|

خواهرانه‌های اصفهان با آلمانی‌ها

چطور دو شهر در دو گوشه دور از هم در دو قاره متفاوت می‌توانند پیوندی مشترک و نزدیک مثل دو خواهر با هم داشته باشند؟ اصفهان زیبا و منحصر‌به‌فرد ما با گنبدها و طاق‌های فیروزه‌ای‌اش نقطه تلاقی و ارتباطی صمیمی‌تر با فرایبورگ آرام و سبز با سقف و شیروانی‌های سفالی و آجری‌رنگ گرفته است. پیمان «خواهر‌خواندگی» با شهری دنج و کم‌جمعیت در جنوب غرب آلمان که به پر‌آفتاب‌ترین شهرهای آلمان معروف است و مردمش دوچرخه را به همه مدل‌های حمل و نقلی ترجیح می‌دهند. در همین زمینه با مارتین هورن، شهردار شهر فرایبورگ آلمان، مصاحبه‌ای کرده‌ایم و در آن از جزئیات این رابطه و اقداماتی که دو شهر در راستای تقویت این پیمان انجام داده‌اند، با او صحبت کرده‌ایم.
اگرچه فرایبورگ با تاریخ و تمدنی که از اصفهان سراغ داریم، قابل مقایسه نیست؛ اما در یک موضوع یعنی حفظ و نگهداری بناهای تاریخ خود تلاش و اهتمام خوبی داشته است. فرایبورگ جزء شهرهایی بوده که در جریان جنگ جهانی تا 80 درصد تخریب می‌شود؛ اما پس از جنگ دوباره همه بافت شهر زنده می‌شود و حالا با همین بافت تاریخی خود بنای صنعت گردشگری را گذاشته و موفقیت خوبی هم داشته است.
آنچه فرایبورگ را اول از همه برای مردم آن قابل زندگی و آرام و برای بازدید‌کنندگانش دیدنی و واجد ارزش کرده است، چند ویژگی است که منحصر به این شهر نیست؛ اما وقتی این مشخصات را در عین حفظ بافت قدیمی و زندگی در شرایط حداقل یک قرن قبل اجرا کنند، دیگر اتفاقی خاص و جذاب می‌شود. اول از همه اینکه در همه جای شهر فرایبورگ همان معماری و کوچه‌ها و خانه‌ها و نماهای قدیمی را می‌بینید و امکانات مخصوص گردشگران یعنی هتل‌ها و رستوران‌ها و کافه‌ها هم در همین بافت قدیمی قرار گرفته است. اتفاق مهم دیگر این است که تلاش شده تا زیرساخت‌های شهری در همین بافت محدود شهر با استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر و پاک ایجاد شود تا محیط طبیعی شهر را با آلودگی کمتر حفظ کنند. در کنار این ویژگی‌ها سهم خودروها از فضای سنگفرش‌شده و محدود کوچه‌ها و خیابان‌های قدیمی بسیار محدود است و در عوض دوچرخه‌ها هستند که در این شهر حرف اول را می‌زنند.

خواهرخواندگی: از سردی گذشته تا گرمی امروز روابط
فرایبورگ در سال‌های گذشته تاکنون به واسطه سابقه و جایگاه خود به‌عنوان یک مرکز فرهنگی با شهرهای بزرگ و کوچک مختلفی در ارتباط و «خواهرخواندگی» بوده است و اصفهان به گفته مسئولان دو شهر، نهمین خواهر‌خوانده فرایبورگ و اولین خواهر‌خوانده از میان شهرهای اسلامی محسوب می‌شود و جدای از لیست بلند‌بالایی از زمینه‌های همکاری مشترک فرهنگی این دو شهر درباره شرایط بهتر زندگی برای ساکنان‌شان هم قرار است با هم تعامل داشته باشند. به طور مشخص فرایبورگ قرار بوده است در دو موضوع نوسازی و تجهیز سیستم حمل‌ونقل عمومی و پروژه‌های مرتبط با استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر در اصفهان که یکی از کمبودهای مهم شهر است، همکاری داشته باشد. درباره اصفهان هم لیست بلند‌بالایی از شهرهای کشورهای مختلف به‌عنوان خواهرخوانده ثبت شده و فرایبورگ سومین شهر خواهر‌خوانده از میان 13 خواهر‌خوانده تا امروز است.
داستان خواهرخواندگی اصفهان ما و فرایبورگ آلمانی‌‌ها به دو دهه قبل یعنی سال‌هایی نزدیک به دولت اول اصلاحات برمی‌گردد که سید‌محمد خاتمی محور گفت‌و‌گوی تمدن‌ها را دنبال می‌کرد. شهردار وقت اصفهان در سال 1379 موضوع خواهرخواندگی را دنبال می‌کند و این پیمان پس از پیگیری‌های اولیه با محورهایی مشترک و بلند‌مدت منعقد می‌شود. هرچند که در دوره‌ای چند‌ساله و در ابتدای دولت نهم و ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد موضوع خواهرخواندگی فرایبورگ و اصفهان تحت تأثیر موضوعات برنامه هسته‌ای ایران و تنش‌های سیاسی قرار می‌گیرد و آنها تصمیم می‌گیرند «هیچ بازدیدی از سوی نمایندگان سیاسی فرایبورگ از اصفهان انجام نشود»؛ اما در سال‌های اخیر و در دوره مدیریت شهری کنونی اصفهان این روابط دوباره به شکلی فعال و دوستانه برقرار می‌شود.

قرارهای‌مان با خواهرخوانده آلمانی
اینکه چرا در همه زبان‌ها و فرهنگ‌های شهرهای مختلف دنیا واژه شهر، واژه‌ای مؤنث است، موضوعی نیست که اینجا به آن بپردازیم؛ اما دلیل انتخاب عنوان «خواهرخواندگی» همین نسبت نزدیک است. طبق اسناد بین‌المللی که بیشتر از جنگ جهانی دوم به بعد در حوزه دیپلماسی شهری شکل گرفته، خواهرخواندگی بین شهرها، تعریف‌ها و وظایف و محورهایی اصلی دارد که موضوعات فرهنگی - هنری - ادبی، اقتصادی - بازرگانی، گردشگری و ورزشی در اولویت هستند. دلیل اصلی خواهر‌خواندگی تشابهات تاریخی، فرهنگی و تلاش برای ایجاد اشتراکات فرهنگی و گردشگری است که می‌تواند روی تعاملات مشترک از یک شهروند تا دیپلماسی بین‌المللی فراگیر باشد.
در توافق دو‌جانبه اصفهان و فرایبورگ موضوعات مختلفی مورد تأکید هستند که خوب است پس از دو دهه مروری بر آنها داشته باشیم تا مشخص شود تا چه اندازه به آنها رسیدگی و توجه شده و در ادامه محقق شده‌اند. از میان این توافق‌ها می‌توان به مواردی مثل همکاری‌هایی در حوزه شهری، جامعه‌شناسی، فلسفه و انرژی‌های نوین اشاره کرد. همچنین قرار بود مرکز ارتباطات اقتصادی اصفهان اجرای پروژه‌هایی را در این شهر بر‌عهده بگیرد و زمینه اعطای بورس‌های تحصیلی فراهم شود. چند همکاری مشترک در زمینه نوسازی و تجهیز سیستم حمل‌و‌نقل عمومی، استفاده از انرژی خورشیدی، احداث باغ فرایبورگ در اصفهان و به‌ویژه برگزاری تورهای مسافرتی به شهرهای خواهر‌خوانده از‌جمله فرایبورگ از دیگر توافق‌های مشترک این دو شهر خواهر‌خوانده بوده است.
به هر روی فرایبورگ با وجود محدودیت‌های بین‌المللی ، بیشترین تعامل را در میان خواهر‌خوانده‌های اصفهان دارد. فرایبورگی‌ها در این سال‌ها سررشته تعاملات را از هر مسیری که باز بوده، گرفته و پیش آمده‌اند. اگر نمایشگاهی در حوزه فرهنگی و هنری و گردشگری یا حتی موضوعات شهری برگزار شده، حضور پررنگ و فعال داشته‌اند و اگر قرار بر همکاری برای پروژه‌ای مشترک بوده، حسابی پای کار بوده‌اند. علاوه بر اینها انجمن دوستی اصفهان و فرایبورگ در زمینه ارتباط و همکاری علمی در رشته‌های ریاضیات و ستاره‌شناسی میان نهادها و سازمان‌های مربوط فعال است و شاید لازم باشد شهرداری اصفهان وارد عمل شود و از آنچه برای این خواهر‌خواندگی و جزئیات و توافقات انجام ‌شده، گزارشی جامع و به‌روز‌رسانی‌شده ارائه دهد.

از بورسیه دانشجویی تا کمک‌های کرونایی
فارغ از نتایج خواهر‌خواندگی و همکاری مشترک اصفهان و فرایبورگ، این دو شهر تا امروز این پیمان ارزشمند را ادامه داده‌اند و در ارتباطی نزدیک با هم هستند. فرایبورگ و اصفهان تلاش می‌کنند تا به دور از آنچه سیاست‌های بین‌المللی حکم می‌کند، این تعامل سازنده را ادامه دهند. ما هم تلاش کردیم پس از دو دهه همکاری نزدیک‌تر مروری دوباره به دلایل خواهر‌خواندگی اصفهان و فرایبورگ از نگاه مارتین هورن، شهردار شهر فرایبورگ آلمان، داشته باشیم که در ادامه می‌آید.
دلایل انتخاب اصفهان برای خواهرخواندگی چه بود؟
فرایبورگ دوست دارد شهرهای خواهرخوانده‌اش طیف جغرافیایی و فرهنگی وسیعی را در بر بگیرند. با داشتن شرکایی در میان شهرهای اروپا، آسیا و آمریکا تا آن زمان، درخواست شهر اصفهان به‌خوبی مکمل این گستره بود. علاوه‌برآن برای ما افتخاری بود که وارد شراکتی با شهر تاریخی و زیبای اصفهان با شهرت جهانی شویم. دکتر بُومه، شهردار فقید فرایبورگ، در سال‌های دانشجویی‌اش از این شهر دیدار کرده بود و خاطرات بسیار خوشی از آن داشت.
از ابتدای خواهرخواندگی تا امروز، زمینه‌های همکاری مشترک با شهر اصفهان تا چه اندازه تقویت شده‌اند؟ پروژه یا همکاری مشترکی داشته‌اید؟
شراکت میان شهرها نباید تنها روی کاغذ یا منحصر به دیدارهای دوجانبه شهرداران باشد. این مسئله برای فرایبورگ به معنای تبادلاتی با وسیع‌ترین بنیان ممکن میان شهروندان، فرهنگ و اقتصاد و در سطحی حرفه‌ای است. ابتدا مدتی طول کشید تا علایق مشترک در این زمینه پیدا شوند؛ اما از آن زمان تا‌کنون روزبه‌روز پیش رفته و تقویت شده است. چندین پروژه مشترک وجود داشته و دارند که هر دو شهر به آن علاقه‌مندند. یکی از کانون‌های همکاری فرایبورگ با شهرهای خواهرخوانده‌اش در حوزه پایداری است. به‌ همین ‌منظور، به‌عنوان نمونه، در اکتبر سال 2018 کنفرانسی درباره اجرای اهداف توافق اقلیمی پاریس در سطح محلی با مشارکت اصفهان برگزار شد. اخیرا مجموعه‌ای از کنفرانس‌های مجازی مشترک با عنوان «گفت‌وگوهای شهر سبز»، نیز با همان موضوع پایداری در جریان بوده است.
از زمان شروع خواهرخواندگی تعاملات مشترک در چه زمینه‌هایی بیشتر گسترش داشته و مفید بوده‌اند؟
در اینجا میل دارم مشخصا بر برخورد شهروندان و فرهنگ‌ها تأکید کنم. در آغاز خواهرخواندگی شهرها، در فرایبورگ «حلقه دوستان اصفهان» بنیان گذاشته شد که سازمانی مدنی است که خواهرخواندگی شهرها را با فعالیت‌های زیاد همراهی می‌کند. از ابتدا، حلقه دوستان سفرهایی را با حمایت هر دو شهر ترتیب داد تا شهروندان فرایبورگ با فرهنگ، منظره، تاریخ و دیدنی‌های اصفهان آشنایی بیشتری پیدا کنند. این سفرها از همان آغاز بسیار محبوب بوده‌اند و همیشه کاملا رزرو شده‌اند. من به‌خصوص می‌خواهم تأکید کنم که همه شرکت‌کنندگان همواره تحت تأثیر میهمان‌نوازی بی‌حدوحصر و صمیمیت خاص مردم اصفهان و ایران به‌ طور کل قرار گرفته‌اند. در سال 2013، تیمی از فرایبورگ در مسابقات بین‌المللی بازی‌های کامپیوتری در اصفهان شرکت کرد. چندین و چند سال گروه‌هایی از شهروندان اصفهان نیز مرتبا برای دیدار به فرایبورگ آمده‌اند. در زمینه فرهنگ، ما تبادلاتی در حوزه تئاتر داشته‌ایم با اجراهایی در اصفهان و اجرای هنرمندان ایرانی در فرایبورگ، همین‌طور نمایشگاه، کنسرت و خیلی چیزهای دیگر. بنابراین، یکی از اهداف مهم این شراکت حاصل شده است.
انتقال تجربیات مشترک به‌خصوص از سوی مدیران شهری و گردشگری تا چه اندازه صورت گرفته است؟
تبادلات پرحرارتی در‌باره تخصص در حوزه‌های ساخت پایدار، انرژی خورشیدی یا مثلا متخصصان ساخت‌وساز و عملیات متروی جدید در اصفهان و حتی مبادلاتی میان سازمان‌های آتش‌نشانی دو شهر وجود داشته است. همچنین ملاقات‌هایی از سوی برنامه‌ریزان شهری و معماران فضای سبز به‌ منظور تبادل تجربه‌ها صورت گرفته است. بخش گردشگری هم نقش مهمی ایفا کرده، به‌این‌دلیل که ایران و به‌خصوص اصفهان مقاصد گردشگری محبوبی برای شهروندان فرایبورگ هستند. ما در فرایبورگ از سعادت دیدارهای زیادی از طرف اصفهان بهره برده‌ایم که طی آنها، مثلا نوروز ایرانی در فرایبورگ جشن گرفته می‌شود. اینها همه کمک شایانی به دوستی میان مردمان کرده‌اند.
آیا نسبت به آشنایی و معرفی دو شهر فرایبورگ و اصفهان به شهروندان یکدیگر اقدام شده است؟ مردم فرایبورگ تا چه اندازه اصفهان را می‌شناسند؟
سال‌های سال، «نشست بین‌المللی شهرهای خواهرخوانده فرایبورگ» هر دو سال یک بار برگزار می‌شد که در آن شهرهای خواهرخوانده به معرفی خود می‌پرداختند. این رویداد شامل نمایشگاه‌های عکس، فیلم‌ها، رسوم معمولی و امور منحصربه‌فرد و برنامه‌های فرهنگی نیز بود. پرچم اصفهان به‌ شکل یک موزاییک رنگی در میدان تالار شهرداری فرایبورگ قرار گرفته و نام خیابان وسیعی هم «اصفهان-اَلی» است؛ در سایت شهرداری و در چندین بروشور هم به معرفی اصفهان پرداخته‌ایم و چندین و چند سال تراموایی برای معرفی شهرهای خواهرخوانده داشتیم. علاوه‌برآن، سه سال پیش فیلم مستندی درباره شهرهای خواهرخوانده فرایبورگ تولید شد که در آن اصفهان به ‌تفصیل معرفی شده است. همان‌طور که می‌بینید، اصفهان هم‌اینک به‌خوبی در میان شهروندان فرایبورگ شناخته ‌شده است. رویدادهای مشابهی هم تاکنون در اصفهان برگزار شده‌اند و به‌ همین ‌علت می‌توان واقعا گفت که این یک شراکت خوب است.
از زمان شروع خواهرخواندگی، آیا تعداد گردشگران ایرانی افزایش داشته و توجه گردشگران به فرایبورگ بیشتر شده است؟
با آغاز این شراکت، تعداد گردشگران اصفهانی به‌ طور چشمگیری افزایش یافته است. علاوه‌ بر سفرهایی که قبلا ذکرشان رفت، مبادلات ورزشی نیز از قبیل اجراهای گروه‌های زورخانه‌ای، تورهای دوچرخه‌سواری مشترک در منطقه فرایبورگ، تبادل هنرمندان و چیزهای زیاد دیگری وجود داشته است. شهروندان هر دو شهر بسیار از این شراکت بهره می‌برند و قدردان آن هستند.
اقدامات اجرائی و فرهنگی و نمایشگاهی را که برای معرفی اصفهان داشته‌اید، بیان کنید.
چندین نمایشگاه موفق از استادان و دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان برگزار شده که آثار هنری‌شان را در اتاق‌های مؤسسه هنر دانشگاه تربیت مدرس فرایبورگ به نمایش گذاشته‌اند. رویدادهای زیاد دیگری هم برای گفت‌وگوی بین‌المللی وجود داشته است. در فرایبورگ نمایشگاه بزرگی از ایران در موزه‌های شهرداری با همکاری موزه‌های تهران و اصفهان برگزار شد که بازدیدکننده‌های بسیار زیادی داشت. به‌علاوه اجراهای میهمان از سوی هنرمندان ایرانی در تئاتر فرایبورگ و سایر تئاترها [تئاتر مارین‌باد] صورت گرفت و برعکس. همکاری گروه‌های سرود جوانان که در کنار هم می‌خواندند، نیز بسیار محبوب بود. اینها تنها بخش کوچکی از مبادلات فرهنگی پرشمار است.
از زمان شیوع ویروس کرونا تا امروز همکاری مشترکی برای مقابله با ویروس و درمان داشته‌اید؟
برای ما در مقام شهرهای خواهرخوانده، همکاری در زمینه مبارزه با همه‌گیری کووید-19 نیز مهم است. پس از فروکش‌کردن موج نخست همه‌گیری در فرایبورگ در ماه آگوست 2020، قادر بودیم تا کمک‌هایی از قبیل تجهیزات حفاظتی و اقلام پزشکی برای مردم برخی از شهرهای خواهرخوانده فراهم کنیم. نخستین محموله در اکتبر 2020 به اصفهان رسید. اخیرا مرسوله دیگر و حتی بزرگ‌تری در راه اصفهان است که تهیه آن با حمایت مالی دولت آلمان میسر شد. دقیقا در چنین دورانی است که معلوم می‌شود خواهرخواندگی شهرها به معنای دوستی هم هست و مردم به یکدیگر کمک می‌کنند.
ایران در آستانه قرن جدید است و تغییرات زیادی پیش‌رو دارد. آیا چشم‌اندازی برای ادامه این همکاری و برنامه‌های مشترک وجود دارد؟
ما با شهرداری اصفهان در تماس دائمی هستیم و در تلاشیم تا این همکاری خوب را تقویت و بیشتر کنیم. ما به‌عنوان یک شهرداری البته تمرکزمان بر مبادلات میان شهرهای خودمان است و همیشه از پیشنهادها و پروژه‌های جدید استقبال می‌کنیم. چشم‌انتظار مبادلات بیشتر و امیدواریم که بتوانیم پس از همه‌گیری کووید-19، دوباره مبادلات را به سطح بالایی توسعه دهیم.

چطور دو شهر در دو گوشه دور از هم در دو قاره متفاوت می‌توانند پیوندی مشترک و نزدیک مثل دو خواهر با هم داشته باشند؟ اصفهان زیبا و منحصر‌به‌فرد ما با گنبدها و طاق‌های فیروزه‌ای‌اش نقطه تلاقی و ارتباطی صمیمی‌تر با فرایبورگ آرام و سبز با سقف و شیروانی‌های سفالی و آجری‌رنگ گرفته است. پیمان «خواهر‌خواندگی» با شهری دنج و کم‌جمعیت در جنوب غرب آلمان که به پر‌آفتاب‌ترین شهرهای آلمان معروف است و مردمش دوچرخه را به همه مدل‌های حمل و نقلی ترجیح می‌دهند. در همین زمینه با مارتین هورن، شهردار شهر فرایبورگ آلمان، مصاحبه‌ای کرده‌ایم و در آن از جزئیات این رابطه و اقداماتی که دو شهر در راستای تقویت این پیمان انجام داده‌اند، با او صحبت کرده‌ایم.
اگرچه فرایبورگ با تاریخ و تمدنی که از اصفهان سراغ داریم، قابل مقایسه نیست؛ اما در یک موضوع یعنی حفظ و نگهداری بناهای تاریخ خود تلاش و اهتمام خوبی داشته است. فرایبورگ جزء شهرهایی بوده که در جریان جنگ جهانی تا 80 درصد تخریب می‌شود؛ اما پس از جنگ دوباره همه بافت شهر زنده می‌شود و حالا با همین بافت تاریخی خود بنای صنعت گردشگری را گذاشته و موفقیت خوبی هم داشته است.
آنچه فرایبورگ را اول از همه برای مردم آن قابل زندگی و آرام و برای بازدید‌کنندگانش دیدنی و واجد ارزش کرده است، چند ویژگی است که منحصر به این شهر نیست؛ اما وقتی این مشخصات را در عین حفظ بافت قدیمی و زندگی در شرایط حداقل یک قرن قبل اجرا کنند، دیگر اتفاقی خاص و جذاب می‌شود. اول از همه اینکه در همه جای شهر فرایبورگ همان معماری و کوچه‌ها و خانه‌ها و نماهای قدیمی را می‌بینید و امکانات مخصوص گردشگران یعنی هتل‌ها و رستوران‌ها و کافه‌ها هم در همین بافت قدیمی قرار گرفته است. اتفاق مهم دیگر این است که تلاش شده تا زیرساخت‌های شهری در همین بافت محدود شهر با استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر و پاک ایجاد شود تا محیط طبیعی شهر را با آلودگی کمتر حفظ کنند. در کنار این ویژگی‌ها سهم خودروها از فضای سنگفرش‌شده و محدود کوچه‌ها و خیابان‌های قدیمی بسیار محدود است و در عوض دوچرخه‌ها هستند که در این شهر حرف اول را می‌زنند.

خواهرخواندگی: از سردی گذشته تا گرمی امروز روابط
فرایبورگ در سال‌های گذشته تاکنون به واسطه سابقه و جایگاه خود به‌عنوان یک مرکز فرهنگی با شهرهای بزرگ و کوچک مختلفی در ارتباط و «خواهرخواندگی» بوده است و اصفهان به گفته مسئولان دو شهر، نهمین خواهر‌خوانده فرایبورگ و اولین خواهر‌خوانده از میان شهرهای اسلامی محسوب می‌شود و جدای از لیست بلند‌بالایی از زمینه‌های همکاری مشترک فرهنگی این دو شهر درباره شرایط بهتر زندگی برای ساکنان‌شان هم قرار است با هم تعامل داشته باشند. به طور مشخص فرایبورگ قرار بوده است در دو موضوع نوسازی و تجهیز سیستم حمل‌ونقل عمومی و پروژه‌های مرتبط با استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر در اصفهان که یکی از کمبودهای مهم شهر است، همکاری داشته باشد. درباره اصفهان هم لیست بلند‌بالایی از شهرهای کشورهای مختلف به‌عنوان خواهرخوانده ثبت شده و فرایبورگ سومین شهر خواهر‌خوانده از میان 13 خواهر‌خوانده تا امروز است.
داستان خواهرخواندگی اصفهان ما و فرایبورگ آلمانی‌‌ها به دو دهه قبل یعنی سال‌هایی نزدیک به دولت اول اصلاحات برمی‌گردد که سید‌محمد خاتمی محور گفت‌و‌گوی تمدن‌ها را دنبال می‌کرد. شهردار وقت اصفهان در سال 1379 موضوع خواهرخواندگی را دنبال می‌کند و این پیمان پس از پیگیری‌های اولیه با محورهایی مشترک و بلند‌مدت منعقد می‌شود. هرچند که در دوره‌ای چند‌ساله و در ابتدای دولت نهم و ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد موضوع خواهرخواندگی فرایبورگ و اصفهان تحت تأثیر موضوعات برنامه هسته‌ای ایران و تنش‌های سیاسی قرار می‌گیرد و آنها تصمیم می‌گیرند «هیچ بازدیدی از سوی نمایندگان سیاسی فرایبورگ از اصفهان انجام نشود»؛ اما در سال‌های اخیر و در دوره مدیریت شهری کنونی اصفهان این روابط دوباره به شکلی فعال و دوستانه برقرار می‌شود.

قرارهای‌مان با خواهرخوانده آلمانی
اینکه چرا در همه زبان‌ها و فرهنگ‌های شهرهای مختلف دنیا واژه شهر، واژه‌ای مؤنث است، موضوعی نیست که اینجا به آن بپردازیم؛ اما دلیل انتخاب عنوان «خواهرخواندگی» همین نسبت نزدیک است. طبق اسناد بین‌المللی که بیشتر از جنگ جهانی دوم به بعد در حوزه دیپلماسی شهری شکل گرفته، خواهرخواندگی بین شهرها، تعریف‌ها و وظایف و محورهایی اصلی دارد که موضوعات فرهنگی - هنری - ادبی، اقتصادی - بازرگانی، گردشگری و ورزشی در اولویت هستند. دلیل اصلی خواهر‌خواندگی تشابهات تاریخی، فرهنگی و تلاش برای ایجاد اشتراکات فرهنگی و گردشگری است که می‌تواند روی تعاملات مشترک از یک شهروند تا دیپلماسی بین‌المللی فراگیر باشد.
در توافق دو‌جانبه اصفهان و فرایبورگ موضوعات مختلفی مورد تأکید هستند که خوب است پس از دو دهه مروری بر آنها داشته باشیم تا مشخص شود تا چه اندازه به آنها رسیدگی و توجه شده و در ادامه محقق شده‌اند. از میان این توافق‌ها می‌توان به مواردی مثل همکاری‌هایی در حوزه شهری، جامعه‌شناسی، فلسفه و انرژی‌های نوین اشاره کرد. همچنین قرار بود مرکز ارتباطات اقتصادی اصفهان اجرای پروژه‌هایی را در این شهر بر‌عهده بگیرد و زمینه اعطای بورس‌های تحصیلی فراهم شود. چند همکاری مشترک در زمینه نوسازی و تجهیز سیستم حمل‌و‌نقل عمومی، استفاده از انرژی خورشیدی، احداث باغ فرایبورگ در اصفهان و به‌ویژه برگزاری تورهای مسافرتی به شهرهای خواهر‌خوانده از‌جمله فرایبورگ از دیگر توافق‌های مشترک این دو شهر خواهر‌خوانده بوده است.
به هر روی فرایبورگ با وجود محدودیت‌های بین‌المللی ، بیشترین تعامل را در میان خواهر‌خوانده‌های اصفهان دارد. فرایبورگی‌ها در این سال‌ها سررشته تعاملات را از هر مسیری که باز بوده، گرفته و پیش آمده‌اند. اگر نمایشگاهی در حوزه فرهنگی و هنری و گردشگری یا حتی موضوعات شهری برگزار شده، حضور پررنگ و فعال داشته‌اند و اگر قرار بر همکاری برای پروژه‌ای مشترک بوده، حسابی پای کار بوده‌اند. علاوه بر اینها انجمن دوستی اصفهان و فرایبورگ در زمینه ارتباط و همکاری علمی در رشته‌های ریاضیات و ستاره‌شناسی میان نهادها و سازمان‌های مربوط فعال است و شاید لازم باشد شهرداری اصفهان وارد عمل شود و از آنچه برای این خواهر‌خواندگی و جزئیات و توافقات انجام ‌شده، گزارشی جامع و به‌روز‌رسانی‌شده ارائه دهد.

از بورسیه دانشجویی تا کمک‌های کرونایی
فارغ از نتایج خواهر‌خواندگی و همکاری مشترک اصفهان و فرایبورگ، این دو شهر تا امروز این پیمان ارزشمند را ادامه داده‌اند و در ارتباطی نزدیک با هم هستند. فرایبورگ و اصفهان تلاش می‌کنند تا به دور از آنچه سیاست‌های بین‌المللی حکم می‌کند، این تعامل سازنده را ادامه دهند. ما هم تلاش کردیم پس از دو دهه همکاری نزدیک‌تر مروری دوباره به دلایل خواهر‌خواندگی اصفهان و فرایبورگ از نگاه مارتین هورن، شهردار شهر فرایبورگ آلمان، داشته باشیم که در ادامه می‌آید.
دلایل انتخاب اصفهان برای خواهرخواندگی چه بود؟
فرایبورگ دوست دارد شهرهای خواهرخوانده‌اش طیف جغرافیایی و فرهنگی وسیعی را در بر بگیرند. با داشتن شرکایی در میان شهرهای اروپا، آسیا و آمریکا تا آن زمان، درخواست شهر اصفهان به‌خوبی مکمل این گستره بود. علاوه‌برآن برای ما افتخاری بود که وارد شراکتی با شهر تاریخی و زیبای اصفهان با شهرت جهانی شویم. دکتر بُومه، شهردار فقید فرایبورگ، در سال‌های دانشجویی‌اش از این شهر دیدار کرده بود و خاطرات بسیار خوشی از آن داشت.
از ابتدای خواهرخواندگی تا امروز، زمینه‌های همکاری مشترک با شهر اصفهان تا چه اندازه تقویت شده‌اند؟ پروژه یا همکاری مشترکی داشته‌اید؟
شراکت میان شهرها نباید تنها روی کاغذ یا منحصر به دیدارهای دوجانبه شهرداران باشد. این مسئله برای فرایبورگ به معنای تبادلاتی با وسیع‌ترین بنیان ممکن میان شهروندان، فرهنگ و اقتصاد و در سطحی حرفه‌ای است. ابتدا مدتی طول کشید تا علایق مشترک در این زمینه پیدا شوند؛ اما از آن زمان تا‌کنون روزبه‌روز پیش رفته و تقویت شده است. چندین پروژه مشترک وجود داشته و دارند که هر دو شهر به آن علاقه‌مندند. یکی از کانون‌های همکاری فرایبورگ با شهرهای خواهرخوانده‌اش در حوزه پایداری است. به‌ همین ‌منظور، به‌عنوان نمونه، در اکتبر سال 2018 کنفرانسی درباره اجرای اهداف توافق اقلیمی پاریس در سطح محلی با مشارکت اصفهان برگزار شد. اخیرا مجموعه‌ای از کنفرانس‌های مجازی مشترک با عنوان «گفت‌وگوهای شهر سبز»، نیز با همان موضوع پایداری در جریان بوده است.
از زمان شروع خواهرخواندگی تعاملات مشترک در چه زمینه‌هایی بیشتر گسترش داشته و مفید بوده‌اند؟
در اینجا میل دارم مشخصا بر برخورد شهروندان و فرهنگ‌ها تأکید کنم. در آغاز خواهرخواندگی شهرها، در فرایبورگ «حلقه دوستان اصفهان» بنیان گذاشته شد که سازمانی مدنی است که خواهرخواندگی شهرها را با فعالیت‌های زیاد همراهی می‌کند. از ابتدا، حلقه دوستان سفرهایی را با حمایت هر دو شهر ترتیب داد تا شهروندان فرایبورگ با فرهنگ، منظره، تاریخ و دیدنی‌های اصفهان آشنایی بیشتری پیدا کنند. این سفرها از همان آغاز بسیار محبوب بوده‌اند و همیشه کاملا رزرو شده‌اند. من به‌خصوص می‌خواهم تأکید کنم که همه شرکت‌کنندگان همواره تحت تأثیر میهمان‌نوازی بی‌حدوحصر و صمیمیت خاص مردم اصفهان و ایران به‌ طور کل قرار گرفته‌اند. در سال 2013، تیمی از فرایبورگ در مسابقات بین‌المللی بازی‌های کامپیوتری در اصفهان شرکت کرد. چندین و چند سال گروه‌هایی از شهروندان اصفهان نیز مرتبا برای دیدار به فرایبورگ آمده‌اند. در زمینه فرهنگ، ما تبادلاتی در حوزه تئاتر داشته‌ایم با اجراهایی در اصفهان و اجرای هنرمندان ایرانی در فرایبورگ، همین‌طور نمایشگاه، کنسرت و خیلی چیزهای دیگر. بنابراین، یکی از اهداف مهم این شراکت حاصل شده است.
انتقال تجربیات مشترک به‌خصوص از سوی مدیران شهری و گردشگری تا چه اندازه صورت گرفته است؟
تبادلات پرحرارتی در‌باره تخصص در حوزه‌های ساخت پایدار، انرژی خورشیدی یا مثلا متخصصان ساخت‌وساز و عملیات متروی جدید در اصفهان و حتی مبادلاتی میان سازمان‌های آتش‌نشانی دو شهر وجود داشته است. همچنین ملاقات‌هایی از سوی برنامه‌ریزان شهری و معماران فضای سبز به‌ منظور تبادل تجربه‌ها صورت گرفته است. بخش گردشگری هم نقش مهمی ایفا کرده، به‌این‌دلیل که ایران و به‌خصوص اصفهان مقاصد گردشگری محبوبی برای شهروندان فرایبورگ هستند. ما در فرایبورگ از سعادت دیدارهای زیادی از طرف اصفهان بهره برده‌ایم که طی آنها، مثلا نوروز ایرانی در فرایبورگ جشن گرفته می‌شود. اینها همه کمک شایانی به دوستی میان مردمان کرده‌اند.
آیا نسبت به آشنایی و معرفی دو شهر فرایبورگ و اصفهان به شهروندان یکدیگر اقدام شده است؟ مردم فرایبورگ تا چه اندازه اصفهان را می‌شناسند؟
سال‌های سال، «نشست بین‌المللی شهرهای خواهرخوانده فرایبورگ» هر دو سال یک بار برگزار می‌شد که در آن شهرهای خواهرخوانده به معرفی خود می‌پرداختند. این رویداد شامل نمایشگاه‌های عکس، فیلم‌ها، رسوم معمولی و امور منحصربه‌فرد و برنامه‌های فرهنگی نیز بود. پرچم اصفهان به‌ شکل یک موزاییک رنگی در میدان تالار شهرداری فرایبورگ قرار گرفته و نام خیابان وسیعی هم «اصفهان-اَلی» است؛ در سایت شهرداری و در چندین بروشور هم به معرفی اصفهان پرداخته‌ایم و چندین و چند سال تراموایی برای معرفی شهرهای خواهرخوانده داشتیم. علاوه‌برآن، سه سال پیش فیلم مستندی درباره شهرهای خواهرخوانده فرایبورگ تولید شد که در آن اصفهان به ‌تفصیل معرفی شده است. همان‌طور که می‌بینید، اصفهان هم‌اینک به‌خوبی در میان شهروندان فرایبورگ شناخته ‌شده است. رویدادهای مشابهی هم تاکنون در اصفهان برگزار شده‌اند و به‌ همین ‌علت می‌توان واقعا گفت که این یک شراکت خوب است.
از زمان شروع خواهرخواندگی، آیا تعداد گردشگران ایرانی افزایش داشته و توجه گردشگران به فرایبورگ بیشتر شده است؟
با آغاز این شراکت، تعداد گردشگران اصفهانی به‌ طور چشمگیری افزایش یافته است. علاوه‌ بر سفرهایی که قبلا ذکرشان رفت، مبادلات ورزشی نیز از قبیل اجراهای گروه‌های زورخانه‌ای، تورهای دوچرخه‌سواری مشترک در منطقه فرایبورگ، تبادل هنرمندان و چیزهای زیاد دیگری وجود داشته است. شهروندان هر دو شهر بسیار از این شراکت بهره می‌برند و قدردان آن هستند.
اقدامات اجرائی و فرهنگی و نمایشگاهی را که برای معرفی اصفهان داشته‌اید، بیان کنید.
چندین نمایشگاه موفق از استادان و دانشجویان دانشگاه هنر اصفهان برگزار شده که آثار هنری‌شان را در اتاق‌های مؤسسه هنر دانشگاه تربیت مدرس فرایبورگ به نمایش گذاشته‌اند. رویدادهای زیاد دیگری هم برای گفت‌وگوی بین‌المللی وجود داشته است. در فرایبورگ نمایشگاه بزرگی از ایران در موزه‌های شهرداری با همکاری موزه‌های تهران و اصفهان برگزار شد که بازدیدکننده‌های بسیار زیادی داشت. به‌علاوه اجراهای میهمان از سوی هنرمندان ایرانی در تئاتر فرایبورگ و سایر تئاترها [تئاتر مارین‌باد] صورت گرفت و برعکس. همکاری گروه‌های سرود جوانان که در کنار هم می‌خواندند، نیز بسیار محبوب بود. اینها تنها بخش کوچکی از مبادلات فرهنگی پرشمار است.
از زمان شیوع ویروس کرونا تا امروز همکاری مشترکی برای مقابله با ویروس و درمان داشته‌اید؟
برای ما در مقام شهرهای خواهرخوانده، همکاری در زمینه مبارزه با همه‌گیری کووید-19 نیز مهم است. پس از فروکش‌کردن موج نخست همه‌گیری در فرایبورگ در ماه آگوست 2020، قادر بودیم تا کمک‌هایی از قبیل تجهیزات حفاظتی و اقلام پزشکی برای مردم برخی از شهرهای خواهرخوانده فراهم کنیم. نخستین محموله در اکتبر 2020 به اصفهان رسید. اخیرا مرسوله دیگر و حتی بزرگ‌تری در راه اصفهان است که تهیه آن با حمایت مالی دولت آلمان میسر شد. دقیقا در چنین دورانی است که معلوم می‌شود خواهرخواندگی شهرها به معنای دوستی هم هست و مردم به یکدیگر کمک می‌کنند.
ایران در آستانه قرن جدید است و تغییرات زیادی پیش‌رو دارد. آیا چشم‌اندازی برای ادامه این همکاری و برنامه‌های مشترک وجود دارد؟
ما با شهرداری اصفهان در تماس دائمی هستیم و در تلاشیم تا این همکاری خوب را تقویت و بیشتر کنیم. ما به‌عنوان یک شهرداری البته تمرکزمان بر مبادلات میان شهرهای خودمان است و همیشه از پیشنهادها و پروژه‌های جدید استقبال می‌کنیم. چشم‌انتظار مبادلات بیشتر و امیدواریم که بتوانیم پس از همه‌گیری کووید-19، دوباره مبادلات را به سطح بالایی توسعه دهیم.

 

اخبار مرتبط سایر رسانه ها