تاثیر تغییرات قیمت انس طلا بر قیمت طلا در ایران
قیمت طلا، به‌عنوان فلزی گران‌بها با ارزش جهانی، در ایران تحت‌تاثیر نوسانات قیمت انس طلا در بازارهای بین‌المللی قرار دارد؛ اما ارتباط بین قیمت جهانی طلا و نرخ آن در ایران، پیچیده‌تر از یک رابطه مستقیم است و تنها به تغییرات قیمت جهانی محدود نمی‌شود. در این مطلب، به‌شکلی ساده و دقیق این رابطه را بررسی می‌کنیم تا دریابیم چرا گاهی باوجود کاهش قیمت جهانی طلا، در ایران شاهد روندی متفاوت هستیم.
انس طلا و مظنه طلا؛ دو معیار، دو دنیای متفاوت
در دنیای تجارت طلا، "انس" تنها یک واحد اندازه‌گیری نیست، بلکه معیاری تعیین‌کننده در قیمت‌گذاری جهانی این فلز درخشان به‌شمار می‌آید. انس طلا که در بازارهای بین‌المللی با نماد OZ شناخته می‌شود، معادل 31.1035 گرم طلای خالص با عیار 24 (99.99 درصد) است. این واحد استاندارد، زبان مشترک معامله‌گران طلا در سراسر دنیاست و قیمت آن در بازارهای جهانی، بازتاب مستقیمی بر ارزش طلا در کشورهایی مانند ایران دارد.
در مقابل، در بازار طلای ایران، "مظنه" یکی از مهم‌ترین اصطلاحات معاملاتی است؛ اما تفاوت اساسی با انس جهانی دارد. مظنه طلا، معیاری برای سنجش قیمت یک مثقال طلا با عیار 17 (خلوص 705) است و معادل 4.608 گرم طلا در نظر گرفته می‌شود؛ درنتیجه، نرخ طلا در ایران نه‌تنها از قیمت انس طلای جهانی تاثیر می‌پذیرد، بلکه نوسانات نرخ ارز و تفاوت در عیار استاندارد معاملات داخلی و جهانی نیز بر آن اثرگذار هستند.
چگونه طلای جهانی قیمت‌گذاری می‌شود و چرا برای ایران مهم است؟
قیمت جهانی طلا بازیچه دست یک بازار نیست، بلکه حاصل نبردی بین عرضه، تقاضا و سیاستهای اقتصادی کلان است. این عدد توسط دو مرکز قدرت تعیین می‌شود:
-
انجمن بازار شمش لندن (LBMA): جایی که طلای فیزیکی بین بانک‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دولت‌ها معامله می‌شود و نرخ روزانه آن به‌عنوان مرجع اصلی قیمت طلا در جهان شناخته می‌شود.
-
بورس کالای نیویورک (COMEX): محلی برای خریدوفروش قراردادهای آتی طلا که سرمایه‌گذاران از آن برای پیش‌بینی قیمت آینده طلا استفاده می‌کنند.
بنابراین، این دو بازار در کنار هم، قیمت انس طلا را شکل می‌دهند.
چرا قیمت انس جهانی مستقیما بر طلا در ایران اثر نمی‌گذارد؟
قیمت انس جهانی به دلار آمریکا تعیین می‌شود؛ بااین‌حال، عوامل داخلی در ایران مانند نرخ ارز، محدودیت‌های تجاری و سیاستهای اقتصادی، باعث می‌شوند که تاثیر انس جهانی بر بازار داخلی همیشه مستقیم و یک‌به‌یک نباشد؛ همچنین، طلا در بازار جهانی با عیار 24 (خلوص 99.99%) معامله می‌شود؛ اما طلای رایج در ایران عیار 18 (خلوص 75%) دارد؛ بنابراین، قیمت انس باید متناسب با این کاهش عیار محاسبه شود. فراتر از نرخ خام طلا نیز هزینه‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده، اجرت ساخت و کارمزد معامله‌گران نیز بر قیمت نهایی تاثیر می‌گذارند.
نقش بانکهای مرکزی در دنیای طلا
بانکهای مرکزی، به‌عنوان بازیگران اصلی در بازار جهانی طلا، نه‌تنها ذخایر خود را حفظ می‌کنند، بلکه با خرید و فروش‌های استراتژیک خود می‌توانند روند قیمت انس طلا را تغییر دهند؛ اما این خریدها چه تاثیری بر نرخ طلا در ایران دارند؟
ذخایر طلا و سیاستهای بانکهای مرکزی
بانکهای مرکزی جهان ذخایر طلا را به‌عنوان ابزاری مهم در سیاستهای مالی و اقتصادی خود می‌نگرند. طلا به‌عنوان پناهگاهی امن در برابر بحران‌های اقتصادی و نوسانات ارزی شناخته می‌شود. طبق گزارش‌ها، کشورهایی مانند ترکیه، ازبکستان، هند و قطر، در سال 2022 در بین بزرگ‌ترین خریداران طلا قرار گرفتند. این خریدهای سنگین به‌طور مستقیم بر روند قیمت جهانی طلا تاثیر می‌گذارند؛ زیرا وقتی یک بانک مرکزی مقادیر زیادی طلا خریداری می‌کند، تقاضا در بازار جهانی افزایش یافته و درنتیجه قیمت انس جهانی طلا بالا می‌رود.
تاثیر بر بازار ایران
بااین‌که قیمت انس طلا درنهایت به‌صورت مستقیم بر نرخ طلا در ایران تاثیرگذار است، این تحولات در سطح بین‌المللی می‌تواند به نوسانات ارزی داخلی و سیاستهای اقتصادی ایران واکنش نشان دهد. به این معنا که خریدهای عظیم بانکهای مرکزی می‌توانند روند صعودی قیمت طلا در بازار ایران را به‌همراه داشته باشند؛ حتی اگر قیمت جهانی طلا تحت‌تاثیر عوامل دیگری کاهش یابد.
رابطه دلار و قیمت جهانی طلا
قیمت جهانی طلا اغلب با ارزش دلار آمریکا رابطه معکوس دارد. وقتی ارزش دلار بالا می‌رود، ارزش طلا کاهش می‌یابد و بالعکس. برای مثال، در فوریه 2023، قیمت هر انس طلا بیش از 1870 دلار بود که نسبت به آوریل 2022 حدود 100 دلار کاهش داشت.
تقاضای جهانی طلا و تاثیر آن بر قیمتها
تقاضای جهانی طلا به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود که هر یک بازتاب مستقیمی بر قیمتها دارند. بخش جواهرات، با سهمی معادل ۴۴ درصد از کل تقاضای جهانی در نیمه اول سال ۲۰۲۲، بزرگ‌ترین بخش مصرف طلا را تشکیل می‌دهد. در کنار آن، صنعت و تکنولوژی نیز با اختصاص ۷.۵ درصد از تقاضای جهانی، از دیگر بخش‌های مهم مصرف این فلز گران‌بها محسوب می‌شود.
علاوه‌براین، سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش، نقش تعیین‌کننده‌ای در نوسانات قیمت انس طلا دارد؛ زیرا تغییرات در این بخش می‌تواند نتیجه قابل‌توجهی بر قیمت‌های جهانی داشته باشد. مجموع این تقاضاها به‌طورمستقیم بر بازار جهانی طلا اثر گذاشته و درنتیجه، بر نرخ طلا در ایران نیز تاثیرگذار هستند.
اهمیت پیگیری قیمت جهانی طلا برای بازار ایران
برای فعالان بازار طلای ایران، رصد مداوم قیمت انس طلا ضروری است. نوسانات قیمت جهانی که در بازارهای لندن و نیویورک بیشتر نمایان می‌شود، مستقیما بر بازار ایران تاثیر دارد؛ بنابراین، چند عامل اصلی بر نوسانات قیمت جهانی طلا را باید مدنظر قرار دهید.
-
شرایط سیاسی: بحران‌ها و جنگ‌ها می‌توانند بهای طلا را افزایش دهند.
-
وضعیت اقتصاد جهانی: تورم یا رکود اقتصادی بازتاب زیادی بر قیمتها دارد.
-
سیاستهای پولی بانکهای مرکزی: تصمیمات فدرال رزرو بر نرخ طلا تاثیرگذار است.
-
بازار ارزهای دیجیتال: نوسانات رمزارزها ممکن است بر تقاضای طلا و قیمت آن اثر بگذارد.
حرف آخر
اگرچه قیمت جهانی طلا به‌عنوان یک شاخص اصلی در تعیین نرخ طلا در بازار داخلی شناخته می‌شود؛ اما عواملی مانند نرخ ارز، وضعیت اقتصادی و سیاسی کشور، تغییرات تقاضا و عرضه و همچنین سیاستهای دولتی، می‌توانند نتایج قابل‌توجهی بر این رابطه داشته باشند. سرمایه‌گذاران هوشمند باید با شناخت این پیچیدگی‌ها و کنترل مکرر قیمت طلا، استراتژی‌های خود را به‌طور مداوم با تغییرات بازار تنظیم کرده و از تصمیمات هیجانی دوری کنند تا بتوانند در این بازار پرنوسان موفق شوند.
