یادگارهای ماندگار

غم زمانه خورم یا فراق یار کشم/ به طاقتی که ندارم کدام بار کشم. دکتر مهدی تقوی که در وارستگی و دانش از نسل اقتصاددانان حامی توسعه اقتصادی متضمن رفاه مردم بود، پس از مدت‌ها مریضی با جهان وداع کرد تا خاطرات او برای نسل بعدی ماندگار شود. دکتر مهدی تقوی متولد سال 1324 است؛ دارای لیسانس بازرگانی از مدرسه عالی بازرگانی تهران، فوق‌لیسانس مدیریت از پلی‌تکنیک کینگستون- انگلستان، فوق‌لیسانس بازرگانی از دانشگاه بیرمنگام- انگلستان و دکترای اقتصاد از دانشگاه تهران. عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی که دارای سوابق پژوهشی متعدد با بیش از صد عنوان در زمینه‌های تألیف، ترجمه و مقاله‌های ایرانی و خارجی بود. او قبل انقلاب از بورسیه دولت برای ادامه تحصیلات در انگلستان استفاده برد و علاوه بر اخذ مدرک فوق‌لیسانس بازرگانی از دانشگاه بیرمنگام به عضویت انجمن مدیریت بریتانیا نیز درآمد. پس از بازگشت به ایران دکترای اقتصاد را از دانشگاه تهران دریافت کرد. او با وجود آنکه فارغ‌التحصیل اقتصاد بود، در رشته حسابداری نیز دارای تألیفات ارزنده‌ای بود و جزء اولین کسانی بود که با افرادی نظیر علی مستأجران، محسن شریفی، ایرج نیک‌نژاد و مصطفی علیمدد و نظام‌الدین ملک‌آرایی به همکاری با مرکز تحقیقات و حسابرسی سازمان صنایع مالی و سازمان برنامه پرداخت که حاصل آن علاوه بر جمع آثار متعدد انتشار دوره سه‌جلدی کتاب اصول حسابداری با مشارکت ایرج نیک‌نژاد، آمار و کاربرد آن در حسابرسی، اقتصاد ایران و یک کتاب درباره ارز ‌بود. او سپس دو جلد کتاب مدیریت مالی هم برای دانشگاه پیام‌نور نوشت و کتاب معروف فرهنگ حسابداران را منتشر کرد که تا آن روزگار منحصر‌به‌فرد بود. تلاش او منجر به انتشار اولین شماره‌های ماهنامه حسابدار ارگان انجمن حسابداران خبره ایران در بعد از انقلاب شد که تا زمان مرگ او مدیر‌مسئول مجله حسابدار هم بود. از‌آنجا‌که او عهده‌دار تدریس گرایش اقتصاد مالی در دوره دکترای اقتصاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه بود، احاطه وسیعی به مسائل مالی داشت و جزء معدود استادان اقتصاد بود که قادر بود مسائل مالی را با مسائل کلان اقتصادی پیوند دهد. حاصل عمر پربرکت او تألیف بالغ بر 25 کتاب و ترجمه حدود 60 کتاب بوده است که شامل سه جلد کتاب اصول حسابداری، دو جلد کتاب مدیریت مالی و کتاب‌های مربوط به مسائل مالی در حوزه اقتصاد مثل سرکوب مالی، عمق مالی و رشد اقتصادی بوده است. او نویسنده و استادی زبردست در نوشتن افکار و عقاید اقتصادی بود که مهم‌ترین کتابی که از او منتشر شد، بنا بر اظهار خود دوره سه‌جلدی نظریه ادوار تجاری است، که در این زمینه اولین کتابی است که در ایران چاپ شده است. در سال 1353 من که دانشجویی جوان بودم، با خواندن کتاب راز آشکار که درباره دکترین نیکسون و کی زینگردر آسیا بود، با نام مهدی تقوی و عبدالله کوثری مترجمان این کتاب ذی‌قیمت آشنا شدم. در آن زمان با وجود همه سانسورها از این کتاب به‌عنوان مرجع سیاسی مورد علاقه جنبش دانشجویی استفاده می‌شد که حکایت از گرایش فکری مترجمان در حمایت از جنبش آزادی‌خواهی و استقلال‌طلبانه مردم داشت. بعد انقلاب که عمدتا در مجله حسابدار با او به مراوده پرداختم، با ابعاد شخصیتی و وارستگی او بیشتر آشنا شدم و به یک دوستی پایدار رسیدیم. به طوری که او جزء معدود کسانی بود که همیشه من را با نام کوچک خطاب می‌کرد و تشویق او باعث شد اولین کتاب دانشگاهی را به نام «حسابداری مالیاتی» برای دانشگاه پیام‌نور تألیف کنم. دکتر تقوی در حوزه نشریات نیز دارای سابقه‌ای طولانی بود. فعالیت‌های ایشان در این حوزه عبارت‌اند از: سردبیر و عضو هیئت تحریریه پژوهش‌نامه اقتصادی، مدیرمسئول ماهنامه حسابدار، عضو هیئت تحریریه پژوهش‌نامه اقتصاد ایران، عضو هیئت تحریریه اطلاعات سیاسی- اقتصادی و عضو هیئت تحریریه فصلنامه رفاه اجتماعی. او بود که در مقام مدیرگروه اقتصاد و مالی دانشگاه پیام‌نور باعث شد انتشارات حوزه مالی و حسابداری این دانشگاه در یک دوره خاص «سال‌های 1370-1375» با دعوت از استادان جوان مانند دکتر علوی‌طبری، ویدا مجتهدزاده، یحیی حساس‌یگانه، غلامحسین دوانی، پرویز گلستانه، امیرعلی خان‌خلیلی، مهدی مشکی، نسرین فریور، محمود عربی، حسین کرباسی‌یزدی و ده‌ها نفر دیگر دانشگاه پیام‌نور در رشته حسابداری و مالی در آن دوران سرآمد شود و کتاب‌هایی منتشر شد که تا آن موقع صرفا سازمان حسابرسی از پس آن برآمده بود. در دورانی که مدیرمسئولی مجله حسابدار را برعهده گرفت نیز توانست با کمک چند نفر از حسابداران اهل قلم در سال‌های ۱۳۶۵ به بعد چراغ انتشارات انجمن را روشن نگه دارد. در حوزه اقتصاد سیاسی مانند دوستان دیگرش شادروان دکتر فریبرز رئیس‌دانا و دکتر حسین عظیمی یک سر و گردن از دیگران و مدعیان بالاتر بودند، ولی چون جنس این افراد خاکی و ملبس به آراستگی به دور از خودشیفتگی بود، جامعه علمی - دانشگاهی کشور شأن و مرتبت آنان را به‌درستی درنیافت. یاد دوست و استاد گرامی شادروان دکتر مهدی تقوی ماندگار باد.