کرونا؛ تجربه جهان و ما

آقای روحانی به مردم خبر دادند که خیالشان راحت باشد هیچ‌گونه قرنطینه‌ای در کار نخواهد بود. از سخنان وزیر بهداشت درباره اقدام 300 هزار اکیپ برای رصد خانه‌به‌خانه هم با وجود گذشت 15 روز هنوز خبری نیست. همچنین با وجود گذشت چهار روز از سخنان سردار باقری درباره «روال خلوت‌سازی... ظرف 24 ساعت آینده» و «رصد کل ملت ایران ... ظرف یک هفته تا ۱۰ روز آینده»‌، هنوز نمی‌دانیم آیا اقدامی عملی در جریان است یا خیر. این در حالی است که کشورهای مختلف در یکی، دو ماه گذشته به‌تدریج راهبرد خود برای مبارزه با کرونا را مشخص کرده و به اجرا گذاشته‌اند. صرف‌نظر از درستی این یا آن راهبرد، مشکل اساسی این است که روشن نیست راهبرد عملی مقامات ما برای به‌حداقل‌رساندن تلفات و خسارات ناشی از کرونا چیست. تاکنون تنها توصیه‌هایی از مقامات شنیده‌ایم: یکی توصیه به اینکه «مردم نباید بترسند» و پرداختن گسترده به آن در صداو‌سیما و کمک‌گرفتن از قوه قضائیه برای اعمال این توصیه. توصیه دوم به لزوم «در خانه ماندن» است. این دو توصیه با هم در تعارض‌اند. مردمی که نباید بترسند، چرا اساسا باید در خانه بمانند؛ خاصه آنکه وقتی دولت اعلام تعطیلی نکرده، چطور در خانه ماندن ممکن است. در این میان، برخی سخنان حاشیه‌ای نیز بر اغتشاش و سرگشتگی افزوده است؛ مثلا آقای دکتر زالی، فرمانده ستاد مبارزه با کرونا، می‌گوید: «این یک ویروس کاملا سیاسی است و در این تردید نکنید». این یعنی چه؟ ایشان که یک متخصص است می‌داند که برای چنین ادعاهایی حداقل یک نوشته تخصصی سه، چهار صفحه‌ای لازم است.

این در حالی است که کشورهای دیگر هریک راهبردی را انتخاب کرده‌اند و بر اعمال آن متمرکز شده‌اند و تکلیف مردمشان روشن است. الگوهایی در کشورهای مختلف دنبال شده که واجد درس‌هایی برای همه است. چین به راه قرنطینه‌کردن و خانه‌نشین‌کردن دستوری حدود 500 میلیون نفر رفت. با وجود اینکه ادعا می‌شد که چنین تدبیر فوق‌العاده‌ای در «غیردموکراتیک‌ها» آسان‌تر از «دموکراسی‌ها» است، ایتالیا نیز همین راه را رفته و اسپانیا و فرانسه هم با تفاوت‌هایی همین مسیر را برگزیده‌اند؛ اما کره جنوبی نیز که مانند ایتالیا نظامی لیبرال‌دموکرات دارد، گام در راهی متفاوت گذاشته است. کره جنوبی مرزها را باز نگه داشته و به فاصله اجتماعی داوطلبانه توصیه می‌کند. هم‌زمان به نحوی گسترده به آزمایش مردم، چه با علامت چه بی‌علامت، دست زده است. دولت کره جنوبی در اواسط فوریه با منع ورود چینی‌ها به کشور مخالفت کرد و سفر کره‌ای‌ها به چین را دلیل اصلی انتشار ویروس دانست. هم‌‌زمان به آزمایش سخت‌گیرانه حدود 10 هزار نفر اعضای یک فرقه مسیحی در دایگو که متهم به رفتار پرخطر بودند، پرداخت و کسانی که حاضر به آزمایش نشدند، دستگیر شدند. برخورد تهاجمی برای یافتن و آزمایش افراد فرقه، به هشیاری و بسیج همه مردم کمک کرد. دولت از کارت‌های اعتباری و داده‌های جی‌پی‌اس و اطلاعات تلفن‌های هوشمند برای کشف و فراخوان مبتلایان در کل جمعیت استفاده کرده و برای کسانی که تبعیت نکنند جریمه هشت‌‌هزارو 500 دلاری تعیین کرده است. هزارو 200 تیم در سراسر کشور به انجام بیش از 15 هزار آزمایش در روز بدون اینکه نیاز به پیاده‌شدن مردم از خودرویشان باشد، مشغول شدند و نتیجه در شش ساعت آماده ارائه می‌شود. میزان استفاده کره‌ای‌ها از ماسک و دستکش و اجتناب از جاهای شلوغ بالاتر از کشورهای دیگر است و عمل داوطلبانه مردم موجب خلوتی خیابان‌ها تا حد زیادی شده است. فرهنگ کنفسیوسی، اعتماد به مقامات به‌طورکلی و اعتماد به تدابیر آنها برای مبارزه با کرونا به‌طور خاص این راهبرد را ممکن و موفق کرده است. نتیجه اینکه کل شمار فوتی‌ها در حدود 75 نفر و شمار ابتلا در حدود هشت‌هزارو 200 مورد تثبیت شده است.
در ایتالیا در دوم مارس تلفات روزانه از چین و تعداد مبتلایان روزانه از کره جنوبی بیشتر شد. کشور در شمال با مشکل تخت و آی‌سی‌یو مواجه شد. توصیه‌های متخصصان و نگرانی از سرایت بیماری به مناطق فقیر جنوب، دولت را به اقدام واداشت. در نهایت دولت بعد از مدتی تمرکز بر توصیه، به کاهش داوطلبانه سفرها و همایش‌ها، تمام کشور را در قرنطینه قرار داد. دولت ایتالیا در 31 ژانویه وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد و تمام پروازها از چین را متوقف کرد و در 24 فوریه 11 شهر شمالی را قرنطینه کرد. در چهارم مارس سفرهای غیرضروری را منع و مدارس، دانشگاه‌ها، سینماها و ... را تعطیل کرد و نهایتا قرنطینه کل کشور را در 12 مارس اعلام کرد که از جمله تعطیلی همه مراکز کار و بسته‌شدن تمام مغازه‌ها غیر از خواربارفروشی‌ها و داروخانه‌هاست؛ اما آزمایش افراد در ایتالیا تنها محدود به کسانی است که علامت بیماری دارند و تست‌های روزانه در حدود سه‌ هزار مورد است، درحالی‌که جمعیت ایتالیا حدود 20 درصد بیشتر از جمعیت کره جنوبی است. با گذشت چهار روز از قرنطینه سراسری، شمار مبتلایان و فوتی‌های روزانه هنوز رو به افزایش است؛ اما مقامات انتظار دارند این روند به‌زودی تثبیت شود.
با توجه به این تجربه‌ها سؤال این است که راهبرد ما چیست. تأخیر بیشتر در تعیین یک راهبرد و اجرای قاطعانه آن موجب افزایش تلفات و خسارات خواهد شد.

آقای روحانی به مردم خبر دادند که خیالشان راحت باشد هیچ‌گونه قرنطینه‌ای در کار نخواهد بود. از سخنان وزیر بهداشت درباره اقدام 300 هزار اکیپ برای رصد خانه‌به‌خانه هم با وجود گذشت 15 روز هنوز خبری نیست. همچنین با وجود گذشت چهار روز از سخنان سردار باقری درباره «روال خلوت‌سازی... ظرف 24 ساعت آینده» و «رصد کل ملت ایران ... ظرف یک هفته تا ۱۰ روز آینده»‌، هنوز نمی‌دانیم آیا اقدامی عملی در جریان است یا خیر. این در حالی است که کشورهای مختلف در یکی، دو ماه گذشته به‌تدریج راهبرد خود برای مبارزه با کرونا را مشخص کرده و به اجرا گذاشته‌اند. صرف‌نظر از درستی این یا آن راهبرد، مشکل اساسی این است که روشن نیست راهبرد عملی مقامات ما برای به‌حداقل‌رساندن تلفات و خسارات ناشی از کرونا چیست. تاکنون تنها توصیه‌هایی از مقامات شنیده‌ایم: یکی توصیه به اینکه «مردم نباید بترسند» و پرداختن گسترده به آن در صداو‌سیما و کمک‌گرفتن از قوه قضائیه برای اعمال این توصیه. توصیه دوم به لزوم «در خانه ماندن» است. این دو توصیه با هم در تعارض‌اند. مردمی که نباید بترسند، چرا اساسا باید در خانه بمانند؛ خاصه آنکه وقتی دولت اعلام تعطیلی نکرده، چطور در خانه ماندن ممکن است. در این میان، برخی سخنان حاشیه‌ای نیز بر اغتشاش و سرگشتگی افزوده است؛ مثلا آقای دکتر زالی، فرمانده ستاد مبارزه با کرونا، می‌گوید: «این یک ویروس کاملا سیاسی است و در این تردید نکنید». این یعنی چه؟ ایشان که یک متخصص است می‌داند که برای چنین ادعاهایی حداقل یک نوشته تخصصی سه، چهار صفحه‌ای لازم است.

این در حالی است که کشورهای دیگر هریک راهبردی را انتخاب کرده‌اند و بر اعمال آن متمرکز شده‌اند و تکلیف مردمشان روشن است. الگوهایی در کشورهای مختلف دنبال شده که واجد درس‌هایی برای همه است. چین به راه قرنطینه‌کردن و خانه‌نشین‌کردن دستوری حدود 500 میلیون نفر رفت. با وجود اینکه ادعا می‌شد که چنین تدبیر فوق‌العاده‌ای در «غیردموکراتیک‌ها» آسان‌تر از «دموکراسی‌ها» است، ایتالیا نیز همین راه را رفته و اسپانیا و فرانسه هم با تفاوت‌هایی همین مسیر را برگزیده‌اند؛ اما کره جنوبی نیز که مانند ایتالیا نظامی لیبرال‌دموکرات دارد، گام در راهی متفاوت گذاشته است. کره جنوبی مرزها را باز نگه داشته و به فاصله اجتماعی داوطلبانه توصیه می‌کند. هم‌زمان به نحوی گسترده به آزمایش مردم، چه با علامت چه بی‌علامت، دست زده است. دولت کره جنوبی در اواسط فوریه با منع ورود چینی‌ها به کشور مخالفت کرد و سفر کره‌ای‌ها به چین را دلیل اصلی انتشار ویروس دانست. هم‌‌زمان به آزمایش سخت‌گیرانه حدود 10 هزار نفر اعضای یک فرقه مسیحی در دایگو که متهم به رفتار پرخطر بودند، پرداخت و کسانی که حاضر به آزمایش نشدند، دستگیر شدند. برخورد تهاجمی برای یافتن و آزمایش افراد فرقه، به هشیاری و بسیج همه مردم کمک کرد. دولت از کارت‌های اعتباری و داده‌های جی‌پی‌اس و اطلاعات تلفن‌های هوشمند برای کشف و فراخوان مبتلایان در کل جمعیت استفاده کرده و برای کسانی که تبعیت نکنند جریمه هشت‌‌هزارو 500 دلاری تعیین کرده است. هزارو 200 تیم در سراسر کشور به انجام بیش از 15 هزار آزمایش در روز بدون اینکه نیاز به پیاده‌شدن مردم از خودرویشان باشد، مشغول شدند و نتیجه در شش ساعت آماده ارائه می‌شود. میزان استفاده کره‌ای‌ها از ماسک و دستکش و اجتناب از جاهای شلوغ بالاتر از کشورهای دیگر است و عمل داوطلبانه مردم موجب خلوتی خیابان‌ها تا حد زیادی شده است. فرهنگ کنفسیوسی، اعتماد به مقامات به‌طورکلی و اعتماد به تدابیر آنها برای مبارزه با کرونا به‌طور خاص این راهبرد را ممکن و موفق کرده است. نتیجه اینکه کل شمار فوتی‌ها در حدود 75 نفر و شمار ابتلا در حدود هشت‌هزارو 200 مورد تثبیت شده است.
در ایتالیا در دوم مارس تلفات روزانه از چین و تعداد مبتلایان روزانه از کره جنوبی بیشتر شد. کشور در شمال با مشکل تخت و آی‌سی‌یو مواجه شد. توصیه‌های متخصصان و نگرانی از سرایت بیماری به مناطق فقیر جنوب، دولت را به اقدام واداشت. در نهایت دولت بعد از مدتی تمرکز بر توصیه، به کاهش داوطلبانه سفرها و همایش‌ها، تمام کشور را در قرنطینه قرار داد. دولت ایتالیا در 31 ژانویه وضعیت فوق‌العاده اعلام کرد و تمام پروازها از چین را متوقف کرد و در 24 فوریه 11 شهر شمالی را قرنطینه کرد. در چهارم مارس سفرهای غیرضروری را منع و مدارس، دانشگاه‌ها، سینماها و ... را تعطیل کرد و نهایتا قرنطینه کل کشور را در 12 مارس اعلام کرد که از جمله تعطیلی همه مراکز کار و بسته‌شدن تمام مغازه‌ها غیر از خواربارفروشی‌ها و داروخانه‌هاست؛ اما آزمایش افراد در ایتالیا تنها محدود به کسانی است که علامت بیماری دارند و تست‌های روزانه در حدود سه‌ هزار مورد است، درحالی‌که جمعیت ایتالیا حدود 20 درصد بیشتر از جمعیت کره جنوبی است. با گذشت چهار روز از قرنطینه سراسری، شمار مبتلایان و فوتی‌های روزانه هنوز رو به افزایش است؛ اما مقامات انتظار دارند این روند به‌زودی تثبیت شود.
با توجه به این تجربه‌ها سؤال این است که راهبرد ما چیست. تأخیر بیشتر در تعیین یک راهبرد و اجرای قاطعانه آن موجب افزایش تلفات و خسارات خواهد شد.