ادامه پس‌لرزه ماجرای «محمد فاضلی» و اخراج اساتید دانشگاه/ قرار بود «محمد فاضلی» در میزگرد فرهنگی پزشکیان در صداوسیما چه بگوید؟/ ویدئو
در همان برنامه تبلیغاتی تلویزیون برای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری که سبب واکنش تند محمد فاضلی شد، کارشناس میزگرد فرهنگی، نظری همسو با مقامات وزارت علوم داشت؛ به طوری‌که معتقد بود اخراج استادان از دانشگاه به دلایل تخلفات آموزشی بوده است.
به گزارش شبکه شرق، «محمد فاضلی»، وقتی قرار بود به عنوان کارشناس کنار «مسعود پزشکیان» یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری به تلویزیون برود و در میزگرد فرهنگی صداوسیما حضور یابد، نمی‌دانست هم درباره ماجرای اخراجش از دانشگاه مورد خطاب قرار می‌گیرد و هم نمی‌تواند درباره آن حرف بزند تا شاید توضیحاتی که می‌دهد همه ابهامات را رفع کند.
واکنش‌ها به ماجرای درگیری «محمد فاضلی» و «شهاب اسفندیاری» در میزگرد فرهنگی مسعود پزشکیان در صداوسیما و مساله اخراج اساتید دانشگاه که در این برنامه مطرح شد، ادامه دارد.
ماجرای اخراج استادان دانشگاه که از یک سال قبل شروع شده بود، به انتخابات ریاست جمهوری کشیده شد و یکی از جنجالی‌ترین رفتارها در برنامه زنده تلویزیونی را رقم زد.
«محمد فاضلی»، جامعه‌شناس وقتی قرار بود به عنوان کارشناس کنار «مسعود پزشکیان» یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری به تلویزیون برود نمی‌دانست، هم درباره ماجرای اخراجش از دانشگاه مورد خطاب قرار می‌گیرد و هم نمی‌تواند درباره آن حرف بزند تا شاید توضیحاتی که می‌دهد همه ابهامات را رفع کند. او درحالی‌که اجازه پیدا نکرد توضیحات خودش را ارائه بدهد، چنان میکروفون را از خودش جدا و پرتاب کرد که خیلی‌ها با توجه به شناختی که از فاضلی دارند اقدام او را شکستن سکوت برداشت کردند.
از این روی، یکی جنجالی‌ترین لحظات برنامه‌های تبلیغاتی انتخابات ریاست جمهوری در تلویزیون با موضوع اخراج استادان از دانشگاه به‌وقوع پیوست، اخراج‌هایی دلایل آن در نهایت ضعف علمی استادان اعلام می‌شد اما دکتر ابراهیم بای سلامی، جامعه‌شناس قبل‌تر درباره این اخراج‌ها گفته بود: «عمده اساتیدی که اخراج شده‌اند دارای رتبه‌های عالی و ممتاز علمی و پژوهشی در سطوح ملی و بین‌المللی هستند و به‌دلایل سیاسی اخراج شده‌اند، این افراد یا سخنرانی کرده‌اند یا بیانیه امضا کرده‌اند یا در جلسه‌ای اظهار نظر سیاسی و فرهنگی مغایر و مخالف جناح حاکم داشته‌اند.»
به‌گفته این استاد اخراج‌شده از دانشگاه تهران: «از دیدگاه گزینش و با رویکرد نهادهای امنیتی کنونی استادانی که درباره مسائل اجتماعی و سیاسی جامعه نظر دارند و همسوی با سلیقه مقامات نیستند، افراد خطرناکی محسوب می‌شوند و گمان می‌کنند محیط دانشگاه با حضور این طیف از استادان در جهت مطالبه‌گری فعال می‌شود.»
در همان برنامه تبلیغاتی تلویزیون برای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری که سبب واکنش تند محمد فاضلی شد، کارشناس میزگرد فرهنگی، نظری همسو با مقامات وزارت علوم داشت؛ به طوری‌که معتقد بود اخراج استادان از دانشگاه به دلایل تخلفات آموزشی بوده است، درحالی‌که فقط اخراج شریفی زارچی از دانشگاه شریف و جایگاه علمی او در سطح جهانی می‌تواند ایده مشکلات آموزشی برای این قبیل اخراج‌ها را باطل کند.
درهمین‌باره کارن ابری‌نیا، دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه قبل‌تر گفته بود: «سال ۱۴۰۲ برای دانشگاه سال خوبی نبود و برای اساتید انواع و اقسام محدودیت‌ها و محرومیت‌ها ایجاد شد. این محدودیت‌ها شامل استادانی شد که در واکنش به حوادث سال ۱۴۰۱ بیانیه امضا کردند یا اعلام موضع کردند. برخی از این محدودیت‌ها هم به‌خاطر فعالیت صنفی استادان در کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران بود.»
به‌گفته ابری‌نیا: «متاسفانه دخالت‌های دولت در دانشگاه زیاد شده است، حتی اختیارات وزارت علوم کاهش پیدا کرده طوری‌که به‌نظر می‌رسد این وزارت کشور است که به دانشگاه دستور می‌دهد. مثلاً همین محدودیت‌های ایجاد شده و مسائل امنیتی که بر دانشگاه‌ها حاکم شده از طرف وزارت کشور و شورای امنیت کشور است، در این وضعیت می‌شود گفت وزارت علوم هیچ نقشی ندارد. فراتر از وزارت کشور نهادهای متعددی داریم که درباره دانشگاه تصمیم‌گیری می‌کنند و نقش وزارت علوم بسیار کمرنگ شده است.»
پشت و رو ماجرای محمد فاضلی
«محمد فاضلی» که به عنوان کارشناس و مشاور «مسعود پزشکیان» کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری در میزگرد فرهنگی تلویزیون حضور داشت، از سوی «شهاب اسفندیاری» کارشناس صداوسیما در این برنامه، درباره ماجرای اخراجش از دانشگاه مورد خطاب قرار گرفت و با قطع میکروفونش از سوی مجری این برنامه، امکان توضیح و پاسخ به اتهامات مطرح‌شده از سوی شهریاری را پیدا نکرد. او درحالی‌که اجازه پیدا نکرد توضیحات خودش را ارائه بدهد، میکروفون را از خودش جدا و پرتاب کرد و استودیوی برنامه را ترک کرد.
محمد فاضلی قرار بود در میزگرد فرهنگی پزشکیان در تلویزیون چه بگوید؟
«محمد فاضلی» در یادداشتی با عنوان «حرف‌هایی ساده، اما ظاهرا ترسناک» از اظهاراتی نوشت که قرار بود در میزگرد مذکور بیان کند.
«محمد فاضلی» جامعه‌شناس در این یادداشت نوشت:
«من قرار بود در میزگرد فرهنگی، به عنوان مشاور اجتماعی دکتر مسعود پزشکیان چه بگویم؟ کل بحث را در سه قسمت تنظیم کرده بودم:
یک. چند عدد و رقم از پیمایش ملی فرهنگ سیاسی ایرانیان که وضعیت نگرش‌های اجتماعی را نشان می‌داد.
دو. چند عدد و رقم از پژوهشی که درباره علل و انگیزه‌های مهاجرت انجام داده و قبلاً آن‌را در قالب پادکست منتشر کرده بودم.
سه. دعوت مردم و نسل جوان به مشارکت در انتخابات با عباراتی که در ادامه، عیناً همان گونه که نوشته بودم در این‌جا بازنشر می‌کنم.
هدف بخش‌های یک و دو، نشان دادن وضعیت اجتماعی نامساعد کشور بر اساس اطلاعات و ارقام بود، و هدف بخش سوم، دعوت به مشارکت برای «بهبود تدریجی، اما مستمر» و استفاده از کارکرد‌های انتخابات در کشور‌های در حال توسعه که پیش‌تر آن‌را در «بازخوانی ایران معاصر» تشریح کرده بودم.
بخش‌های یک و دو، بالاخص بخش دو را مفصل در قالب پادکست منتشر کرده‌ام. اما تمام متنی که قرار بود به عنوان بخش سه ارائه کنم، عبارات زیر است:
اما حرفی با مردم و بالاخص نسل جوان
یک. وقتی من دانشجو بودم، نسلی که اون موقع سنش اندازه حالای من بود، انقلابی بود؛ همه چیز رو به سرعت یک عمل انقلابی می‌خواست. توسعه و بالاخص دموکراسی رو هم به همون سرعت می‌خواست. انگار نظریه تدریجی بودن رسیدن به این دست‌آورد‌های بزرگ تاریخ بشر براش معنا نداشت.
دو. آن رویکرد، نسل ما رو بی‌حوصله کرد؛ عصبانی کرد، عجول کرد؛ و دست آخر ایران رو در مسیر بدی قرار داد.
سه. آن نسل به جای اینکه سازمان اقتصادی و صنعتی رو توسعه بده، منازعه سیاسی رو اولویت داد.
چهار. آن نسل به جای ذره ذره بهتر کردن وضعیت فقرا برای اینکه انگیزه داشته باشن و پشتیبان توسعه و دموکراسی باشن، وضعیتی پیش آورد که جامعه ایرانی راه پوپولیسم رو در پیش گرفت.
پنج. من امروز وظیفه خودم می‌دانم تاریخ معاصر ایران رو بازخوانی کنم، و این کار رو انجام دادم و منتشر کردم؛ و شما رو علی‌رغم وضعیت نامناسبی که درش قرار گرفتیم، به صبر و حوصله مطالبه‌گرانه؛ به اشتیاق عاقلانه برای توسعه و دموکراسی؛ به نفی خشونت و استقبال کردن از توافق‌های مسالمت‌آمیز برای بهبود‌های تدریجی؛ به درس گرفتن از بالاخص ۳۰ سال اخیر تجربه تاریخی ایران دعوت کنم.
شش. می‌دانم این حرف‌ها برای خیلی‌ها خوشایند نیست و برای من جز دردسر و گاه ناسزا نخواهد داشت، اما وجدان علمی و دغدغه ایران، مانع از این می‌شود که عافیت‌طلبی کنم و نگویم.
هفت. بیایید، کمک کنید، پشتیبان یک عقلانیت مستمر برای بهبود‌های تدریجی، ولی رو به آینده و فزاینده، باشیم.
ظاهراً گفتن این عبارات آن‌قدر برای شهاب اسفندیاری و رفقا غیرقابل تحمل بود که طراحی کردند با سؤالی شخصی و اتهام‌زنی مانع بیان آن شوند. همه‌اش همین بود. ساده #برای_ایران، اما ظاهراً ترسناک.»
