هرکدام از بانک‌ها چقدر وام ودیعه پرداخت کردند؟
پیشتازی بانک ملی در حمایت از مستأجران
در روزهایی که گرانی مسکن و افزایش افسارگسیخته اجاره‌بها نفس مستأجران را به شماره انداخته، بانک ملی ایران پرچم‌دار حمایت از مستأجران شد. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، این بانک ۱۲ همت وام ودیعه مسکن پرداخت کرده است.
در روزهایی که گرانی مسکن و افزایش افسارگسیخته اجاره‌بها نفس مستأجران را به شماره انداخته، بانک ملی ایران پرچم‌دار حمایت از مستأجران شد. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، این بانک ۱۲ همت وام ودیعه مسکن پرداخت کرده است. اما درحالی‌که بانک ملی بیشترین سهم از تسهیلات پرداختی در این حوزه را به نام خود به ثبت رسانده، رشد تورم در حوزه اجاره‌بها شرایط زندگی را برای بسیاری از مستأجران حسابی سخت کرده است.
مطابق گزارش‌های وزارت کار در حد فاصل سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۱، تعداد خانوارهای مستأجر درگیر فقر در کشور رشدی ۴۸درصدی داشته است. به گفته مقامات کارگری و فعالان حوزه کار، بیش از 80 درصد دریافتی کارگران را هزینه‌های مسکن و اجاره‌بها به خود اختصاص می‌دهد و از این نظر مسکن یکی از دغدغه‌های اساسی مردم به‌ویژه قشر کارگری به شمار می‌رود.
از طرفی بر‌اساس گفته‌های حبیب‌الله طاهرخانی، معاون مسکن و ساختمان وزارتخانه، در‌حال‌حاضر اجاره‌بها از سطح توان مردم بالاتر رفته است و خیلی از مستأجران دیگر قادر به پرداخت اجاره‌های خود نیستند. این موضوع به‌ویژه در اقشار کم‌درآمد و ضعیف جامعه دیده می‌شود.
آمارهای موجود نشان می‌دهد که این ادعا‌ها خیلی هم بیراه نیست. به طوری که تورم نرخ اجاره بهای مسکن در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ با 2.6 درصد رشد در مقایسه با ماه گذشته به ۴۱ درصد رسید و رکورد ۱۳ سال اخیر خود را شکست! جالب آنکه این اتفاق در شرایطی رخ داده که در سال جاری از سرعت رشد تورم عمومی و خرید مسکن کاسته شده است. با این حساب، شش میلیون خانواده مستأجر ایرانی در سال جاری متحمل فشار زیادی از بابت کرایه خانه شده‌اند و به‌ناچار از دیگر هزینه‌های زندگی خود فاکتور گرفته‌اند. در چنین شرایطی حمایت‌های بانک ملی از مستأجران و پرداخت وام ودیعه شرایط را برای بسیاری از مستأجران آسان‌تر کرده و از بار فشار مالی که روی دوش آنها بوده، کاسته است. نباید فراموش کرد که وضعیت بازار مسکن و اجاره‌بها می‌تواند به طور مستقیم بر رفاه اجتماعی و کیفیت زندگی افراد تأثیرگذار باشد. به‌همین‌دلیل دسترسی به مسکن همواره یکی از اولویت‌های سیاست‌گذاری‌های اجتماعی و اقتصادی دولت‌ها محسوب می‌شود، بنابر‌این حمایت‌های نظام بانکی از این حوزه اهمیت بسیار بالایی دارد.
هرکدام از بانک‌ها چقدر تسهیلات پرداخت کردند؟
در سال‌های اخیر، پرداخت وام ودیعه مسکن یکی از ابزارهای حمایتی برای مستأجران بوده است. این تسهیلات که از سال ۱۳۹۹ آغاز شد، هر‌ساله با تغییراتی در شرایط و مبلغ پرداخت، به متقاضیان ارائه می‌شود. متقاضیان می‌توانند با مراجعه به سامانه tem.mrud.ir و ارائه مدارک لازم، درخواست خود را ثبت کنند و از این تسهیلات بهره‌مند شوند. البته طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی حدود بیش از دو میلیون متقاضی برای دریافت تسهیلات ودیعه مسکن ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد فقط ۶۰۰ هزار نفر موفق به دریافت تسهیلات شده‌اند.
در‌این‌میان برخی از بانک‌ها کارنامه موفق‌تری را از خود به جا گذاشته‌اند. همان‌طور که اشاره شد، بانک ملی با پرداخت 12 هزار میلیارد تومان بهترین عملکرد را در حمایت از مستأجران و افزایش قدرت مالی آنها داشته است. به عبارت دیگر بانک ملی در سخت‌ترین روزهای اقتصادی، پناه و پشتوانه اقشار متوسط و کم‌درآمد در طول یک سال گذشته بوده است. برای درک بهتر از بزرگی این عدد و پیشتازی بانک ملی باید بدانید که بانک ملت با پرداخت هشت همت در جایگاه دوم این رده‌بندی قرار گرفته است. بانک‌های صادرات و تجارت هرکدام با پنج همت، بانک سپه با چهار همت و بانک رفاه کارگران با سه همت در جایگاه‌های بعدی این رده‌بندی قرار گرفته‌اند.
پرداخت تسهیلات هدفمند شد
جدای از اینکه این بانک قدیمی و مردمی، همواره در تلاش بوده که صف‌های انتظار دریافت وام را به حداقل برساند و متقاضیان در کمترین زمان ممکن موفق به دریافت وام شوند. لازم به یادآوری است که تلاش برای به حداقل رساندن صف‌های دریافت وام اما هیچ‌گاه مانع بررسی‌های دقیق و قانونمند نشده است. در‌واقع بانک ملی ایران با رویکردی مسئولانه و آینده‌نگرانه، نه‌تنها به تأمین منابع مالی برای مستأجران پرداخته، بلکه با اجرای دقیق فرایندهای نظارتی و راستی‌آزمایی، اطمینان حاصل کرده که این منابع به دست اقشار هدف و نیازمند برسد. این اقدام ارزشمند، نه‌تنها باری از دوش خانوارهای ایرانی برداشته، بلکه زمینه‌ساز افزایش اعتماد عمومی به نظام بانکی کشور نیز شده است.
وقتی مستأجران 6 میلیون تومان اجاره کمتری پرداخت می‌کنند
آخرین سرشماری‌های آماری، جمعیت مستأجران کشور را بین 30 تا 40 درصد خانواده‌ها تخمین زده که البته تهران با حدود نصف جمعیت مستأجر، اجاره‌نشین‌ترین استان ایران است. سهم بالای مستأجران در تهران و البته هزینه‌های بالای اجاره‌بها باعث شده دولت نرخ تسهیلات ودیعه را برای پایتخت‌نشین‌ها بالاتر از دیگر شهرها و استان‌های کشور در نظر گیرد.
هم‌اکنون رقم تسهیلات ودیعه مسکن بانک ملی با نرخ سود ۲۳ درصد در تهران ۲۰۰ میلیون تومان و در مراکز استان‌ها ۱۵۰ میلیون تومان است. البته رقم تسهیلات ودیعه مسکن در دیگر شهرها صد میلیون تومان و در روستاها ۴۰ میلیون تومان است. اگر‌چه سود تسهیلات ودیعه مسکن ۲۳ درصد تعیین شده است، اما حداکثر مدت‌زمان بازپرداخت این تسهیلات پنج‌ساله تعیین شده است. به‌عنوان مثال، مستأجران تهرانی که وام ۲۰۰ میلیون‌تومانی دریافت می‌کنند، باید ماهانه حدود پنج‌میلیون‌و ۶۳۸ هزار تومان قسط بپردازند و در پایان دوره بازپرداخت، مبلغ ۱۳۸میلیون‌و ۲۸۵ هزار تومان سود خواهند پرداخت. این میزان سود برای دیگر شهرها کمتر است. جالب است که بدانید مستأجران با پرداخت 200 میلیون تومان ودیعه بیشتر می‌توانند شش میلیون تومان کرایه ماهانه کمتری پرداخت کنند. در‌واقع نه‌تنها اقساط تعیین‌شده ماهانه برای مستأجران کمتر از اجاره‌بهای‌شان است، بلکه در عمل به نوعی با گرفتن این وام از بانک ملی توانسته‌اند پس‌اندازی برای خود داشته باشند.
فعالان بازار می‌گویند کاهش قدرت پرداخت ودیعه از سوی مستأجران بسیاری از آنها را راهی حاشیه شهرها کرده است. حاشیه‌نشینی جدای از آسیب‌های اجتماعی که به خانوارها وارد می‌کند، بهره‌وری آنها را نیز کاهش داده و هزینه‌های بیشتری را از نظر مالی به آنها تحمیل می‌کند. به‌همین‌دلیل مستأجران به‌شدت از دریافت وام ودیعه مسکن استقبال می‌کنند، چرا‌که با این کار می‌توانند قدرت مالی خود را در انتخات خانه به نوعی حفظ کنند.
در‌این‌میان بسیاری دیگر از مستأجران به شرایط سهل‌تر دریافت وام ودیعه از بانک ملی اشاره کرده و آن را مزیت بسیاری خوبی در شرایط فعلی اقتصاد می‌دانند.
متقاضیان دوباره می‌توانند از بانک ملی وام ودیعه دریافت کنند
آن‌گونه که مسعود بیات‌منش، سرپرست معاونت مسکن و ساختمان، به‌تازگی اعلام کرده است، متقاضیانی که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ وام ودیعه مسکن دریافت کرده‌اند و آن را تسویه کرده‌اند، می‌توانند از طریق شعب بانک‌های عامل اقدام به درخواست دوباره وام ودیعه مسکن کنند. با این اوصاف مشتریان بانک ملی و متقاضیان دریافت وام ودیعه که در سال‌های گذشته یک بار این تسهیلات را دریافت کرده و اقساط آن را پرداخت کرده‌اند، بار دیگر می‌توانند به شعب این بانک مراجعه کنند. در‌این‌میان دسترسی و دریافت وام از بانک ملی ایران که از توان عملیاتی گسترده بهره‌مند بوده و شبکه فراگیری از شعب را در سراسر کشور دارد، به نظر سهل‌تر و قابل دسترس‌تر می‌آید.
بدون‌شک، حضور پیشتازانه بانک ملی ایران در عرصه حمایت از مستأجران، جلوه‌ای دیگر از بانک‌داری اجتماعی و مردمی است که سال‌هاست در فرهنگ سازمانی این بانک ریشه دوانده و امروز، در قامت بزرگ‌ترین بانک دولتی کشور، نمود عینی پیدا کرده است.
