سوبسید يكي از حساس‌ترين نيازهاي خانوار در لايحه بودجه 99، 3 هزار ميليارد كمتر در نظر گرفته شد
یارانه نان حذف می‌شود؟
شرق: دولت در بودجه 99 پیش‌بینی کرده 12.1 هزار ميليارد تومان یارانه به نان اختصاص دهد، در‌حالی‌که این رقم فقط جواب‌گوي يارانه دولتي است و يارانه آزادپزها را پوشش نمي‌دهد و اگر چنين نشود، هزينه نانوايي‌هاي آزادپز افزايش مي‌يابد.
«نان» مهم‌ترين منبع تأمين‌كننده كالري دريافتي خانوارهاي شهري و روستايي كشور است. براي نان مصرفي خانوارهاي ايراني سالانه يارانه قابل توجهي پرداخت مي‌شود. براساس آمار غیررسمی، مصرف سرانه نان در ایران ٣٧ درصد بیش از مصرف سرانه کشورهای همسایه است که به معنای اهمیت بیشتر این کالا در سبد غذایی ایرانیان است. عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با خانه ملت خبر داده كه: «در لايحه بودجه 1399، يارانه نان و خرید تضمینی گندم، 97 درصد رشد خواهند داشت و از شش هزار میلیارد تومان به 12 هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد»، اما نكته آنجاست كه از سهم حدود 10 ميليون تني نانوايي‌ها از گندم خريد تضميني، 7.5 ميليون تني گندم (حدود 75 درصد) مورد نياز نانوايي‌هاي سنتي دولتي و حدود 2.5 ميليون تن (حدود 25 درصد) به نانوايي‌هاي آزادپز مي‌رسد. با درنظرداشتن ثبات همان نرخ 665 توماني براي هر كيلوگرم گندم براي نانوايي‌هاي دولتي و در نتيجه مابه‌التفاوت آن (يارانه هزارو 535 توماني) در حجم 7.5 ميليون تني سهم مورد نياز آنها، رقمي نزديك به همان 12 هزار ميليارد توماني كه به‌عنوان يارانه براي نان در نظر گرفته شده، به نانوايي‌هاي دولتي مي‌رسد
و در نتيجه يارانه نانوايي‌هاي آزادپز به كل كنار گذاشته مي‌شود. در نظر داشته باشيد كه سال گذشته گندم تحويلي به نانوايي‌هاي آزادپز در هر كيلوگرم حدود 900 تومان بود و اين یعنی امسال يارانه حدود هزارو 300 توماني آنها، سوخت مي‌شود. در نتيجه تفاوت يارانه‌اي كه به دولتي‌ها مي‌رسد، در قياس با آزادپزها، رقم قابل توجهي مي‌شود كه بيم انتقال گندم يارانه‌اي از نانوايي‌هاي دولتي به نانوايي‌هاي آزادپز را افزايش ميدهد كه خود فساد قابل توجهي مي‌شود.
يارانه نان به 15 هزار ميليارد تومان افزايش يابد
حال اگر دولت بخواهد سهم نان را كه بخش قابل توجهي از سبد خانوار مي‌شود، كماكان متقبل شود، بايد يارانه نان را به 15 هزار ميليارد تومان افزايش دهد و فقدان سه هزار ميليارد توماني را جبران كند كه اميد مي‌رود در جلسه روز يكشنبه كميسيون تلفيق مجلس اين موضوع مورد توجه ويژه قرار گيرد، چرا‌كه موضوع «نان»، بسيار حساس‌تر از موضوع «بنزين» است و بي‌توجهي به آن، واكنش جامعه را به‌دنبال خواهد داشت و عجيب است كه دولت و مجلس به موضوعی با اين ميزان ضريب اهميت، بي‌تفاوت باشند. در تبصره «14» بخش هدفمندسازي يارانه‌ها در لايحه بودجه 1399، اعتباري معادل با 12.1 هزار ميليارد تومان براي يارانه نان و خريد تضميني گندم از محل منابع سازمان هدفمندسازي يارانه‌ها در نظر گرفته شده است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با درنظرگرفتن نیاز تقریبی ١٠ میلیون تنی گندم در کشور در بخش خبازان (نانوايي‌هاي یارانه‌ای ٧.٥ ميليون تن و آزادپز ٢.٥ ميليون تن) و قیمت دوهزارو 200 تومانی اعلام‌شده از سوی دولت برای خرید تضمینی گندم، يارانه مورد نياز در صورت ثابت‌ماندن قيمت فروش گندم به خبازي‌ها و در نتيجه ثابت‌ماندن قيمت نان، رقمي معادل 15 هزار ميليارد
تومان است.
احتمال افزايش 2 برابري قيمت نان در نانوايي‌هاي آزادپز
در سال ١٣٩٨ گندم به نانوايي‌های یارانه‌ای از قرار هر کیلوگرم 665 تومان و برای نانوايي‌هاي آزادپز 900 تومان فروخته شده است و اگر يارانه نانوايي‌هاي آزادپز حذف شود، در كمترين حالت ممكن با افزايش بين 2 تا 2.5 برابري قيمت نان در نانوايي‌هاي آزادپز روبه‌رو خواهيم بود.
2 سناريو براي جبران كمبود يارانه نان
كارشناسان معتقدند در صورت ثابت‌ماندن مبلغ يارانه در تبصره ١٤، براي اصلاح اين روند بايد دولت يكي از دو سناريوي زير را در نظر داشته باشد: در سناريوي اول، گندم نانوايي‌هاي آزادپز كه حدود 25 درصد نان كشور را تأمين مي‌كنند، از ٩٠٠ تومان در سال جاري بايد به حداقل دوهزارو ٢٠٠ تومان در سال ٩٩ تغيير يابد و قيمت فروش گندم به نانوایی‌های يارانه‌اي ثابت بماند يا در سناريوي ديگر (با فرض ثابت‌ماندن مبلغ يارانه در تبصره ١٤) قيمت فروش گندم به‌طوركلي در تمام خبازي‌ها اعم از يارانه‌اي يا آزادپز ٤٠ درصد نسبت به قيمت فروش گندم در سال ١٣٩٨ افزايش يابد.
بررسي تبصره 14 بودجه در روز يكشنبه
علي قرباني، عضو كميسيون برنامه و بودجه و يكي از اعضاي كميسيون تلفيق مجلس نيز در گفت‌وگو با «شرق» مي‌گويد: تبصره 14 لايحه بودجه كه مربوط به هدفمندي يارانه‌هاست، بناست يكشنبه ساعت 14 در كميسيون تلفيق بررسي شود.
قرباني ادامه ميدهد: بنا داريم آن روز به سازمان برنامه اعلام كنيم كه يارانه 12.1 هزار ميليارد توماني تنها جواب‌گوي يارانه دولتي است و يارانه آزادپزها را پوشش نمي‌دهد و اگر چنين نشود، هزينه نانوايي‌هاي آزادپز افزايش مي‌يابد. در صورت پذيرش سازمان برنامه، قطعا يارانه را به 15 هزار ميليارد تومان افزايش خواهيم داد، زيرا نان يكي از اساسي‌ترين نيازهای سبد خانوار در كشور محسوب مي‌شود و نمي‌توان درباره آن ريسك كرد. او در ادامه تأكيد مي‌كند: با توجه به شرايط فعلي كشور و نياز جامعه، نان يكي از اساسي‌ترين مسائل است و به‌همين‌دليل تلاش مي‌كنيم يارانه سه هزار ميليارد توماني را به آن بيفزاييم.
اختلاف قيمت، فسادزاست
اين عضو كميسيون برنامه نسبت به احتمال انتقال آرد از نانوايي‌هاي دولتي به آزادپز نيز هشدار ميدهد و مي‌گويد: اختلاف قيمت تا اين اندازه قابل توجه (665 تومان براي نانوايي‌هاي دولتي و دوهزارو 300 تومان براي نانوايي‌هاي آزادپز) قطعا رانت و آشفتگي ايجاد مي‌كند. اين اتفاق مانند ارز چهارهزارو 200 تومانی و ارز 12 هزار توماني است كه فساد گسترده‌اي ايجاد كرده و بر همين اساس با اين اختلاف‌هاي فاحش به‌شدت مخالفم؛ بنابراين يا بايد تك‌نرخي باشد يا بايد نرخ اين دو به يكديگر نزديك شود. به گفته او، اين موضوع به سبب گستردگي، از بنزين نيز حساس‌تر است و دولت بايد توجه ويژه‌اي به آن داشته باشد.
هنوز براي رايزني ما را نخواسته‌اند
بيژن نوروزمقدم، رئيس اتحاديه نانوايان سنتي استان تهران، در گفت‌وگو با «شرق» از بي‌خبري براي رايزني درباره يارانه نان مي‌گويد: تاكنون براي رايزني درباره يارانه نان، مجلس يا دولت، به ما اعلام نكرده كه در جلسات حضور يابيم و منتظر هستيم اين اعلام حضور انجام شود.
نوروزمقدم ادامه ميدهد: دولت هر سال بودجه را بر مبناي دارايي‌هاي خود تدوين مي‌كند، اما اينكه در سال آينده بتواند يارانه خود را بپردازد، مشخص نيست. بااين‌حال عموما در زمان اجرا به موقعيت اجتماعي و وضعيت معيشت مردم نگاه مي‌كنند و يارانه را به صلاحديد خود در موقعيت‌هاي حساس تغيير مي‌دهند. بر فرض اگر ببيند وضعيت كشاورزان مطلوب نيست، ممكن است نرخ خريد تضميني گندم را به دوهزارو 500 تومان افزايش دهد.
شرق: دولت در بودجه 99 پیش‌بینی کرده 12.1 هزار ميليارد تومان یارانه به نان اختصاص دهد، در‌حالی‌که این رقم فقط جواب‌گوي يارانه دولتي است و يارانه آزادپزها را پوشش نمي‌دهد و اگر چنين نشود، هزينه نانوايي‌هاي آزادپز افزايش مي‌يابد.
«نان» مهم‌ترين منبع تأمين‌كننده كالري دريافتي خانوارهاي شهري و روستايي كشور است. براي نان مصرفي خانوارهاي ايراني سالانه يارانه قابل توجهي پرداخت مي‌شود. براساس آمار غیررسمی، مصرف سرانه نان در ایران ٣٧ درصد بیش از مصرف سرانه کشورهای همسایه است که به معنای اهمیت بیشتر این کالا در سبد غذایی ایرانیان است. عضو كميسيون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگو با خانه ملت خبر داده كه: «در لايحه بودجه 1399، يارانه نان و خرید تضمینی گندم، 97 درصد رشد خواهند داشت و از شش هزار میلیارد تومان به 12 هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد»، اما نكته آنجاست كه از سهم حدود 10 ميليون تني نانوايي‌ها از گندم خريد تضميني، 7.5 ميليون تني گندم (حدود 75 درصد) مورد نياز نانوايي‌هاي سنتي دولتي و حدود 2.5 ميليون تن (حدود 25 درصد) به نانوايي‌هاي آزادپز مي‌رسد. با درنظرداشتن ثبات همان نرخ 665 توماني براي هر كيلوگرم گندم براي نانوايي‌هاي دولتي و در نتيجه مابه‌التفاوت آن (يارانه هزارو 535 توماني) در حجم 7.5 ميليون تني سهم مورد نياز آنها، رقمي نزديك به همان 12 هزار ميليارد توماني كه به‌عنوان يارانه براي نان در نظر گرفته شده، به نانوايي‌هاي دولتي مي‌رسد
و در نتيجه يارانه نانوايي‌هاي آزادپز به كل كنار گذاشته مي‌شود. در نظر داشته باشيد كه سال گذشته گندم تحويلي به نانوايي‌هاي آزادپز در هر كيلوگرم حدود 900 تومان بود و اين یعنی امسال يارانه حدود هزارو 300 توماني آنها، سوخت مي‌شود. در نتيجه تفاوت يارانه‌اي كه به دولتي‌ها مي‌رسد، در قياس با آزادپزها، رقم قابل توجهي مي‌شود كه بيم انتقال گندم يارانه‌اي از نانوايي‌هاي دولتي به نانوايي‌هاي آزادپز را افزايش ميدهد كه خود فساد قابل توجهي مي‌شود.
يارانه نان به 15 هزار ميليارد تومان افزايش يابد
حال اگر دولت بخواهد سهم نان را كه بخش قابل توجهي از سبد خانوار مي‌شود، كماكان متقبل شود، بايد يارانه نان را به 15 هزار ميليارد تومان افزايش دهد و فقدان سه هزار ميليارد توماني را جبران كند كه اميد مي‌رود در جلسه روز يكشنبه كميسيون تلفيق مجلس اين موضوع مورد توجه ويژه قرار گيرد، چرا‌كه موضوع «نان»، بسيار حساس‌تر از موضوع «بنزين» است و بي‌توجهي به آن، واكنش جامعه را به‌دنبال خواهد داشت و عجيب است كه دولت و مجلس به موضوعی با اين ميزان ضريب اهميت، بي‌تفاوت باشند. در تبصره «14» بخش هدفمندسازي يارانه‌ها در لايحه بودجه 1399، اعتباري معادل با 12.1 هزار ميليارد تومان براي يارانه نان و خريد تضميني گندم از محل منابع سازمان هدفمندسازي يارانه‌ها در نظر گرفته شده است. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با درنظرگرفتن نیاز تقریبی ١٠ میلیون تنی گندم در کشور در بخش خبازان (نانوايي‌هاي یارانه‌ای ٧.٥ ميليون تن و آزادپز ٢.٥ ميليون تن) و قیمت دوهزارو 200 تومانی اعلام‌شده از سوی دولت برای خرید تضمینی گندم، يارانه مورد نياز در صورت ثابت‌ماندن قيمت فروش گندم به خبازي‌ها و در نتيجه ثابت‌ماندن قيمت نان، رقمي معادل 15 هزار ميليارد
تومان است.
احتمال افزايش 2 برابري قيمت نان در نانوايي‌هاي آزادپز
در سال ١٣٩٨ گندم به نانوايي‌های یارانه‌ای از قرار هر کیلوگرم 665 تومان و برای نانوايي‌هاي آزادپز 900 تومان فروخته شده است و اگر يارانه نانوايي‌هاي آزادپز حذف شود، در كمترين حالت ممكن با افزايش بين 2 تا 2.5 برابري قيمت نان در نانوايي‌هاي آزادپز روبه‌رو خواهيم بود.
2 سناريو براي جبران كمبود يارانه نان
كارشناسان معتقدند در صورت ثابت‌ماندن مبلغ يارانه در تبصره ١٤، براي اصلاح اين روند بايد دولت يكي از دو سناريوي زير را در نظر داشته باشد: در سناريوي اول، گندم نانوايي‌هاي آزادپز كه حدود 25 درصد نان كشور را تأمين مي‌كنند، از ٩٠٠ تومان در سال جاري بايد به حداقل دوهزارو ٢٠٠ تومان در سال ٩٩ تغيير يابد و قيمت فروش گندم به نانوایی‌های يارانه‌اي ثابت بماند يا در سناريوي ديگر (با فرض ثابت‌ماندن مبلغ يارانه در تبصره ١٤) قيمت فروش گندم به‌طوركلي در تمام خبازي‌ها اعم از يارانه‌اي يا آزادپز ٤٠ درصد نسبت به قيمت فروش گندم در سال ١٣٩٨ افزايش يابد.
بررسي تبصره 14 بودجه در روز يكشنبه
علي قرباني، عضو كميسيون برنامه و بودجه و يكي از اعضاي كميسيون تلفيق مجلس نيز در گفت‌وگو با «شرق» مي‌گويد: تبصره 14 لايحه بودجه كه مربوط به هدفمندي يارانه‌هاست، بناست يكشنبه ساعت 14 در كميسيون تلفيق بررسي شود.
قرباني ادامه ميدهد: بنا داريم آن روز به سازمان برنامه اعلام كنيم كه يارانه 12.1 هزار ميليارد توماني تنها جواب‌گوي يارانه دولتي است و يارانه آزادپزها را پوشش نمي‌دهد و اگر چنين نشود، هزينه نانوايي‌هاي آزادپز افزايش مي‌يابد. در صورت پذيرش سازمان برنامه، قطعا يارانه را به 15 هزار ميليارد تومان افزايش خواهيم داد، زيرا نان يكي از اساسي‌ترين نيازهای سبد خانوار در كشور محسوب مي‌شود و نمي‌توان درباره آن ريسك كرد. او در ادامه تأكيد مي‌كند: با توجه به شرايط فعلي كشور و نياز جامعه، نان يكي از اساسي‌ترين مسائل است و به‌همين‌دليل تلاش مي‌كنيم يارانه سه هزار ميليارد توماني را به آن بيفزاييم.
اختلاف قيمت، فسادزاست
اين عضو كميسيون برنامه نسبت به احتمال انتقال آرد از نانوايي‌هاي دولتي به آزادپز نيز هشدار ميدهد و مي‌گويد: اختلاف قيمت تا اين اندازه قابل توجه (665 تومان براي نانوايي‌هاي دولتي و دوهزارو 300 تومان براي نانوايي‌هاي آزادپز) قطعا رانت و آشفتگي ايجاد مي‌كند. اين اتفاق مانند ارز چهارهزارو 200 تومانی و ارز 12 هزار توماني است كه فساد گسترده‌اي ايجاد كرده و بر همين اساس با اين اختلاف‌هاي فاحش به‌شدت مخالفم؛ بنابراين يا بايد تك‌نرخي باشد يا بايد نرخ اين دو به يكديگر نزديك شود. به گفته او، اين موضوع به سبب گستردگي، از بنزين نيز حساس‌تر است و دولت بايد توجه ويژه‌اي به آن داشته باشد.
هنوز براي رايزني ما را نخواسته‌اند
بيژن نوروزمقدم، رئيس اتحاديه نانوايان سنتي استان تهران، در گفت‌وگو با «شرق» از بي‌خبري براي رايزني درباره يارانه نان مي‌گويد: تاكنون براي رايزني درباره يارانه نان، مجلس يا دولت، به ما اعلام نكرده كه در جلسات حضور يابيم و منتظر هستيم اين اعلام حضور انجام شود.
نوروزمقدم ادامه ميدهد: دولت هر سال بودجه را بر مبناي دارايي‌هاي خود تدوين مي‌كند، اما اينكه در سال آينده بتواند يارانه خود را بپردازد، مشخص نيست. بااين‌حال عموما در زمان اجرا به موقعيت اجتماعي و وضعيت معيشت مردم نگاه مي‌كنند و يارانه را به صلاحديد خود در موقعيت‌هاي حساس تغيير مي‌دهند. بر فرض اگر ببيند وضعيت كشاورزان مطلوب نيست، ممكن است نرخ خريد تضميني گندم را به دوهزارو 500 تومان افزايش دهد.