ماسک اجباری از در منزل
سه روز از تعطیلی تقریبی تهران می‌گذرد. قرار بود پروتکل‌هایی اجرا شود و مراکز تعطیل شوند و کارمندهایی که می‌توانند، با دورکاری کار را پیش ببرند. کار و فعالیت برخی مشاغل هم تنها یک هفته تعطیل یا محدود شد، اما اینها فقط در بخش‌نامه اتفاق افتاد و تقریبا همه آنهایی که محدودیت‌ها شامل حالشان می‌شود، چراغ‌خاموش یا حتی علنا مشغول به کارند. مسئله اما جدای از همه این اتفاقات این است که یک هفته تعطیلی کمکی به تهرانی نمی‌کند که آمار مرگ روزانه کرونایی‌اش بیش از صد نفر است.
اپیدمیولوژیست‌ها می‌گویند حداقل دو هفته تعطیلی واقعی و محدودیت عبور و مرور از تهران به شهرهای دیگر شاید بتواند کمک‌کننده باشد. اما چرخ لنگ اقتصاد و شاید هم سفیدنمایی بیش از حد رئیس‌جمهوری اجازه نمی‌دهد کار ستاد کرونا پیش برود. آیا واقعا تعطیلی یک‌هفته‌ای دردی از تهران دوا می‌کند؟ این سؤالی بود که در گفت‌وگوی خبرنگار «شرق» با ایرج حریرچی، قائم مقام وزارت بهداشت مطرح شد. حریرچی در پاسخ به این سؤال گفت: «دولت‌ها در کشورهای مختلف، برای تعطیلی‌ها از سیاست متفاوتی استفاده کردند؛ بعضی کشورها از تعطیلی تا اطلاع ثانوی استفاده می‌کنند، بعضی از کشورها از تعطیلات کوتاه‌مدت و میان‌مدت استفاده می‌کنند، بعضی از کشورها از تعطیلات شدید مقطعی استفاده می‌کنند. یعنی چهار، پنج روز را کامل تعطیل می‌کنند و هیچ رفت‌وآمدی در شهر اتفاق نمی‌افتد و...؛ به بیان دیگر تعطیلی‌ها متفاوت و نتایج آن هم متفاوت است. قاعدتا هم تصمیمی که توسط ستادها گرفته می‌شود، قابل تمدید است. یعنی این یک هفته می‌تواند مجددا تمدید شود. این نکته را هم در نظر داشته باشید که این تعطیلی‌ها براساس اختیاراتی که به استاندارها تفویض شده مشخص می‌شوند و این یک هفته را هم اگر لازم باشد خود استان‌ها می‌توانند مجددا تمدید کنند». وی در پاسخ به این سؤال که خود شما چه نگاهی به این میزان تعطیلات به‌عنوان پزشک دارید، گفت: «بالاخره این آیین‌نامه‌ای است که تصویب شده. معمولا با توجه به دوره نهفتگی بیماری، ترجیح روی تعطیلات دوهفته‌ای است. البته باید در نظر گرفت ما سطوح چهارگانه تعطیلی داریم. حتی اگر تعطیلی کامل باشد، یک‌سری اماکن و مشاغل حتما باید کار کنند. برای مثال نانوایی را نمی‌شود تعطیل کرد، بیمارستان، پلیس، آتش‌نشانی، داروخانه، سوپرمارکت باید کار کنند. اینها جزء سطوح یک هستند. در‌حال‌حاضر در تهران تصمیم گرفته شده که سطح سه تعطیل شوند. البته باید توجه داشت که متأسفانه ما تجربیاتی در دوران قبلی تعطیلات داشتیم که خوب نبود. وقتی می‌گوییم تعطیل، یعنی افراد در خانه بمانند، تردد نکنند تا تماس اجتماعی کم شود. اما با افزایش تعطیلات سفرها و پاساژگردی و میهمانی‌ها افزایش پیدا می‌کند. در واقع گاهی از این تعطیلات نتیجه مناسبی دریافت نمی‌شود ».
235 نفر دیگر جان باختند
روز گذشته سخنگوی وزارت بهداشت از شناسایی سه‌هزارو 902 مورد جدید کرونا در کشور طی 13 تا 14 مهر ماه خبر داد. سیماسادات لاری گفت گفت: «متأسفانه ۲۳۵ نفر نیز به دلیل این بیماری جان خود را از دست دادند. از 13 تا ۱۴ مهر ۱۳۹۹ و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، سه‌هزارو ۹۰۲ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که هزارو ۹۵۳ نفر از آنها بستری شدند». وی ادامه داد: مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۴۷۵هزارو ۶۷۴ نفر رسید. متأسفانه در طول این ۲۴ ساعت، ۲۳۵ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان این بیماری به ۲۷هزارو ۱۹۲ نفر رسید.خوشبختانه تاکنون ۳۹۲هزارو ۲۹۳ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان‌ها ترخیص شده‌اند. چهارهزارو 167 نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. تاکنون چهار‌میلیون‌و۱۵۱هزارو ۴۴۵ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است». سخنگوی وزارت بهداشت در توضیح استان‌های در شرایط قرمز بیماری گفت: «استان‌های تهران، اصفهان، قم، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، سمنان، قزوین، لرستان، اردبیل، خوزستان، کرمانشاه، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، گیلان، بوشهر، زنجان، ایلام، خراسان رضوی، مازندران، چهارمحال‌و‌بختیاری، البرز، آذربایجان غربی، مرکزی، کرمان، خراسان شمالی، همدان و یزد در وضعیت قرمز قرار دارند. همچنین استان‌های کردستان، هرمزگان، فارس و گلستان نیز در وضعیت هشدار قرار دارند ».
تعطیلی یک‌هفته‌ای جواب نمی‌دهد
وضعیت کرونا جدی‌تر از آن است که به نظر می‌رسد. حال تهران خوب نیست و رئیس مقابله با کرونای تهران می‌گوید اوضاع تهران با یک هفته تعطیلی روبه‌راه نمی‌شود. فرمانده ستاد مقابله با بیماری کرونا در کلان‌شهر تهران، با اشاره به وضعیت بحرانی تهران، گفت: تعطیلی یک‌هفته‌ای از لحاظ اپیدمیولوژیک تأثیری در روند کاهش شیوع بیماری ندارد .
علیرضا زالی اظهار کرد: بر اساس مطالعات، بیماری کرونا از زمان ظهور تاکنون از لحاظ علائم بالینی، بافت‌های متکثرتر و متعددتری از بدن را نسبت به سایر ویروس‌ها درگیر می‌کند .
وی ادامه داد: برای اینکه این ویروس بتواند اثر بیماری‌زایی خود را در بدن بیمار اعمال کند، باید قبل از اینکه وارد سلول شود، اتصالی با سطح سلول میزبان برقرار کند. برای برقراری این اتصال، گیرنده‌های روی سطح سلول میزبان با عنوان ACE ۲ نقش اصلی را بر عهده دارند. بنابراین تمام بافت‌های بدن انسان که در جداره و غشای سلول‌هایشان این گیرنده را داشته باشند، می‌توانند میزبان سلولی این ویروس باشند. بافت ریه مملو از گیرنده‌های ACE ۲ است. به همین دلیل ریه یکی از مهم‌ترین اندام‌های درگیر به شمار می‌رود. زالی تصریح کرد: کرونا از سه طریق می‌تواند مغز و اعصاب فرد مبتلا را درگیر کند، تهاجم مستقیم خود ویروس یکی از این روش‌هاست که شایع‌ترین علائم آن اختلال در حس بویایی و چشایی است. این اختلال بر اثر حمله ویروس به پایانه‌های عصبی موجود در بینی و دهان رخ می‌دهد .
زالی شایع‌ترین علامتی را که نشان از بروز اختلال در سیستم مغز و اعصاب بر اثر ابتلا به کرونا دارد، سردرد دانست و گفت: در دوران اپیدمی کرونا بروز هر سردرد شدیدی که پیش از این تجربه‌اش را نداشته‌اید، جای شک دارد .
مطالعات در کشور نشان می‌دهد که ۳۲ درصد از بیمارانی که به مراکز درمانی تهران مراجعه کرده‌اند، از سردردی شکایت می‌کردند که با تست مثبت کرونا هم‌زمان شده بود. همچنین بین ۱۲ تا ۱۵ درصد از مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی استان تهران با سرگیجه دست به گریبان بودند و حدود پنج درصد از مراجعان دچار سکته مغزی شده بودند. این اعداد تقریبا با آمار جهانی نیز مطابقت دارد. فرمانده مقابله با بیماری کرونا در تهران، تصریح کرد: در‌حال‌حاضر در تهران میزان استفاده از ماسک حدود ۵۵ درصد است. در برخی مناطق پرتراکم استان و مراکزی از جمله مترو امکان رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی وجود ندارد. به همین دلیل معتقدیم باید محدودیت‌های جدی‌تر با زمانی طولانی‌تر اعمال شود. از طرفی پیشنهاد برای طول مدت اعمال محدودیت‌ها دو هفته است؛ چراکه کمتر از این زمان، معنایی ندارد و تعطیلی‌های کنونی تا یک هفته دیگر باید استمرار داشته باشد. یک هفته از لحاظ اپیدمیولوژیک تأثیری در روند کاهش شیوع بیماری ندارد .
ما تعطیل نمی‌کنیم
مطابق آنچه به نظر می‌رسد و شاهدان عینی می‌گویند، بخش‌نامه ستاد ملی مقابله با کرونا آن‌طور که باید و شاید اجرا نمی‌شود. نغمه یکی از کسانی است که مطابق پروتکل‌های اعلام‌شده باید مرکزش را تعطیل کرده باشد، اما خبری نیست. او که در منطقه اکباتان تهران، مرکز خدمات ناخن دارد، در تماس با خبرنگار «شرق» می‌گوید: «ما باز هستیم. برای اینکه اگر تعطیل کنیم چه کسی اجاره ماهی پنج‌میلیون تومان ما را پرداخت می‌کند. بعد از شیوع کرونا، درست در روزهای اسفند که اوج کار و به قول معروف بره‌کشان ماست، به خاطر مردم و خودمان تعطیل کردم. پول همه آنهایی هم که برای شب عید رزرو کرده بودند، پس دادند. من با کسب‌وکار کوچکم حدود 40 میلیون تومان ضرر کردم؛ چون این تعطیلات من تا اردیبهشت ادامه پیدا کرد. ما حرف گوش کردیم و مشتری‌هایمان را از دست دادیم. مشتری‌هایم می‌آمدند و ناخن‌های مصنوعی‌شان را برمی‌داشتند. صد مشتری من شدند 40 نفر، اجاره سوییتی که اجاره کردم دو میلیون تومان افزایش پیدا کرد. با این وجود باز شروع کردم. ماسک و روپوش و لوازم بهداشتی به مشتریانم دادم و با جوراب پلاستیکی وارد مرکز شدند و می‌شوند. حالا هم باز زورشان به من رسیده و می‌گویند تعطیل کن. تعطیل نمی‌کنم. اما در هر یک ساعت دو مشتری می‌گیرم و پروتکل‌ها را رعایت می‌کنم ».
افراد مانند نغمه کم نیستند. ایثار، صاحب یکی از باشگاه‌های بدن‌سازی غرب تهران است. او هم تعطیل نیست و می‌گوید: «ما تعطیل نیستیم اما کسی نمی‌آید. در روز دو، سه مشتری دارم که زنگ می‌زنند و برای آنها در باشگاه را باز می‌کنم. در باشگاه 500متری چهار ورزشکار که هر کدام گوشه‌ای ورزش می‌کنند، کرونا نمی‌گیرند. اما کسب‌وکار من کرونا گرفت و به خاک سیاه نشستم. اگر همان هفته‌های اول دولت رضایت می‌داد و 10 روز کل کشور مطلق تعطیل می‌شد، هم شر کرونا کم شده بود، هم ما هر روز خدا تعطیل نبودیم، دولت بلد نبود برنامه‌ریزی کند و با شل‌کن و سفت‌کن ما را به خاک سیاه نشاند. اگر یک هفته، 10 روز کامل همه چیز تعطیل شود، نه کسب‌وکاری آسیب می‌بیند نه بیماری رشد می‌کند. اما هفت ماه آزگار است ما سه روز تعطیلیم، یک روز باز. خب مشتری این‌طوری سراغ ما نمی‌آید. ما هم به شیوه خودمان عمل می‌کنیم، مثل دولت که شبیه هیچ کشوری نبود و فقط به شیوه خودش عمل کرد ».
اجباری‌شدن استفاده از ماسک از جلوی در منازل
استاندار تهران گفت: هفته آینده استفاده از ماسک از در منازل در استان تهران اجباری خواهد شد و بر اجرای این قانون به‌شدت نظارت می‌شود .
انوشیروان محسنی‌بندپی با بیان اینکه از هفته آینده استفاده از ماسک از در منازل اجباری خواهد شد، اضافه کرد: بر روند استفاده از ماسک از در منازل به دقت نظارت می‌شود، پیشنهاد دورکاری و همچنین شیفت‌بندی در استان تهران به وزارت کشور داده شده است که در حال بررسی در کمیته امور اداری و استخدامی ستاد ملی کرونا است. محسنی‌بندپی همچنین خواستار نظارت شهرداری بر رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در مترو شد و گفت: مترو روزانه بیش از یک‌میلیون مسافر را جابه‌جا می‌کند و باید شهرداری تهران بر رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و تداوم استفاده از ماسک در مترو نظارت کند .
حکایت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور، شبیه به طرح ترافیک و تلاش برای کاهش آلودگی هوا شده. این دستورالعمل‌ها که درباره کاهش آلودگی هوا مؤثر نبود، کاش دوایی بر درد بی‌درمان کرونا شود.