نفت، بازیگر اصلی

«نفرین نفت» یا «پارادوکس ثروت» عبارتی‌اند که اغلب دربارۀ تجربۀ کشورهای نفت‌خیز، نه‌تنها در مفهوم اقتصادی که در مسائل سیاسی‌امنیتی و اجتماعی نیز مطرح است. درواقع، بخش زیادی از ثروت نفتی به سمت نخبگان قدرتمند سرازیر شده و انگیزۀ توسعۀ دیگر منابع درآمد را کاهش داده است. بااین‌حال، برخی کشورها سعی کرده‌اند با توزیع مجدد ثروت از طریق طرح‌های رفاهی سخاوتمندانه و تنوع بخشیدن به اقتصاد خود، به این مسائل هم بپردازند. اما موضوع بسیار فراتر از اینهاست. امروزه پدیدۀ نفت در قالب پدیده‌ای خوب یا بد ساختارهای سیاسی خاورمیانه را شکل داده است، هرچند برای برخی کشورهای نفت‌خیز رفاه و قدرت به ارمغان آورده و آنها را به ردۀ کشورهای طرازاول رسانده و چنان می‌نماید که از نظر رفاهی و معیشتی دیگران را پشت‌سر گذاشته‌اند؛ اما شکست دولت‌ها در تحقق انتظارات مردم در اجرای اصول دموکراسی و رعایت حقوق شهروندی براساس آزادی‌های برحق مدنی مسجل است و نتیجه‌اش را می‌توان در شکل‌گیری…