موافقت برای ایجاد ستاد ملی احیای تالاب انزلی
معضلات زیست‌محیطی کشور در حال زیاد‌شدن است و حال خبر نابودی تالاب انزلی به گوش می‌رسد. همین باعث شد تا جمعی از اهالی شهرستان بندر انزلی در کارزاری با عنوان «درخواست جلوگیری از مرگ تالاب بین‌المللی انزلی» به رئیس‌جمهور نامه بنویسند.
به گزارش روزنامه شرق، معضلات زیست‌محیطی کشور در حال زیاد‌شدن است و حال خبر نابودی تالاب انزلی به گوش می‌رسد. همین باعث شد تا جمعی از اهالی شهرستان بندر انزلی در کارزاری با عنوان «درخواست جلوگیری از مرگ تالاب بین‌المللی انزلی» به رئیس‌جمهور نامه بنویسند. در این نامه، خطاب به ابراهیم رئیسی و همچنین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست آمده است: «متأسفانه در طول دهه‌های گذشته به دلیل تجمع آلاینده‌ها و فاضلاب‌ها، کیفیت مطلوب و ارزش زیستی این تالاب به مرور کاهش پیدا کرده و هم‌زمان کاهش تراز سطح آب متأثر از کاهش سطح تراز آب دریای خزر و در کنار هم وضعیت نگران‌کننده‌ای به وجود آورده است. از مقامات محترم تقاضا می‌شود تالاب بین‌المللی انزلی را دریابند که نفس‌های آخرش را می‌کشد. لطفا قبل از اینکه فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر رخ دهد، اقدامات لازم را جهت احیای این تالاب انجام دهید».بر همین اساس در کلاب‌هاوس سامانه کارزار، نشستی با حضور مسئولان شهرستان بندر انزلی و فعالان محیط زیست برگزار شد. حسن عبدی که به شغل لایروبی مشغول است، درباره انگیزه خود برای پیگیری معضل تالاب انزلی گفت: «یکی از دغدغه‌های اکثریت انزلی‌چی‌ها همین است و هیچ راه دیگری نداریم. نماینده ما در این یک سال و چند ماه اخیر پیگیر بوده، ولی از بالا کارشکنی می‌شود و بودجه اختصاص پیدا نمی‌کند تا از اتفاقات بدی که در آینده رخ خواهد داد، جلوگیری شود. برای همین این کارزار را ثبت کردیم تا در جهت لایروبی تالاب انزلی اقدامی صورت گیرد و احیا شود».احمد دنیامالی، نماینده بندر انزلی در مجلس نیز درباره این تالاب گفت: «موضوع تالاب دو بخش دارد؛ یکی این شرایطی که ایجاد شد تا وضعیت تالاب به این وضعیت اسفبار برسد و دوم اینکه چه باید کرد. به نظر می‌آید هنوز در کل کشور موضوع تالاب انزلی برای آنهایی که در این حوزه مسئولیت دارند به موضوعی جدی تبدیل نشده است؛ بنابراین یکی از بحث‌ها این است که به مسئولان امر تذکر دهیم واقعا بحث تالاب به جهت یک میراث طبیعی مهم باید مورد توجه جدی‌تری قرار گیرد».او ادامه داد: «یکی دیگر از مشکلات ما، این است که تالاب انزلی در حوزه چهار شهرستان قرار دارد که تصمیم‌گیری‌ها را پیچیده می‌کند؛ خصوصا که اثرگذاری شهرهای بالادست در حوزه آلایندگی و حتی رسوب‌گذاری، اگر بیشتر از خود شهر انزلی نباشد کمتر نیست. با توجه به اینکه کمبود منابع داریم، باید این بحث را به این سمت بکشانیم که دولت در قالب یک طرح نجات ملی برای تالاب انزلی تدبیر کند. بخشی از کار اقدامات سخت‌افزاری است و یک بخش دیگر نیز اساسا در حوزه شهرستان نیست؛ چه در موضوع آب و فاضلاب و چه در موضوعی که در حوزه جهاد کشاورزی و آبخوان‌داری و مسائل بالادست داریم».
محیط زیست اولویت مسئولان نیست
محمد کهنسال، کنشگر محیط زیست در بندر انزلی نیز در این نشست گفت: «اصولا محیط زیست اولویت مسئولان ما نیست و برای همین در تالاب‌ها و دریاچه‌های مختلف و منابع آبی سطحی و زیرزمینی در سطح کشور دچار مشکل هستیم و جنگل‌ها و مراتع‌مان مشکل دارد و آمار فرسایش خاک در ایران بالاست. متأسفانه سامانه فعال فاضلاب در رشت و انزلی بعد از حدود 16 سال هنوز راه‌اندازی نشده است».کهنسال افزود: «با کارگروه، کمیته و ستادی که هر شش ماه یک بار تشکیل شود، مشکل حل نمی‌شود و رئیس‌جمهور باید از اصل 127 قانون اساسی که به ایشان این اجازه را داده که در موارد خاص، بر حسب ضرورت، نماینده یا نمایندگان ویژه با اختیارات مشخص تعیین کند، استفاده کند. آنها باید قدرت و اعتبارات کافی داشته باشند و بتوانند از دستگاهها حساب‌کشی کنند. اگر به غیر از این باشد، بنده به‌عنوان یک کنشگر و کسی که 25 سال است در این زمینه کار می‌کنم، باید بگویم اتفاق مثبتی برای تالاب انزلی نخواهد افتاد».
مدیر آبفای انزلی: تیرها به سمت ماست
عباس حسنی، مدیر آب و فاضلاب شهرستان بندر انزلی نیز درباره معضلات این تالاب گفت: «اینکه گفته می‌شود تصفیه‌خانه‌ها پنج درصد هم پیشروی نداشته اصلا درست نیست. تصفیه‌خانه‌های انزلی در دو حوزه غرب و شرق انزلی هستند و تصفیه‌خانه غرب انزلی با ظرفیت 20 هزار مترمکعب در روز در حال بهره‌برداری است، ولی تصفیه‌خانه شرق ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد که با برگزاری مناقصه و انتخاب پیمانکار جدید ۱۵ درصد باقی‌مانده تکمیل خواهد شد. اگر اعتبارات آن که 200 میلیارد تومان است، به‌موقع تزریق شود، پیش‌بینی شده حداکثر تا یک سال و نیم دیگر بتوانیم تصفیه‌خانه را تکمیل کنیم».او ادامه داد: «وقتی صحبت از آلودگی ورود فاضلاب به تالاب می‌شود، همه تیرها به سمت شرکت آب و فاضلاب نشانه می‌رود؛ درحالیکه این شرکت ماهیت بهره‌برداری دارد و از زیر‌ساخت‌های ایجاد‌شده از سوی دولت بهره‌برداری می‌کند. شرکت آب و فاضلاب پس از انقلاب در سال‌های بعد از ۱۳۷۰ تشکیل شد؛ درحالیکه قبل از آن، فاضلاب‌ها وارد تالاب می‌شدند».رضا ساکی، خبرنگار و کنشگر در حوزه محیط زیست نیز گفت: «آبخیزداری نیاز به پول و بودجه دارد. به نظر من خیلی کار سختی است و به دهه‌ها
زمان نیاز دارد تا بتوانیم تالاب انزلی را به یک شرایط پایدار برسانیم. من در مهر‌ماه در انزلی بودم و از‌قضا در آن باران خیلی شدید و از این سنبل‌آبی‌هایی که داشت به سمت دریا می‌رفت، از بچه‌های تالاب پرسیدم و گفتند حجم زیادی از این سنبل‌های آبی را توفان از تالاب خارج کرد و تا مازندران و فریدونکنار برد. خبر خوشایند این بود که وقتی آنها وارد آب شور می‌شوند، نمی‌توانند تکثیر شوند که مسئله مهمی است».در ادامه این نشست، حامد موسوی‌ثابت، استاد دانشگاه و پژوهشگر محیط زیست، درباره تالاب انزلی گفت: «ما نباید اکوسیستم تالاب را به تنهایی ببینیم و بگوییم چون اسم آن انزلی است پس به شهر انزلی مربوط می‌شود. همان‌قدر که متعلق به انزلی است، به صومعهسرا نیز مربوط است و باید این اهمیت در داخل استان هم ایجاد شود. تالاب یک کاسه آب است و از حوضه آبریزی که ۱۰ الی 12 رودخانه هستند تغذیه می‌شود و این رودخانه‌ها از بالادست و کوه‌ها سرچشمه می‌گیرند. ما در این سال‌ها در بالادست چه کار کردیم؟ جنگل‌تراشی‌ها و جاده‌سازی‌های غیراصولی».او ادامه داد: «من روی کلمه اولویت‌بندی تأکید دارم. بنده یک روز به مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب گفتم انزلی و
غازیان مجموعا شهر انزلی می‌شوند و توسط بندر و لنگرگاه از هم جدا شدند، می‌توانست این‌گونه تصمیم گرفته شود که به جای اینکه دو پروژه را با هم شروع کنیم، هر زمان به ۷۰ درصد پیشرفت یکی از آنها رسیدیم، آن یکی را آغاز کنیم، اما این کار رخ نداد».
دنیامالی: تالاب انزلی مسئول واحد ندارد
احمد دنیامالی در ادامه گفت: «تصور این است که فرض کنید اگر تصفیه‌خانه شرق انزلی به بهره‌برداری برسد، بخش عمده‌ای از مشکلات حل خواهد شد؛ درحالیکه اصلا این‌طور نیست، کما‌اینکه تصفیه‌خانه غرب ما الان دارد با نصف ظرفیت کار می‌کند. ما نیاز داریم شبکه‌های شهر را تکمیل کنیم؛ چون هنوز بعضی از مناطق ما حتی شروع به کار نکردند و عدد و آماری که دوستان آب و فاضلاب می‌دهند، ۶۷ درصد پیشرفت فیزیکی است. همچنین ما به ایستگاه‌های پمپاژ نیاز داریم، به اضافه اینکه خارج از انزلی یک ارتباط مستقیم با حوزه رودخانه‌های بالادستی که آلایندگی ایجاد می‌کند مثل فاضلاب رشت، صومعهسرا و حتی بخشی از فومن که برای ما بسیار مهم است. به نظر من آن چیزی که برآورد کردیم بیش از هزار‌و 500 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد؛ چون بخشی از شبکه‌ای که اکنون داریم باید مجددا نوسازی شود».
او همچنین درخصوص اینکه تاکنون چه اقداماتی صورت داده و در مجلس چه اتفاقاتی افتاده است، عنوان کرد: «ما چند نشست با معاون اول و مسئولان محیط زیست دولت قبل و فعلی داشتیم. بزرگ‌ترین مشکلی که من گوشزد کردم، این بود که ما مسئول واحدی در مورد تالاب انزلی نداریم. من دنبال آن هستم یک مسئول واحد که بقیه دستگاهها تحت مدیریت این دستگاه باشند، کار را پیش ببرد. اگر ما بتوانیم مصوبه این را بگیریم، می‌تواند خیلی مشکلات ما را حل کند».
دنیامالی ادامه داد: «اکنون در خیلی از حوزه‌ها دستگاهها همدیگر را مسئول می‌دانند و هیچ‌کدام گامی رو به جلو برنمی‌دارند؛ مثلا سازمان آب منطقه‌ای خودش را مسئول حریم و حد بستر تالاب در بخش هیدرولوژیک می‌داند و وقتی بحث لایروبی مطرح می‌شود، طبیعتا آن دستگاه مسئولیت لایروبی هم دارد؛ اما می‌گویند ما منابع و بودجه نداریم و نهایتا اگر چهار لایروبی با چهار بیل‌مکانیکی هم انجام می‌دهند، برای کمک به آبیاری اراضی کشاورزی است. پس اگر ما بتوانیم آن دستگاه واحد را که مدیریت کار را عهده‌دار شود داشته باشیم، بخش عمده‌ای از مشکلاتمان حل می‌شود».نماینده بندر انزلی در مجلس گفت: «من در تلاش هستم دستگاه‌هایی را که در این شرایط تأثیرگذار هستند، مثل بنادر کشتیرانی و... در حوزه مسئولیت‌های اجتماعی‌شان مجاب کنم که در موضوعاتی مثل لایروبی و تله‌های رسوب‌گیر سرمایه‌گذاری کنند. امسال سازمان بنادر مبالغ زیادی اعتبار بودجه برای تله رسوب‌گیر هزینه کرده و در تلاش هستیم آن را وسعت دهیم. همچنین در وزارت نیرو با توجه به اینکه معاون جدید آب وزارت نیرو منصوب شده و از دوستان بسیار نزدیک و قدیمی من است، از ایشان خواهش کردم از تالاب بازدید
کند».دنیامالی درباره اینکه آیا طرح یا پیشنهادی برای ایجاد ستاد ملی احیای تالاب انزلی مطرح شده است، گفت: «صحبت‌هایی شده و حتی من با آقای رئیس‌جمهور در دو جلسه جداگانه این را مطرح کردم و ایشان هم مخالفتی نداشتند. منتها ما باید نقشه‌ای را تهیه و پیش‌نویسی را آماده کنیم که در آن کارگروه بتوانیم این موضوع را پیگیری کنیم و ان‌شاءالله دست پر باشیم».
فرشید فلاح، رئیس محیط زیست شهرستان بندر انزلی نیز عنوان کرد: «بحث سنبل آبی را باید با یک برنامه‌ریزی حل کنیم. این گیاه می‌تواند 25 تا 30 سال در محیط آبی حضور داشته باشد و باید برای آن برنامه‌ریزی مستمر داشته باشیم؛ یعنی هر سال بودجه‌ای به آن تخصیص دهیم. با توجه به تحریم‌ها و اولویت‌هایی که در کشور تعریف شده است، اگر این موضوع را به همان صورت قبلی مدیریت کنیم، این چالش هیچ‌گاه حل نمی‌شود و هر سال بیشتر نیز می‌شود».
در حال کشتار تالاب انزلی هستیم
حامد موسوی‌ثابت نیز عنوان کرد: «به نظر من می‌توانیم به جای مرگ تالاب تعبیر بهتر «کشتار تالاب» را در نظر بگیریم؛ چون قطعا مرگ طبیعی تالاب الان نیست و اتفاقاتی که صورت می‌گیرد، عملا شبیه به کشتار است. نکته بعدی اینکه مردم باید پای کار بیایند. اینکه تالاب خشک شود و عده‌ای خوشحال شوند که ممکن است مقداری زمین‌هایشان بزرگ‌تر شود، جالب نیست. باید آگاهی عمومی داده شود».
او ادامه داد: «ما در انجمن ماهی‌شناسی ایران مطالباتی را از شش، هفت سال قبل داشتیم و اخیرا نامه‌ای از طرف ۱۵۰ استاد دانشگاه خطاب به رئیس‌جمهور تنظیم شد و این هشدار مجددا به‌خصوص درباره گونه‌های غیربومی داده شد. ما در گیلان هم این خطر را احساس می‌کنیم و من می‌خواهم این هشدار را بدهم که اگر ما از همین امروز تدابیر قاطعانه‌ای نداشته باشیم، عین به عین تصاویر شادگان برای ما تکرار خواهد شد. ما در انجمن ماهی‌شناسی ایران این آمادگی را داریم که با توجه به تعدد مراکز شیلاتی‌ای که داخل استان هستند، دوستان را از انفعال خارج و یک اجماع تخصصی ایجاد کنیم».
حسن عبدی، پیگیرکننده این کارزار نیز گفت: «من بچه مرداب هستم و شغل پدر من صیادی بود. به‌عنوان یک افسر دریایی از همین‌جا به آقای دنیامالی اعلام می‌کنم من و همکارانم هر کاری که بتوانیم برای تالاب انزلی انجام می‌دهیم. ما 24 ساعت کار می‌کنیم و 24 ساعت استراحت می‌کنیم، آن 24 ساعت استراحت خود را نیز به مرداب اختصاص می‌دهیم تا قدمی برداریم».
دنیامالی، نماینده بندرانزلی در مجلس نیز عنوان کرد: «دنبال این هستیم که پروپوزالی تهیه کنیم. پیشنهاد جامعی درباره این بحث که با دولت و رئیس دولت داریم، ارائه دهیم تا بتوانیم از این ظرفیت‌ها استفاده کرده و کار را پیگیر باشیم».
او ادامه داد: «ما نزدیک به 250 گونه گیاه، 70 گونه ماهی، 260 و خرده‌ای پرنده، ۱۷ گونه خزنده و بیش از 20 گونه پستاندار در داخل تالاب داریم. من از الفاظ مرگ تالاب یا کشتار تالاب منزجر هستم، چون این بحث‌ها در جامعه ما بین مردم فاصله می‌اندازد و به جای اینکه مردم را خوش‌بین کنیم که این تالاب دوباره می‌تواند زنده شود، باعث فاصله می‌شود».
