه جواد عبادی، مجموعه تاریخی دومنار دردشت قرار دارد. هرچند وضعیت کاربری مجموعه مشخص نیست، اما با اجرای طرح سنگ‌فرش و محوطه‌سازی، حریم این مجموعه بازپیرایی شده و حالا پاتوقی برای اهالی محل است. حسین خردپیشه، یکی از اهالی قدیمی پامنار دردشت است که نسل در نسل در این محله زندگی کرده. او درباره وضعیت فعلی این گذر می‌گوید: «قبل از سنگ‌فرش‌کردن، این بخش خاکی و آسفالت بود. حالا سنگ‌فرش کرده و جایی برای نشستن ایجاد کردند. اهالی مسن محله در این بخش که صندلی گذاشتند و فضاسازی کردند، جمع می‌شوند و وقت می‌گذرانند».
سنگ‌فرش این مسیر تاریخی همچنان در قلب محله ادامه پیدا می‌کند و در نهایت با رسیدن به بخش دیگری از بازارهای محلی به خیابان ابن‌سینا ختم می‌شود.
گورگردی در تخت فولاد
گورستان‌های تاریخی یکی از جاذبه‌های مهم شهرها هستند. گورستان تاریخی تخت فولاد شهر اصفهان یکی از معروف‌ترین گورستان‌های تاریخی کشور است که بزرگان و افراد سرشناس زیادی در آن دفن هستند. یکی از جاذبه‌های تاریخی‌ای که شهرداری اصفهان در دوره جدید تمرکز ویژه‌ای روی آن داشته است، گورستان تاریخی تخت فولاد است. جداره‌سازی، ساماندهی، فضاسازی و سنگ‌فرش ازجمله اتفاقاتی است که در گورستان تخت فولاد شهر اصفهان اجرائی شده و دسترسی به بخش‌های مختلف این گورستان تاریخی را تسهیل کرده است. گورستان تخت فولاد با مشاهیر و افراد بنامی که در آن دفن هستند، شناخته می‌شود. همچنین این گورستان موزه‌ای از سنگ‌قبرهای تاریخی به حساب می‌آید که نمونه ارزشمند این هنر را می‌توان در تکیه میرفندرسکی و بختیاری‌ها دید. ایجاد محورهای سنگ‌فرش و آرام‌سازی عبورومرور در گورستان، اقداماتی است که تخت فولاد را برای گورگردی مناسب کرده است. یکی از محورهای کارشده در تخت فولاد از جنوب این مجموعه و از کنار مقبره بابارکن‌الدین آغاز می‌شود. در این محور، ساماندهی و سنگ‌فرش اجرائی شده است و امتداد مسیر به مرکز گورستان تاریخی می‌رسد؛ ساماندهی که همچنان ادامه دارد تا
گورستان تاریخی تخت فولاد با مسیرهای مشخص سنگ‌فرش و فضاسازی، مراجعان به گورستان را در بخش‌های مختلف این محوطه پیش ببرد و آثار ارزشمندش را در معرض نمایش بگذارد.
الزاماتی برای مسیرسازی در محلات
حضور پروژه‌های ساماندهی و فضاسازی در محلات تاریخی اصفهان رونق گرفته است؛ حضوری که می‌تواند به رونق محلات و در نهایت به رونق گردشگری شهر اصفهان کمک کند. با وجود این، ایجاد چنین پروژه‌هایی نیازمند زیرساخت‌ها و توجه به جنبه‌های مختلفی است. نسیم زند، کارشناس مرمت شهری و فعال گردشگری در شهر اصفهان، دراین‌باره می‌گوید: «سنگ‌فرش و مسیرسازی زیرمجموعه ساماندهی بافت تاریخی محسوب می‌شوند. ساماندهی بافت اقدامات مختلفی دارد از جداره و کف‌سازی تا نشانه‌ها و مبلمان شهری. همه این اقدامات باید در کنار هم برای ساماندهی بافت تاریخی رخ دهد؛ هرچند عوامل مختلفی وجود دارد که این اتفاق باعث رونق شود یا نه».
او با اشاره به پیشینه طرح‌های ساماندهی در محلات تاریخی شهر اصفهان می‌گوید: «پیش از این، چنین طرح‌هایی برای ساماندهی بافت تاریخی در نقاط مختلف شهر اصفهان اجرائی شده بود، اما تنها منطقه جلفا بود که سرنوشت خوبی پیدا کرد و محله تبدیل به یک منطقه پویای شهری شد. در جلفا، حضور و مشارکت مردم در پروژه یکی از عوامل موفقیت طرح بود».
جوباره یکی از محله‌هایی است که با رونق‌گرفتن کاربری‌های گردشگری مورد توجه قرار گرفته؛ محله‌ای که حالا میزبان پروژه‌های ساماندهی بافت تاریخی است. نسیم زند می‌گوید: «در چند سال اخیر به واسطه حضور نقاط گردشگری و پروژه‌های خصوصی گردشگری، احیای مسیرهای گردشگری در منطقه جوباره مطرح شد. ورودی‌های این محله ساماندهی شد و در بخشی از محله سنگ‌فرش و جداره‌سازی شد. موضوع مهم این است که این اقدامات باید سراسری باشد و برخورد نقطه‌ای نباشد. از سوی دیگر باید به نیازهای مختلف محله در کنار چنین اقداماتی نیز توجه شود. موضوع ساماندهی زباله در چنین محله‌هایی یکی از زیرساخت‌های مورد نیاز است. یکی دیگر از زیرساخت‌های مورد نیاز برای چنین محله‌هایی، تأمین پارکینگ است».
نقش اهالی در موفقیت پروژه‌های داخل بافت‌های زنده تاریخی، مهم است. نسیم زند می‌گوید: «موضوع احیای بافت یک اتفاق کالبدی نیست. سال‌ها قبل وارد محله جماله و جوباره شدند و اقدام به ساماندهی کردند، اما این پروژه‌ها آن زمان مانند جلفا ادامه پیدا نکرد. علت این بود که آن زمان نیازهای محله و اهالی این نبود. الان اما وضعیت فرق کرده است. برای مثال الان اطراف دومنار دردشت که ساماندهی شده، مورد توجه اهالی است و محله سروشکل بهتری گرفته است. موضوع مهم این است که بدانیم چه موقعی و با چه هدفی وارد بافت تاریخی شویم و پذیرش اهالی چه زمانی است و به موفقیت پروژه کمک می‌کند».
پروژه‌های مختلف ساماندهی و سنگ‌فرش گذرها توسط مدیریت شهری اصفهان در حال اجراست؛ پروژه‌هایی که در بخش‌های مختلف شهر و با هزینه‌کردهای مختلف پیش می‌روند تا شکل و شمایل تازه‌ای از شهر اصفهان بسازند که همسو با هویت تاریخی آن است.